‘Mo Mángi Gu Sunge Nga Ga Batungusipai’
‘Mo dú na rugatise rogo apai dunduko, mo mángi gu sunge nga ga batungusipai.’—2 Timoteo 4:5.
1. Gini sunge Yesu afuhe fu apefuo ko?
GA Yekova aboro natakapande rimoko na gako ringbisapai auru kpotosende dunduko. Si wo mbiko gi ga Mbori aboro naima kpara gayo raka fuko re aima dia gu sunge kubeyo Yesu Kristo afuhe fu apefuo ko ho ko ayani: “Oni ndú . . . ki sa arikaaboro dunduko ni abawiriki, ki nibapatizi yo ku rogo rimo Mbori nga Ba na [ti rimo] Wiri na [ti rimo] Ziazia Toro; ki nirugu yo a i niká kuti agu apai dunduko mi arugu roni kuti ni.”—Matayo 28:19, 20.
2. Gini arugute i afuhe fu gu babiapai nangia Timoteo, na gine nga gene sa dagba agu akuraha agu ababiapai nga aKristano areme narengbe rogoho ka manga gayo sunge tungusapai?
2 Gu ga Yesu abawiriki nadu rogo bambata sa kama agarã abi gu sunge re ninyanyakipa pai. Nikpiapai, gu mokedi nangia Pauro angarasi gu kurako Kristano ni babiapai nangia Timoteo ki yaa: “Mo mángi sunge batungusipai, mo dígisi ga mangaapai.” (2 Timoteo 4:5) Areme, gene sa dagba agu akuraha babiapai amanga gako sunge tungusapai rogoho nga kadu nizaza batakipande Kindo, nigu boro natungusapai dedede. Nikpiapai, gu Babiapai Nga ga Wisigo Buku Nga ga Dungurati ko na gu wene mamu beko nga ga ngbembatayo rogo raba kura aboro rogo sunge tungusapai. Pauro aima manga gu sunge nadu beko nga ga tungusa wene pangbangaa, na ka raba kura boro rogo sunge tungusapai.—Amokedi 20:20; 1 AKorindo 9:16, 17.
Gu Zaza Abatungusi Wene Pangbangaa Nadu Bakuru Kusayo
3, 4. Gini apangbangaa namangi tipa Firipo wa ko aamangasunge nibatungusi wene pangbangaa?
3 Aboro aini agu aKristano nadu mbata nizaza abatungusi wene pangbangaa. Oni berẽnga pa gu batungusi wene pangbangaa nangia Firipo. Ko angia boro sa dagba agu ‘akumba nadu saba nahiki be toro’ i asia yo tipa i kparaka riahe zanga ngbe kubani na aboro dagba agu adekurugbo nangia aKristano nanape pa-Giriki na aguyo nanape pa-Ebere nadu Yerusarema yo. (Amokedi 6:1-6) Fuo gu kparakpara sunge re digi na fuo rungosi gbandaka abawiriki dunduko kpara kina amokedi sa, Firipo andu tigako ku Somorona yo. Yo ko atakipande wene pangbangaa ni na ziazia toro ki fu ome fuko ko kusi adaimona kusayo ti aboro na ka husa gbarigbari aboro na aboro ngbaramoni. Dungu aboro Somorona adi gu pangbangaa nga ga Kindo kugume na i ki bapatizi yo. Fuo agu amokedi nadu Yerusarema yo gipa gipai re, i akedi agu amokedi nangia Petero na Yoane ku Somorona yo tipa i ndu ka kpara fu Mbori tipa gi vovo aidipase re rengbe ka gbia ziazia toro.—Amokedi 8:4-17.
4 Fuo gure, ga Mbori ziazia toro angbembatayo fu Firipo koyo gu banyaki nangia boro Etiopia aandu ni ngba gako gene ku Gaza yo. Fuo Firipo sakirogo ga Yesaya sangbanebi ziazia fu gi “banyaki nadu na bakere tandu fu Kandake, nangia nakindo aEtiopia” re, ko aidipa Yesu Kristo na Firipo ki bapatizi ko. (Amokedi 8:26-38) Fuo gure, Firipo andu ku Asedodo yo na ku Kaisaria yo, “ko ki ta ndu nitungusi wene pangbanga rogo abaakporo dunduko.” (Amokedi 8:39, 40) Nirengo, ko amoi wene kpiapai rogo manga gu sunge nga ga batungusi wene pangbangaa!
5. Gine aboro aini agu awiri Firipo nadu biama ni adegude tipaha?
5 Firipo adu kindi zaaza rogo sunge tungusapai Kaisaria yo fuo susa agarã wa 20 kusa. Ho aPauro na Ruka asungu ni kpuko yo, ko “adu [ho ngaha re] na awiriko biama, nangia ngasu ade, i anagumba pai wa nebi.” (Amokedi 21:8-10) Si nirengo nga, Firipo aima raba agi adegude re wenengai rogo toroyo, na i kidu zaaza rogo sunge tungusapai, na i kidu na mamu a ka fura tipa apai kumbatayo. Gu ngara du avunguagude nani rogo sunge tungusapai rengbe arengba kadu na wene sangbanaha kurii awiriyo areme nga akumbagude na adegude, kini fõngbaduyo yo i sa sunge tungusa wene pangbangaa zaaza nigu sunge i kaa mangaha rogo gayo raka naabaha.
Zaza Abatungusi Wene Pangbangaa Areme
6. Gini diabese agu abatungusi wene pangbangaa nadu rogo bambata sa kama agarã adu nani?
6 Rogo ga Yesu Kristo nyanyakipa sangbanebi nga gu naafura tipa gi gaani a’uru gbiati digido zegino re, ko aya rogoho wee: “Wene pangbanga adú adu ni tungusitungusi he [mbataano] fu arikaaboro . . . dunduko.” (Marako 13:10) Si adu nga digido zegino nika ye kina fuo tungusa yo wene pangbangaa mbata “rogo agu arago dunduko aboro araka rogoho auru kpotosende.” (Matayo 24:14, NW) Wa Pauro gbiati agu abatungusi wene pangbangaa nadu rogo bambata sa kama agarã aatakapande wene pangbangaa, dungu aboro nasa tiyo ni aidipase, na i kini sigira adungurati rogo dungu arago rogo ga aRomo Ngbii naabaha. Agu abaakumba i asia yo tipa i naamangasunge rogo agi adungurati re, anakoda beyo na awirinayo kuti sunge tungusa wene pangbangaa na kini gbaragi sunge tungusapai rogo arago yasika. Fugo Yekova aasona kina kumbatayo rogo agu a’uru re na kidu na diabese, a wa si amanga areme wa dungu amirioni aDezire Yekova amanga gu sunge nga ga abatungusi wene pangbangaa. (Amokedi 19:20) Oni ima du ni guni sa dagba agu aboro nataasarimo Yekova na ngbarago?
7. Gine atakipande Kindo amangaha areme?
7 Dungu agu atakipande Kindo du areme nagbia undo be agu amamu duho ka kiiso gayo sunge tungusa wene pangbangaa. Dungu akutu aboro ima rimo sunge tungusapai ni amokedi rogo agu aringara angianga gayo ya, na dungu akama akutu akurayo natungusa wene pangbangaa ti aregbo dunduko ni abazakigene na ni amoundo abazakigene. Nangbaa gu sunge akumba, adee, na agude amangaha nizaza abatungusipa Kindo re! Nirengo, ga Yekova aboro dunduko nagbia ngbarago be bakere amamu wa i akoda beyo ka mangasunge ni agu aKristano nga abatungusi wene pangbangaa.—Zefania 3:9.
8. Gini sunge nogodahe ti aboro namanga awere, na ada namangaha?
8 Mbori afu gu sunge fu mbedimbedi apefuo Yesu nga ga takapande wene pangbangaa auru kpotosende dunduko. Agu aboro nasongoda yo na gi sunge re nga ga Kristo “kura akandoro,” nga agu aboro bangeyo akio kina kumbatayo. (Yoane 10:16) Ni sangbanebi, i aima ringbisapa gi sunge batasa aboro re kuti nogodahe ti ngbandia kpakpu agu aboro naukaga omeyo na kini ako be gu gbegbereapai namanga awere. Bambeda kumbatayo, i nika imo gbegbere aboro aimo. Nangbaa gu mamu du berani wa du rago re, tipa kaa ndu na gu pangbangaa nga ga rengo nabatasa aboro fu araki auru kpotosende!—Yezekere 9:4-6, 11.
9. Wai rengbe oni ka undo vovo aboro rogo sunge tungusapai?
9 Kangia ani aima digo nimangi sunge tungusa wene pangbangaa tipa bete regbo, si nawira, ani rengbe arengba ka mangapai tipa ka undo gu vovo aboro du rogo dungurati. Ti kura aregbo, ani rengbe ka dia yo i gasi rani ku gene sunge tungusapai yo. Agu awirina namangasunge rogo adungurati ni abaakumba, yo i angarasa yo gbe i mangi agu apai dunduko rengbe yo ka mangaha ka sonosa akurayo aidipase rogo toroyo. Gu wene asadatise ababiapai amangaha rengbe ka undo kura aboro i du nigu zaza abatungusi wene pangbangaa duna zuzu gayo sunge ti ni.—2 Petero 1:5-8.
Manga Dezirepai Nitanga Nani ti Akporo
10. Gine Kristo gbiati agu apefuo ko nadu mbata amoihe nikpiapai rogo sunge tungusapai?
10 Yesu Kristo amoi wene kpiapai fu apefuo ko rogo tungusa wene pangbangaa. Nibipa gu sunge tungusapai nangia ga Kristo na ga gako amokedi, Fugo Mbori nayaa: “Yesu amere rogo abaakporo na akporo dunduko nitungusi pai ki niyugu gu wene pangbanga nga ga ga Mbori ngbi, agu aboro nanidu bawe na ue i ki du na ko.” (Ruka 8:1) Ginipai nadu tipa amokedi tigayo? Fuo uka Mbori ziazia toro kurii abawiriki ti rago Pendekote rogo 33 ti Gaani Regbo, i atona ka tungusapai “na uru ka i apiriga nga ti yugo pai na tungusa pa Yesu ya ko nga Kristo ti yekaru yo, na ku kpuyo yo ya.”—Amokedi 5:42.
11. Kuti sangba Amokedi 20:20, 21, gine gu mokedi nangia Pauro amangihe tingba gako sunge tungusapai?
11 Mbiko gu ga Pauro sunge tungusa wene pangbangaa ko aamangaha zaaza, ko arengbe ka ya fu agu abaakumba ni aKristano nadu Efesa yo wee: “Mi ane nga tungusa agu apai dunduko ka ngba fu roni te, ki niyugu pai fu roni gbayaga, nitangara bambu a.” Ho Pauro anayugopai ni kini ‘tanga nani ti akporo,’ ya mo si angia ko anandu fuo kina akurako airisi Yekova, kini ngarasi agu aboro nangia aidipase wa ko? Oó, mbiko ko asusi kumbatayo ka sakarogoyo niyaa: “[Mi anatungusa] pa saberã fu Mbori na idapa gaani Gbia Yesu Kristo fu aYudo na aGiriki a.” (Amokedi 20:20, 21) Bakere gbe, si aidanga i fu rugute tipa “saberã fu Mbori na idapa gaani Gbia Yesu Kristo” fu agu aboro naima kpara gayo raka fu Yekova te. Sidu, gupai Pauro aamangaha nga, ko aayugopai fu agu aKristano nangia abaakumba rogo gu dungurati nadu Efesa yo tipa sunge tungusapai kini di yo na ko i nitanga na gi tungusapai re ti akporo, ono kini yugupa saberã gbiati idapase fu agu aboro naangianga aidipase wa yo ya. Nimanga Pauro gipai re, gure nga ko aawirika gu sino sunge tungusapai Yesu asigiraha.
12, 13. Na ngbanyaa kuti AFiripoio 1:7, gine ga Yekova aboro namangihe tipa gu rengo du beyo tipa ka tungusapai?
12 Sunge tungusapai nitanga nani ti akporo rengbe kadu nikpakarakpakara sunge. Nikpiapai, kina rago ninaagbera ti kura aboro ho ani nindu ni ku ngbadimo kpuyo na gu pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai. Anga ani na nyemu fu gberarago fu aboro te. Wa vura duhe wo, sunge tungusapai nitanga nani ti akporo na mburuhe rii Ziazia Kekeapai, na nyemu Mbori gbiati nyemu akuarani aboro nafõngbaduraniyo ani mangi dezirepai fuyo ngba gi gene re. (Marako 12:28-31) Tipa ani rengbe ka sigira gu rengo du berani tipa kaa tungusapai kini tanga nani ti akporo, ani akeke dungu andu-ngbangaa bambu-gumba angbangaa yo, kodihe na gu Bakere Bambu-gumba ngbangaa nga ga Amerika. (AFiripoio 1:7) Dedede, wo gu bambu-gumba ngbangaa re naasarangbangaa fu rani. Ngbatunga gi sarangbangaa re, si naye kusende re:
13 ‘Sunge kparaka keke-keke akpewaraga nga ga pambori nibee nigu ga amokedi sunge nga ga tungusa wene pangbangaa naima enga bakuru kusayo, kinaho i atona kaa gbingbida awaraga ni na amasini. Si ningia nyanyakipa ome rogo dungu apambori nibakiakia vuru agu agarã susi. Sidu, aboro namangasunge amanga areme na gi ngbatunga gbaraga wene pangbangaa re bakere gbe, nga agu avurumbori nibakiakia gayo abatungusipai arogoda abuku na yo kini ndu fuo akutu aboro ku kpuyo yo ka kparakaha fuyo na kini gbata agu aboro nika dia gayo idapase kugume. Gi ngbatunga sunge tungusa pambori re, si kina sa wa irisombori kanisa yo gbiati tungusapai kanisa yo a wa gu vovo mbakadapai i amangihe rogo agu aNdiko nga ga Amerika agumbaha.’—Murdock v. Pennsylvania, 1943.
Ndu Kakuti Tungusapai Kindi Nga Gine?
14. Gini apai rengbe kadu nisangbana kodabee kuti gaani sunge tungusapai?
14 Dungu nduapai gu duho tipa manga dezirepai kini tanga nani ti akporo. Ti agu aregbo dunduko ani andu fuo boro ku kpuni yo, ani na’asada tirani ka rũ tunga gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai ngbaduniyo. Ho ani akaraga tirani ni ka bi ni berewe, gure nga ani na’asada ka tuda gu tunga ani arũhe re. Na wene sangbana kodabee rengbe arengba ka manga tipa gipai re, mbiko Pauro akepai ki yaa: “Mi arũ he, Aporo ki nitudi he; ono Mbori nazugasi he.” (1 AKorindo 3:6) Sidu tie, ani kakuti ‘rũ atunga na kini tudihe’ kidu na kido ya Yekova ‘asaha asa si sono.’
15, 16. Tipagine ani adogoda nduge ti ni fuo aboro ku kpuyo yo?
15 Ani namanga gu sunge nga ga abatungusi wene pangbangaa mbiko ga aboro raka ngbapai. Nigaani sunge tungusapai, ani rengbe arengba ka batasa tirani na agu aboro nadegatuyo koyo du ani ni. (1 Timoteo 4:16) Ya mo ka ani ini gupai nga, ga boro raka ngba kerepai, ani mangi kina wiri ngbarangbara asadatise gbua ka batasa ni? Wagusa te! Wa duhe nga gi sunge re nakoda pa batasa aboro, si du ani adogoda nduge ti ni bara dunguhe fuo aboro ku kpuyo yo. Agu apai du tipa aboro na’ariatihe a’aria kindi waragoagira. Gu boro adunga regbo beni ka degatuni kuti gu pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai ya, ni rengbe arengba ka degatuni ti kura regbo. Gu kura borokporo kia nga guni ani abinga ni mbata ya, rengbe ka ura ngbadimo fu rani, sidu, si ki rengbe ka fu mamu fu rani ani sakipai na ni rogo Ziazia Kekeapai.
16 Anga kina agu apai du tipa aboro sa na’ariatihe te, ono aboro na’aria gayo aberã a’aria a. Nikpiapai, gu ima ye fu boro mbiko kpio badiangbani rengbe ka sa ni ni degetuni kuti gu pangbangaa nga ga Kindo. Ani namaabangirani ka fu wasa fu gu boro re, ka sa ni ni rugutini na pa gu gani zingo nga ga toro, na ki yugu wai funi rengbe ni ka mbiisaha.—Matayo 5:3, 4.
17. Gine nga gu bangua ndupai ani atungusapai ti ni?
17 Gu bangua ndupai ani amanga dezirepai ti ni kini tanga nani ti akporo watadu ka rimiso tirani kurogo kura angbatunga sunge tungusapai nga ga aKristano nga, ani naida ka koda berani ka sa rimo Yekova aboro inihe. (Gate 9:16; Atambuahe 83:18) Nairiwo gu mosoro ani agbiaha ho gaani sunge tungusa wene pangbangaa aundo akpinyemu rengo gbiati rurupai ni i sa tiyo ni agu aboro nataasarimo Yekova! Bake Atambuahe abibia ki yaa: “Paranga akumba na ade wa sa, gbinza akumba na agude! I nitambua rimo Yekova atambua, bambiko kina ko sa du rimoko ni kiisikiisi pa ha; gako taarimo du ku ri kpotosende na ku ri ngbangbaturũ.”—Atambuahe 148:12, 13.
Sunge Tungusa Wene Pangbangaa Naundo Kina Boro Ani
18. Wai ani agbia undo be mangasunge tungusa wene pangbangaa?
18 Manga ani gu sunge nga ga batungusi wene pangbangaa naundo kina boro ani wa du ani nibasasa rogo agene nibakiakia. Pa tungusa ani wene pangbangaa kini tanga nani ti akporo naundo rani ani sonosi umbasitise, gbe ho aboro adianga rani ni kugume rogo weneringise ya. Tipa ani rengbe kadu niwene abatungusi wene pangbangaa, si naida ani du wa gu Pauro adu, nga guko ‘nadu ni apai dunduko fu aboro dunduko, wa ka ko batasi aguyo.’ (1 AKorindo 9:19-23) Gu pangbangaa namanga rani gene sunge tungusapai yo naundo rani ani du na wene abirĩ. Nikido ani kuti Yekova na kini siaka agu afugo na rubangirise ani agumbaha, ani rengbe arengba ka manga agu arugute Pauro afuhe nga: ‘Oni fura na undahe dedede, si ki hii na tikpo, sidu oni ki ini wai oni ka karagapai fu aboro.’—AKorosaio 4:6.
19. Wai ziazia toro aundo abatungusi wene pangbangaa?
19 Gu sunge nga ga tungusa wene pangbangaa nafõngbaduraniyo a ani kido kuti ga Mbori ziazia toro. (Zekaraya 4:6) Nisangbana gipai re, zuzu gu toro re nga, “nyemuse, ngbarago, zereda, gbanga hipai, weneringise, wene sino, idapase, zera, rugatise,” kini mo tigaha kadu niyuguyuguhe ziazia rogo gaani sunge tungusapai. (AGaratio 5:22, 23) Si na ome kurii gaani mangaapai na kura aboro, mbikopa ida ani kuti gu rugapai nga ga toro naundo rani ani du na nyemuse, ani du na ngbarago na kini sungu na aboro rogo pazereda, kini hipai nigbangaha na kidu na wene sino, na kini yugu weneringise gbiati idapase, na kadu nibayee rani gbiati rugatise wa ani atungusa wene pangbangaa.
20, 21. Gine nga bete agu amaku gbiati aundo du rogo dingisotise kuti sunge ni abatungusi wene pangbangaa?
20 Gu kura maku naye fu rani mbiko gaani sunge ni abatungusi wene pangbangaa nga, si nasa rani ani du na nunga aboro tirani. Ho aboro afura ni fu rani tipa agu apai nafuda yo, wa kaza, zingo sunge-marã, gu fudifudiapai du kporo, ani amanganga tirani wa ani nga abafurugute te, ono ani nagumba agu apai fuyo rengbe ka fu wasa fuyo du rogo Ziazia Kekeapai. Ani naberãpa agu aboro gbe nga airavurari rogo toroyo ono si awira i na nyemu manga ruruapai tiyo. (2 AKorindo 4:4) Nangbaa gu iiriwo maku ngaha nga ani fu gu undo nga ga toro fu ‘agu aboro duna nyemu gbia nyenye unga’!—Amokedi 13:48, NW.
21 Pa manga ani sunge tungusa wene pangbangaa dedede naundo rani ani moiberã rani kuti agu apai nga ga toro. (Ruka 11:34) Gupai re nafu undo afu nirengo, mbiko ka si adunga wo ya, ani rengbe arengba ka mbugene fu agu a’asada nga ga orafuo aũzegino nga gu rengbe na arago dunduko rogo gi zegino re. Gu mokedi nangia Yoane angarasi aKristano ki yaa: “Ka nyemu zegino du nga ti roni ya, na agu ahe du zegino. Ka nyemu zegino du ti boro, ga Mbori nga Ba nyemuse du nga ti ni te. Agu ahe dunduko du zegino, gu nyemuhe nga ga borose, na gu nyemuhe nga ga bangirise, na gu ũmosangi enda nga ga unga, adu nga ni ga Mbori nga Ba ya, du ni kina ga zegino. Zegino napaya apaya [“nago ago kusayo,” NW], na gaha nyemuhe: ono gu ni ka amanga gu pai Mbori akpi nyemu he ni [a]nye anye kindi.” (1 Yoane 2:15-17) Pa dingiso ani tirani kuti sunge ni abatungusi wene pangbangaa gbiati du na bakere ga Gbia asunge berani ka mangaha naundo rani ka ani kpinga nyemu zegino ya.—1 AKorindo 15:58.
Oni Dungura Aũkumuko ku Ngbangbaturũ Yo
22, 23. (a) Gini aũkumuko agu aKristano nga abatungusi wene pangbangaa adunguraha kuari yo tipa yo? (b) Wai gu papara kekepai naye fuo gere nika undo rani?
22 Sunge tungusapa Kindo Zaaza naye na gu undo nika nyeanye kindi. Yesu ayugu gipai re ho ko ayani wee: “Ka oni dúngura nga ũkumuko ni gaoni zegino ya, no ayawe agbarasa ahe ni na gbegbe, no airadĩ akua bambu ni nidĩ ahe; ono oni dúngura ũkumuko ni gaoni ku ngbangbaturũ yo; yo ayawe agbarasa nga ahe ni na gbegbe ya, yo airadĩ akua nga bambu ni nidĩ ahe ya. Bambiko bara ho du ga ũkumuko ni, ngbaduro du kina ku ho a.”—Matayo 6:19-21.
23 Ani nyenga anye kindi kuti dungura aũkumuko ku ngbangbaturũ yo, mbiko ani ini gupai nga, anga kura mamu ho fu rani kii kisusi gu nga ka fura kuba gu Bakerepa Bakindo nga Yekova nigako aDezire te. (Yesaya 43:10-12) Wa ani amanga gu sunge i afuhe fu rani niga Mbori abamangisunge, ani rengbe ka berã wa kina gu Kristano garãri nasusi kugii 90 yo nagumba gipai naye re tipa gari gbanga regbo raka nga ga sunge fu Mbori: “Rogo agi agarã re dunduko, mi natambua Yekova tipa hi ko pai fere na kini banda re kutingba gako sunge, na mi nakpara fuko kakaka tipa ko nye kindi nigu Buba nga boro nyemuse.” Ka ani abi gaani pagume dagbarani na Mbori na nyanyakipaha teketeke wa kina gure, ani du adu tie na nyemu manga gu sunge nga ga batungusi wene pangbangaa bakere gbe. Gu papara kekepai naye fuo gere nika undo rani ani bi wai rengbe ani ka manga gaani sunge tungusapai wenengai gbe.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine si aida ti ni ani mangi gu sunge nga ga batungusi wene pangbangaa?
• Ginipai rengbe oni ka gumbaha tipa gu sunge nga ga agu abatungusi wene pangbangaa nadu mbata na aguyo du awere?
• Tipagine ani amanga dezirepai ti ni kini tanga nani ti akporo?
• Wai kina boro oni agbia undo be manga gu sunge nga ga abatungusi wene pangbangaa?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12]
Nipa ngbarago, gu kura abatungusi wene pangbangaa gudu kinaho areme du wa ngbatunga agu abatungusi wene pangbangaa nangia Firipo gbiati agu awiriko nangia adegude
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Wai kina boro oni agbia undo wa oni atungusa wene pangbangaa fu kura aboro?