‘Oni Yugu Fugo Mbori Nzunzu’

‘Mo ké na mbakadapa tiro bangiri Mbori, ko idi paro wa gu bamangisunge adunga na zee ya, niyugu fugo Mbori nzunzu.’—2 TIMOTEO 2:15.

1, 2. (a) Tipagine abamangisunge aida kadu ti ni na aũsunge beyo? (b) Gini sunge rimisi aKristano tiyo kurogoho, na wai i ayugo gupai nga, i nagbata kina Kindo mbata?

ABAMANGISUNGE naida kadu na aũsunge beyo tipa si undo yo i mangi gayo asunge. Ono tie, anga kina padu boro na agu ahe beni dũ i ayambaha nga aũsunge rengbe kuho te. Bamangisunge naida gu ũsunge daada tipa gani sunge, na ni du wa ka ni mangisunge nani ngba ruru gene. Nikpiapai, ani ya oni naida ka dua mbaraza ninzereme, nga gu mbaraza si aida oni banga anguaha abanga na anaari kuba voho na gire, si aida oni du na kurahe beroni kupati bande gbiati anaari. Si aida oni ini birĩ banga naari na bande zanga naari nugo. Pa asada boro ka banga naari na bande zanga ni ini birĩ mangasunge na bande rengbe kadu nikpakarakpakarapai, si kini fu kina mbugo funi a. Ono tie, ho ani amangasunge ni na aũsunge wenengai, si naundo rani ani mangisunge na wene fuöho ti ni.

² Wa du ani ni aKristano, ani na sunge berani ka mangaha. Gu sunge re nga banyanyakipa sunge kisusi. Yesu Kristo angarasi apefuo ko i ‘nye kuti gbata kina kindo mbata.’ (Matayo 6:33) Wai rengbe ani ka manga gupai re? Gene sa dagba agu akuraha nga kadu zaaza tingba sunge tungusapa Kindo na sunge sa aboro ni abawiriki. Pa maa ani mburu gaani sunge tungusapai rii kina Fugo Mbori, nga kura gene ka gbata kindo. Gaani wene sino mangaapai nga biata gene. (Matayo 24:14; 28:19, 20; Amokedi 8:25; 1 Petero 2:12) Tipa ani rengbe ka manga gu sunge wenengai nga ga aKristano fu yo ho fu rani na ani kini mangihe na ngbarago tirani, si naida ani du na wene aũsunge berani na ki ini birĩ mangasunge nani. Nibi gipai re, gu mokedi nangia Pauro amoi banyanyakipa kpiapai nigu Kristano nangia batungusipai, na ko angarasi akurako aidipase i wiriki gako kpiapai. (1 AKorindo 11:1; 15:10) Wa duhe tie were, ginipai rengbe ani ka wirikaha be Pauro, nga gu kumba nanamanga kina gi bangisa sunge fu yo ho fu rani re?

Pauro Angia Zaaza Batungusipa Kindo

3. Tipagine rengbe ani ka ya ti ni wee gu mokedi nangia Pauro angia kakaka batungusipa Kindo?

³ Gini ngbatunga bamangisunge nangia Pauro? Ko adu nirengo nga zaaza boro. Pauro anamanga bakere asadatise ka gbaraga wene pangbangaa rogo arago yasika pati gu baime nga Mediterena. Nifu ko ndu gupai ko anatakapande Kindo ti ni zaaza, gi mokedi nangia kakaka bamangisunge re ayaa: ‘Wa mi atungusa wene pangbangaa, he bere ka mi sambuo tire mbikoho te; bambiko i moihe nidingisoro kuriire; bambiko rungo du fere ka mi atungusanga wene pangbangaa ya.’ (1 AKorindo 9:16) Ya mo gupai Pauro adu na nyemuhe gbua nga ka batasa kina tiko? Oó. Anga iragbangbati nangia ko te. Kuba gure, ko aida gupai a nga, kura aboro gbia undo agbia be wene pangbangaa. Ko akepai ki yaa: ‘Mi namanga apai dunduko mbiko wene pangbangaa, ya mi pehe a fu akuare.’—1 AKorindo 9:23.

4. Gini ũsunge agu aKristano nga abatungusipai abihe na nyanyakipaha kisusi?

⁴ Gu mokedi nangia Pauro angia gu bamangisunge nadu na umbasitise tiko nigu boro naima ruga tiko a na gupai nga, ko arengbanga ka kido naabaha dunduko kina kuti gako birĩ mangaapai sa te. A wa basekengua aida bande du beni, si aidi a Pauro du na agu aũsunge beko nada ada tipa gako sunge tipa ko rengbe ka rimiso rengo ku ngbadu agu aboro yo nanadegatuyo kutiko. Gini bangua ũsunge ko anamangasunge nani? Si angia Fugo Mbori, nga Ziazia Kekeapai. Teketeke wa kina gure a, Ziazia Kekeapai naabaha dunduko nga gu bangua ũsunge ani amangasunge nani areme si undo rani ani sa aboro ni abawiriki.

5. Tipa ani rengbe kadu niwene abatungusipai, ginipai si aida ani mangihe kupati rogoda sangba Ziazia Kekeapai kini gumbaha fu aboro?

⁵ Pauro aima ino gupai nga, pa tungusa boro Fugo Mbori wenengai naida kura apai kupati gu nga ka rogoda afugo rogo Ziazia Kekeapai ka gumbaha. Gupai ko anamangaha kupati gure nga ka ‘zungodi aboro.’ (Amokedi 28:23) Rogo gini gene? Pauro anamangasunge na gu Fugo Mbori nadu nikekehe ka rugusapai bangiri dungu aboro tipa i di gu rengo nga ga Kindo kugume. Ko anasakapai na yo. Tipa adiwi biata, Pauro “[a]ta saka pai nizungadi aboro ti[pa] agu apai nga ga ga Mbori ngbi” bambutiria yo Efesa yo. Baraho ‘bete aboro aamanga nyakarii ni na kini keretu,’ gu kurayo anadegatuyo adega tigayo. Nisangbana ga Pauro sunge tungusapai Efesa yo, ‘ga gbia pai aakio kina kumbatayo.’—Amokedi 19:8, 9, 20.

6, 7. Wai Pauro ataasipa gako sunge tungusapai, na wai rengbe ani ka taasapa gaani wa kina gure a?

⁶ Mbiko wa Pauro adu nikakaka batungusipa Kindo, si nasako ko ‘taasipa gako sunge tungusapai.’ (ARomo 11:13) Rogo gini gene? Ko adunga na nyemu gupai tiko nga ga kiisopa tiko te; na zee azionga ko a tipa ka yugo tiko gbaiga ni boro sa dagba ga Mbori abadiasunge te. Kuba gure, ko abi gako sunge tungusapai nigu babakere sunge irisa kisusi rengbe boro ka gbiaha. Pauro anatungusa Fugo Mbori na birĩ na wene fuöho ki du ti ni. Gu gako sunge nadu na zuzuhe ti ni re, angia gupai nanangarasa kura aboro, kini fu undo ka fõngbaduyo yo i mangi gayo sunge tungusapai ngba wene gene kisusi. Rogo gi gene re a, gako sunge tungusapai adu nitaasitaasihe.

⁷ Wa kina Pauro, ani rengbe arengba a ka taasapa gaani sunge ni abatungusipai nimanga ani sunge dedede rogo wene gene na Fugo Mbori. Rogo gaani apapara sunge tungusapai dunduko, gu sásá si aida ani da ti ni nga ka diapai rogo Ziazia Kekeapai ka sakaha na dungu aboro gbe a wa rengbe omerani nani. Wai rengbe ani ka manga gipai re rogo gaani sunge zungodi aboro? Ani wisiginga nyanyakipa agene biata: (1) Gbeberã aboro kuti Fugo Mbori ngba gu gene nika sa yo i du na irisa tipaha. (2) Sakarogo Ziazia Kekeapai fu aboro rogo birĩ na kini yugu wai fuyo si aida i mangi sangbaha. (3) Sakapai rogo Ziazia Kekeapai rogo gu gene narugusapai bangiri boro.

8. Gini aũsunge tipa tungusa gu pangbangaa nga ga Kindo du berani areme, na wai oni namangisunge nani?

⁸ Agu atakipande Kindo du areme, i na agu aũsunge beyo naadunga be Pauro ti regbo gako sunge ya. Agi aũsunge re nakoda abuku, amagazini, aburosua, keke-keke rukutu akpewaraga takapandepai, keke akpewaraga, na agu akasete du tipa gia fugoho na agu nga ga vidio. Vuru gu kama agarã susi, awirina anamangasunge na agu akadisi i ana’asaha goyo, afonoo, agu atarambiri nadu na aũkiiso-fugo rogo yo, na aradio tipa ka gbandaka wene pangbangaa nani. Rengo ngaha nga, gu gaani ũsunge ngbaa kisusi, si nga Ziazia Kekeapai, na si naida ani ini wai ka mangasunge wenengai na gi kikiipa ũsunge re.

Si Naida Ani Moi Mburu Gaani Tungusapai Rii Fugo Mbori

9, 10. Nibipa manga boro sunge na Fugo Mbori, ginipai rengbe ani ka wirikaha be ga Pauro rugute fu Timoteo?

⁹ Wai rengbe ani ka mangasunge na Fugo Mbori niwene ũsunge? Ni irisa ani agu afugo Pauro agumbaha fu gu gako badiasunge nangia Timoteo du re: ‘Mo ké na mbakadapa tiro bangiri Mbori, ko idi paro wa gu bamangisunge adunga na zee ya, niyugu fugo Mbori nzunzu.’ (2 Timoteo 2:15) Pa ‘yugo boro fugo Mbori nzunzu’ nakoda gine?

¹⁰ Gu fugo Giriki i asaha nga ‘yugo fugo Mbori nzunzu’ rogoyo ngburungburu nga “ka yerahe diiri” watadu “ka de gene diiri.” Ani nabi gu fugo re kina rogo gu rugute Pauro akehe fu Timoteo du rogo gu papara Ziazia Kekeapai nga ga aKristano i ake bambata fugoho rogo pa-Giriki. Kina gu bangisa fugo re rengbe yo ka mangasunge nani ka ringbisapa gu diiri gene gba yo ho na gita rogo ati. Ngbanga bibi gu gene gba yo ho ninuganugaha ti gu boro nga bangbasia basopobino te. Tipa Timoteo rengbe kadu nga ‘gu bamangisunge adunga na zee ya,’ si du i atingidi ko ti ni na gupai nga, pa nyaga ko tiko kusayo ti gu ndikidi yugopai du rogo Fugo Mbori, ni gupai i aidanga ko mangihe ya. Si aidanga Timoteo mbu gako aberã si aria agu apai ko anayugoho te. Si aidi ko moi mburu gako yugopai kina rii Ziazia Kekeapai sa zanga gu riihe. (2 Timoteo 4:2-4) Rogo gi gene re, si kini sa agu aboro nadu na ruru ngbaduyo yo i du na ga Yekova berã tipa apai, angianga ka dia agu aberã nga ga aboro zegino kugume ya. (AKorosaio 2:4, 8) Kina gu bangisapai re du nirengo areme a.

Si Naida Gaani Sino Mangaapai Du Niwenehe

11, 12. Gini sangbanapai gaani sino mangaapai aye nani fu aboro nibipa yugo ani Fugo Mbori fuyo nzunzu?

¹¹ Si naida ani mangi kura apai kupati yugo fugo Mbori nzunzu fu aboro wa ani atakapande gaha arengo fuyo. Si naida ani aria sino rani si du na ngbanya kuti gupai ani ayugoho. Si aidanga ani du ni agu abamangisunge nga airabiriki te, mbiko “ani nga ga Mbori abadiasunge.” (1 AKorindo 3:9) Fugo Mbori nayaa: ‘Wa mo niyugupai fu kura boro, mo naayugonga pai fu tiro tee? Wa mo nitungusipai fu boro ya ka ni dinga he ya, mo naadihe? Wa mo niya ka boro manginga bäri na dia boro ya, mo namanga bäri na dia boro? Wa mo nine kpiaahe, mo naatuka he rogo abambu kpiaahe yo?’ (ARomo 2:21, 22) Sidu, wa du ani nigu ga Mbori abamangisunge du areme, gene sa dagba agu akuraha ani ayugo Fugo Mbori rogoho nzunzu fu aboro nga ka irisa agi arugute naye re: “Mo kída kuti Yekova na kpotoro yo dunduko, ka mo nikída nga kuti gamo rugatinapai ya. Mo rá fu ko rogo gamo apai dunduko, Ko arúga gamo apai [aruga] foro nzunzu.”—Asanza 3:5, 6.

¹² Gini asangbanapai rengbe ani ka maabangirani tipaha ya si nika manga wa ani ayugo Fugo Mbori nzunzu fu aboro? Oni berẽnga pa gu ome rengbe Fugo Mbori kadu nani kurii agu aboro duna ruru ngbaduyo yo.

Fugo Mbori na Ome ti ni ka Aria Sino Aboro

13. Ho boro amangasunge ni na Fugo Mbori, gine si amangaha na asinoni?

¹³ Ho aboro aidapaha ni nigu buku rengbe yo ka kido kuti ni, agu apangbangaa du rogoho na bakere ome ti ni ka undo yo i mangi bakere ariapai rogo gayo raka. Pauro aima bi fugo Mbori si nimangisunge rogo agu aboro yo nasa tiyo ni aKristano Tesaronika yo bakuru kusayo na ki ima bi gu wene sangbanaha si adu nani kuriyo. Si du ko akepai ti ni ki yaa: “Ani natambua Mbori . . . ka ani apiriga nga ti ni ya, nga, wa oni adi gu pai [ku gume] oni agi . . . be rani nga kina ga Mbori pai, oni adia nga a wa ka si angia ga aboro pai te, ono ni ga Mbori pai, a wo du he ni rengo, si du namanga pai ti agu roni idi he.” (1 ATesaroniko 2:13) Tipa agu aKristano re, na nirengo, tipa ndikidi apefuo Kristo dunduko, gu ga aboro berã du gbua nitooni he, si ambedanga na gu bakerepa tatamana nga ga Mbori wagusa te. (Yesaya 55:9) ATesaroniko “[adi fugo Mbori] rogo bakere gberãngbi, ni gu ngbarago nga ga Ziazia Toro” na kingia kpiapai fu kura aidipase.—1 ATesaroniko 1:5-7.

14, 15. Wai du ome ti gu pangbangaa du rogo Fugo Mbori, na tipagine duhe ti ni wo?

¹⁴ Fugo Mbori na baome ti ni, wa kina Baengehe nga Yekova. Si naye be “unga Mbori,” nga guko “angbangbaturũ adu ni mangimangi he mbiko” fugo ko, na gu fugo re nidu ti aregbo dunduko ‘na diabese rogo agu apai ko akedaha tipaha.’ (AEbere 3:12; Atambuahe 33:6; Yesaya 55:11) Boro sa dagba agu aboro duna bakere inohe rogo Ziazia Kekeapai akepai nayaa: “Mbori akparanga tiko kusayo ti Fugo ko te. Ko agindigonga ha si ki du wa anga fugo ko ngaha te te. . . . Sidu tie, anga kangbapai ngaha te, na fuo gumba Mbori pai, anga pai ho nasaha si he manga te; mbiko si nikodikodihe kutiko nga unga Mbori.”

¹⁵ Wai du ome ti gu pangbangaa du rogo Fugo Mbori? Si na banaru ome ti ni. Ruhe aru wa Pauro akepai tipaha ki yaa: “[Fugo] Mbori . . . [ni ungaha], ki du na tandu, ki du ni títí he susi [agu] abasape dunduko du na [a]rindihe ue, si narú boro dati kparaka mbisimo na toro, na ngbazunga na nzeme meme, si ki ipi ka ina agu aberã nga ga ngbaduse na gaha nyemuhe.”—AEbere 4:12.

16. Wai rengbe Fugo Mbori ka aria sino boro naabaha?

¹⁶ Gu pangbangaa du rogo Fugo Mbori yo, si “ni títí he susi [agu] abasape dunduko du na [a]rindihe ue.” Ngba gi gene re, si na bakere ome ti ni nga gu narimo kurogo aboro yo susi agu aũsunge dunduko nga ga aboro. Fugo Mbori narimo kina boro ku bebere boro yo na ki rengbe ka aria agu asinoni du ngbaduniyo, kini aria gu gene ni aberã ngbaha na agu ahe ni akpinyemuhe, na kini sa ni nigu bamangisunge nga vuru Mbori. Nakii gu ome du ti gu ũsunge re!

17. Oni ringbisinga pa gu ome du ti Fugo Mbori ka aria sino aboro?

¹⁷ Fugo Mbori nakusa ndikidi asino boro kuyangura nga agu asinoni dukia ti gu ni aberã ya si nga sinoni watadu gupai ni agumbaha fu kura aboro ya si nga sinoni. (1 Samuere 16:7) Zavura gu boro nga gbegbere sino boro, ni rengbe arengba ti kura aregbo ka oka gu sinoni du ngbaduniyo nimanga ni weneringise fu aboro watadu ka mangapai nirimo pambori. Gbegbere aboro naoka asinoyo ki yugu tiyo wa wene sino aboro tipa ka manga agu apai angbanga ya. Aboro rukoo nabirika tiyo kadu wa aboro umbasitise nga yo baraho i akpinyemu gupai ni nga aboro nisambuo yo. Ono tie, niyugo Fugo Mbori gupai ziazia du ngbadu aboro yo, si rengbe ka fõngbadu aguyo yo nga aboro umbasitise i moi kuru borose kusayo “ki ukadi gu vovo boro, fu yo ni ku sangba Mbori yo na rurupai na ziaziapai nga ga rengo.” (AEfeso 4:22-24) Agu apai a du rogo Fugo Mbori rengbe ka aria ngbadu aboro zee yo i sa tiyo nigu ga Yekova aDezire zanga gunde na nikakaka atakipande Kindo.—Yeremaya 1:6-9.

18, 19. Kuti agu apai du rogo agi agenewaraga re watadu kuti agu apai oni agbiaha wa oni naatungusapai, oni yugunga wai rengbe gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai ka aria ga boro sino berã.

¹⁸ Gu ome du ti Fugo Mbori ka aria sino aboro na wene sangbanaha ti ni kurii aboro rogo arago dunduko. Nikpiapai, agu atakipande Kindo du Phnom Penh yo, Cambodia yo, atungusipai rogo gu paparaha nga Kompong Cham bara ue rogo diwi sa. Fuo pasita sa nga dee gi gupai gu kura abarumbatayo rogo pambori agumbaha kuti aDezire Yekova tingbafuo gi gayo tungusapai re, ri ambakadipai tipa ka gbia agi aDezire re ti gu kura regbo i ka ye berewe kurogo gu dagbarago re tipa ka fura na yo. Ri asasana yo na dungu asanahe nga gu nadu tipa iriso a’uru ongoda na kini degeturi wenengai wa i aasakapai na ri rogo Ziazia Kekeapai. Fuo gure, ri a’ako ki yaa: “Mi ini gupai tie awere nga, agu apai agu akuare nga apasita agumbaha tipa roni, rengo ngaha te! I aya fere wee oni amanganga sunge na Ziazia Kekeapai te, ono tie, kinaha mangi oni sunge nani areme rogo gi wiso re!”

¹⁹ Gi dee re asusi kumbatayo na gari sakapai nga ga Ziazia Kekeapai na aDezire na ka ri ambunga gu gundesi ri i agundesi ri nani tipa ka do ri kusayo tingba gari sunge pasita ri mbuhe ya. Ri afura tipa gari sakapai nga ga Ziazia Kekeapai fu nakureari, nga guri natona ka wisigo Ziazia Kekeapai a na aDezire. Gi nakureari re adu zaaza tipa gupai ri aawirikaha si ki da ti gupai nga, ti regbo sa wa ri adu pati tungusapai rogo gayo kanisa, ri aya fu gayo aboro wee, “Oni ndu ka wisigo Ziazia Kekeapai na aDezire Yekova!” Ngbutuko fuo gupai re, ri akuru kusayo rogo gayo kanisa ki gbandaka rimori. Gi dee nangia pasita mbata re, gbiati nakureari, asusi kumbatayo na gayo wisigo Ziazia Kekeapai na aDezire Yekova, tipa gu vovo aboro tigayo, i atona ka mangaha.

20. Wai gu pangbangaa namangi fu dee Ghana yo ayugopa gu ome du ti Fugo Mbori?

²⁰ Gu ome du ti Fugo Mbori niyuguyuguhe a rogo gupai nadu tipa Paulina, nga dee naraka Ghana yo. Wirinarani ninatungusipa Kindo ti aregbo dunduko aawisigopai na ri rogo gu buku nga Gu Inohe Nandu [na Boro] sa Nyenye Unga.a Paulina angia dia gu kumba nadu na dungu adee beko, sidu, ri ki bi gupai nga, si aida ri mangi ariapai, ono kumbaari gbiati kura agumeri dunduko asogoho furi nikerehe. Titari nga bavungu nari, nga basapungbangaa rogo bakere bapengbangaa na kingia bakumba kanisa yo a, a’asadi ka za ri ti gi mangaapai re ni ingamanga ko sunge na agu averesi du rogo Matayo 19:4-6. Gi basapungbangaa re, aba iriwoko tiri na gako pagbia, ono nikina ipo, Paulina akparia gupai nga, gi gako afugo re adu teketeke wa kina agu afugo Satana agumbaha ho ko a’aria sangba Ziazia Kekeapai ni baraho ko a’asada Yesu Kristo ni. (Matayo 4:5-7) Ri atingidi gu ga Yesu afugo nadu ziazia tipa rogatise, nga Mbori akusi kumba na dee, angianga kumba na adee ya, na i ue, si adu nga i nika du nga borose sa angianga i biata ya. Ri akakuti gu gari diaberã re na niyangaraha, i ki idihe furi ri kusi gori kusayo rogo gu rogatise nga ga ayuwa. Fuoho nibasa, ri asa tiri nigu natakipande Kindo ima zio bapatiza na ki du na ngbarago.

Oni Ka Kindi Kuti Yugo Fugo Mbori Nzunzu

21, 22. (a) (a) Ginipai ani aida ka kakuti mangaha nyanyakii ni atakipande Kindo? (b) Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekepai naye re?

²¹ Gu Fugo Mbori du nikekehe nirengo nga gu ũsunge duna ome ti ni tipa ani mangisunge nani ka undo kura aboro i mangi ariapai rogo gayo raka tipa ka mbeda na ko. (Yakoba 4:8) A wa agu abamangisunge duna birĩ beyo amangasunge na aũsunge ka kusa wene fuöho, si dunga ni gaani nyanyaki kakutipai ka manga bakere asadatise ka mangasunge na Fugo Mbori, nga Ziazia Kekeapai rogo birĩ tingba gu sunge Mbori nafuhe fu rani ani mangihe ni atakipande Kindo re.

²² Wai rengbe ani ka mangasunge wenengai gbe na Ziazia Kekeapai rogo gaani sunge nga ga sa aboro ni abawiriki? Gene sa dagba agu akuraha nga ka sonosa gu birĩ nga ga agu abayugupai nazomia aboro i idi kutipai zanga kapa. Ani nahõpai beroni, oni moiberã roni fuo gu papara kekepai naye fuo gere, mbiko si nafu agu aberã rengbe ani ka yugopai nani na kini fu agu aberã a rengbe ani ka undo kura aboro nani i di gu pangbangaa nga ga Kindo kugume.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

• Agini aũsunge duho be atakipande Kindo?

• Rogo gini agene Pauro angia kpiapai nibatungusipa Kindo?

• Pa manga boro sunge na Fugo Mbori nzunzu naida gine?

• Wai du ome ti gu ũsunge nga gu Fugo Yekova du nikekehe?

[Asanahe nga ga wisigopai]

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 10]

Bete aũsunge dagba agu akuraha nga gu aKristano amangasunge nani rogo gu gayo sunge nga ga takapande Kindo