Oni Mongo Taasirimo Mbori “Kina Ku Bani Sa”
“Oni taasi rimo gu Mbori nga ga Gbia Yesu Kristo ko nga Bako kina ku bani sa ni ngbaroni.”—AROMO 15:6.
1. Ginipai rengbe ani ka wirikaha tipa mbakada gu zanga giatise kadu dagba aboro Pauro afura tipaha na akurako aidipase?
ANGA aKristano dunduko nasia kina bangisapai sa watadu i dunduko duna nyemu bangisapai sa tiyo te. Wa vura duhe wo, si naida aKristano dunduko du nikpamiakpamiayo wa i andu ngba gu gene nga ga unga. Ya mo gupai re rengbe ka manga? Ii, si rengbe arengba ka ani ambunga rukutu azanga giatise si satihe nibakere apai dagbarani ya. Si nangia gupai gu mokedi nangia Pauro ainihe, na ko ki gumbaha fu akurako aidipase rogo bambata sa kama agarã. Wai ko asakirogo gi nyanyakipa bangiripai re? Na wai rengbe ani areme ka manga gu gako arugute naye be ga Mbori toro re?
Pa Nyakapa gu Kpamiatise Nga ga AKristano
2. Wai Pauro anyakasipa kpamiatise fu aKristano?
2 Pauro aima ino gupai nga, gu kpamiatise nga ga aKristano ninyanyakipa pai, na ko ki fu wene arugute si undo aKristano i naahipai dagbayo rogo nyemuse. (AEfeso 4:1-3; AKorosaio 3:12-14) Wa si avura du wo, fuo sigira ko dungu adungurati na kini mangi anunguro kaa biko agu akuraha vuru regbo nasusi agarã 20, ko aini gupai nga, pa banda aKristano gayo kpamiatise rengbe kadu nikpakarakpakarapai. (1 AKorindo 1:11-13; AGaratio 2:11-14) Si ata du were, ko kini mo ka ngarasa agu akurako aidipase nadu Roma yo ki yaa: “Gu Mbori nga ga zera ko na wasa, ko idi ya oni mongo . . . taasi rimo gu Mbori nga ga Gbia Yesu Kristo ko nga Bako kina ku bani sa ni ngbaroni.” (ARomo 15:5, 6) Areme a, teketeke wa kina gupai Pauro agumbaha, ani du wa ka ani taasirimo Yekova Mbori “kina ku bani sa” nigu gako badona aboro kpamiatiyo. Wai gbe ani ataasarimo Yekova?
3, 4. (a) Gini kparakakparakaapai nadu tipa agu aKristano nadu Roma yo? (b) Wai agu aKristano nadu Roma yo arengbe ka mangasunge fu Yekova “kina ku bani sa”?
3 Dungu agu aKristano nadu Roma yo angia abakurea Pauro. (ARomo 16:3-16) Wa agu apai nadu tipa gayo raka avura du nibakiakia, Pauro adi awirinako dunduko kugume ‘niga Mbori aboro.’ Ko akepai ki yaa: “Mi natambua gi Mbori rogo Yesu Kristo yo tipa roni dunduko, bambiko i nagumba pa gaoni idapase zegino dunduko.” Si tie ziazia nga, aRomo angia kpiapai rogo dungu agene. (ARomo 1:7, 8; 15:14) Ti kina gu bangisa regbo re, gu kura aboro rogo dungurati aduna aberã nibakiakia tipa kura apai. Wa duhe nga agu apai du tipa ga agu aKristano raka du areme gbiati gayo sino mangaapai si nibakiakia, pa wisigo ani gu ga Pauro arugute ga Mbori toro adu kugiipa kehe du tipa wai ka mbakada gu kparakakparaka aberã ka kuru dagba aboro re, si ni gupai rengbe ka undo rani ani naafura “kina ku bani sa.”
4 Agu aidipase nangia aYuda gbiati aGendiria adu tibarayo dunduko Roma yo. (ARomo 4:1; 11:13) Bete agu aKristano nangia aYuda awiranga ka mbu gu kura asino i anamangaha mbata nadu rogo ga Mose Ndiko te, wa si avura ida gupai beyo nga i ima kpariaha ya si nidingisoro tipa boro gbia bata behe te vurũ. Ngba kura gene, dungu kura agu aKristano nangia aYuda aidi kuti gupai nga, ga Kristo motumo aima zaka yo kusayo be agu apai nadu fuyo nidingisoro i adu rogoho mbata fu i sa tiyo ni aKristano. Nisangbana gipai re, i a’aria gu kura asinoyo na gu kura gayo asino mangaapai. (AGaratio 4:8-11) Wa si avura du wo, a wa Pauro agumbaha, i dunduko nangia ‘ga Mbori aboro.’ I dunduko narengbe arengba ka sambuo Mbori “kina ku bani sa” ka i abanda ruru sino berã koyo du akurayo ni. Ani areme a wo, si rengbe kadu nga ani na gaani biapai nibakiakia tipa apai, sidu si niwenepai ani wisigi gu sakarogopai nangia ga Pauro tipa gu nyanyakipa arugute adunga ngburungburu re ya.—ARomo 15:4.
‘Oni Di Akuaroni Kugume’
5, 6. Tipagine kparakakparaka aberã adu ti ni rogo gu dungurati nadu Roma yo?
5 Rogo gu ga Pauro waraga ko akehe fu aRomo, ko afura tipa agu apai aboro adu rogoho na gayo aberã nibakiakia. Ko akepai ki yaa: “Gu boro ho . . . du na idapase ka ri ahe ari dunduko, ono gu ni rungbura arungbura ni niri kina akpe pasio.” Tipagine gupai re adu ti ni wo? Tii ga Mose Ndiko, si aidanga boro ri pasio mukuru watadu zukubere te. (ARomo 14:2; Pa Amotumo 11:7) Ono tie, i aima dia gu Ndiko re kusayo fuo kpio Yesu. (AEfeso 2:15) Fuo gure, agarã biata na beberehe fuo kpio Yesu, maraika aya fu gu mokedi nangia Petero wee, kuti gu bipai nga ga Mbori, anga riahe ho si aida i bihe nibirikobirikoho te. (Amokedi 11:7-12) Fuo maa bete agu aKristano nangia aYuda agi apai re ku berãyo yo, i avura berã ya i arengbe arengba ka ri pasio mukuru, watadu ka ngbabe kura arigo nga gu ga Mose Ndiko azahe ti rihe mbata.
6 Wa si avura du wo, kina boro berẽberẽ pa ri agu ariahe nanidu mbata nibirikobirikoho re awiri du nikerepai bangiri bete gu kura aKristano nangia aYuda. Rago avura gbera ti ngbatunga agi aboro nakakuti gupai re ka bi agu agumeyo nangia aYuda nasa tiyo ni agu awirinayo nga aKristano i niri ngbatunga agu ariahe re. Kurii gure, gu kura aKristano nangia aGendiria tigayo, nga agu aboro gu gayo apambori nadu mbata azangahe ti ri kura ariahe ya, kina ngbayo navura zera ka bi gupai nga, aboro tona kaa sakapai tipa pa riahe, nga gupai i abinga ha mbata ya. Rengo ngaha nga, anga irairapai nangiaha ka boro agino ngbani ti kura ariahe te, ka ni ata mangaha were ki zanga nyakasapai ya pa mangaha wo naye na bata. Wa si avura du wo, gu biapai nadu nibakiakia re, arengbe arengba taata ka woti kere akango dagba aboro rogo dungurati. Si aida agu aKristano nadu Roma yo bandatiyo tipa ngbatunga gu kparakakparaka aberã re ka ká na yo ti sambuo Mbori “kina ku bani sa.”
7. Gini kparakakparaka aberã nibipa irisa kura kparakpara a’uru rogo aposo nibasasa nadu dagba aKristano rogo bambata sa kama agarã?
7 Pauro afu ue kpiapai niyaa: “Gu boro ho ni . . . niberẽ kina pa gu uru susi kura ha, gu ni ho ni ki niberẽ pa uru aberã dunduko sa.” (ARomo 14:5a) Tii ga Mose Ndiko, i aidanga ha fu boro ni mangisunge Rago Sabiti te. Zavura nunguro a, i aima zahe ti ni nyanyakii. (Gate 20:8-10; Matayo 24:20; Amokedi 1:12) Ono tie, fuo dia yo gu Ndiko re kusayo, sunge adunga berewe ti agu azahe re te. Wa si avura du wo, bete agu aKristano nangia aYuda avura bihe nikpakarakpakarapai ka mangasunge rogo gu uru i anabihe mbata niziazia uru re watadu ka ndu gbanga nunguro rogoho. Zavura fuo i sa tiyo ni aKristano, i avura kpara gu saba uru re naabaha tipa kina agu apai nangia ga toro sa, wa pa irisa Rago Sabiti avuranga du bangiri Mbori kindi na sunge ti ni vurũ ya. Ya mo si angia ingahe fuyo i mangihe wo? Oó, kinagu ka i anyakasa gupai kindi nga pa irisa Rago Sabiti angia gupai Mbori akpinyemuhe. Sidu, tipa ka zanga fuda gu sangbakpotoyo nangia ga awirinako aKristano, Pauro akepai ki yaa: “Aboro dunduko i rugu tiyo aruga na payo rogo gayo berã yo.”—ARomo 14:5b.
8. Wa si avura du nga i arengbe arengba ka irisa gu sangbakpotoyo nangia ga akurayo, ginipai si aidanga agu aKristano nadu Roma yo mangihe ya?
8 Wa Pauro avura kaa ngarasa awirinako esuesu i naamangapai na zerangbaduse na agu aboro naasota na agu apai nga ga sangbakpotoyo, ko abira aguyo nyanyakii naaida ka maapai ngbaome kurii akurayo aidipase i ra berewe kutii ga Mose Ndiko ya si ni gupai nika ye na bata fuyo. Nikpiapai, bara rogo gu garã nangia 61 F.B.K., Pauro ake gu buku nga AEbere, nga gu buku nadu na nyanyaki afugo rogoho fu agu aKristano nangia aYuda kini sakirogo gupai yo fuyo ziazia wenengai nga, pa ra yo kutii ga Mose Ndiko adunga na wiri undo ti ni te, mbiko aKristano adu na kikiipa maabangirise beyo mburuhe adu rii ga Yesu motumo tumorii.—AGaratio 5:1-12; Tito 1:10, 11; AEbere 10:1-17.
9, 10. Gine si aida aKristano ne mangaha? Oni sakinga rogoyo.
9 A wa bi ani he, Pauro asakirogopaiyo ya, si aidanga ga aboro kparakakparaka sia apai moi gayo kpamiatise ngbapai te, ka si du nga i akuonga agu arugute nga ga aKristano adunga ngburungburu ya te. Sidu, Pauro asana agu aKristano nadu na rurungbura sangbakpotoyo ki yaa: “Tipagine mo asapa ngbanga wirinamo ti ni?” Na ko asana aguyo nadu na nyanyaki sangbakpotoyo yo (isoke nangia aguyo gayo sangbakpotoyo aidihe fuyo i ri gu kura ariahe nga gu ga Mose Ndiko azahe ti rihe watadu ka manga sunge zegino Rago Sabiti) ki yaa: “Tipagine mo apayasi wirinamo ti ni?” (ARomo 14:10) Kuti sangba Pauro, si naida agu aKristano duna gayo sangbakpotoyo nirurungburaha ne sapangbangaa agu awirinayo duna bakere giarogopai. Ti kina gu bangisa regbo re, si aidanga agu aKristano du nyanyakii bisirapa aguyo duna rurungbura sangbakpotoyo rogo kura apai te. Aboro dunduko si aida i fu irisa tipa agu apai ruaru agi akurayo re amangaha, ono ki zanga ‘berãpa tiyo susi gu rengbe.’—ARomo 12:3, 18.
10 Pauro asakirogo gu bipai daada zanga naga kina kubani kisusi ngba gi gene re: “Gu ni nari he, ka ni payasi nga gu ni zanga ri he ya, gu ni ari nga ha ya, ka ni sapu nga ngbanga gu ni nari he ya: bambiko Mbori di ni ku gume.” Ko aya berewe wee: “Si ka oni di akuaroni ti ni ku gume wa di Kristo roni a ku gume, sa ga Mbori taarimo.” Wa duhe nga i tibarayo ue dunduko, nga gu nyanyaki yo na gu rurungbura yo ni agu aboro Mbori gbiati Kristo naima ida na yo, si naida ani du na berã wa kina gure ‘kini di akuarani kugume a.’ (ARomo 14:3; 15:7) Gini boro ruhe funi ni zanga ida kuti gupai re?
Gu Nyemuse Nga ga Awirina Naye na Kpamiatise Areme
11. Ginipai nadukia naamanga ti rago Pauro?
11 Rogo ga Pauro waraga fu aRomo, ko aafura tipa gupai nadukia. Ngbutuko kusayo, Yekova adi kuru mokido kusayo ki sigira vovoho kubaha. Si adu nikpakarakpakarapai fu bete aboro i di gu vovo mokido re kugume. Kina boro ngbatunga gupai re amanganga teketeke wa gure areme te, ono agu asakapai du wa kina gure rengbe arengba ka kura ti kura aregbo.
12, 13. Rogo gini apai areme rengbe aKristano ka irisa gu sangbakpotoyo nga ga awirinayo?
12 Nikpiapai, si rengbe kadu nga dee adu rogo gu pambori nanyakasa gupai nga, dee vo kina roko sa zanga voda afogo. Fuo dia ri rengo kugume, si rengbe kadu furi nikpakarakpakarapai ka ida kuti gupai nga, pai ti voda dee tiri rogo irisa na wene zegezege ze arokoo rogo agu auru da ada tipa vodaha te, watadu ka mbida tiri rengbe arengba na agu ahe nambakada bangera boro bangirise. Wa duhe nga gipai re atagbaganga tihe na agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai adunga ngburungburu ya te, si arunga fu boro ni sosodi gu Kristano re ri mangipai kia ti gu nga ga gari sangbakpotoyo te. Ti kina gu bangisa regbo re a, ri nakparia gupai nga, si aidanga ri naabisirapa agu adee nga aKristano gayo sangbakpotoyo aidaha fuyo i naavoda ngbatunga agu ahe re te.
13 Ani wisiginga gu kura kpiapai. Ani ya i asonosi kumba nada kusa ni Kristano rogo gu dagbarago aboro abi mbira eerẽ buda wa aragi rogoho ni ingapai. Fuo ye ko ki gbia gu inohe nga ga rengo, ko ini gu bipai du rogo Ziazia Kekeapai tipa buda ya si nga gamahe be Mbori na boro rengbe arengba ka mbiraha nibetehe. (Atambuahe 104:15) Ko naida na gu bipai re. Ono wa vura duhe wo, mbiko agu apai ko ainihe mbata kusayo fu ino ko rengo, ko nasia gupai nga ka zanga mbiraha kandara tooni, ono ko abisiranga pa agu aboro nambiraha rengbe arengba te. Rogo gi gene re, ko nairisa agu afugo Pauro nga: “Ani peke kina agu apai . . . namanga sa zereda, na agu apai ka ani sonosi akuarani na ni.”—ARomo 14:19.
14. Rogo gini apai rengbe aKristano ka manga ndikidi sino agu arugute Pauro akehe fu aRomo?
14 Gu kura apai kinaho nakura nga gu naida boro mangi ndikidi sino agu arugute Pauro akehe fu aRomo. Gu dungurati nga ga aKristano, si na dungu aboro rogoho nga aguyo duna gayo nyemu apai nibakiakia. Sidu, i rengbe ka siaka apai nibakiakia, wa gu du tipa vorokoo na mbakadarii. Rengo ngaha nga, Ziazia Kekeapai nafu agu arugute adunga ngburungburu ya si aida ndikidi aKristano dunduko mangihe. Si aidanga boro sa dagbarani vodi agu arokoo dukia watadu ka mbakada rini kia ti ga aboro te, nga gu mbakadarii gbiati vorokoo angbanga ya rengbe ka koda rani kuti agu aboro-zegino angbanga gayo apai ti aboro ya. (1 Yoane 2:15-17) AKristano natingida gupai nga, ti aregbo dunduko, zavura ti aregbo gayo ongoda, i namangasunge kuba Bakindo Zegino dunduko. (Yesaya 43:10; Yoane 17:16; 1 Timoteo 2:9, 10) Ono tie, rogo dungu aba, dungu apai gudu kinaho rengbe aKristano ka siaka agu dagbaha ngbaki tipa yo.a
Ka Oni Sanga Kura Aboro I Koto Ya
15. Ti gini regbo rengbe Kristano ka mbu manga agu apai du ni na arengo beni ka mangaha tipa ka zanga sa awirinani i koto?
15 Gu kura rugute sa adunga ngburungburu ya gu duho fugo Pauro agbeberã rani kuti ni du rogo gu gako waraga ko akehe fu agu aKristano nadu Roma yo. Ti kura aregbo, gu Kristano ima raba gani sangbakpotoyo wenengai, ni rengbe ka diaberã ka zanga manga gupai du ni na rengo beni ka mangaha. Tipagine? Bambiko ni rugu tini na gupai nga, pandu ni ngba kura gene, si rengbe arengba ka sa kura aboro i koto. Fuo du pai wa gure, ginipai si aida ani mangihe? Pauro ayaa: “Ngba nga ri pasio, na mbira imekakue, na manga gu pai ka wirinamo koto be he wa sa te.” (ARomo 14:14, 20, 21) Si ki ta du tie were, “agu rani du nyanyaki ani ka hi gu mumungo pai ahi nga ga rurungbura aboro, ka ani amanga nga gu pai ngba ti kina rani ya. Ani mongo nimangi gu pai ngba angba ti akuarani sa wenepai, sa pa nyakasa he.” (ARomo 15:1, 2) Ho duhe ni nga gupai ani amangaha si rengbe arengba ka imisa gu sangbakpotoyo nga ga kuarani Kristano, gu nyemu awirina du tirani nika sa rani ani berẽ payo na ki gino agu ahe rengbe yo ka kota mbikoho. Kpiapai tipa gipai re rengbe kadu nga pa mbira eerẽ buda. I akanga na Kristano ti mbira buda nibetehe te. Ono ka pa mbira ni he rengbe ka sa kurani ni koto, ni amanganga nyakarii kaa mbiraha kindi na gu nduhe nga ni na rengo beni tipa mbiraha te.
16. Wai rengbe ani ka fu irisa fu agu aboro du rogo gaani batungusapai?
16 Ani rengbe arengba ka mangasunge a na agu arugute adunga ngburungburu re ya rogo gaani mangaapai na agu aboro adunga rogo gu dungurati nga ga aKristano ya. Nikpiapai, si rengbe kadu nga ani naraka rogo gu rago du gu pambori rogoho nayugopai fu agu boro duna ida kuti ni i bi kura uru rogo poso ni uru-ongoda. Mbiko gu nduhe re, na mbiko ani aidanga gaani amurakporo koto na ki kisi gene gaani sunge tungusapai beyo te, ani nika ne manga agu apai rogo gu uru re rengbe ka fuda gaani amurakporo a wa rengbe ani ka nehe. Rogo gu kurapai, si rengbe kadu nga kumukokumuko Kristano guari ka ndu ka tungusapai rogo gu ba du zingo rogoho tipa abatungusipai, nga gu dagbarago angianga ga airakumuko ya. Gi Kristano re rengbe ka he fuda gaani vovo amurakporo nivoda ni agu arokoo akionga genoho ya watadu ka raka kusende ti gu geno raka rengbe ni arengba ka raka kuti ni.
17. Tipagine du he ti ni nirurupai ani berẽpa kura aboro ho ani asia apai ni ka mangaha?
17 Ya mo daha ada ani berẽpai tipa agu aboro du ‘nyanyakii’ ya i mangi ngbatunga agu a’ariapai re? Ani wisiginga gi yugopai na kpiapai re: Baraho ani akama tarambiri ni bangiri masua, ani nabi agude i nindu mbembedii na bangiri gene. Ya mo ani nikaa ora kindi na kere ato mbiko wa ndiko naima idaha wo fu rani? Oó, ani nazeresa bete ato tarambiri tipa ka ne gu kerepai rengbe ka manga agu agude re. Ti kura aregbo, si naida ani zeresipai, watadu ka gino kura ahe wa kina gure rogo gupai nabi gaani pagume dagbarani na akuarani aidipase watadu kura aboro. Si rengbe kadu nga ani namanga gupai du ani na arengo dunduko berani ka mangaha. Wa ani amangaha, ani akuonga agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai adunga ngburungburu ya te. Ono wa vura duhe wo, ka ani bi gupai nga gupai ani amangaha re si nika fuda agu aboro afuda du rurungburaa watadu aguyo anyakanga gayo sangbakpotoyo ya, gu nyemuse nga ga aKristano nika sa rani ani mangipai na rubangirise. (ARomo 14:13, 15) Pa banda ani gaani kpamiatise na kini sonosi agu apai nga ga Kindo, ni agu apai nyakipaha gbe ti manga ani agu apai du ani na arengo berani ka mangaha.
18, 19. (a) Rogo mangapai niirisa tipa kura aboro, wai ani apefuo ga Yesu kpiapai? (b) Ginipai ani amangaha kinakubani sa wa du ani dunduko, na gine ani ka wisigoho rogo gu papara kekepai naye fuo gere?
18 Ho ani amangapai ni ngba gi gene re, gure nga ani napefuo bawene kpiapai kisusi. Pauro ayaa: “Bambiko Kristo a, ko amanga nga gu pai ngba ti kina ko te; ono, wa du he ni keke he ya, ‘Gu gayo gbarasarimo i agbarasa rimoro na ni si ati ku rire.’” Yesu aidi nitiko ka tumo na gako unga tipa rani. Nirengo tie, ani naida ka mbupa gu kura gaani arengo ka si du nga pa manga ani he wo nika undo agu aboro ‘anyakanga ya’ i mongo taasirimo Mbori na ani rogo kpamiatise. Nirengo, pa yugo ani gu sino nga ga hipai gbiati mbupai fu agu aKristano duna rurungbura sangbakpotoyo yo, watadu kita inoaino kini mbu manga agu apai du ani na arengo berani ka mangaha na ki zanga manga keretu kuti ni, si nayugo gupai nga, ani “mongo du adu na akuaroni ti berã sa ku sangba Kristo Yesu yo.”—ARomo 15:1-5.
19 Wa vura duhe nga gaani biapai rengbe arengba kadu nibete bakiakiaha riipa agu apai agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai adunga ngburungburu ya akodanga ha ya, ono tie, tipa agu apai nabipa irisombori, ani namangaha kinakubani sa. (1 AKorindo 1:10) Nikpiapai, aboro nabi ngbatunga gu kpamiatise re abi ziazia rogo gaani mangaapai fu agu aboro nasoga ndikidi irisombori. Fugo Mbori nayamba ngbatunga agu aboro-sogote re ni kungbo aboro na kini za rani ti dega ani turani kuti “fugo kungba aboro.” (Yoane 10:5) Wai rengbe ani ka kparia ngbatunga gu kungbo aboro re? Wai si aida ani mangipai na yo? Ani nika karagapai sa agi asanahe re rogo gu papara kekepai naye fuo gere.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine si aidanga ti ni gaani kparakakparaka biapai tipa agu apai du tipa rani nitirani gbarasipa gaani kpamiatise ya?
• Wa du ani ni aKristano, tipagine si aida ti ni ani yugu nyemuse nga ga irisa dagbarani?
• Gine nga bete agu agene rengbe ani rogoho areme ka manga gu ga Pauro arugute du tipa kpamiatise, na gine nika sa rani ani mangihe wo?
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Avunguagude naruga agu awiriyo du kindi kutii beyo tipa agu apai nabipa vodatise.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 24]
Ga Pauro arugute tipa kpamiatise adu ninyanyakipa pai tipa dungurati
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]
AKristano nikpamiakpamiayo wa vura du agu apai du tipa yo nibakiakia vurũ