Avunguagudee, Oni Raba Awironi Rogo Nyemuse
“Agu apai oni amanga oni mangi he dunduko rogo nyemuse.” —1 AKORINDO 16:14.
1. Gini ngbatunga berãpai avunguagude nidu nani baraho i abatika gude ni?
BADUNGU avunguagude ima ida kuti gupai nga, gu uru i abatika gude ti ni, si nga uru ngbarago. Nagude sa du rimori nga Aleah ayaa: ‘Ho mi avungu bambata wire ni nga degude, gu uru re adu niʹuru ngbarago fere. Mi aberẽhe nga kura gude ho ngbaa kisusi wire te.’ Ono tie, ngbatunga gu ngbarago re rengbe arengba ka sa gberarago ti avunguagude. Kumbaku Aleah nayaa: ‘Mi anaabaka kina bangire tipa gu gene rengbe mi ka undo gi wire re ngbaha tipa ri rugutiri naapa gu kpakaraapai nga ga raka.’ Badungu avunguagude na kina gu bangisa bakabangirise re tipa wai rengbeyó ka raba awiriyo rogo nyemuse yo. Ono tie, agu avunguagude nga aKristano naida ka raba awiriyo rogo nyemuse yo wa gure, wo i naagbiatiyo na akpakarapai. Gini ngbatunga akpakarapai ngaha?
2. Gini akpakarapai avunguagude agbiatiyo nani?
2 Ani naraka awere rogo yangara areme nga ga gi zegino re. A wa i aima fura tipaha kumbatayo nga, gu zegino ani araka rogoho, si ahi ahi be agu aboro adunga nyemuse tiyó ya. Zavura kina dagba aborokporo nisayo, i ni “airasakparakpa” na ni agu aboro “atambua nga he ya, airazanga ziaziapai, . . . airazanga rugatise, airaerã.” (2 Timoteo 3:1-5) Kodatise na agu aboro du na agi asino re tiyó rengba arengba ka gberesa gu gene si aida agu aborokporo nga aKristano naamangapai fu akurayo ngbaha. Kurigure, avunguagude nasovura kuti gu sino nga ga mangapai zanga rugatise nga gu sino ani adihe ti atitarani, nga ka pe gbegberẽ afugo fu awiriyo i naaidanga ka gumbaha fuyó ya, na ka zanga kparia kura apai wenengai.—ARomo 3:23; Yakoba 3:2, 8, 9.
3. Wai rengbe avunguagude ka sonosa awiriyo i du na ngbarago?
3 Wa vura du gi kpakaraapai re dunduko, avunguagude rengbe arengba ka sonosa agude i du na ngbarago na kidu na wene pagume dagbayo na Mbori. Rogo gini gene? Nipeka yó fuo agu arugute du rogo Ziazia Kekeapai nayaa: “Agu apai oni amanga oni mangi he dunduko rogo nyemuse.” (1 AKorindo 16:14) Nirengo, nyemuse nga “wene dada tipa kpamiatise.” (AKorosaio 3:14, NW) Ani wisigingo bete agu asino biata du ti gi nyemuse re nga gu gu mokedi nangia Pauro aringbisipai tipaha rogo gako bambata waraga fu agu aKristano nadu Korinda yo, na ki sakinga pai tipa bete agu agene rengbe avunguagude ka mangasunge ngbaha na agu asino re tipa ka ruga awiriyo.—1 AKorindo 13:4-8.
Oni Duna Hipai Nigbangaha
4. Tipagine si aida ti ni avunguagude hipai nigbangaha?
4 Pauro akepai ki yaa: “Nyemuse nahi pai ni gbanga ha.” (1 AKorindo 13:4) Gu pa-Giriki i asaha nga ‘hipai nigbangaha,’ rogoyo nga zerangbaduse na zanga zinga niipo. Tipagine si aida ti ni avunguagude nihipai nigbangaha? Zanga kapa, dungu avunguagude ima duna badungu anduhe beyo. Ani makianga bete akpiapai. Agude naasana avunguyo bara dunguhe tipa gu bangisa he i akpinyemuhe. Ka si vura du nga avunguni zingi kutiní, ní rengbe arengba ka kpatagara kuti sanahe kindi na gu berã nga avunguni aidaha aida funi. Si rengbe kadu nga agude nasana avunguyo yososo i mbugene fuyó i mangi gupai ngbatiyo nga gu avunguyo naima inopai tipaha nga ngbanga ha fu agude i mangihe te. (Asanza 22:15) Wakina rani nga sosono aboro dunduko, wo agude naamanga bangisa irairapai dedede.—Atambuahe 130:3.
5. Gine rengbe ka undo avunguagude i hipai nigbangaha?
5 Ginipai rengbe ka undo avunguagude i du na hipai nigbangaha gbiati zerangbaduse fu awiriyo? Bakindo Soromo akepai ki yaa: “Wene berã namanga boro ni du ni bayee ni tipa zinga.” (Asanza 19:11) Si naida avunguagude rugutiyo naapa gu mangapai nga ga awiriyo nga, kinawo a i “[ana]agumba pai wa gude, . . . ki niberẽ pai wa gude.” (1 AKorindo 13:11) Avunguagudee, ya mo oni rengbe ka tingidapa wai oni anaafuda avunguroni tipa agu apai adunga rogoyo ti ni ya? Ho oni aduni nisosono gude, oni aberẽnga pai ngawee avunguroni aruganga tiyó na gupai du ku kpotoroni yo te watadu i arunga tiyó naapa gu kpakarapai du oni rogoho tee? Ka si duwo, oni ima rugatironi tie na ndu gupai awironi amangapai ti ni wa gure na ndu gupai si aida ti ni oni naamangapai naayó na zerangbaduse, na kini tingidi yó dedede naapa gaoni adiaberã. (AKorosaio 4:6) Si nibawenepai ka bi gupai nga, Yekova aya fu agu avunguagude nangia aYisaraere wee i “niyugu” gako arugute fu awiriyo. (Pa Fu Rugute ni Ue he 6:6, 7) Gu pa-Ebere, i asa fugoho nga ‘yugo,’ rogoyo nga ka “dogodapai “ ka “fugöpai berewe” watadu ka “nyakasapai.” Gure nayugo gupai nga, si naida avunguagude fugupai fu awiriyo bara dunguhe tipa i ini mangasunge na ga Mbori andiko. Wakina gure a, ngbaha angba ka dogoda arugute baraho oni ayugo gu kurapai ni rogo raka yo fuyó.
6. Tipagine adunga ha ti ni nga hipai nigbangaha fu agude nga mbugene fuyó i niimangi gupai Mbori asogaha ya?
6 Ono tie, agu avunguagude nahipai nigbangaha, si aidanga i nimbu awiriyo i nimangi gupai Mbori asogaha te. Fugo Mbori nayaa: “Gu gude mbu yo ni ni tini nafu kina zee fu nani.” Tipa ka ruga ngbatunga gipai re, papara gu veresi re nayaa: “Kpudu gbia kuti zapai nafu tatamana.” (Asanza 29:15) Ti kura aregbo, agude rengbe arengba ka bihe nga rẽnga ha fu avunguyo i rugu yó te. Ono si aidanga gu ramukporo nga ga aKristano du ngawee i nasana agude mbata tipa apai avunguyo kini mo ka mangaha, wa gu zogarago nga ga demokorasia te. Kuba gure, nidu Yekova nga barii aborokporo, ko ima fu pagbia fu avunguagude i niyugupai fu awiriyo na kini raba yó rogo nyemuse. (1 AKorindo 11:3; AEfeso 3:15; 6:1-4) Nirengo, rugute nikodikodihe na gu papara nyemuse Pauro afura tipaha rogo gu veresi ye fuo gere.
Wai ka fu Rugute Rogo Nyemuse
7. Agu avunguagude duna nyemuse, tipagine i aruga awiriyo ti ni, na gine gu rugute re akodaha?
7 Pauro akepai ki yaa: ‘Nyemuse nga weneringise.’ (1 AKorindo 13:4) Agu avunguagude duna weneringise nirengo, i naruga awiriyo ngba ruru gene angianga ka maa arugute kuriyo susi omeyo ya. Nimanga yó ho wa gure, gure nga i nawirika gu mangapai nga ga Yekova. Pauro akepai ki yaa: “Gbia naruga gu boro ko akpi nyemu ni.” Oni kparia gupai nga, agu arugute furayo tipaha rogo Ziazia Kekeapai, anga si nga kina fu mbusa fu gude sa te, ono si nakoda gupai nga ka raba ní na kini yugupai funi. Ndu fu agu arugute re nga gine? Pauro ayaa: “Si afu zuzu zereda fu agu yo nanyakasi tiyo na ni, nga gu zuzuhe nga ga rurupai.” (AEbere 12:6, 11) Ho avunguagude ayugopai ni fu awiriyo ringbisihe kuti gupai Mbori akpinyemuhe, gure nga i nafu gu momu fuyó nga i du nizezeredi sino aboro na niruruyo kumbatayo. Ka agude adia “gu rugapai nga ga Yekova” kugume, si nika sa gupai nga i gbia tatamana, inohe, gbiati rugatinapai nga gu kiipaha kisusi feda na dahabu.—Asanza 3:11-18.
8. Ginipai ninaamanga dedede ho avunguagude afunga arugute ni fu awiriyo ya?
8 Ono tipa avunguagude tigayo, anga abia gude nga yugo weneringise fu ru te. Yekova arugu Soromo ko kepai ki yaa: “Gu ni mbu kpudu ni nasoga wirini asoga, ono gu ni nakpi nyemu wirini ni naruga ni nyanyaki.” (Asanza 13:24) Agu agude i aruganga yó ngba wene gene ya, i nga agu aboro naberã kina pa tiyó na ni agu aboro adunga na ngbarago ya. Kuba gure, agu agude du avunguyo ni aboro nunga, na kini rugu yó i du niwene agude, i du nga agu agude nga airatatamana sukuru yo, na nakodatiyo na akurayo wenengai na kidu na ngbarago. Nirengo tie, agu avunguagude naruga awiriyo ngba wene gene, si nayugo gupai nga i nakpinyemu awiriyo.
9. Agu avunguagude nga aKristano, gine i ayugoho fu awiriyo, na wai si aida awiriyo nibi agi arugute re?
9 Ginihe nga yugopai fu agude rogo weneringise na nyemuse? Si naida avunguagude niwisigipai na awiriyo tipa gupai nzunzu si aida i mangihe. Nikpiapai, agu avunguagude nga aKristano, i nitona yugo gu bangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai fu awiriyo mbuyo kindi rukutu, na gu kuruapai a si aida i nimangihe nga gu du tipa ndikidi irisombori. (Gate 20:12-17; Matayo 22:37-40; 28:19; AEbere 10:24, 25) Si naida agude rugutiyo na gupai nga, sakapai ho tipa agi arugute re te.
10, 11. Tipagine si aida ti ni avunguagude berãpai tipa gu bakabangirise rengbe awiriyo kadu nani baraho i amaa vovo arugute ni kporo?
10 Ti kura aregbo, avunguagude rengbe ka sunguso awiriyo sande tipa ka sakapai naayó riipa gu vovo arugute si aida i niimangipai kuti ni. Ka si du nga i nika koda gu sosono agude du kporo re kurogo gu sakapai re, si nika sa gupai nga i irisi agu arugute re. Nikpiapai, ka si du nga avunguagude naida ka diaberã tipa gu regbo si aida agude du ti ni kporo fuo kura yó kusayo kporo, ngbaha angba i sia gu regbo daada na agude ki inipai tipa gu regbo re. Watadu si rengbe kadu nga, i mbu kina agude i fu gu regbo daa bangiriyo tipa ka du kporo na ki fu ndu gupai i nasia gu regbo re ti ni. Fuani, avunguagude rengbe ka sia gayó regbo na ki pe ndu gupai duhe ti ni niruruhe kadu kporo ti gu regbo re. Ka si du nga gu regbo agude nasiaha si kia ti gu nga ga avunguyo, ginipai rengbe avunguagude ka mangaha? Ti kura regbo, avunguagude rengbe arengba ka ida kuti gu bipai nga ga awiriyo ka si du nga si akuonga ga Mbori andiko te. Ya mo gure nayugo gupai nga avunguagude nagunde agunde be awiriyo tipa ka fu arugute fuyó?
11 Tipa ka karagapai kuti gi sanahe re, ani kparianga gupai agu amaraika naafura kuba Yekova agumbaha nibi wai Yekova amangisunge na gako pagbia fu Roto na gako aborokporo. Fuo kusa amaraika Roto na diako gbiati awiriko kusayo rogo ringara Sodomo, i aya fuko wee: “Mo óro ku ri bagangara yo, mo ka kpi akpi.” Ono tie, Roto akaragapai fuyó ki yaa: “Ako, abairare, ka si dú nga wo ya.” Roto ape gu kurapai fuyó narengbe na omeko ki yaa: “Were, oni ngére, gi bakporo du re si mbedi tipa oto koyo, si du ni toni he. Ako oni ídi he fere mi óro koyo.” Gine nangia gu karagapai nga ga agu amaraika naafura kuba Yekova re? I aya fuko wee: “Mo ngére, ani idi gipai re foro a.” (Bambata Pai 19:17-22) Ya mo agu amaraika re agunde agunde ka mangasunge na gu pagbia nadu beyo? Oó. I amangi gupai Roto aidaha na ki yugu weneringise fuko. Ka si du nga oni nga avunguagude, ya mo aregbo ho rengbe oni ka makiapai tipa gu bakabangirise du awironi nani baraho oni amaa vovo arugute ni kporo?
12. Ginihe rengbe ka sa agude i du na ngbarago?
12 Rengo ngaha nga, ngbaha angba agude rugutiyo naapa gu mbusa rengbe ka gbiayo ka si du nga i kuo agu arugute du kporo. Fuo avunguagude fura tipa gu mbusa i aida ka fuhe na agude ki girogoyo, si naida i fu gu mbusa re afu. Agu avunguagude naruga awiriyo kina ngbayo yo gbua ki zanga fu mbusa fuyó tipa gu gbegberẽpai mangi yó ho, gure nga i amanganga pai rogo nyemuse fu awiriyo te. Ziazia Kekeapai nayaa: “Bambiko wa i afu nga mbusa ni ipo fu bamangi gbigbitapai i nisari ngbanga ni ya, si du wiri aboro afu kpotoyo yo ti ni sa manga kina gbigbitapai.” (Batungusipai 8:11) Nirengo, si naida avunguagude bandatiyó ti ruga awiriyo dagba aboro watadu dagba akurani, mbiko ruga ní dagba aboro watadu dagba akurani nafu kina zee funi ka ni arengbanga ka gia gupai i agumbaha ya. Ono agude nidu na ngbarago tipa ka yugo irisa gbiati nyemuse fu avunguyo baraho i naini gupai ni nga ho avunguyo azayo ni ti pai ki ya “Oó,” na “Ii,” kina boro gayó rengo du ngaha, na ka i vura fu mbusa fuyó tipaha, si afunga gberarago fuyó wa pandehe te.—Matayo 5:37.
13, 14. Wai rengbe avunguagude ka wirika Yekova ho i aruga awiriyo ni?
13 Ka si du nga oni naida ka fu mbusa fu gude, ngbaha angba tipa ka fu gu mbusa re rogo gu gene nika yugo nyemuse. Dee sa du rimori nga Pam apepai ki yaa: ‘Tipa ka fu arugute fu agu awirani duho ue, si naaida ani fuhe nibakiakia. Gu rugute ani afuhe fu gu kurani, si amanganga sunge na guni te.’ Kumbaari nga Larry nasakarogo gipai re niyaa: “Gu bambata wirani nga degude, ri nga irakeretu, kina nyanyaki arugute rẽ na ri. Ono tie, gu kurari nga tame, ri nairisa agu arugute airisa ani afuhe furi ka si vura du nga ani ndukudi kina kpakpurani gbua furi.” Nirengo, agu avunguagude duna nyemuse, i naʹasadatiyo tipa ka ino gini arugute rengbe ka mangasunge na awiriyo nibasasa.
14 Yekova namaa kpiapai fu avunguagude rogo gu gene nga ko ima ino gu ome na gu rungbura du ti gako amoyambu nibasasa. (AEbere 4:13) Kurigure, ho Yekova afu mbusa ni, ko afunga ha susi ome te, na ko ambunga pai a fu aboro ki susi kuho si aida ko mbupai kuhoni te. Kuba gure, ko naruga gako aboro “rogo ruru ringbisahe.” (Yeremaya 30:11) Avunguagudee, ya mo oni ini gu ome gbiati rungbura du awironi nani? Ya mo oni namangasunge na gu inohe re ngba wene gene tipa ka ruga yó nani? Pa manga oni he wa gure nayugo gupai nga oni nakpinyemu awironi akpi.
Oni Ngarasi Agude I Nipe Kina Rengo
15, 16. Wai rengbe avunguagude ka ngarasa awiriyo i niigumba kina rengo, na gini wene abirĩ agu avunguagude nga aKristano nabihe nga si ngbaa tipa gipai re?
15 Gu kura sino du ti nyemuse nga, “si angi nga mbiko irairapai te, ono si nangi mbiko rengo.” (1 AKorindo 13:6) Wai rengbe avunguagude ka raba awiriyo i niikpinyemu rurupai na rengo? Gu banguapai duho nga, si naida avunguagude ngarasi awiriyo i niigumba kina boro gupai du berãyo yó, ka si vura du nga avunguyo aidanga na gupai i agumbaha te vurũ. A wa du sino aboro, avunguagude nidu na ngbarago baraho awiriyo apepai ni fuyó ringbisihe kuti ruru mangapai. Ti gu kura aregbo, agu apai gude agumbaha, si rengbe ka yugo gu gbegberẽ berã du ní nani tipa iraira mangapai. (Bambata Pai 8:21) Ginipai rengbe avunguagude ka mangaha fuo du pai wa gure? Gu bambatapai avunguagude nidu na nyemu mangaha nga ka fu mbusa fu awiriyo nibasa tipa ngbatunga aberã wa gure. Ka avunguagude mangipai ngba gu gene re, agude nika bi gupai nikina ipo nga, gupai ngbaa nga i pe kina agu afugo iniyo ho nga si ngbaa giaha ti avunguyo. Rengo ngaha nga, si naida avunguagude nirugu awiriyo ti gbegberẽ afugo kina ti gu regbo gumbayo ho ti ni, ono kparakparapai kinaho ti yugopai fu gude tipa wai si aida ní niigumba kina rengo na sosoda ní ní naagumba gupai si aida ní naagumbaha.
16 Wai rengbe avunguagude ka ngarasa awiriyo tipa i niifura wenengai? Aleah, ani nifura tipa ri mbata kusayo, ri nayaa: “Gupai ani amangihe nga, ho awirani ape gbegberẽ fugo ni, ani naapayanga naayó nibasa ti kina gu regbo i nigumba gu gbegberẽ fugo re te.” Baagude nga Tom nayaa: “Ani anaangarasa wirani nga degude ri niipe gupai du berã ri yó furani zavura ho duhe ni nga gupai ani agumbaha si angbanga tiri te vurũ. Gupai ani abihe nga, ka ani azizinga azizinga kuti ri dedede na kini mangi ri ngbaome, si rengbe ka ba gberarago tiri na ka ri arengbanga ka gumba gupai du berã ri yó furani ya. Ono tipa rani tigaani, padega ani turani furi ho ri afura ni nangarasa ri tipa ri naagia gupai ani agumbaha furi.” Nirengo, si naida agude niirisi sangba avunguyo. (Asanza 6:20) Ono fugodagbase nafu gu momu fu avunguagude i undo awiriyo tipa i du na wene berã. Vincent, duna awiriko biama ni adegude, ko nayaa: “Dedede, ani naasakapai riipa gu wenepai na gu gbegberẽpai du ti pai tipa i rengbe nitiyo ka bi gu sangbanapai rengbe ka manga. Gipai re aundo yó i duna tandu berãpai.”—Asanza 1:1-4.
17. Ginipai si aida avunguagude du nakido tipaha?
17 Rengo ngaha nga, avunguagude arengbanga ka sonosa awiriyo teketeke kuti sangba Ziazia Kekeapai te. Ono wa vura duhe wo, oni rengbe kadu naakido nga awironi rengbe arengba ka bi gu asadatise oni amangaha tipa ka raba yó re na nyanyakipaha, nga gu rabahe oni amangaha rogo hipai nigbangaha, weneringise, na rogo gu mangapai nga ga nyemuse. Yekova nika fu maku afu kurii gaoni asadatise. (Asanza 3:33) Niyangaraha tie, agu avunguagude nga aKristano, i dunduko naida awiriyo ini wai ka kpinyemu Yekova a wa i akpinyemuko. Wai rengbe avunguagude ka da ti gi wene asásá re? Gu papara kekepai naye fuo gere nika sakapai tipa bete kura abirĩ rengbe ka undoyo.
Oni Natingidaha?
• Wai rengbe rugatinapai ka undo avunguagude i niihipai nigbangaha?
• Wai du weneringise gbiati rugute nikodikodihe?
• Tipagine si aida ti ni avunguagude naagumba kina rengo dagbayo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]
Avunguagudee, ya mo oni rengbe ka tingida wai oni adu nirukutu agude?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 26]
Ya mo oni nangarasa awironi i niigumba kina rengo?