Oni Undo Kura Aboro I Di Gu Pangbangaa Nga Ga Kindo Kugume

“Aguripa ki ya fu Pauro: ‘Mo ima rengba ka zungodi re vuru guru regbo mi sa tire ni Kristano.’”—AMOKEDI 26:28, NW.

1, 2. Si awiripa du wai gu mokedi nangia Pauro aru ti ni barabangiri gu mbata pengbangaa nangia ga gu Bazogo nangia Feseto na barabangiri Bakindo Aguripa gu ue ko?

BAKINDO AGURIPA gu ueko gbiati dawiriko rimori angia Berunike, andu ka bi gu ga aRomo Bazogo rimoko angia Porisio Feseto Kaisaria yo rogo gu garã nangia 58 ti Gaani Regbo. I aguari Yerusarema yo ka ndu ku Kaisaria yo nikaragapai kuti ga Feseto yambahe. Rogo gu uru naye fuo da yo, ‘i arimi ku bambu-gia-ngbangaa yo na bakere rimbasa, gbiati abarutiriivura, na abaakumba bakporo.’ Nikaragapai kuti gu zinahe nangia ga Feseto, i aye na gu Kristano nangia Pauro kubarabangiriyo. Ginipai namangi nasa gi pefuo Yesu Kristo re ko ye ka ru barabangiri gu mbata pengbangaa nangia ga Feseto re?—Amokedi 25:13-23.

² Gupai Feseto agumbaha fu gako ageno nafu karagapai sa gu sanahe re. Ko ayaa: “Aguripa, bakindo, na agu aboro du erẽ na ani dunduko, oni bi gi kumba re, nga gu ko rimbasa aYudo [dunduko] asana re tipa ko . . . Yerusarema yo na erẽ a, nipoi ku ari, ki ya, ka ko nye nga ni ungako kindi ya. Ono mi abi nga gu pai ko amangi rengbe na kpi ko te; na wa ko akpari fu Auguseto, mi ki ya mi akeda ko koyo du ko ni. Pai ngbare ka mi ke he tipa ko fu gi gbia te. Si du ye mi na ko ti ni ku barangba roni, na ku barangba ro a, Aguripa, bakindo, oni wísigi gako pai, mi ki ini gu pai mi ka ke he. Bambiko keda kisikisi boro ka i agumba nga gu pai i nagumba kuti ni ya, si bangire ni [pa]mungo.”—Amokedi 25:24-27.

3. Tipagine agu abarumbatayo nangia ga pambori yo akitingbaanga Pauro ti ni?

³ Afugo Feseto nayugo gupai nga, i akitingbaanga Pauro akita niziree ya ko aagbarasa rii aboro yo i zingi kuti irangbii, nga gu kuondiko, sarangbangaa adu tipaha nga kina kpio. (Amokedi 25:11) Ono tie, Pauro amanganga pai wo te. Gu ziree kitangbaanga ko re aenge vurube agu abarumbatayo nangia ga pambori yo nadu Yerusarema yo nga agu aboro nanakpiko. I angia agu aboro naasoga ga Pauro sunge asoga nibatakipande Kindo na ki sogo gupai nikerehe nga ko undo kura aboro i sa tiyo ni apefuo Yesu Kristo. I adi Pauro Yerusarema yo kita banda ko nyanyakii kini ndu na ko ku Kaisaria yo, nga gu gbata nadu pangba baime na ki du na ba rugusa abakurungba rogoho, yo ngaha re ko amangi gako kango ni fu Kaisara. Yo si aidi ni i di ko ka ndu na ko ku Roma yo.

4. Gini iiriwo fugo Bakindo Aguripa agumbaha?

⁴ Oni berẽnga pa Pauro kurogo gu kporo nga ga bazogo barabangiri badona aboro nga gu nakodi gu bazogo nadu rogo nyanyakipa papara ga aRomo Ngbii. Bakindo Aguripa asa tiko koyo Pauro aduni ki yaa: ‘I idihe foro mo gumba gupai du ngbaro.’ Wa afugo aakura ngba Pauro yo wa ime naayura, iiriwopai amangi. Gupai Pauro aagumbaha, atona kaa fõngbadu bakindo yo. Nirengo, Bakindo Aguripa ayaa: “Mo ima rengba ka zungodi re vuru guru regbo mi sa tire ni Kristano.”—Amokedi 26:1-28, oni ringbisingaha na NW.

5. Tipagine afugo Pauro adu ti ni na wene sangbanaha kurii Aguripa?

⁵ Oni berẽnga kurii gipai re! Gu ome du ti Fugo Mbori rengbe ka rimo kurogo boro yo, afõngbadu bazogo yo nisangbana manga Pauro sunge nani ngba wene gene nigako kango kuti kitangbaanga ko. (AEbere 4:12) Ginipai nadu na wene sangbanaha ti ni rogo agu afugo Pauro aagumbaha nikango kuti kitangbaanga ko re? Na ginipai rengbe ani ka wirikaha be afugo Pauro nga gu rengbe ka undo rani rogo gaani sunge nga ga sa aboro ni abawiriki? Ka ani wisigi gako kango kuti gi kitangbaanga re, ani bi gupai abi nga, abanguapai ue adu ziazia: (1) Pauro anagumba afugo zungodihe wa ko anatungusapai fu aboro. (2) Ko anamangasunge na gu inohe nadu beko rogo Fugo Mbori nibirĩ, a wa gu boro nga bangbasia bambakadi ahe amangasunge na gani aũsunge na birĩ.

Oni Mangisunge na gu Birĩ Fugo Nga ga Zungodihe

6, 7. (a) A wa mangi yo sunge nani rogo Ziazia Kekeapai, gu fugo nga ‘zungodi aboro,’ rogoyo nga gine? (b) Gini pa zungodi ani aboro amangaha rogo undo yo i di gu yugopai nga ga Ziazia Kekeapai kugume?

⁶ Rogo gu buku nga Amokedi, agu afugo Giriki du tipa zungodihe, ani nabihe dedede kina rogo gu ba si afura rogoho tipa ga Pauro sunge tungusapai. Rogo gi fugo yo nga ga zungodihe re nga gine, nibipa gaani sunge nga ga sa aboro ni abawiriki?

⁷ Rogo gu papara Ziazia Kekeapai nga ga aKristano i ake bambata fugoho rogo pa-Giriki, gu fugo i asaha nga ‘zungodi aboro,’ rogoyo nga “ka sa boro ni idi kutipai” watadu “ka sa boro ni aria gani berã mbiko gu sakapai oni amangaha na ni watadu mbiko gu wisigopai mangi ni he tipa wene sino mangaapai,” wogu gu buku nga ga Vine du rimoho nga Expository Dictionary of New Testament Words apehe. Pa wisigo ani gu fugo si aenge ti ni nasa rani ani du na rugatinapai. Si nafu gu berã nga ga kido boro kuti kurani. Sidu tie, ka oni sakipai na boro tipa ni ruho ka dia gu yugopai nga ga Ziazia Kekeapai kugume, gure nga, oni ima sa ni ni kido kuti fugo roni, si kini sa ni ni kido kuti rengopa gupai yugo oni he funi re. Si tie ziazia nga, si arengbanga kina kuho gbua nga oni gumba gupai Ziazia Kekeapai agumbaha fu boro ni ki ruho ka ida kuti ni na ki irisi sangbaha te. Ka gu boro oni afura funi vurangia gude, gaoni murakporo, gaoni badiasunge, gu kuaroni du oni na ni sukuru yo, watadu ni nga gumeroni, si naida oni rugusipai arugusa bangiri ni ho oni afura ni funi tipa ni ruho ka ida na gupai oni agumbaha funi re ya si nga rengo.—2 Timoteo 3:14, 15.

8. Pa sa boro ni idi kuti rengo rogo Ziazia Kekeapai nakoda gine?

⁸ Wai rengbe oni ka sa boro ni idi kuti gupai zanga kapa oni atakapandehe rogo Fugo Mbori ya si nga rengo? Pauro anamanga nyanyaki asadatise ka sa agu aboro ko anafura fuyo i aria gayo sino berã nifura ko na yo ngba ruru gene sakapai, nirugusa ko pai bangiriyo ngba ruru gene, na kini zungodi yo kakaka.a Kuba gupai nga oni naataka kina pandepai gbua ya si nga rengo, si naida oni fuku gu goapai nika songoda gaoni fugo na ki sa gu boro oni afura na ni ni idi kuti gupai oni agumbaha. Wai rengbe oni ka manga gipai re? Oni rugutironi na gupai nga, oni namaa mburu gaoni fugo naabaha dunduko auru Fugo Mbori angianga auru gaoni aberã ya. Berewe a, si naida oni ye na gu kura goapai ka songoda gupai nani oni agumbaha du rogo Ziazia Kekeapai re. (Asanza 16:23) Nikpiapai, ka oni ya fu boro wee agu aboro nga agisangbaa i nika gbia ngbarago be raka rogo paradiso kpotosende, oni songodi gu fugo re na averesi rogo Ziazia Kekeapai, ngbatunga gu du wa Ruka 23:43 watadu Yesaya 65:21-25. Wai rengbe oni ka fu kura gopai berewe ka gbiaha kuti agu averesi re? Oni rengbe ka mangasunge na gu kpiapai namangi rogo gu raka nga ga gu boro oni afura funi. Oni rengbe ka tingida ni na pa gu ngbarago boro agbiaha zanga ni tumo tipaha ho ni angana ngbanya uru ni si niti nyemu, ho ni agia wene fuõ mbumbudo ni, ho ni ari nzinziri rindi ngua ni, watadu gu ngbarago ni agbiaha wa ni angana zire u nirigi paranga wiru. Oni undo ni ni bi gupai nga, ngbatunga gu ngbarago re nayugo gu gopai nga, Bakusirani naida ani naagbia ngbarago rogo raka wa ani araka auru kpotosende.—Batungusipai 3:11, 12.

9. Wai rengbe ani ka yugopa du na ruru berã rogo gaani sunge tungusapai?

⁹ Ho oni a’asada tironi ni ka rugusapai bangiri boro tipa ni ruho ka ida kuti kurapai rogo Ziazia Kekeapai yo ni gupai nga rengo, oni banda tironi ti fura zaaza kisusi si ka sa gupai oni agumbaha wa kina pa wia gbua, si ki ta du were, oni kini kisi berã gu boro oni afura funi gbiati ngbaduniyo. Gu buku nga Ministry School nafu gi rugute re: “Gu fugo nga kina rengo boro agumbaha bara ga kurani ida ka yugoho niziree zanga bakpe ti ni, nga gu ida gi kurani re abihe na kikiipaha, angbanga ti gi kurani re te, ka ni vura songoda gi gani afugo re na dungu averesi rogo Ziazia Kekeapai vurũ. Nikpiapai, kangia ani nika bisirapa agu apumbo aboro amangaha ngbaa tiyo gbe ya apagano naenge pa agu apumbo re, si arengbanga ka aria gayo bipai tipaha te. Gupai ngbaa gbe nga ka sakapai na yo riipaha.” Tipagine si aida gupai ti ni nga ani mangi bakere asadatise ka gumba gupai nga ruru berã? Gu buku re nayaa: “Berãkuriipai na aboro nangarasa yo tipa sakapai, si nafu gupai rengbe yo ka berã tipaha kusa, na kini mbu gene nizakizakihe tipa kura sakapai na yo gizo. Si rengbe ka du nga gu fugo zungodihe duna bakere ome ti ni.”—AKorosaio 4:6.

Gu Fugo Zungodihe Nafõngbaduseyo

10. Rogo gini gene Pauro atona ka fura fu Aguripa?

¹⁰ Awere tie, ani kparianga agu afugo Pauro aagumbaha nikango kuti kitangbaanga ko du rogo Amokedi kapita 26. Oni kparia wai ko atona gako afugo. Rogo gako tonatona afugo, Pauro abi ruru ndupai ka tambua Aguripa tipaha, wa gu bakindo re avura sa Berunike nidiako nangia dawiriko, na kingia gupai bibihe aima gbera bangiri aboro vurũ. Pauro ayaa: “Aguripa, bakindo, mi berẽ ya si ngba ti re, mi gumba gi pai areme barangba ro tipa agu apai dunduko aYudo nakita ngbanga re ti ni; bambiko mo ini agu asino na agu apai du dagba aYudo yo dunduko wenengaĩ. Si du mi azungadi ro ti ni mo gi gi pai zezeredi.”—Amokedi 26:2, 3.

11. Wai afugo Pauro fu Aguripa ayugupa fu irisa fuko, na gini wenepai si aye nani?

¹¹ Oni kparia gupai nga, Pauro aima ida kuti ga Aguripa bakere pagbia niya ko tipa ko wee, Bakindo? Agu afugo ko re nayugopa fu boro irisa fu kurani, na mbikopa sia Pauro afugo nitatamana, ko afu irisa fu Aguripa. (1 Petero 2:17) Pauro akparia gupai nga, Aguripa angia bangbasia bainiapai tipa gu dendekere asino na andiko nangia ga agu avuruko nangia aYuda na ki ya wee ko aduna ngbarago tiko ka ti gako kango barabangiri gu bazogo naima rugatiko na pa apai wa ngbatunga gure. Pauro, nangia Kristano, afuranga fu Aguripa, naangianga Kristano ya, si ki du wa ko aberẽhe ya pako nakii ti ga Aguripa te. (AFiripoio 2:3) Kuba gure, Pauro ahõpai be gu Bakindo re ko degetuko kuti fugo ko na zerangbaduse. Ngba gi gene re, Pauro kini mo ka sa Aguripa, na gu kura aboro a, i rengbe ka ida kuti gupai nadu ngbako ka gumbaha. Mburupai ko aamaaha tipa ka maa gako sakapai riihe, nga gu mburupai i tibarayo ue aima ida kuti ni.

12. Rogo gu sunge nga ga takapande Kindo, wai rengbe ani ka fura si ki ngba ti agu aboro nadegatuyo kuti rani?

¹² Wa kina Pauro barabangiri Aguripa, ani sa gu pangbangaa nga ga Kindo ani agumbaha fu aboro ni afugo zungodihe tona ti tonatona gaani afugo ki da ti digidoho. Ani rengbe ka mangaha wo niyugo ani ndikidi irisa fu gu boro ani atungusapai funi na niyugo ani gupai nga, ani na ndikidi nyemu agu apai tirani du tipa gani sino raka na gani berã.—1 AKorindo 9:20-23.

Oni Mangisunge na Fugo Mbori Niwene Birĩ

13. Wai rengbe oni ka fõngbadu agu aboro yo nadegatuyo kuti gaoni tungusapai wa gu Pauro anamangaha?

¹³ Pauro aduna nyemu ka fõngbadu agu aboro yo nanadegatuyo koyo du ko ni i mangipai ringbisihe kuti gupai du rogo wene pangbangaa. (1 ATesaroniko 1:5-7) Tipa ko rengbe ka manga gupai re, ko anagumba agu afugo nanafu ngbarago fu aboro, na naningia agu afugo nanafõngbadu aboro yo i guari ka mangapai. Ani wisiginga ga Pauro afugo barabangiri Aguripa, oni kparia wai Pauro ‘aayugo fugo Mbori nzunzu’ nifura ko tipa agu apai Mose gbiati anebi agumbaha.—2 Timoteo 2:15.

14. Oni ringbisinga pa wai Pauro amangisunge na afugo zungodihe barabangiri Aguripa.

¹⁴ Pauro aima ino gupai nga, Aguripa aduni Yuda gbua ti rimo. Nifura Pauro fu Aguripa ko mangisunge na gu inohe naima du beko tipa gu pambori nangia ga aYuda, ko asakipai na Aguripa ya gako tungusapai nirengo akodanga “kungba pai te kina gu anebi aya na Mose si aye” ka manga tipa pakpio Masiya na gako zingabekpio. (Amokedi 26:22, 23) Nifura Pauro fu Aguripa, ko asana ko ki yaa: “Ako Aguripa, bakindo, mo idi pa anebi?” Gi sanahe re amoi Aguripa rogo rakparakpapai. Ka ko ya wee ko aidanga na anebi te, ka gu wene rimoko nadu ngba aboro nigu boro nadu rogo gu pambori nga ga aYuda agbere nibasa. Ono ka ko aidi kuti gu sakapai nga ga Pauro ya sangbaanebi nadigo adigo nirengo wa Pauro agumbaha re, ka si adu bangiri kura aboro wa ko aima ngbe na gi mokedi re na ki du ngbapai wa kura aboro nikaa bi ko nigu boro naida ka sa tini ni Kristano. Nitatamana, Pauro nitiko akaragapai sa gako sanahe ki yaa: ‘Mi ima inoho ya mo ima ida payo.’ Wai Aguripa akaragapai fuo gipai re fõngbadukoyo? Ko ayaa: “Mo ima rengba ka zungodi re vuru guru regbo mi sa tire ni Kristano.” (Amokedi 26:27, 28, NW) Wa Aguripa avuranga sa tiko ni Kristano ya, afugo Pauro aima fõngbadukoyo kandara nibetehe wa gopai ayugoho.—AEbere 4:12.

15. Wai Pauro arengbe ka sigira dungurati Tesaronike yo?

¹⁵ Oni kparia gupai nga, ga Pauro yugo wene pangbangaa akodi tungusaha gbiati afugo zungodihe a? Mbiko wa Pauro amangasunge na ngbatunga gu birĩ re rogo ‘yugo fugo Mbori nzunzu,’ bete aboro asatiyo ni aidipase, angianga ki nye gbua kina kuti gupai i agihe ya. Wogu si amangi Tesaronike yo, nga gu rago Pauro agbata aYuda rogoho bambutiria yo na agu aGendiria nanagunde ti Mbori. Gu pangbangaa du rogo Amokedi 17:2-4 nayaa: “Pauro ki rimi koyo du yo ni, a wa ko anamanga, ki ta saka pai na yo rogo Ziazia Kekeapai ti arago sabiti biata, niyugu he nipe he ya hi Kristo pai angba, ki zingi dagba akangba. . . . Agu yo ki idi he.” Pauro anagumba afugo zungodihe tingba gako sunge tungusapai. Ko anaberãkuriipai na yo, kini sakirogopai fuyo, na kini yugo gopai fuyo rogo Ziazia Kekeapai nga Yesu nangia gu Masiya i aima kido pako bakuru kusayo. Gine nangia sangbanaha? I asigira dungurati nga ga aidipase.

16. Wai rengbe oni ka gbia bakere ngbarago rogo takapande Kindo?

¹⁶ Ya mo oni rengbe ka kiiso gaoni birĩ fugo zungodihe ho oni asakarogo Fugo Mbori ni? Ka oni rengbe ka mangaha wo, oni agbia ngbarago agbia rogo gaoni sunge tungusapai gbiati yugopai fu aboro tipa ga Mbori Kindo. Si nga gupai ninaamanga fu agu abatungusipai duna inohe nga aguyo namanga agu aberã i afuhe tipa ka mangasunge na Ziazia Kekeapai tingba sunge tungusapai.

17. Tipa ka yugo gupai nga, pa manga ani sunge na Ziazia Kekeapai rogo gaani sunge tungusapai na nyanyakipaha, oni tangaranga gu pangbangaa namangi fu kina boro oni watadu oni fura tipa gu memeapai gumba yo paha rogo gi genewaraga re.

¹⁷ Nikpiapai, gu babiapai ninaata ata nga ga aDezire Yekova ko akepai ki yaa: “Dungu awirina awere nadia Ziazia Kekeapai na yo wa i andu ka manga dezirepai kini tanga nani ti akporo. Pa manga abatungusipai gipai re aundo yo i gedi averesi fu dungu agu aboro i agbia yo. Si aundo airakporo gbiati abatungusipai a tibarayo dũ i berẽpa Ziazia Kekeapai ho ani atungusapai ni, angianga ka berã kina pa agu amagazini na abuku ani naa’asada ka fukaha fu aboro tingba gaani sunge tungusapai ya.” Rengo ngaha nga, singia ani nika zada Ziazia Kekeapai gbaiga berani wa ani atungusapai, si naruriipa dungu apai nibakiakia, kodihe kuti gu sino du rogo gaani dagbarago. Ka apai vura du wai, si naida ani du na gu sino tirani nga ga birĩ mangasunge na Fugo Mbori ka zungodi aboro i di gu pangbangaa nga ga Kindo kugume.

Oni Du na gu Bipai Nga ga Mbori Tipa Sunge Tungusapai

18, 19. (a) Wai Mbori abi gaani sunge tungusapai, na tipagine si aida ti ni ani du na gako bipai tipaha? (b) Gine nika undo rani ani du na diabese rogo karagatise ka biko agu aboro berewe ani andu fuo yo? (Oni bi gu sanduki du riihe nga, “Gu Gene Rengbe Ani Rogoho ka Du na Diabese Rogo Karagatise ka Biko Aboro Berewe,” ti kpewaraga 14.)

¹⁸ Gu gene berewe rengbe ani rogoho ka maa wene pangbangaa ku ngbadu aboro yo nga ka bi sunge tungusapai wa gu Mbori abihe na ki du na zerangbaduse. Gupai Mbori akpinyemuhe nga ngbatunga aboro dunduko “ye sa gu inahe nga ga rengo.” (1 Timoteo 2:3, 4) Anga kina gupai re du ani na nyemuhe tee? Yekova a na zerangbaduse, na gako zerangbaduse nafu mamu fu dungu aboro i sa gayo berã. (2 Petero 3:9) Ngba gi gene re, ho ani agbia gu boro ni naida ka degatuni kuti gu pangbangaa nga ga Kindo, si adu niwenepai ka ani adogoda nduge fuo ni tipa ka sonosa gu nyemupai du tini re. Si nadia regbo na si naida zerangbaduse ka sungo ka bi gu tunga nga rengo rũ ani he re si nisono rogo ni yo. (1 AKorindo 3:6) Gu sanduki nandu sa na gi kekepai re du riihe nga, “Gu Gene Rengbe Ani Rogoho ka Du na Diabese Rogo Karagatise ka Biko Aboro Berewe” nafu aberã tipa wai rengbe ani ka sonosa gu nyemupai du ti aboro re. Ani tingidi gupai nga, ga aboro raka, agu apai nafuda yo na gu du yo rogoho, si dunduko na’ariatihe a’aria waragoagira. Si rengbe ka dia dungu asadatise ka gbia yo kporo, ono daha ada ani mangi gu bakere asadatise re. Ani naida ka fu mamu fuyo i gi gu pangbangaa nga ga Mbori du tipa bata. Sidu, ani kparikpee fu Yekova Mbori tipa tatamana tipa ka sonosa gaani birĩ fugo zungodihe tingba gaani sunge wa ani aundo aboro i di gu pangbangaa nga ga Kindo kugume.

¹⁹ Fuo gbia ani boro kindi nga guni naida ka gia kura apai tipa gu pangbangaa nga ga Kindo, ginipai berewe rengbe ani ka mangaha ni agu aKristano nga abatungusipai? Gu kura gaani papara kekepai naye fuo gere, nika undo rani na gupai rengbe ani ka mangaha.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

• Gine nasa agu afugo Pauro aagumbaha nigako kango kuti kitangbaanga ko barabangiri Bakindo Aguripa si du na wene sangbanaha ti ni?

• Wai rengbe gaani pangbangaa ka ngba ti aboro?

• Gine nika undo rani ani mangisunge na Fugo Mbori wenengai rogo rimisopai ku ngbadu aboro yo?

• Wai rengbe ani ka bi gaani sunge tungusapai wa gu Mbori abihe?

[Asanahe nga ga wisigopai]

[Sanduki ti kpewaraga 14]

Gu Gene Rengbe Ani Rogoho ka Du na Diabese Rogo Karagatise ka Biko Aboro Berewe

• Oni du na ndikidi nyemu aboro tironi.

• Oni sia gupai ngbaa ti aboro rogo Ziazia Kekeapai tipa ka sakapai na yo riihe.

• Oni nifu sanahe fu irakporo nga gu oni ka sakapai na ni riihe ti gu kura regbo oni ka ye berewe.

• Oni kakuti berãpa gu boro re kindi fuo guari oni kpuni.

• Ka fuoho turunga ya oni ki karaga tironi fuo ni berewe, isoke fuo uru sa watadu ue, tipa ka gu nyemupai du tini gbandakanga kusayo ya.

• Oni moi gu sásá ku berã roni yo nga, oni naida ka tona ka wisigo Ziazia Kekeapai na boro kpuni.

• Oni kpari fu Yekova ko sa gu nyemupai du tini si sono.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]

Pauro amangisunge na agu afugo nga ga zungodihe ho ko aduni barabangiri gu Bazogo nangia Feseto na barabangiri Bakindo Aguripa