Yekova Nga Gu Mbori Nahipai Ni Gbangaha

“Yekova, nga Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai kpaima.”—GATE 34:6.

1, 2. (a) Gini adumbata nagbia undo mbiko ga Yekova hipai ni gbangaha? (b) Gu fugo nga “hipai ni gbangaha,” rogoyo nga gine?

AGU aboro nadu ti rago Noa, aYisaraere gbiati Mose wa i aata rogo ngbakungbo, agu aYuda nadu ni unga yo ho Yesu aduni auru kpotosende, i dunduko naaraka rogo agu apai nadu nibakiakia. Ono i dunduko nagbia undo be bangisa sino Yekova sa, nga gako hipai ni gbangaha. Tipa kura aboro, gako hipai ni gbangaha abatasi kina boro unga yo. Na ga Yekova hipai ni gbangaha rengbe ka batasa kina boro unga rani a.

² Gine nga hipai ni gbangaha? Gini regbo Yekova ahipai ni gbangaha, na tipagine? I nasakarogo “hipai ni gbangaha” ya si nga “hi gu irairapai ni zerangbaduse boro namangihe watadu ka hi gu imisiringbaduse kura boro nawo tini, ki duna maabangirise ya gu pagume gbere re si angba angba berewe.” Sidu, ho du boro ni na gi sino re ti ni, ndu du nani kina tini. Si nasa boro wenesa gbe ni niberẽ tipa gupai ngba tipa gu boro gbarasi pagume re. Ono tie, hi boro pai ni gbangaha ayugonga gupai nga ni naida gupai aida nga irairapai naamanga te. Ho gupai nasa boro ni hipai ni gbangaha amanga ni, watadu ho adunga ndupai ni berewe tipa ni naahipai kindi ya, ni nambuhe.

3. Gine ningia ndu gupai Yekova naahipai tini ni gbangaha, na digidoho nga gine?

³ Wa vura duhe nga aboro rengbe ka hipai ni gbangaha, Yekova nga bangbasia bahipai ni gbangaha kisusi kura aboro dunduko. Rogo agu agarã susi tona ti gu regbo ingapai agbarasi gu pagume nadu dagba Yekova na gako aboro, Bakusirani aima digo nihipai ni gbangaha na ki mbakadi gu gene rengbe agu aboro rogo idi ka sa gayo berã mbakadi gayo pagume berewe kubaha na ko. (2 Petero 3:9; 1 Yoane 4:10) Ono ho gu ndupai Mbori ahipai tini ni gbangaha nika manga ni, ko aguari kuti amangi ingapai niwia, kini digisi gi gbegbere zegino re.—2 Petero 3:7.

Si Na Ngbanya Dagbaha na Bangua Asino Mbori

4. (a) Waigu yugu yo rogo gu fugo nga hipai ni gbangaha rogo gu Ziazia Kekeapai i akehe rogo pa-Ebere? (Oni bi gu rukutu kekepai a du kuari.) (b) Waigu gu nebi nangia Nauma aringbisipa Yekova, na gine gere ayugoho tipa ga Yekova hipai ni gbangaha?

⁴ Rogo gu Ziazia Kekeapai i akehe rogo pa-Ebere, i nagumbapa gu berã nga ga hipai ni gbangaha na afugo Ebere ue du rogoyo ngburungburu nga “bagizo ayaro hose” na i asaha rogo New World Translation nga ‘du boro ni bayee ni ka zinga.’a Ho gu nebi nangia Nauma aafura ni tipa ga Mbori hipai ni gbangaha, ko ayaa: “Yekova du ni bayee ko tipa zinga, ko du na bakere tandu gbe, Yekova asára nga ngbanga fu agu aboro du na pai ku ri yo te.” (Nauma 1:3) Sidu, gi veresi re nayugo gupai fu rani nga, anga pa hi Yekova pai ni gbangaha nayugo gupai nga ko ni zezere ko te na anga ko nikaa hipai nyeanye kindi a te. Gu rengopai nga gu Mbori duna tandu apai dũ ti bangisa regbo ni bayee ko ka zinga na ki duna bakere ome a, nayugo gupai nga ho ko ahipai ni ni gbangaha, nduhe kina tini. Ko na ome beko ka fu mbusa fu aboro, ono ko nataino aino kini za tiko ti fuhe nibasa tipa ka fu mamu fu gu boro ingi ni aria sino ni. (Yezekere 18:31, 32) Sidu, ga Yekova hipai ni gbangaha nga gu gene ko ayugo gako nyemuse rogo, na si nayugopa gako tatamana rogo mangasunge na ome.

5. Rogo gini gene du ga Yekova hipai ni gbangaha na ngbanya dagbaha na gako ruru sarangbanga?

⁵ Ga Yekova hipai ni gbangaha na ngbanya dagbaha na gako ruru sarangbanga na ruru mangapai. Ko ayugu tiko fu Mose ni gu “Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai kpaima na rengo.” (Gate 34:6) Kusa, fuo susa agarã, Mose ataasirimo Yekova rogo bia ki ya: “Gako apai dunduko du ni ruru sarangbanga. Mbori nga irayososopai zanga irairapai, nga irarengo ni ruru ko.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 32:4) Ii, ga Yekova inapai, gako hipai ni gbangaha, gako ruru sarangbanga, na gako ruru mangaapai na ngbanya dagbaha dunduko.

Ga Yekova Hipai Ni Gbangaha Mbata fu Ime Akangbii

6. Gini iiriwo gopai nga ga hipai ni gbangaha Yekova nayuguhe fu atita Adamu na Eva?

⁶ Ga aAdamu na Eva samungu ati Edene yo agbarasipa gu kikiipa pagume nadu dagba yo na wene Bakusiyo nga Yekova nyeanye kindi. (Bambata Pai 3:8-13, 23, 24) Gi gayo kparatise kusayo tiko re agbarasi apai kubara awiriyo yo a, nga aguyo nadi ingapai, zangarengba, na kpio beyo. (ARomo 5:17-19) Wa gu bambata aboro ue re avura du nga agu aboro namangi ingapai niwia, Yekova aidihe fuyo i batika agude. Kusa, ko ambakadi gu gene atita Adamu na Eva arengbe rogo ka mbakadapai dagba yo na ko. (Yoane 3:16, 36) Gu mokedi nangia Pauro asakirogoyo ki ya: “Mbori amoi dezire gako nyemuse fu rani nikpi Kristo tipa rani wa ani adu [“baraho ani aduni kindi,” NW ] ni aboro ingaapai. Gu susi asusa tie, si nga wa i nadi pai ri rani mbiko kureko, ani abáta abata be ga Mbori erã mbiko ko. Bambiko ho . . . ani adu ni ni avura [ko], ka ani azeredi na Mbori mbiko kpio Wiriko, gu susi, si nga, wa ani nazeredi ani abáta abata mbiko ungako.”—ARomo 5:8-10.

7. Waigu Yekova ayugu hipai ni gbangaha mbata fu Ime Akangbii, na tipagine pa gbarasa ko gu rikaaboro re aru aru tini?

⁷ Yekova ayugu gako hipai ni gbangaha rago Noa. Vuru regbo nasusi kama agarã mbata fu Ime Akangbii, “Mbori ki bi kpotosende, mo ngére, si agberẽ agberã; bambiko aboro dunduko aima gbarasa gayo apai auru kpotosende.” (Bambata Pai 6:12) Wa si avura du wo, Yekova ahipai ni gbangaha fu ngbatunga aboro tipa ringbisiringbisi regbo. Ko ayaa: “Torore asó nga vura na aboro kindi te, bambiko kina borose nga yo a, ono garãyo nikadu nga 120.” (Bambata Pai 6:3) Agu agarã 120 re ambu regbo fu gu ruru kumba nangia Noa ko batika agude, na Mbori ki tingidi ko na pa gako ndiko, nga ka se kurungba na ka za akurako aboro na pa ye Ime Akangbii. Gu mokedi nangia Petero akepai ki ya: “Ga Mbori hipai aima . . . rago Noa, ho i ambakadi bakurungba ni, nga gu bete aboro abati rogo ho mbiko ime, nga aboro muambi.” (1 Petero 3:20) Rengo ngaha, agu aboro naadunga dagba ga Noa aborokporo ya ‘amaanga berã yo’ tipa gako tungusapai te. (Matayo 24:38, 39) Ono ni fu Yekova arugute fu Noa ko se kurungba na ki sa ko ko duni ‘batungusi rurupai’ isoke tipa dungu bawe agarã, afu mamu fu aboro i saberã ti gayo kereapai nga ga zuũ na ki mangisunge Fuko. (2 Petero 2:5; AEbere 11:7) Si aru aru nabaha fu Mbori ko gbarasi gu rikaaboro re ni yangaraha.

Kpiapai nga ga Hipai Ni Gbangaha fu AYisaraere

8. Waigu Yekova ahipai ni gbangaha fu gu rikaaboro nangia aYisaraere?

⁸ Ga Yekova hipai ni gbangaha fu aYisaraere aima bagizoho kisusi agarã 120. Rogo agu aregbo dunduko nasusi agarã 1,500 ho aYisaraere aduni nga ga Mbori siasia aboro, kina bete aregbo gbua naduho i a’asadanga Mbori rogo kuti digido gako hipai ni gbangaha ya. Fuo susa kina bete aposo gbua fuo batasa Mbori yo Ezipeta yo ngba iiriwo gene, i asa tiyo sa iriso kpiahe, kini yugu gupai nani bakere gbe nga irisa adunga tiyo tipa gayo Batasi te. (Gate 32:4; Atambuahe 106:21) Rogo agu agarã naye fuo gure, aYisaraere akpakanahe tipa gu riahe Yekova afuhe fuyo ugu ngbii ngume yo rogo iiriwo gene, i akpakanahe ti rimo aMose na Arona, ki fura gbegberee bara Yekova, ki mangi meteka, na ki irisi Bara nangia ga apagano mbori. (Pa Geda Aboro 11:4-6; 14:2-4; 21:5; 25:1-3; 1 AKorindo 10:6-11) Ka si aru aru fu Yekova ko ba tunga gako aboro kpäkäyä, ono kuba gure, ko ahipai fuyo ni gbangaha.—Pa Geda Aboro 14:11-21.

9. Waigu Yekova ayugu gupai nga ko angia gu Mbori nahipai ni gbangaha ti regbo abasapungbanga na ti regbo gu zogarago nangia ga abakindo?

⁹ Ti gu regbo nangia ga Abasapungbanga, wo aYisaraere anairiso kpiaahe dedede. Ho i anamangaha ni wo, Yekova anagindigo yo kube avura yo. Ono ho i anisaberã ni na ki sana ko tipa undo, ko anihipai fuyo ki asia akumba i duni abasapungbanga ka batasa yo. (Abasapungbanga 2:17, 18) Vuru gu gbanga regbo nangia ga gu zogarago nga ga abakindo, kina bete abakindo gbua nazi tiyo kuti iriso kina Yekova sa. Zavura ti regbo ruru abakindo, aboro anaunzuguro ndikidi irisombori dedede na ga kungbo ambori. Ho Yekova ani asia akumba ni i duni anebi ka za aboro ti gbegbere mangaapai, gupai nanangba ti agi aboro re dedede nga ka degatuyo koyo du iraira aboromotumo na zire anebi ni. (Yeremaya 5:31; 25:4-7) Nirengo, aYisaraere anarungosi ga Yekova ruru anebi arungosi na kini iimi gu kurayo a. (2 Pekapai 24:20, 21; Amokedi 7:51, 52) Wa si avura nimangi wo, Yekova anahipai fuyo ni gbangaha kindi.—2 Pekapai 36:15.

Ga Yekova Hipai Ni Gbangaha Adiganga Te

10. Gini regbo ga Yekova hipai ni gbangaha ada ti ngbandaha?

¹⁰ Ono tie, kuru pangbanga nayugo gupai nga, ga Mbori hipai ni gbangaha na ngbandaha kina tini. Rogo gu garã nangia 740 Mbata fu Gaani Regbo, ko ambu Asuro i dibe gu kindo nangia ga Yisaraere nadu na angbatunga bawe, na ki ga na agu aboro nadu rogo kurogo kungbo ringara. (2 Abakindo 17:5, 6) Na ko ambu Ababero i rimi na vura kurogo gu kindo nga ga Yuda nadu na angbatunga ue na ki gbarasi Yerusarema na gaha yekaru rogo gu garã nangia 607 Mbata fu Gaani Regbo.—2 Pekapai 36:16-19.

11. Waigu Yekova ayugu gupai nga ko nahipai ahi ni gbangaha ho ko aasarangbanga ni kurii aYisaraere?

¹¹ Zavura ho Yekova aasarangbanga ni kurii ringara Yisaraere na ringara Yuda, bangiriko agonga tipa ka duna gbanga hipai te. Rogo gako nebi nangia Yeremaya, Yekova agumbapa karaga ko gako siasia aboro kuba yo. Ko ayaa: “Ho 70 agarã ka nyasa ni tipa Babera, mi ayé koyo du oni ni, mi ki digisi kidohe fu roni ki yega na oni berewe ku rogo gi ba re. . . . Oni abí re, . . . mi akáraga roni gene zia yo ki dungura roni yo du agu arikaaboro ni dunduko na rogo agu aba dunduko yo mi ado roni ku ho ni.”—Yeremaya 29:10, 14.

12. Waigu pa karaga yangara aYuda ku Yuda yo aduni ga Mbori ringbisapai tipa i di Masiya kugume ho ko ka da ni yo?

¹² Yangara agu aYuda nadu nizizi yo akaraga tiyo ku ringara Yuda yo nirengo na ki tona kaa irisa Yekova berewe tii gu yekaru i aduaha berewe kubaha Yerusarema yo. Rogo manga ga Yekova sunge, si adu nga gi yangara aboro re adu wa “ndomo be Yekova” nga gu naye na wasa gbiati kumuko. Si adu a nga i aduna wingbaduse na ki du nyanyakii wa “bahu dagba anya nvuo bire yo.” (Mika 5:7, 8) Gi yangara gumbapai re avura duni digisidigisihe ti regbo agu aYuda nangia aboromotumo i anayamba yo nga aMekabisi ho i ado avura yo ni kusayo rogo Ringara Mokido na ki kpara yekaru berewe fu Mbori nga gu apagano abirikosihe. Rogo gi gene re, i abanda ringara na yekaru tipa wa ka gu kura yangara ruru aboro rengbe ka dia Wiri Mbori kugume ho ko ka da ni yo ni gayo Masiya.—Daniere 9:25; Ruka 1:13-17, 67-79; 3:15, 21, 22.

13. Waigu Yekova ayugu gupai nga ko aahipai kindi ni gbangaha fu aYuda zavura fuo imo yo Wiri ko vurũ?

¹³ Zavura fuo aYuda imi Wiri ko, Yekova aahipai fuyo kindi ni gbangaha tipa kura agarã biata na beberehe, kini fu gu kparakpara mamu fuyo nga kina yo duni agu aboro i nayambu yo ni papara gu tunga Abarayama nga ga toro. (Daniere 9:27)b Mbata fu gu garã nangia 36 ti Gaani Regbo na fuoho, bete aYuda akaragapai sa gi yamba yo re, sidu a wa Pauro agumbaha kusa, “kina wo du agu yo zogoro awere a ku sangba gu siaboro yo nga ga undahe.”—ARomo 11:5.

14. (a) Rogo gu garã nangia 36 ti Gaani Regbo, gini aboro i atai gu mamu fuyo nga i duni gu tunga Abarayama nga ga toro? (b) Waigu Pauro afura tipa gako berã tipa gu gene Yekova asia agu aboro rogo nika duni agu aYisaraere nga ga toro yo?

¹⁴ Rogo gu garã nangia 36 ti Gaani Regbo, nangia gu bambata regbo i atai gu mamu fu agu aboro naangianga aYuda ya watadu naasanga tiyo kurogo gu pambori nga gayo ya i dani papara tunga Abarayama nga ga toro. Agu aboro dunduko naidi na pa gu yambahe re angia agu aboro nagbia undo be ga Yekova weneringise aboro arẽnga tipaha ya na be gako hipai ni gbangaha. (AGaratio 3:26-29; AEfeso 2:4-7) Ni yugo Pauro gako tambuahe tipa gu tatamana na gu ga Yekova ringbisapai du kugii gako hipai ni gbangaha, nga gu pa dungura ko gu bange aYisaraere dunduko nga ga toro yo amangi mbikoho, ko apoi kuari ki ya: “Ako gu dungura nga ga gu ũkumuko nga ga Mbori tatamana na inahe! Na gasi wisiga gako andika, na gasi rugatise na gako mangaapai!”—ARomo 11:25, 26, 33; AGaratio 6:15, 16.

Hipai Ni Gbangaha Mbiko Rimo Ko

15. Gine nga gu bambata ndupai Mbori ahipai tini ni gbangaha, na gini sakapai naidi regbo tipa i mbakadihe?

¹⁵ Tipagine Yekova ahipai tini ni gbangaha? Bambata ndupai nga tipa ka kiisopa rimo ko na ka dia gbarasarimo kusayo ti gako bakere pagbia. (1 Samuere 12:20-22) Gu sakapai Satana akusihe tipa Yekova ya ko ainanga zogarago na Gako bakere pagbia te aidi regbo tipa i mbakadi gipai re wenengai kubara bangiri agu aboro dunduko Mbori akusi yo. (Eyobo 1:9-11; 42:2, 5, 6) Sidu, ho i arungosi ga Yekova aboro ni Ezipeta yo, ko agumba gupai fu Faro nga: “Tipa kina gi pai re mi aidi he ti ni mo nye ni ungaro, nga ka yugo pa gi tandu, i ki taki pande pa rimore rogo kpotosende yo dunduko.”—Gate 9:16.

16. (a) Waigu ga Yekova hipai ni gbangaha azaki gene tipa ko dungura aboro sa rimo ko? (b) Waigu Yekova nika ziasi rimo ko na ki di gbarasarimo kusayo ti gako bakere pagbia?

¹⁶ Pauro adi agu afugo Yekova apehe fu Faro ho ko aasakarogo wai yo ni ga Mbori hipai ni gbangaha asa gupai nga i taasi ziazia rimo ko. Fuo gure Pauro ki kepai ki ya: “Gine tie wa ka Mbori kpi nyemu yugo gako zinga ki ya i ini gako tandu, ka ko vura hipai ni gbanga ha fu gu he du fu zinga i amangi he sa gbarasa ha; ko ya i ini gu ũkumuko nga ga gako taarimo ku ri gu he du fu inapai ko aima mbakada sa taarimo, kina rani, nga agu rani ko ayambu rani a kina dagba aYudo yo sa te, dagba aGendiria yo a? Wa ko agumba ha rogo Osea yo ya, ‘Mi ayámba agu yo ni “gimi aboro” naadu nga ni gimi aboro ya.’ ” (ARomo 9:17, 22-25) Mbiko gupai nga Yekova ahipai ni gbangaha, si du ko arengbe tini ‘ka roga aboro dagba aGendiria sa rimo ko.’ (Amokedi 15:14) Gi ‘ziazia aboro re’ tiibe Yesu Kristo ni adikumbo gu Kindo Yekova nika mangasunge nani ka ziasi rimo ko na ka dia gbarasarimo kusayo ti Gako bakere pagbia.—Daniere 2:44; 7:13, 14, 27; Yugoti 4:9-11; 5:9, 10.

Ga Yekova Hipai Ni Gbangaha Nafu Mamu fu Aboro I Bati

17, 18. (a) Ni manga ani ginipai ka sa rani ani bisirapa Yekova tipa gako hipai ni gbangaha zanga ani ini ya ani namangaha wo? (b) Waigu i angarasa rani ani bi gu gbanga hipai nga ga Yekova?

¹⁷ Natona ti gu regbo ngbatunga aboro ati kurogo bambata ingapai daa ku awere, Yekova naayugo tiko ni gu Mbori nahipai ni gbangaha. Gako hipai ni gbangaha mbata fu Ime Akangbii ambu regbo Noa za aboro ti kere mangaapai na ki mbu regbo tipa ko se kurungba tipa bata. Ono gako zerangbaduse ada ti ngbandaha, fuo gure Ime Akangbii ki ye. Kinawo teketeke duhe areme, Yekova nabakere hipai ni gbangaha, na si ima dia regbo ni gbangaha susi gu bete kura aboro aberẽhe. Ono tie, anga gere nga ndupai tipa du zanga maabangirise te. Pa manga ani he wo rengbe ka du nga kina boro bisira Mbori tipa gako hipai ni gbangaha. Pauro asanahe ki ya: “Mo gberẽ na gu ũkumuko nga ga gako weneringise na zera na hipai, wa mo aina nga ga Mbori weneringise nangbe foro mbata yo sa saberã ya?”—ARomo 2:4.

¹⁸ Anga boro ho dagba rani rengbe ka ino bagizo gu regbo nzunzu ani aida ga Mbori hipai ni gbangaha fu rani tipa ani kini ru ho ka ruga tirani nzunzu na gupai nga ko ima ida na gaani apai tipa ka batasa rani te. Pauro naruga rani ya ‘ani mangi pa gaoni bata tigaani ni gunde na kio.’ (AFiripoio 2:12) Gu mokedi nangia Petero akepai fu akurako aKristano ki ya: “Gbia narungbura nga pati gako kidohe, wa agu yo naberã pa rungbura, te; ono ko du na gbanga hipai fu roni, ko akpi nga nyemu aboro kpi wa sa te, ono ko nakpi nyemu aboro da ti zungadi tiyo dunduko.”—2 Petero 3:9, pigipigi kekeapai nga gaani.

19. Rogo gini gene rengbe ani ka gbia undo be ga Yekova hipai ni gbangaha?

¹⁹ Sidu, ka ani zanganga duna zerangbaduse tipa gu gene Yekova amanga gako apai rogo ya. Kuba gure, ani irisi gu kura ga Petero rugute tipa ka bi ‘gu hipai nga ga gaani Gbia ni gene bata.’ Ga ada bata? Gaani, na ni gu pa bata i atayaha fu gu dungu aboro si aida kindi i gi gu ‘wene pangbanga nga ga kindo.’ (2 Petero 3:15; Matayo 24:14) Gipai re aundo rani ani duna tambuahe tipa wai Yekova ayugu bakere hipai ni gbangaha ni weneringise na si afõngbaduraniyo ani hipai ni gbangaha a fu kura aboro.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Rengbe ka Sakarogoyo?

• Gupai nga “hipai ni gbangaha,” rogoyo nga gine wa duhe ni kekehe rogo Ziazia Kekeapai?

• Waigu Yekova ayugupa gako hipai ni gbangaha mbata fu Ime Akangbii, fuo zio yo aYuda ku Babera yo, na rogo bambata kama agarã ti Gaani Regbo?

• Gini nyanyakipa ndu apai Yekova ahipai tini ni gbangaha?

• Waigu si aida ani bi ga Yekova hipai ni gbangaha?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]

Ga Yekova hipai ni gbangaha mbata fu Ime Akangbii afu bakere mamu fu aboro i saberã yo

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 24]

Fuo tigo Babera, aYuda agbia undo be ga Yekova hipai ni gbangaha

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]

Rogo bambata kama agarã, aYuda kodihe kuti agu aboro naangianga aYuda ya agbia undo be ga Yekova hipai ni gbangaha

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 26]

AKristano areme nagbia undo be ga Yekova hipai ni gbangaha

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 26]