“Pai Ho Sa Ko Ahe Gumba Ha Fu Yo Ni Sanza Te”

“Yesu [anafura] fu rimbasa aboro ni asanza; pai ho sa ko ahe gumba ha fu yo ni sanza te.”—MATAYO 13:34.

1, 2. (a) Tipagine bangiri aboro arengbanga ka go ti ni ti wene yugopai na kpiaapai ya? (b) Gini ngbatunga yugopai na kpiaapai Yesu anamangasunge nani, na gini asanahe nakura tipa gako yugopai na kpiaapai? (Oni bi gu rukutu kekepai a du kuari.)

ONI rengbe ka tingida gupai i ayuguhe na kpiapai, isoke rogo gu gumbapai gbaiga wirina amangihe badungu agarã nasusi fuoho awere? Bangirise agonga taata ti wene yugopai na kpiapai te. Gu kura bakekeapai sa aya tipa yugopai na kpiapai wee “si nasa atue ni abangirise na ki sa aboro i duna wene kpiaapai rogo gayo aberã.” Bambiko dedede agu apai ani abi na gu bangirani nga ga berã nga wene aundo tipa gaani giarogopaiyo, yugopai na kpiaapai nasa pai si du taata ani girogoyo. Yugopai na kpiaapai rengbe ka sa afugo si duna rogoyo ti ni, kini sa gupai i ayugoho re si nye ku berã boro yo.

² Anga bayugupai ho auru kpotosende naini birĩ yugopai na kpiaapai susi Yesu Kristo te. Aboro natingida gu dungu apai atingida zukazuka Yesu anayugoho na kpiaapai, watadu na asanza nga agu apai ko aima gumbaha bakuru kusayo agarã nasusi fuoho awere mbembedii wa kutu ue.a Tipagine Yesu aka ti ni kuti mangasunge nyanyakii na gi kparakpara gene nga ga yugopai re? Na gine nasa gako yugopai na kpiaapai niwenehe?

Ndu Gupai Yesu Anayugopai ti ni na Kpiaapai

3. (a) Kuti sangba Matayo 13:34, 35, gine nga ndupai sa dagba agu akuraha Yesu anayugopai ti ni na kpiaapai? (b) Gine nayugo gupai nga, Yekova nabi gi gene yugopai re na nyanyakipaha?

³ Ziazia Kekeapai nafu wene nduapai ue Yesu anayugopai ti ni na kpiaapai nga gu nduapai rengbe ka gbeberã rani. Bambataha nga, si angia digisidigisi sangbanebi. Gu mokedi nangia Matayo akepai ki ya: “Agi apai re dunduko Yesu agumba fu rimbasa aboro ni asanza; pai ho sa ko ahe gumba ha fu yo ni sanza te; gu pai ki du ni digisidigisi he nebi agumba ha, naaya, ‘Mi aza ngbare ni asanza.’ ” (Matayo 13:34, 35) “Gu nebi” Matayo adi fugoko re angia gu bayango nabi gu bia nga Atambuahe 78:2. Gu bake Atambuahe re ake gu bia re be ome ga Mbori toro mbata fu i batika Yesu na dungu kama agarã. Si airiwonga tironi ka ino gupai nga, mbata fu dungu akama agarã, Yekova aima diaberã nga, Wiriko nika yugopai na kpiaapai tee? Si nirengo nga, Yekova nabi gi gene yugopai re na nyanyakipaha!

4. Wai Yesu asakirogo ndu gupai ko anayugopai ti ni na kpiaapai?

⁴ Uepai nga, Yesu nitiko asakirogoyo ya gupai ko anayugopai ti ni na kpiaapai nga ka kpara agu aboro kusayo adunga na nyemu giapai ngbaduyo yo ya. Fuo ko gumba sanza fu “rimbasa aboro,” nga gu sanza nadu tipa bamitunga, gako abawiriki asana ko ki ya: “Tipagine mo agumba pai ti ni fu yo ni kina sanza?” Yesu akaragapai fuyo ki ya: “I fu he [fu] roni oni ini gu gbugbu pai nga ga gu ngbi nga ga ngbangbaturũ, ono i afu nga ha fu yo te. Were mi nagumba pai fu yo ni asanza; bambiko i nangera ono i abi nga he te; tue ti yo ono i agia nga pai na ni te, i aruga nga tiyo na ni ate. Were gu pai Yesaya agumba adu ni digisidigisi he fu yo, nga, ‘Oni agía pai agia, ono oni arúga nga tironi na ni wa sa te, oni angéra angera ono oni abi nga he wa sa te. Bambiko kpoto gi rika aboro yo re asa tihe ni dokoyo ho.’ ”—Matayo 13:2, 10, 11, 13-15; Yesaya 6:9, 10.

5. Wai ga Yesu yugopai na kpiaapai anakpara aboro umbasitise kusayo ti aboro ruko?

⁵ Gine nadu rogo ga Yesu yugopai na kpiaapai nga gu nanakpara aboro kusayo tiko? Ti kura aregbo, si aniidi gupai be agu aboro nanadegatuyo kuti afugoko i weteke apai tipa ka gia tiiworo afugoko nabaha. Gipai re anangarasa aboro umbasitise i sanahe tipa i sakirogo pai fuyo kindi. (Matayo 13:36; Marako 4:34) Sidu tie, ga Yesu yugopai na kpiaapai anayugo rengo fu kina agu aboro nanaida ka inoho; ti kina gu bangisa regbo re, gako yugopai na kpiaapai anadada rengo be aboro ruko. Nga gu bangbasia bayugupai nangia Yesu! Ani wisiginga bete agu apai nasa gako yugopai niwenehe gbe.

Mangasunge na Siakasiaka Futufutuapai

6-8. (a) Gini amamu naadunga be agu aboro nanadegatuyo kuti fugo Yesu rogo bambata sa kama agarã ya? (b) Gini kpiapai nayugo gupai nga, Yesu anasiaka gu futufutuapai asiaka ko anagumbaha?

⁶ Oni abakinga bangironi tipa wai apai adu fu agu abawiriki nadu rogo sa kama agarã nga aguyo nanagiapai nibasa kina boro ngba Yesu ko nigumbaha? Wa i avura duna gu mamu nga ga gia fugo Yesu, i adunga na gu mamu nga ga duna kekepai beyo nga gu ka tingidi yo na pa agu apai ko aima gumbaha te. Kuba gure, si aidi i moi afugo Yesu ku berã yo yo na ku ngbaduyo yo. Ni gako yugopai na kpiaapai rogo birĩ, Yesu asa agu apai ko anayugoho si du taata tipa i ki rengbe ka tingidaha gizo. Ngba gini gene?

⁷ Gu futufutuapai Yesu anagumbaha, ko anasiakaha asiaka. Ho si anidu ni nga si naida ko gumbapai na afutufutuhe watadu si naida ko gumbaha tipa ka nyakasapai nani, ko anabi gupai nga, ko du wa ka ko gumbaha. Sidu, ti kura regbo sa, ko agumbapa ndikidi bange agu avusende nzunzu kumba ambu ra ka ndu ka gbata guru sa naingi, gu bange asaa nzunzu abamangisunge adihe ku tingba sunge rogo ati bakakue, na bange agu ataranda kumba afu ra fu gako amoyambu.—Matayo 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.

⁸ Ti kina gu bangisa regbo re, Yesu anambu gu futufutuapai naadunga na sunge ti ni ya nga gu narengbe ka vundopai ka gene adunga berani ani girogo gupai ko aayugoho na kpiaapai re ya. Ni kpiapai, rogo gu sanza du tipa gu kanga naadunga na inapai tiko ya, ko asakanga rogo gupai nasa gu kanga re ko di gu banaru bape bakioho ada ti 60,000,000 adenario re te. Gupai Yesu aanyakasaha nga, si naida ani duna nyemu mbupai fu aingi kuti rani. Anga memepai nga ka ino wai gu kanga re arimi kurogo bape te, ono wai i ambupai fuko tipa gako bape, na wai ko tigako ambunga pa gu tooni bape i adihe beko ya. (Matayo 18:23-35) Teketeke a, rogo gu yugopai na kpiaapai du tipa ingiingi paranga, Yesu afunga ndu gupai nasa gi paranga nangia tame re ko sanahe tipa gako ũkumbo ni tunguotunguoho na gupai nasa ko ko gbarasi paha te. Ono Yesu afura na afutufutuhe tipa ga ba gu paranga re berã na wai ko amangipai ho wiriko asa gako berã ni ki karaga tiko ku kporo. Ngbatunga gu futufutuapai nadu tipa ga ba gu paranga karagapai re adaada tipa Yesu gumbaha ka songoda gupai nani ko aagumbaha, nga Yekova navu aboro ‘avu kpaima’ ti gayo aingapai.—Yesaya 55:7; Ruka 15:11-32.

9, 10. (a) Ho Yesu anafura ni tipa agu aboro nadu rogo gako yugopai na kpiaapai, ginipai ko anagbeberã aboro kuti ni? (b) Wai Yesu anasa apai si du taata fu agu aboro nanadegatuyo kuti afugoko i tingidi gako yugopai na kpiaapai?

⁹ Yesu anagumbapai a ni tatamana ho ko anafura ni tipa agu aboro nadu rogo gako asanza. Kuba gupai nga ko ringbisipa boro na gu futufutuapai du tipa bangera ni, ko anagbeberã aboro gbe kina kuti gupai agu aboro du rogo gako sanza amangi watadu wai i akaragapai kuti gu pangbanga ko agumbaha tipa yo. Sidu, kuba Yesu ringbisipa bangera gu boro Somorona nadu na nyemu akurako tiko, ko agumbapa gupai nanyaki ti gure, nga gu gene boro Somorona aundo Yuda rogoho ni nunga nga guko abatuka aogo ko ko ki ba ko sande bangiri gene. Yesu ayugu gu futufutuapai nga gu si aida ko gumbaha ka yugo gupai nani nga, si naida nyemu akuarani kodi agu aboro angianga ngbatunga rani ya na adunga rogo gaani ringara a ya.—Ruka 10:29, 33-37.

¹⁰ Pa ga Yesu gumba futufutuapai na rubangirise asa gako yugopai na kpiaapai ni guruhe zanga kurapai vunduhe. Rogo gi gene re, ko asa apai si du taata fu agu aboro nanadegatuyo kuti afugoko rogo bambata sa kama agarã, na fu gu kura dungu aboro si adu nga i nika geda abuku Wene Pangbanga kusa nga gu ga Mbori toro adu kugiipa kehe tipa i ki rengbe ka tingida gu nyanyakipa apai du rogoho.

Ko Arogodi Gako Yugopai na Kpiaapai Rogo agu Apai Aboro Aima Inoho

11. Oni funga kpiapai tipa wai ga Yesu asanza aayugopa agu ahe, zanga kapa, ko anabihe wa ko aasona Gariraya yo.

¹¹ Yesu angia bangbasia bayugupai rogo yugopai na kpiaapai tipa agu apai nadu rogo ga aboro raka. Ko anape dungu gako asanza tipa agu ahe ko anabihe wa ko aasona Gariraya yo. Oni berẽnga ngbutuko tipa gu regbo ko aasona mbuko ni gude. Bara wai ko anabi nako ri ni mbakadi kpakuto ni dia ri yangada gu putaputa ngungo nanye na agbooro rogoho tipa ka putaha na kura ngungo ka mbakada kura vovo kpakuto nani? (Matayo 13:33) Bara wai ko anabi abaziatio i ni bafu gayo apio kurogo gu ziazia bangiri Baima nga Gariraya? (Matayo 13:47) Bara wai ko anabi agude i ningimbaro babagaahe yo? (Matayo 11:16) Si nawiraha nga, Yesu aima kparia gu kura ahe narengbe na arago dunduko nga gu ko anayugopai nani ni kpiapai, wa mitunga, gu pumbo rogatise nga ga ngbarago, gu ati ahe azama rogoho.—Matayo 13:3-8; 25:1-12; Marako 4:26-29.

12, 13. Wai ga Yesu sanza tipa marũ na rende ayugo gupai nga, ko aima inido tiko na pa agu apai naamanga rogo gu dagbarago ko adu rogoho?

¹² Si airiwonga tirani te, nga, agu apai namanga areme rogo ga aboro raka na a’uru dũ wa kina gu dungu apai Yesu anayugopai na kpiaapai tipaha. Sidu tie, tipa ani rugutirani wenengai na pa gako inohe rogo mangasunge na gi gene yugopai re, si ni gupai nafu undo ka ani wisigi gupai afugoko aayugoho fu agu aYuda naadegatuyo kuti ni. Ani wisiginga kpiaapai ue.

¹³ Ni bambatapai, rogo gu sanza nangia ga marũ na rende, Yesu afura tipa gu kumba naurugu wene tunga marũ rogo gako ati ono ‘vurako’ ki ye kurogo gu ati re ki ru rende rogoho. Tipagine Yesu asia kina gu kparakpara gbegbere mangaapai re ti ni ka gumbaha ni sanza? Oni moi gupai ku berã roni yo nga, ko agumba gi yugopai na kpiaapai re mbembedii na gu Baime nga Gariraya, na si ziazia nga, gu sunge aboro Gariraya akii rogoho gbe angia sunge sopabino. Gini kurapai ka boro arengbe ka mangaha ti basopobino si ki gbere kisusi gu nga ndu ni gbuko kurogo gani ati kini mo ka ru rende rogoho? Agu andiko nga ga irangbii nadu ti agu aregbo re nayugo gupai nga, aboro anamanga akurayo amanga na ngbatunga gupai re. Anga si tie ziazia nga Yesu anagumbapa kina agu apai aboro aima rugatiyo na paha tee?—Matayo 13:1, 2, 24-30.

14. Rogo gu sanza nangia ga gu wene boro Somorona nadu na nyemu akurako tiko, tipagine si adu ti ni ni nyanyakipa pai Yesu fura tipa gu gene natona “Yerusarema yo [ka ndu] ku Yereo yo” tipa ka nyakasa gako yugopai?

¹⁴ Uepai nga, oni tingidi gu sanza nangia ga gu wene boro Somorona nadu na nyemu akurako tiko. Yesu atona ka fura niyaa: “Boro anungu Yerusarema yo ku Yereo yo; ko ki gbia abatuka, i ki tuka gako remu ki nitaki ko, ki ta guari, nimbu ko, ko nimbedi ka kpi.” (Ruka 10:30) Si ni nyanyakipa pai nga, Yesu afura tipa gu gene natona “Yerusarema yo [ka ndu] ku Yereo yo” tipa ka yugo gako kpiapai nani. Ho ko aagumba gi sanza ni re, ko adu Yuda yo, nga gu rago aturanga ti Yerusarema ya; sidu, si nawiraha nga, agu aboro naadegatuyo re aima ino gu gene ko aafura tipaha. Gu gene re angia gu gene abatuka anatuka ga aboro ahe ngbaha, gbe gu boro nanamanga nunguro ngbaha nisani. Gu gene re aduni ba ngungumo ngungumoho rogo ngbakungbo kini fu amamu fu abatuka i biki aba kaa gbuka rogoho ka zubo aboro.

15. Tipagine boro arengbanga ti ni ka rugusapai kubara gi boromotumo yo re na gu Revi re ya i angianga aboro sakparakpa te nibipa gu sanza du tipa wene boro Somorona?

¹⁵ Gu kurapai kinaho berewe nagbeberã rani du rogo ga Yesu sanza tipa gu gene “natona Yerusarema yo ka zora ku Yereo yo.” Kuti gu pangbanga re, gu boro nandu ngba gu gene re mbata nga boromotumo, fuo gure, boro ni ngbatunga Revi, i dunduko ue arunga ka undo gu kumba nati kube abatuka te. (Ruka 10:31, NW, 32) Aboromotumo anamangasunge tii yekaru Yerusarema yo na aRevi kini undo yo nani. Dungu aboromotumo na aRevi anaraka Yereo yo ho i anamanganga sunge ni tii yekaru ya, mbiko Yereo adu gbua nga akirometere 23 ti Yerusarema. Sidu, zanga kapa, aregbo anidu kinaho si anaida i nindu ngba gu gene re. Oni kparia gupai berewe a nga, gu boromotumo na gu Revi re aguari na gayo nunguro ‘tona Yerusarema yo,’ yo yekaru aduni ka ndu kurogo kura ba nadu kusayo ti yekaru.b Sidu, boro ho ka rugusipai kubara agi akumba re ya i angianga aboro sakparakpa te mbiko ‘i ane gu kumba i aogo ko re mbiko i abi ko wa kangba, sidu pa zada kpotoko ki rengbe ka birikosi yo ka i arengbanga ka mangasunge tii yekaru yo ya te.’ (Pa Amotumo 21:1; Pa Geda Aboro 19:11, 16) Anga si ziazia nga Yesu anayugopai na gu kpiaapai agu aboro nanadegatuyo kuti ko aima inido tiyo nani tee?

Ko Arogodihe be Kusikusiahe

16. Tipagine si airiwonga ti ni tirani ka bi gupai nga, Yesu aima inido tiko na agu ahe i akusihe ya?

¹⁶ Dungu ga Yesu yugopai na kpiaapai gbiati gako asanza nayugo gupai nga, ko aima inido tiko na angua, anyaa, na sino wege. (Matayo 6:26, 28-30; 16:2, 3) Wari ko agbia gu inohe re ni? Wa ko aasona Gariraya yo, zanga kapa, ko aima duna regbo beko ka kparia agu ahe Yekova akusihe. Kurii gure, Yesu angia “bambata vungu fu agu ahe dũ i afu,” na Yekova amangisunge na ko ni gako “bangbasia boro sunge” rogo kusa ahe dunduko. (AKorosaio 1:15, 16; Asanza 8:30, 31) Si ki ta du were, ya mo si nairiwo tirani ka ino gupai nga Yesu aima inido tiko na agu ahe i akusihe? Ani binga wai ko anamangasunge na gako inohe ni birĩ rogo gako yugopai.

17, 18. (a) Wai agu afugo Yesu du nikekehe rogo Yoane kapita 10 ayugo gupai nga, ko aima ino sino avusende? (b) Gine agu aboro namanga nunguro kurogo agu aringara agu apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai amangi rogoho abihe tipa gu kpamiatise du dagba ababanda avusende na avusende?

¹⁷ Dagba gu ga Yesu yugopai na kpiaapai nga gu hi be nunga, si nga gu du nikekehe rogo Yoane kapita 10, yo ko aringbisapa gu pagume ni du dagba ko na apefuo ko kuti babanda avusende na gani avusende. Afugo Yesu nayugo gupai nga, ko aima ino sino gu zogozogo anyaa nga avusende. Ko ayugu gupai nga, avusende nambu babandara ni ngbe fu ra kumbatayo, na ami napefuo ni zanga ka. (Yoane 10:2-4) Agu aboro ninaandu ka biko agu aringara agu apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai amangi rogoho, ima bi gu kpamiatise yo du dagba ababanda avusende na avusende. Rogo gu 19 kama agarã, kumba sa nga bawisigi gu raka nga ga unga ahe du rimoko nga Henry Baker Tristram akepai ki ya: “Ti kura regbo sa, mi aangana babanda avusende ko ningimbaro na gako rimbasa avusende. Ko anangi ra wa ko naora kusayo be ra; ami aoro fuo ko ki ke pati ko kirikiri. . . . Niyangaraha, gi rimbasa avusende re avo gbuu pati ko kirikiri kini guku ni mbaro.”

¹⁸ Tipagine avusende apefuo babandara ti ni? “Bambiko ami ini fugoni,” wo Yesu agumbaha. (Yoane 10:4) Ya mo avusende ini fugo babandara nirengo? Ti vuro kina boro gupai George Adam Smith abihe ni bangiriko, na ki kehe kurogo gako buku du rimoho nga, The Historical Geography of the Holy Land, karagapai nga ii: “Ti kura regbo sa, ani aagboona pati guga sa dagba agu aguga du ringara Yuda yo, nga gu ababanda avusende biata watadu biama aye ku pati ni na rimbasa gayo avusende. Gi rimbasa anyaa re avundu tira ki du sa, si ki sa rani ani bakibangirani tipa wai ababandara nibasasa nika ino gayo ra dagba gi dungu ra re. Ono fuo mbira ami ime na ki ngimbaro, ababandara atona kaa ga rogo apavuru gu ngboongbo re nibasasa guni ngba gani gene; i nibasasa atona kaa yamba gayo anyaa na kparakpara yambahe; ami atona ka kura kusayo dagba rimbasa ra ka ndu fuo abaira ra nibasasa, na ami ki susi ti gene ra a wa ami aye.” Anga kura kpiapai ho nagba ti gere ka Yesu amangisunge nani ka yugo gupai ko aida ka yugoho te. Ka ani kparia agu apai ko ayugoho na kini irisihe na ka ani idi ko ngbe fu rani kumbatayo, ani rengbe tie ka ye kutii beko ki ini pa gako nunga ni “wene babanda [avusende].”—Yoane 10:11.

Ko Anarogoda Gako Asanza Rogo agu Apai agu Aboro Aima Inoho Naadegatuyo Kuti Ko

19. Wai Yesu amangisunge ngba wene birĩ na gu gberango nati kurii kura aboro ka rugusa gu ziree nani i aidi kuti ni ya si angia rengo?

¹⁹ Wene yugopai na kpiaapai rengbe ka du nga gu pangbanga namangi watadu gu kpiapai rengbe aboro ka wirikapai behe. Ti kura regbo sa, Yesu amangisunge na gupai namangi bambeda kusayo tipa ka dia gu ziree nani kusayo nga, gberango namanga agu aboro rẽ si mangi yo. Ko ayaa: “[Agu aboro] nadu 18 gu gbanga bambu nadu Siroa yo ati ku auru yo, ki imi yo, ya oni i nangia aboro ingapai ki susi aboro Yerusarema yo dunduko?” (Ruka 13:4) Ni agi afugo re, Yesu atikango gu ziree kakaka nga, apai dunduko i aima ringbisa paha tipa si mangi. Agu ambisimo 18 nakpiki re akpikonga mbiko ingapai i amangihe ki sa Mbori ko zingi kuti yo te. Kuba gure, gu kere kpio nakuru sa yo re angia sangbana gu tunguotunguopai namanga. (Batungusipai 9:11) Rogo gi gene re, gupai aboro aidi kuti ni ya si nga rengo, ko ayuguhe ni ziree ni fura ko tipa gupai aboro aima inopai tipaha wenengai.

20, 21. (a) Tipagine aFarusi abisirapa ga Yesu abawiriki ti ni? (b) Gini pangbanga du rogo Ziazia Kekeapai Yesu amangisunge nani ka yugo gupai nga, Yekova aringbisanga pa kakaka ziotise kuti gu ndiko nga ga Sabiti wa gu nangia ga aFarusi te? (d) Ginipai ani ka sakaha rogo gu papara kekepai naye re?

²⁰ Rogo gako yugopai, Yesu anamangasunge a na gu kpiaapai du rogo Ziazia Kekeapai. Oni tingidinga pa gu regbo aFarusi abisirapa gako abawiriki ya i natasipo vunde ti katakpaha rago Sabiti kini rihe. Ka pe rengo, agi abawiriki re akuonga ga Mbori aNdiko te, ono i akuo gu kere sakarogo ga Mbori ndiko nga ga aFarusi tipa manga gu sunge si aidanga boro mangihe rago Sabiti ya. Tipa ka yugo gupai nga, Mbori aringbisanga gupai nga aboro irisi gako ndiko nga ga Sabiti ngba gu gbaniangba gene re te, Yesu afura tipa gupai namangi du nikekehe rogo 1 Samuere 21:3-6. Si nafura tipa Davide gbiakuti gako akumba ho i aduni na gomoro ki kpara ku tii gu bambu rokoo nangia ga irisombori na ki ri agu akpakuto yo i anafuhe fu Mbori, nga gu i aima diaha kusayo ki moi gu kubaha. Dedede, i anamaa gu kuru kpakuto re tipa aboromotumo rihe. Wa si avura du wo, mbiko gupai nadu tipa Davide na gako aboro ti gu regbo re, i agbarasanga ngbanga fuko tipa ri gu kpakuto re te. Gu nairiwo tirani nga, kina gu pangbanga re sa nga gu keke pangbanga rogo Ziazia Kekeapai nape pa agu aboro nangianga aboromotumo ya nari gu kuru kpakuto nanidu tipa kina aboromotumo. Yesu aima ino gu pangbanga nzunzu si aida ko gumbaha, na zanga kapa, agu aYuda nanadegatuyo kuti afugoko aima rugatiyo a nani.—Matayo 12:1-8.

²¹ Si nirengo tie nga, Yesu angia Bawene bayugupai! Gako birĩ yugopai nga gu adunga be kura boro ya rogo yugo nyanyakipa rengo fu aboro kini rimisihe ku ngbaduyo yo nairiwo airiwo tirani nirengo. Ono wai tie rengbe ani ka wirika ko rogo gaani yugopai? Ani nika wisigo gere rogo gu paparaha naye fuo gere.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Natingidaha?

• Tipagine Yesu anayugopai ti ni na kpiaapai?

• Gini kpiaapai nayugo gupai nga, Yesu anamangasunge na gu kpiaapai agu aboro nadu rogo sa kama agarã aima rugatiyo nani?

• Wai Yesu amangisunge rogo gako yugopai na kpiaapai ni birĩ na gu inohe nadu beko tipa agu ahe i akusihe?

• Rogo gini agene Yesu amangisunge na agu apai namangi nga gu agu aboro naadegatuyo kuti fugoko aima inoho?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]

Yesu afura tipa gu kanga naka ki zanga mbupai tipa gu wiri tooni bape i adihe beko na ko afura a tipa gu baagude nambupai fu gu wiriko nagbarasipa gako ũkumbo nabaha

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 24]

Gini memepai Yesu aida ka yugoho na gu sanza nga ga wene boro Somorona?