I Asovura Na Diabese Kuti Akiwe Tii Kpotoyo Yo
‘I amoi kiwe ku tii kpotore yo, nga gu maraika nga ga Satana, tipa ko nye kuti yawa re.’—2 AKORINDO 12:7, NW.
1. Gine nga gu bete fudifudiapai aboro agbia tiyo tini areme?
ONI nasota na kura fudifudiapai nga gu nandu kina kumbatayo nigbangaha? Ka si du wo, anga oni nisaroni te. Rogo gi ‘yangara arame duni gbegberehe re,’ ruru aKristano nasovura na diabese kuti agu asogote aboro aye nani kuti yo, kuti gu kpakarakpakaraapai du rogo gayo akporo, kuti akaza, kuti agu abakabangirise nga ga zingo mosoro, kuti agu apai nafuda yo ngbaduyo yo, kuti pa kpio agume yo, na kuti gu kura a’asada. (2 Timoteo 3:1-5) Rogo kura aringara, gu raka nga ga dungu aboro ngbapai be zingo riahe na be avura.
2, 3. Gini gbegbere aberã rengbe ka ye kuri rani yo be gu kpakarakpakaraapai du wa kiwe ani agbia tirani ti ni, na wai rengbehe ka duni kerepai?
2 Ngbatunga gu fudifudiapai re rengbe ka sa boro ni bi ti ni wa ome apai ima furii ome ni, gbe ka dungu nyanyakiapai ti kurii ni ti bangisa regbo sa. Oni kparianga gupai Asanza 24:10 apehe: “Ka he amaka ro ti uru gberãngbi, omero adu toni gbua.” Ii, ka kpotoraniyo zere be agu a’asada ani agbia tirani nani, si rengbe ka bengeta rani na gu ome ani aidaha na ki rungburasi rani ka ani arengbanga ka hipai nyanyakii da kuti digido gaani raka ya. Wai rengbe gupai re ka manga?
3 Ka kpotoraniyo zere, si rengbe ka sa rani ka ani rugunga tirani na pa apai wenengai ya. Ni kpiapai, si fu rani taata ka durugopa gu nyanyakiapai namanga rani susi ome rani na ki tona ka duna gberarago tipa gupai namanga rani. Gu kura aboro rengbe ka kpara fu Mbori ki ya, “Tipagine mbu mo agi apai re si ni mangi re tini?” Ka ngbatunga gu gbegbere aberã re moi tarãha ngbadu boro yo, si rengbe ka sa ni ka ni dunga na ngbarago ya na ka ni adunga na kido tipa wene apai kumbatayo a ya. Kpoto ga Mbori moyambu yo rengbe ka zera ni kerehe ki sa ni ni mbu “só gu wene vura nga ga idapase.”—1 Timoteo 6:12.
4, 5. Rogo gu kura fudifudiapai namanga rani, wai Satana arimiso tiko kurogo ho, si ki vura du wo, gini kido rengbe ani ka du nani?
4 Nirengo, anga Yekova Mbori naye na a’asada sa rani te. (Yakoba 1:13) Gu kura a’asada naye sa rani mbiko kina gupai gbua nga ani na’asada tirani kaa manga kina gupai duni ruruhe bangiriko. Nirengo, gu bakere vura Yekova nga Satana Bakitingbanga nazubo agu aboro dunduko namangasunge fu Yekova. Vuru gu guru regbo nye fuko, gu gbegbere sino “mbori [nga ga] gi zegino” ko re na’asada tiko ka sa agu aboro dunduko nakpinyemu Yekova i mbu manga gupai Yekova akpinyemuhe. (2 AKorindo 4:4) Satana naba bakere rungo a wa rengbe ome ko nani kurii awirinarani rogo zegino dunduko. (1 Petero 5:9) Rengo ngaha, anga agu apai dunduko nafuda rani Satana naye nani ngburungburu te, ono ko rengbe arengba ka gbia undo ti vuro gu fudifudiapai ani agbia tirani ti ni, kini gbata gene ka rungburasi rani susi.
5 Ono tie, ka Satana watadu gako aũvura vura iriwo wai, ani rengbe arengba ka diabeko! Wai rengbe ani ka ruga tirani nzunzu na pa gupai nga ani rengbe arengba ka diabeko? Mbiko Yekova Mbori nasovura kuba rani. Ko ima mbakadaapai wenengai tipa ka gako amoyambu naatanga ku bitimo zanga i ini pai tipa ga Satana abirĩ ya. (2 AKorindo 2:11) Nirengo, Fugo Mbori nape dungu apai fu rani tipa agu a’asada nafuda ndikidi aKristano. Nibipa gupai nadu tipa Pauro, Ziazia Kekeapai namangasunge na gu fugo nga ‘kiwe tii kpotoseyo.’ Tipagine? Ani bingo wai Fugo Mbori asakarogo gu fugo re. Fuo gure, ani nika bi gupai nga, agu rani naida undo be Yekova tipa ka diabe a’asada, ani nisarani te.
Ndu Gupai Du A’asada Tini wa Kina Akiwe
6. Ginipai Pauro aberẽhe ka pe gu fugo nga i amoi ‘kiwe kutii kpotokoyo,’ na gine navurangia gu kiwe re?
6 Fuo Pauro kuru rogo kere asada, ga Mbori toro adu kugii ko ko ke gupai nga: ‘I amoi kiwe ku tii kpotore yo, nga gu maraika nga ga Satana, tipa ko nye kuti yawa re, mi ka tumbapa tire kuari gbe.’ (2 AKorindo 12:7, NW) Gine nangia gi kiwe nadu tii kpoto Pauro yo re? Nirengo, gu kiwe moi yo ho kurogo pasio boro yo naima ni kerehe. Sidu, gu fugo sanza re nafura tipa guhe naimisi Pauro, guhe re avura kaa imisa ko ti kpoto ko, ngbadukoyo, watadu ti baraha ue dunduko. Si nawira gupai nga, Pauro aarungo be kaza bangirise watadu gu kura kaza kpotose. Watadu gu kiwe re avura du nga agu aboro nanabisira pako ya ko arẽnga ni mokedi te na si arunga fuko a ko naatungusapai na kini yugupai fu aboro te. (2 AKorindo 10:10-12; 11:5, 6, 13) Ka gu kiwe re avurangia gine, he ho nawo ti ni te, na ba diaha kusayo adunga ti ni a te.
7, 8. (a) Gu fugo nga ‘nye kuti yawa re,’ rogoyo nga gine? (b) Tipagine duhe tini ni nyanyakipa pai fu rani ani hi akiwe tii kpotoraniyo?
7 Oni kparia gupai nga, gu kiwe re anye kuti yawa Pauro kindi. Si naida makiapai, gu fugo Giriki Pauro amangisunge nani herẽ si tipa “ngbazungase.” I mangisunge na gu fugo re ngburungburu rogo Matayo 26:67 na ni fugo sanza rogo 1 AKorindo 4:11. Gu berã si afuhe rogo agu averesi re nga ka yawa he na minomino bee. Nibipa ga Satana kere sogote kuti Yekova na kuti Gako amoyambu, ani rengbe tie ka ruga tirani nzunzu na gupai nga rago angba ti Bakitingbanga nga kiwe nye kuti yawa Pauro. Kinawo a ngbaa rago areme ti Satana ho ani ambu ni be akiwe tii kpotoraniyo.
8 Sidu, wa kina Pauro, si naida ani ini wai ka sovura na diabese kuti ngbatunga agu akiwe re. Pa gaani raka narurii pa manga ani he wo! Oni tingidi gupai nga, Yekova naida ka gizosi gaani raka nyeanye kindi rogo gako vovo zegino, yo gu fudifudiapai nika dunga ni du wa akiwe berewe ya. Tipa ka undo rani ani gbia gi iiriwo mosoro re, Mbori ima fu dungu kpiaapai fu rani rogo ziazia Fugo ko, nga Ziazia Kekeapai, kini yugu gupai nga gako ruru amoyambu mbata kusayo aima hipai na akiwe tii kpotoyo yo ki dibehe. I angia kungbo kpakpa aboro wa kina rani. Pa wisigo ani pai tipa bete gi ‘bakere bange adezire du wa ndurõ’ re rengbe ka undo rani ani “oro gu oto abaangirã na hipai nga gu moi yo ho barabangirani.” (AEbere 12:1 NW ) Pa berã ani kurii gupai i asovura kuti ni na diabese rengbe ka nyakasa gaani kido ya ani rengbe arengba ka hi agu akiwe dunduko rengbe Satana ka rupo rani nani.
Gu Kiwe Narungosi Mefibosete
9, 10. (a) Wai kiwe aye ka sungo tii kpoto Mefibosete yo? (b) Gini weneringise Bakindo Davide ayuguhe fu Mefibosete, na wai rengbe ani ka wirika Davide rogo gipai re?
9 Oni berẽnga pa Mefibosete, nangia wiri Yonatana bakurea Davide. Ho garã Mefibosete aduni bisue, pangbanga ada fu aboro Yizerere yo ya i ima imo bako nga Yonatana na titako nga Bakindo Saura. Gu dee nanatinda ko agunde fuo gia ri gi pangbanga re. Ri “[a]tuka ko, ki oro na ko. Si ki ta du wa gere, wa ri aipisi tiri ka ora, ko ki ti be ri, anduko ue ki gbarĩ.” (2 Samuere 4:4) Gi gbarã re avura du wa kiwe ti kpoto Mefibosete ko hi he wa ko aasona ka da ni kumba.
10 Kusa fuo susa bete agarã, mbiko gu nyemuse Bakindo Davide adu nani tipa Yonatana, ko amangi Mefibosete rogo weneringise nga ga nyemuse. Davide afu agu ahe dunduko nangia ga Saura fuko na ki sia ga Saura moyambu nangia Ziba ko naasopabino rogo gu sende nangia ga Saura na kini ngere fuoho. Davide aya fu Mefibosete a: ‘Mo nikaa ri riahe rii gimi mbisa dedede.’ (2 Samuere 9:6-10) Zanga kapa, ga Davide weneringise nga ga nyemuse aima fu wasa fu Mefibosete na ki sa gu gako ima nangia ga gbarã si du tautau. Nga gu wenepai rengbe ani ka wirikaha! Si naida ani yugu weneringise a fu agu aboro nasota na akiwe tii kpotoyo yo.
11. Gini ziree Ziba arehe ti rimo Mefibosete, ono wai ani aino gupai nga, agi afugo re angia ziree? (Oni bi gu rukutu kekepai du kuari.)
11 Fuo bete regbo kusa, si aidi Mefibosete sota na kura kiwe berewe tii kpotokoyo. Gako moyambu nangia Ziba akitingbanga ko fu Bakindo Davide, nga guko naaora Yerusarema yo kusayo ti gu regbo re be gu wiriko nangia Abisaroma nasamungu kuti ko. Ziba akitingbanga Mefibosete fu Davide ya ko anye sayo Yerusarema yo na gu maabangirise nga ga sungo rii gu mbatabakindo nga ga titako.a Davide aidi kuti gi ziree Ziba agumbaha re na ki fu agu ahe dunduko nangia ga Mefibosete fu gi iraziree re!—2 Samuere 16:1-4.
12. Gini apai Mefibosete anamanga tipa agu apai nanakura sako, na wai du ko nga wene kpiapai fu rani?
12 Ono tie, ho Mefibosete agbia Davide ni niyangaraha, ko agumba gupai nzunzu fu bakindo namangi. Ko aambakada tiko tipa ka ndu ka gbia Davide ho Ziba anangi ko ni ya ko nika ndu kubako. Davide arugusi gi ingahe ko amangihe re? Ii, pirapira gbua. Ko akparaka ga Mefibosete ahe ki fu paparaha fu Ziba. Gere tie berewe angia kura kiwe narengbe arengba ka rimo kutii kpoto Mefibosete yo. Ya mo rago agbere tiko gbe? Ya mo ko atikango kuti gu diaberã Davide amangihe re, kini kpakanahe ya runga ha wo wa sa tee? Oó, ni umbasitise, ko aidi na gupai bakindo agumbaha. Ko amoi berã ko kuti kina wene apai, ki duna ngbarago mbiko gu ga aYisaraere bakindo nadu na rengo beko ka zoga yo karaga tiko na pazereda. Ka pe rengo, Mefibosete amoi bawene kpiapai kisusi nga ga hi gbarã, hi kitangbaangase, na hi gberarago.—2 Samuere 19:24-30.
Nemaya Asovura Kuti Gako A’asada na Diabese
13, 14. Gini akiwe si aidi Nemaya hihe ho ko akaraga tiko ni ka dudua agu angapa berewe nangia ga Yerusarema?
13 Ni fugo sanza, oni berẽnga pa agu akiwe Nemaya ahihe ho ko akaraga tiko ni ku Yerusarema yo nga gu naadunga na angapa ti ni ya rogo gu bisue kama agarã Mbata fu Gaani Regbo. Ko abi gupai nga, wiri he adunga ho naabanda gu bakporo re te, na agu aYuda nakaraga tiyo adunga na agu abarumbatayo kaa ruga apai dagba tiyo te, kpotoyo yo aima zera, na i ki duni bibiriko yo rogo toroyo bangiri Yekova. Wa si avura du nga Bakindo Arutasasata aima asia Nemaya ko dua agu angapa nga ga Yerusarema, ni kina ipo, Nemaya aini gupai nga gako sunge angbanga ti abazogo agu aringara nadu pati yo te. “Si . . . [a]imi ti yo gbe ya boro ye ka manga pa awiri aYisaraere.”—Nemaya 2:10.
14 Agu akare re amangi agu apai dunduko nadu kuvuru beyo tipa ka ka na Nemaya ti manga ko gako sunge. Agu aserekpohe i aserekpoko nani, agu aziree i aapehe ti rimoko, agu akitangbaanga ko i aakitaha, agu afugo i aagumbaha ka gundesi ko nani, kodihe na agu abomoi i anakekeda yo i zeresi kpotokoyo adu wa kina nyenye akiwe tii kpotokoyo. Ya mo ko azere mbiko agu abiriki nangia ga avura ko re? Oó! Ko akido kuti kina Mbori dunduko zanga kpotokoyo rungbura. Si ki ta du were, fuo i nyasi dudua agu angapa dunduko nangia ga Yerusarema ni yangaraha, si angia nyenye dezirepai ya Yekova aima songoda Nemaya ni nyemuse.—Nemaya 4:1-12; 6:1-19.
15. Gini kpakarakpakarapai nadu dagba aYuda nga gu nafudi Nemaya gbegberee?
15 Ni du Nemaya ni bazogo, si aidi a ko sovura berewe kuti dungu fudifudiapai dagba ga Mbori aboro. Gi kpakarakpakaraapai re adu wa kina akiwe nga gu nafudi ko bakere gbe mbiko si agbarasipa ga ga Mbori aboro pagume dagba yo na Yekova. Kumukokumuko aboro aarogoda mokiisa nibakerehe be awirinayo, ono tipa agu awirinayo nadu tigayo rogo zingo, si aidi gupai beyo nga i babagi gayo adagbangua na kini bagi awiriyo a ni akanga tipa ka gbia marã ka gasa gayo abape nani na ka fuhe ni marã ngbeti fu agu agbia nangia ga Persia yo. (Nemaya 5:1-10) Dungu aYuda airisanga gu ndiko nangia ga Sabiti te na i asongodanga aRevi na yekaru a te. Na agu akurayo ki rogodi agu adee nangia “Asedodo, na ga Amona yo, na ga Moaba yo.” Nairiwo wai agi apai re aimisi Nemaya! Ono anga kiwe sa dagba agi akiwe re nasa ko ko mbu irisa ga Mbori andiko te. Dedede, wo ko anasongoda ga Mbori ruru andiko zaaza. Wa kina Nemaya, ka ani henga gu iraira mangaapai nga ga kura aboro si nyaga rani kusayo ti mangasunge ni ruruhe fu Yekova ya.—Nemaya 13:10-13, 23-27.
Dungu Kura Ruru Aboro Nadu Na Akiwi
Tii Kpotoyo Yo Asovura Kuti Ni na Diabese
16-18. Wai gu fudifudi ramukporo aimisi Yisaka gbiakuti Rebeka, Ana, Davide, na Osea?
16 Ziazia Kekeapai na kura kpiaapai rogoho nafura tipa agu aboro nasovura na diabese kuti gu fudifudiapai nadu wa akiwe tii kpotoyo yo. Ngbatunga gu ima re anaenga dedede be pai sa, nga fudifudipai dagba aborokporo. Gupai agu adia Esau nadu ue anamangaha aduni mburu ‘gberarago fu aYisaka na Rebeka’ nangia avunguko. Rebeka aya a ri aduna kere gberarago tiri ka raka mbiko agu adee nangia adia wiiri. (Bambata Pai 26:34, 35; 27:46) Oni tingidinga pa Ana a nga guri iwa ri nangia Penina anasogari na “ki nifudi ri gbe” mbiko ri angia irazangada. Isoke ka si vura du nga wo Ana anambu kpuri yo mbiko wiari be gi iwa ri re. Zanga kapa, baraho i aniduni pati pumbo Siro yo, Penina anasawia ri asawia a ku bangiri aboro, nga agume na abakure. Gipai re adu wa kina tura kiwo ku bebere pasio Ana yo.—1 Samuere 1:4-7.
17 Oni berẽnga kurii gupai Davide ahihe be bagbio ko nangia Bakindo Saura nga guko naima rätä be gu kpihe nadu ngbadukoyo. Tipa Davide batasi unga ko, ko aoro kini raki rogo asiimbia rogo gu ngbakungbo nangia Enegedi, yo si aidi ko dakpa kere gangara ambia ni nadu na kpazakpaza ngbaduhe. Gu iraira mangaapai Saura aamanga ko nani re avura ima tiko ni kerehe, mbiko anga gbegberepai ho ko amangi Saura nani te. Wa si avura du wo, si aidi Davide naaotoka kindi ngbakungba yo be Saura nga guko naakpi ko.—1 Samuere 24:14, 15; Asanza 27:4.
18 Oni berẽnga pa gu fudifudi ramukporo nadu kua gu nebi yo nangia Osea. Diako asa tiri ni debäri. Gari pa bäri avura imisa ko wa akiwe i arupu bagunda ko nani. Nairiwo gu gberarago ko avura mbu behe berewe ho ri abatika awiribadia ni fuko ue ni sangbana gari bäri!—Osea 1:2-9.
19. Gini rungosi naimisi gu nebi nangia Mikaya?
19 Gu kura kiwe tii kpotoseyo nga rungosi boro. Oni berẽnga pa gu pangbanga nadu tipa gu nebi nangia Mikaya. Ka bi gupai nga gbigbita Bakindo Aba adungura kungbo anebi ku pati ko kirikiri na kini idi na gu kungbo aziree i aagumbaha fuko, avura rungosi mbisimo gu ruru nebi nangia Mikaya gbe. Na fuo gure, ho Mikaya agumba gupai ni fu Aba nga “Yekova moi irazire toro ku ngba” gu gako anebi dunduko naafura re, ginipai baira agu anebi re amangi ko nani? Oni ngere, ko ambedi “ki nari pangba Mikaya”! Gu nagbere kisusi nga, ga Aba mangapai sa gu zahe Yekova afuhe fuko nga, ka ko asadinga ka karaga Ramota-girada ku beko ya, mbiko vura adia adia be agu aborovura ko ka keda yo. Aba azinahe fu gako akumba i ba Mikaya ku bambukiso yo kini rigi ko na gu riahe nga ga rungosi. (1 Abakindo 22:6, 9, 15-17, 23-28) Oni tingidipa Yeremaya a na pa gu gene asogo ko arungosi ko rogo.—Yeremaya 20:1-9.
20. Gini akiwe si aidi Naomi hihe, na wai i afu mosoro furi?
20 Pa kpio gu boro ani akpinyemu ni nga gu kura gbegberepai rengbe ka du wa kiwe tii kpotoraniyo. Si aidi Naomi hi pa kpio kumbaari na pa kpio awiiri ue nangia akumbagude. Ri akaraga tiri ku Betereme yo baraho ri aarungo ni kindi be nunga. Ri aya fu anakureari ka i yambunga ri berewe nga Naomi ya, ono i yambu ri nga Mara, nga gu rimo naringbisipa gu gbegbereapai namangi ri. Ono tie, ti digidoho, Yekova afu maku furi tipa gari hipai na gu kumbagude Ruta abatika ko furi nga guko nada kusa ni tita Masiya.—Ruta 1:3-5, 19-21; 4:13-17; Matayo 1:1, 5.
21, 22. Wai pa agu ahe naingi be Eyobo aimisi ko, na wai ko akaragapai sani?
21 Oni berẽnga pa wai Eyobo akigi ho ko agi pa kpio awiriko ni bawe nitunguotunguoho, kodihe kuti pa gako anyaa abatuka aoro na ami na pa kpio gako amoyambu. Wa kina ikpirogumba, apai asa tihe bangiriko wa digido zegino ima da fuko! Fuo gure, wa Eyobo aarungo kindi be gi kereapai re, Satana aukadi ko na kaza. Eyobo avura berã gupai nga gi gako kere kaza re aandu na ko sa kpio. Gako ima kpotose aima susa ba hihe sidu ko ki berẽ gupai nga kina kpio sa rengbe ka ye na zereda.—Eyobo 1:13-20; 2:7, 8.
22 Si ki du wa agi arungo re dunduko arengbanga tipa Eyobo te, diako, mbiko gari nunga na gberarago, andu koyo du ko ni ki ya: “Mo gbérẽ ngbaro yo fu Mbori, ki kpi.” Nairiwo wai gu kiwe re aimisi gu kpotoko naima digo ni imi! Fuo gure, kuba gupai nga, agu abakurea Eyobo nadu biata fu wasa fuko, i azubo ko na kina gbegbere afugo, kini bira ko ya gi gberango re yehe kurii ko mbiko ko amangi ingapai ni gbuko. Gi gayo kurugbo akango re aatura akiwe kina boro ku bebere pasio ko yo, ka pepai ni sanza. Oni tingidi gupai a nga, Eyobo ainonga ndu gupai gi kereapai re amanga ko tini te; na ko ainonga gupai a nga i abatasa unga ko abatasa te. Wa si avura du wo, “Eyobo amanga nga ingapai te, ko agumba nga gbegberẽpai kuti Mbori a te.” (Eyobo 1:22; 2:9, 10; 3:3; 14:13; 30:17) Wa dungu akiwe avura ni imisi ko ti bangisa regbo sa, ko aenga kakuti gako ruru mangapai te. Nairiwo wai si angarasa rani!
23. Tipagine gu ruru amoyambu saki ani pai tipa yo arengbe tini ka hi ngbatunga akiwe nibakiakia tii kpotoyo yo?
23 Gi kpiaapai fuku ani he re nga yangara gu duho te. Ziazia Kekeapai na dungu agu akuraha rogoho. Si aidi gi ruru amoyambu re dunduko sota na gu gayo apai nadu wa akiwe tii kpotoyo yo. Nairiwo gu kpakarakpakaraapai nibakiakia i agbia tiyo ti ni! Ono tie, pai adu sa nadu tipa yo dunduko. Anga guni ho sa ome ni abati ni ki he mangasunge fu Yekova te. Wa gbegbere a’asada avura kura sa yo, i adibe Satana mbiko gu ome Yekova afuhe fuyo. Wai i amangihe? Gu paparaha naye fuo gere nika karagapai sa gi sanahe re na si nika yugo wai a rengbe ani ka sovura na diabese kuti agu apai dunduko du wa akiwe tii kpotoraniyo.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Ngbatunga gu boro umbasitise du wa Mefibosete, nga guko nadu na tambuahe tipa gupai Davide amangihe fuko, arengbanga ka duna gu kere nyemu apai re tiko te. Zanga kapa, ko aima ino pa gu ruru sino nadu ti bako nga Yonatana. Wa Yonatana avurangia wiri Bakindo Saura, ko aima idapa Davide ni gu boro Yekova nasia ko ko duni bakindo kurii aYisaraere. (1 Samuere 20:12-17) Ni du Yonatana nangia ba Mefibosete ni gu boro nanagunde ti Mbori na kingia ndikidi bakurea Davide, ko arengbanga ka yugopai fu wiriko ko duna nyemu ka zoga aYisaraere ni gayo bakindo te.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine rengbe yo ka ringbisa gu fudifudiapai ani agbia tirani ti ni kuti kiwe tii kpotoseyo?
• Gine nangia bete agu akiwe si aidi Mefibosete na Nemaya hihe?
• Dagba gu kpiaapai nga ga agu aboro nahi ngbatunga akiwe nibakiakia tii kpotoyo yo, nga aguyo gumba yo payo rogo Ziazia Kekeapai, gini guni iriwo gani bangironi, na tipagine iriwoho tini?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]
Si aidi Mefibosete hi gbarã, kitangbaangase, na gberarago
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 11]
Nemaya akakuti ruru mangaapai sogote ki vura du vurũ