Oni Rengbe Arengba Ka Idapa Ye

Paradiso Kpotosende Berewe

ROGO gu kuru apangbangaa nga ga aboro dunduko, dungu aboro nidu na gu ida nga, i nika mbu kpotosende niyangaraha ki ga ku ngbangbaturũ yo. Bete kura aboro naberã ya Bakusirani ambakadanga gupai nga kpotosende du ninyenye kpurani te. Agu aboro nagino ahe ti rimo pambori, ima mangaha tigayo nikakakaha. Tipa dungu agi aboro nagino ahe re, i naya wee kpotosende na agu ahe dunduko du auruhe, si niwene ahe te, ya si nakiso gene be aboro ka i arengbanga ka gbia gu ngbarago nga ga toro ya na ka i arengbanga ka mbeda na Mbori a ya.

Agu aboro nagbaragi agu aberã re aaruganga tiyo na pa gupai Mbori agumbaha tipa paradiso kpotosende te watadu i abasaha abasa. Nirengo, anga dungu aboro areme na nyemu ka wisigo gupai ga Mbori toro asa akumba i kekehe tipa gipai re rogo Fugo ko nga Ziazia Kekeapai te. (2 Timoteo 3:16, 17) Ono, anga si nipatatamana ani kido kuti Fugo Mbori kuba kido kuti fugo aboro tee? (ARomo 3:4) Nirengo, si ninyanyakipa pai ani mangihe wo, mbiko Ziazia Kekeapai naza rani ya boro gu duho ka i abinga ni ya duna gbegbere sino tini navurasi bangiri aboro rogo toroyo, na wa du rago re, ‘aboro dunduko auru kpotosende ko ananga yo.’—Yugoti 12:9; 2 AKorindo 4:4.

Tipagine Du Tagbagatagbagaapai ti ni Tipa Paradiso Kpotosende?

Gu tagbagatagbaga aberã du tipa mbisimo ima vundo rii aboro yo tipa ga Mbori ringbisapai tipa kpotosende. Dungu aboro idi kuti gupai nga, ani na mbisimo tirani niguhe arengbanga ka kpi ya, du nikparakparaha kusayo ti kpoto boro naraka kindi ho boro akpi ni. Gu kura aboro naida kuti gupai tigayo nga, mbisimo boro aima duho mbata fu Mbori kusi kpoto boro. Kuti sangba kura buku sa, ya gu ga aGiriki boro nyemu tatamana nangia Purato, ko aduna gu berã nga, “i namaa mbisimo kurogo kpotose nigaha bambukiso nimbusa tipa agu aingapai si amangihe ho si aduni ngbangbaturũ yo.” Teketeke wa kina gure a, gu bawisigipai tipa agu aida nga ga apambori rimoko angia Origeni, naraki rogo biata kama agarã ti Gaani Regbo, aya wee “ambisimo amangi aingapai [ngbangbaturũ yo] mbata fu i kodihe kuti kpotose” na i ki “kisihe ku bambukiso yo [nga gu kpotose re auru kpotosende herẽ] nisunge mbusa tipa gaha aingapai.” Na dungu aboro idi kuti gupai nga, kpotosende gbua nga ba tipa fu asada fu aboro wa i andu gayo nduge ku ngbangbaturũ yo.

Na kurii gure, dungu aberã gu duho a tipa gupai namanga mbisimo ho boro akpi ni. Kuti sangba gu buku nga, History of Western Philosophy, si nayaa aboro Ezipeta agbaragi gu berã nga, “mbisimo kpikpi aboro nazora kurogo gu ngbii du tii sendeyo.” Aboro nyemu tatamana atikango kusa ya mbisimo kpikpi aboro azoranga kurogo gu ngbii nga ga bitimo du tii sendeyo te ono si nadakpa kurogo gu tumbatumba ngbii nga ga atoro du ari yo. I naya wee gu ga aGiriki boro nyemu tatamana rimoko angia Sakorati, ko aduna gu berã nga, ho boro akpi ni, mbisimo ni “nandu kurogo gu ngbii aboro arengbanga ka bihe ya . . . yo si adia gaha yangara aregbo ni kaa raka na ambori.”

Ginipai Ziazia Kekeapai Agumbaha?

Anga ba ho rogo Ziazia Kekeapai, nga gu Fugo Mbori naye be gako ziazia toro, nayugo gupai nga, aboro na mbisimo tiyo ka kpinga ya te. Oni gedinga gu pangbangaa du tipa gipai re tipa tironi rogo Bambata Pai 2:7. Si nayaa: “Yekova Mbori ki mangi kumba rogo nvutu sende, ki ongo onga unga ku õko yo; kumba ki du ni unga mbisimo.” Gu fugo re, si ziazia, anga kura rogoyo ti ni fuo gure te. Ho Mbori akusi bambata kumba ni nga Adamu, Ko amaanga he kurogo ko yo nga guhe du wa toro ka i azadanga ha ya te. Oó, pai amanganga wo te mbiko Ziazia Kekeapai naya wee “kumba ki du ni unga mbisimo.” Gu kumba re angianga bambu tipa mbisimo te. Kina boro ko nangia mbisimo.

Ho Yekova aakusa kpotosende ni na ngbatunga aboro, ko aaidanga gupai nga aboro kpiki te. Mbori aringbisipai tipa aboro naaraka auru kpotosende nyeanye kindi rogo gu weneapai nga ga Paradiso. Adamu akpi gbua mbiko gupai nga, ko abasa ga Mbori ndiko. (Bambata Pai 2:8, 15-17; 3:1-6; Yesaya 45:18) Ho bambata kumba akpi ni, ya mo ko andu kurogo gu ngbii nga ga atoro? Oó! Ko, nigu mbisimo nangia Adamu, akaraga tiko zanga raka ninvutu nga guhe i amangi ko rogoho.—Bambata Pai 3:17-19.

Ani dunduko nadikumbo ingapai gbiati kpio be gu titarani nangia Adamu. (ARomo 5:12) Gi kpio ani adikumboho re nga digido unga, a wa si adu tipa Adamu. (Atambuahe 146:3, 4) Nirengo, rogo agu abuku dunduko nga ga Ziazia Kekeapai du 66, ka boro binga gu fugo rogoho nga “mbisimo zanga kpio” watadu “nyenye mbisimo” te. Kuba gure, Ziazia Kekeapai nafura ziazia ya mbisimo, nga boro, niguhe nakpi akpi. Mbisimo nakpi akpi.—Batungusipai 9:5, 10; Yezekere 18:4.

Ya Mo Aũzegino Nigbegbere Ahe?

Ginipai tigaha tipa gu berã nga, aũzegino, kodihe kuti kpotosende, nga gbegbere ahe? Agu aboro nadu rogo gu pambori nga Manichaeism gu kumba nangia Mani aengehe Peresia yo rogo biata kama agarã ti Gaani Regbo, angia agu aboro nadu na gi berã re tiyo. Gu buku nga The New Encyclopædia Britannica nayaa: “Gu pambori nangia ga Mani aenge mbiko gu kereapai aboro adu rogoho.” Gu berã Mani aidi kuti ni nga, “si adanga aboro niraki na borose tiyo te na kurii gure, raka nigbegberehe.” Na ko aduna gu berã a nga, gu yangara gene naduho aboro arengbe ka bata ngbaha be gi “kereapai” naamanga yo re, nangia mbisimo guari kusayo ti kpotose, ki guari kusayo auru kpotosende, ki ndu ka raka nitoro rogo ngbii atoro.

Ni gupai dukia ti gure, Ziazia Kekeapai naya fu rani wee, kuti ga Mbori bipai, “agu ahe dunduko ko amangi[he]” ho ko aakusa kpotosende ni gbiati ngbatunga aboro, si “[a]du [dunduko] ni wene he gbe.” (Bambata Pai 1:31) Ti gu regbo re, he ho nanakiso gene dagba aboro na Mbori te. Adamu na Eva anagbia ngbarago be gayo dawedawe fugodagbase na Yekova, a wa gu rengberengbe kumba nangia Yesu Kristo aduna wene pagume dagbako na Bako du ngbangbaturũ yo.—Matayo 3:17.

Wa ka bambata avungurani, nangia Adamu na Eva andunga ngba gene nga ga ingapai ya, ka i anye anye kindi na dawedawe pagume dagbayo na Yekova Mbori rogo paradiso kpotosende. I atona gayo raka paradiso yo, mbiko Ziazia Kekeapai naya fu rani wee: “Yekova Mbori ki moi ati ku uroyo Edene yo; ko ki moi gu kumba koyo ko amangi ko.” (Bambata Pai 2:8) Rogo gu ati paradiso re du Mbori akusi Eva ni ri naaraka. Wa ka Adamu na Eva amanganga ingapai ya, i, gbiati rengberengbe awiriyo, ka rengbe arengba ka kodabee ningbarago kuti sunge ka sa kpotosende naabaha ni paradiso. (Bambata Pai 2:21; 3:23, 24) Ka Paradiso kpotosende angia ga ngbatunga aboro kporo nyeanye kindi.

Tipagine Kura Aboro Andu ti ni ku Ngbangbaturũ Yo

Oni rengbe ka sanahe ki yaa: ‘Ono, anga Ziazia Kekeapai nafura afura tipa aboro ya i nika ndu ku ngbangbaturũ yo tee?’ Ii, si napehe ape wo. Fuo manga Adamu ingapai, Yekova aringbisipai ka sigira Kindo ngbangbaturũ yo nga gu kindo bete atita Adamu nika ‘zogarago rogoho auru kpotosende’ kodihe na Yesu Kristo. (Yugoti 5:10; ARomo 8:17) Si adu nga i nika zingisa yo i raki ngbangbaturũ yo ki fu gu unga fuyo zanga kpio. Yangara bakio bangeyo dunduko nga 144,000, na gu bambata aboro nadu dagbayo, nangia gu ga Yesu ruru abawiriki nadu rogo bambata sa kama agarã.—Ruka 12:32; 1 AKorindo 15:42-44; Yugoti 14:1-5.

Ono tie, anga ga Mbori bambata ringbisapai nangiaha nga ruru aboro mbu kpotosende ka ndu ku ngbangbaturũ yo te. Nirengo, ho Yesu aduni auru kpotosende, ko ayaa: “A nga boro sa naga ku ngbangbaturũ yo te, kina gu ko nazoro ngbangbaturũ yo, nga Wiri boro, du ngbangbaturũ yo.” (Yoane 3:13) Rogo “Wiri boro” yo, nga Yesu Kristo, Mbori afu motumo si zakigene tipa aboro rengbe ka gbia nyenye unga, nga agu aboro duna idapase kuti gu motumo nga ga Yesu. (ARomo 5:8) Ono wari ngbatunga agi amirioni aboro re nika raka ni nyeanye kindi?

Ga Mbori Bambata Ringbisapai Adu Adu Nidigisidigisihe

Wa Mbori navura mbakadapai tipa ka dia bete aboro auru kpotosende i ndu ka mangasunge na Yesu Kristo ngbangbaturũ yo nigako abadiazogarago rogo gu Kindo nga ga ngbangbaturũ re, si ayugonga gupai nga, wene sino aboro dunduko nika ndu ku ngbangbaturũ yo te. Yekova akusi kpotosende tipa si du ni Paradiso kporo tipa ngbatunga aboro. Ngbutuko kumbatayo, Mbori nika digiso gu gako bambata ringbisapai re adigiso.—Matayo 6:9, 10.

Tii gu zogarago nga ga Yesu Kristo gbiati gako abadiazogarago, zereda gbiati ngbarago nika maapai rogo arago dunduko auru kpotosende. (Atambuahe 37:9-11) Mbori azingisa agu aboro nakpiki du payo bangiriko, na i agbia ngbarago be gu rengberengbe kpotose nika dunga na akaza ya. (Amokedi 24:15) Mbiko gu ruru mangaapai gu ngbatunga aboro nga agisangbaa amangaha fu Mbori, Mbori nika fu guhe fuyo bambata avungurani agbarasipaha, nga nyenye unga nirengberengbe aboro rogo paradiso kpotosende.—Yugoti 21:3, 4.

Ka Yekova Mbori kpanga wagusa ti manga gupai ko aringbisapa mangaha te. Rogo gu gako nebi nangia Yesaya, ko ayaa: ‘Wa mai naana ngbangbaturũ yo na morogumba kusende no, ka si akaraganga tihe koyo berewe ya, ono si natuda kpotosende, ahe ki kuru mbikoho kini sono, kini kusi tunga ahe fu abarũku ahe na riahe fu aboro i nirihe, wo du gimi apai nga gu nakura ngbare yo; si akaraganga tihe fere gbua te, ono si nanyasa gupai ngba tire, ki kpatare rogo gupai mi akedaha tipaha.’—Yesaya 55:10, 11.

Rogo gu buku nga Yesaya nga ga Ziazia Kekeapai, ani nabi wai raka nika du rogo Paradiso kpotosende. Anga boro sa nga guni naraka rogo gu Paradiso re nika yaa, “Mi nawoka” te. (Yesaya 33:24) Anyaa aimisanga aboro a te. (Yesaya 11:6-9) Aboro adudua bawene abambu na kini raki rogoho na kini rũku aũati na kini rihe zanga boro du na gomoro. (Yesaya 65:21-25) Kurii gure, Mbori “adigisa pa kpio nye anye kindi, Gbia Mbori awéga aume ti bangirise ku sa yo dunduko.”—Yesaya 25:8.

Fuo regbo ngbutuko kumbatayo, gu ngbatunga aboro nga agisangbaa araka dagba ngbatunga baweneapai wa gure. I “[abatasa yo] be du ni ga zirã kanga sa kura gu taarimo nga ga awiri Mbori.” (ARomo 8:21) Nairiwo wai si ka du fu aboro kaa raka nyeanye kindi rogo gu Paradiso nga ga kpotosende kido Mbori paha re! (Ruka 23:43) Oni rengbe arengba ka du yo ka oni mangipai ringbisihe kuti gu ruru inohe nga ga Ziazia Kekeapai na ki duna idapase kuti Yekova Mbori na kuti Yesu Kristo. Na oni rengbe arengba ka duna kido ya, ruhe aru boro idi kuti gupai nga, Mbori ayeaye na paradiso kpotosende nirengo.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 3 aye be]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 5]

I ambakadi Adamu na Eva tipa i raki nyeanye kindi rogo paradiso kpotosende

[Gu kpiaahe du ti kpewaraga 6]

Rogo paradiso nga ga kpotosende . . .

i adudua abambu adudua

i arũka abakue arũka

Yekova afu maku afu fuyo