Oni Naata Na Mbori Ti Aregbo Gi Ruguzuruguzu Mangaapai Aboro Amangaha Areme Re
‘Enoka anaata na Mbori; ko ki birikpo, bambiko Mbori adi ko.’—BAMBATA PAI 5:24.
1. Gine nga bete ngbatunga agu apai nasa gaani aregbo si du ni aregbo gberango?
AGU aregbo nga ga ruguzuruguzu mangaapai! Agi afugo re, si narekapa agu agarã nga ga ruguzuruguzuapai na nzengerenzengere mangaapai nga gu aboro aima digo niraki rogoho natona ho gu Kindo nga ga Masiya atona ni rogo 1914. Vuru baima gu regbo yo re dunduko, aboro naaraka kina rogo “yangara arame.” Aboro ima rungo nibakerehe kisusi be ngbatunga agberangbii wa angbongi, riri akaza, abazigizo, na avura. (2 Timoteo 3:1, NW; Yugoti 6:1-8) Zavura airisi Yekova, agi apai re ambunga manga yo te. Ani dunduko si aida ani sovura aso wa rengbehe tipa ka diabe gi kpakarakpakaraapai re na be abakabangirise nga ga gi regbo ani araka rogoho re. Dagba agu apai nasa raka si du nikpakarakpakaraha, si nga: pagbia marã, gu ruguzuruguzuapai nga ga birĩ zogarago, kuondiko, na awokote.
2. Gini kpakarakpakaraapai duho ga Yekova amoyambu naagbia tiyo nani?
2 Kurii gure, dungu ga Yekova amoyambu naima hi dungu nyanyaki arungosiro nga agu naye timburu kuraha wa Satana asovura kindi kuti “agu yo naka kuti ga Mbori rugute, na [kuti] agu yo naka kuti gu dezire pai nga ga Yesu.” (Yugoti 12:17) Na wa vura duhe nga, anga ani dunduko nagbia rungosiro ngburungburu te, si naida ndikidi aKristano naasovura kindi kuti Satana Bakitingbanga na kuti gu toro nga gu ko asonosaha dagba ngbatunga aboro. (AEfeso 2:2; 6:12) Si naida ani ta sungo kini ngere angera zanga piriga tipa ka ani ameranga fuo gu toro re ya, wa duhe nga ani nagbia tirani agbia nani ba gaani asunge yo, sukuru yo, na rogo gu kura aba dunduko ani agbia tirani rogoho na agu aboro adunga na nyemu ndikidi irisombori tiyo ya.
Oni Naata na Mbori, Angianga na Arikaaboro Ya
3, 4. Rogo gini gene du aKristano kia ti zegino?
3 Rogo bambata sa kama agarã kusayo, aKristano asovura teketeke a wa kina gure kuti gu toro nga ga gi zegino re, na gure nga gupai nasa yo nikparakpara yo i du kia ti agu aboro naadunga rogo gu dungurati nga ga aKristano ya. Pauro aringbisipa gu kpakarakpakarapai re ho ko akepai ni ki yaa: “Si du mi agumba gi pai ti ni re, ki du ni dezire rogo Gbia yo, ya oni atá nga berewe wa aGendiria nata, na gu enda nga ga gayo berã ya, du na bitimo ti gayo rugatise na pai, i kpara yo ti ga Mbori unga mbiko gu mungo du rogo yo yo, mbiko nyakasa kpotoyo yo. I susi ina pa he ki fu tiyo fu wasiro ka manga birikobiriko apai dunduko ni gbangbati.”—AEfeso 4:17-19.
4 Nga gu wene afugo du ziazia nga gu naringbisapa gu nduundu bitimo nga ga toro na gu sino mangaapai nga ga gi zegino re, nga gu nadu rogo ga Pauro aʹuru na du rogo gaani a! A wa si adu rogo bambata sa kama agarã, aKristano atanga areme “wa aGendiria nata” te. Kuba gure, i na ngbarago be gu iiriwo mamu du beyo nga ga ta na Mbori. Rengo ngaha nga, kura aboro rengbe ka sakapai asaka tipa pa ta kpakpa boro na Mbori. Wa vura duhe wo, Ziazia kekeapai nayugo gupai nga, i rengbe arengba. Kurii gure, si nga gupai Yekova akpinyemuhe beyo. Rogo gu muambe kama agarã Mbata fu Batikayo Kristo, gu nebi nangia Mika akepai nga gu naye be ga Mbori toro ki yaa: “Gine Yekova aida be ro? a nga kina manga pai ni ruruhe, na ka kpi nyemu weneringise, na ka ta ni umbasitise na ga Mbori, te?”—Mika 6:8, gu kekeapai du nibibirihe na nikikindigihe re, ani du kehe wo.
Wai Si Aida Ani Naata na Mbori na Tipagine?
5. Wai rengbe kpakpa boro ka ta na Mbori?
5 Waigu rengbe ani kaa ta na gu Mbori duna ome apai tiko dũ nga guko i abingo ko ya? Si ziazia nga, anga pa ta ani na Mbori, si rogo gu gene ani naata na akuarani aboro rogoho te. Rogo Ziazia Kekeapai, gu fugo nga “ka ta,” rogoyo rengbe kadu nga “ka pekafuo kparakpara gene mangapai.”a Niruga ani tirani na gipai re tie, si naundo rani ani ini gupai nga, gu boro nata na Mbori, ni napekafuo gu gene-raka nga gu ko ayugoho, nga gu nasa ngbarago tiko. Pa peka ani fuo ngbatunga gu gene-raka re nasa rani ani du kia ti agu aboro du ani dagbayo. Wa vura duhe wo, kina si sa nga gu ruru siapai du tipa Kristano. Tipagine? Bambiko dungu nduapai gudu kinaho tipa gipai re.
6, 7. Tipagine du pa ta na Mbori ti ni nigu gene du nibeedihe kisusi?
6 Nibambatapai, Yekova nga Bakusirani, nga baenge Mburu gaani raka, ko nafu agu ahe fu rani du ani na zingoho kaa raka mbikoho. (Yugoti 4:11) Nisangbana gipai re, kina ko sa duna rengo beko tipa ka yugu wai fu rani rengbe ani kaa ta. Kurii gure, pa ta ani na Mbori nigu gene-raka rengbe ani ka gbia undo rogoho kisusi. Yekova ima manga mbakadapai tipa vu agu aboro ti ingapai nga aguyo nata naako, na kini fu gu ndikidi maabangirise fuyo nga ga nyenye unga. Gu Barani duna nyemu aboro dũ du ngbangbaturũ yo, ko nafu arugute fu rani nga ga tatamana nga gu naundo agu aboro nata naako i duna diabese rogo gi raka du awere re, wa vura duhe nga, i nikpakpa aboro na i kini raki rogo gu zegino du nizogozogoho be Satana vurũ. (Yoane 3:16; 2 Timoteo 3:15, 16; 1 Yoane 1:8; 2:25; 5:19) Gu kura ndupai rengbe ani kaa ta na Mbori ti ni nga, pa ida ani ka mangaha wo nafubee tipa zereda gbiati kodatise rogo dungurati.—AKorosaio 3:15, 16.
7 Niyangarapai tie, nga gu nyakipaha kisusi, ho ani ata ni na Mbori, gure nga ani nayugo wari ru ani ni rogo gu bakere ngbangaa natona ati Edene yo bakuruyo, nga gu ngbangaa nga ga bakere pagbia. (Bambata Pai 3:1-6) Rogo gaani gene-raka ani ayugo gupai rogoho zukazuka nga ani naru kubara Yekova yo, na ani natakapande ko zanga gunde ya kina ko sa duna rengo beko kadu ni Bakerepa Bakindo. (Atambuahe 83:18) Rogo gi gene re, ani kini mangipai na ngbanyaa kuti gaani kparakpee nga i irisi rimo Mbori airiso, i mangi gupai ko akpinyemuhe. (Matayo 6:9, 10) Nga gu tatamana du agu aboro nani sia gupai nga kaa ta na Mbori! I rengbe ka rugatiyo na gupai nga, i nandu ngba ruru gene, wa duhe nga kina Yekova sa nga “bangisa [tatamana]tatamana” Mbori na ka manganga irairapai ya.—ARomo 16:27.
8. Waigu gaani aregbo awira kina gu nangia ga Enoka na ga Noa?
8 Ono tie, wai rengbe boro kaa raka wa gu si aida aKristano naaraka, ti agi aregbo du apai rogoho ruguzuruguzu rogo zegino re, na ka dungu aboro adunga rogoho na nyemu iriso Yekova tiyo re ya? Ani nagbia karagapai ho ani amakiapa gu idapase ni nga ga agu aboro nadumbata nakakuti ruru mangaapai ti kpakarakpakara aregbo. Aguyo ue dagba agi aboro re angia aEnoka na Noa. I araki tibarayo ue ti agu aregbo nadu teketeke wa kina gaani. Gbegbere mangaapai aima rengba na arago dũ ti agu aregbo re. Ti rago Noa, kpotosende ahi be zuũ na wasiwasi mangaapai. Wa si avura du wo, Enoka gbiati Noa asovura kuti gu sino mangaapai nga ga zegino nga gu nadu ti rago yo na kini ta na Yekova. Waigu i arengbe ka manga gupai re wo? Tipa ka karagapai sa gu sanahe re, ani nika sakapai riipa gu kpiapai nangia ga Enoka rogo gi papara kekepai re. Rogo gu papara kekepai nga gu naye fuo gere ani nika makia gu kpiapai nangia ga Noa.
Enoka Anaata na Mbori ti Regbo Ruguzuruguzu Mangaapai
9. Gini tingidapai duho berani tipa Enoka?
9 Enoka nangia gu bambata boro i aringbisi pako rogo Ziazia Kekeapai ya ko anaata na Mbori. Ziazia Kekeapai nayaa: “Enoka ki nita na Mbori tipa agarã 300 fuo batika ko Metusera.” (Bambata Pai 5:22) Fuo Ziazia Kekeapai tingidipa bagizo gu raka nangia ga Enoka, nga gu nadu nikina guruhe rogo agu aʹuru re, ono nigbangaha ka i ringbisihe na bagizo ima gaani raka areme, si nayaa: ‘Enoka anaata na Mbori. Ko ki birikpo, bambiko Mbori adi ko.’ (Bambata Pai 5:24) Si ziazia tie nga, Mbori adi Enoka kusayo dagba unga aboro tipa ko ongodi rogo kpioyo mbata fu avurako imisi ko. (AEbere 11:5, 13) Kupati gi guruguru averesi re, kura aba kinaho nibetehe rogo Ziazia Kekeapai i nafura rogoho tipa Enoka. Wa vura duhe wo, be agu apangbangaa du berani na be kura goapai, ani na wene ndupai berani tipa ka ya, rago Enoka angia agu aregbo aboro anaamangaapai rogoho ruguzuruguzu.
10, 11. (a) Waigu iraira mangaapai agbandaka fuo gu samungu nangia ga Adamu na Eva? (b) Gini pangbangaa nga ga sangbanebi Enoka anaatungusaha, na gini karagapai ko agbia tiko nani?
10 Nikpiapai, oni makianga wai iraira mangapai agbandaka niipo dagba ngbatunga aboro tingbafuo manga Adamu ingapai. Ziazia Kekeapai naya fu rani wee, bambata wiri Adamu, nangia Kaina, adu nibambata baimi-aboro ho ko aimi wirinako ni nagia Ebere. (Bambata Pai 4:8-10) Fuo imo Kaina Ebere rogo zuũ, Adamu na Eva abatika kura kumbagude, na i ki yambu rimoko nga Sete. Ani nagedapai tipa ko wa gere: “I ki batika kumbagude fu Sete a, ko ki yambu rimoko nga Enosa. Ni gu rago re aboro ki tona ka kpara ti rimo Yekova.” (Bambata Pai 4:25, 26) Si nafu kina gberarago nga, gu pa ‘kparakpee ti rimo Yekova’ re adu rogo gu gene nangia ga abasamungu kuti ndikidi pambori.b Fuo susa dungu agarã fuo batika yo Enosa, tita Kaina nangia Remeke abibia fu adiako tibarayo ue ka takapande pa gupai nga ko aimi gu paranga naogi ko. Ko afu rugute a ki yaa: “Ka i iri bape Kaina bara saba, i aira bape Remeke bara 77 nirengo.” (Bambata Pai 4:10, 19, 23, 24)
11 Ngbatunga agi arengo gumba ani he niguruguruhe re, si nayugo gupai nga, gu iraira mangapai Satana akusihe ati Edene yo, si asa gupai niipo nga gbegbereapai gbataka dagba atita Adamu. Rogo ngbatunga gu zegino re, Enoka adu niga Yekova nebi, sangbana gu gako nyanyaki afugo ko agumbaha naye be ga Mbori toro, aamanga kindi zavura da ku areme. Gu buku nga Yuda natingidapa Enoka wa ko agumbapai nisangbanebi niyaa: “Oni ngére! Gbia aye na gako aboro nidungu kutu yo, ka sapa ngbanga aboro dunduko, ka yugo gayo gbegberẽ mangapai dũ fu azangasinombori dunduko, nga gu azangasinombori anaamanga ni gayo zangasinombori na gu nyanyaki afugo dunduko agu aboro ingapai zanga sino Mbori [a]nagumba kuti ko.” (Yuda 14, 15) Yangara digisidigisi sangba agu afugo re nika ye ka manga ti regbo Aramegido. (Yugoti 16:14, 16) Wa vura duhe wo, ani rengbe arengba ka rugatirani na gupai nga, zavura ti rago Enoka dungu “azangasinombori” adu kinaho nga aguyo nagi ga Enoka sangbanebi na rago ki gbere tiyo. Nga gu nyemuse nangiaha wa Yekova adi gu nebi re kusayo tipa i ka imoko nizuũ!
Gine Nanyakasi Enoka Tipa Ko Naata na Mbori?
12. Gine nasa gupai nga Enoka du kia ti agu aboro nadu ti rago ko?
12 Bakuru kusayo rogo gu ati nangia Edene, aAdamu na Eva adegetuyo kuti Satana, na Adamu ki samungu kuti Yekova. (Bambata Pai 3:1-6) Wiriyo nangia Ebere apekefuo gu gene-raka nadu kia ti gayo, si du ko angba ti ni bangiri Yekova. (Bambata Pai 4:3, 4) Si nafu kina gberarago nga, bakere bange atita Adamu aadunga wa Ebere te. Wa si avura du wo, Enoka nga guko i abatika ko fuo dungu kama agarã kusa, nadu wa ko. Gini kparakparapai nadu dagba Enoka na gu kura atita Adamu nadu nidunguyo? Gu mokedi nangia Pauro akaragapai kuti gu sanahe re ho ko akepai ni ki yaa: “Mbiko idapase Mbori adi Enoka ya ka ko binga kpio ya; ka i abi nga ko ya, mbiko Mbori adi ko, bambiko mbata fu dia [Mbori] ko dezire aima du tipa ko ya gako pai angba angba bangiri Mbori.” (AEbere 11:5) Enoka angia boro sa dagba gu bakere ‘ndurõ nga ga agu adezire’ nadumbata fu rago aKristano, nga aguyo nadu nibawene kpiapai kisusi nga ga idapase. (AEbere 12:1) Idapase naundo Enoka ko hipai niruru sino mangapai rogo gako raka naabaha bagizoho asusi agarã 300, nga gu nagizo kisusi wa bara biata ti bagizo gu raka aboro arakaha areme!
13. Gini ngbatunga idapase Enoka adu nani?
13 Pauro aringbisipa gu idapase nangia ga Enoka na gu kura adezire ho ko akepai ni ki yaa: “Were idapase nga ndikidi he, du aboro na maabangirise mbiko ho nga wisiga pa agu ahe i abinga ni bangirise ya.” (AEbere 11:1) Ii, idapase nga sungudo agu apai ani amaabangirise tipaha, niini gupai nga, agu apai ani amaabangirani tipaha re, si amanga amanga. Si nakoda gu maabangirise du nyanyakii gbe si ki rengbe ka manga ariapai rogo gaani bipai tipa agu apai ani naabihe na nyanyakipaha rogo raka. Ngbatunga gu idapase re naundo Enoka tipa ko nita na Mbori wa si avura du nga gu zegino nake pati ko kirikiri anaatanga na Mbori te vurũ.
14. Gini ndikidi inohe ga Enoka idapase awira wa si aru riihe?
14 Ndikidi idapase narurii ruru inohe. Gini inohe Enoka adu nani? (ARomo 10:14, 17; 1 Timoteo 2:4) Zanga kapa, ko aima ino agu apai namangi ati Edene yo. Si nawiraha nga, ko aima giapa wai a raka adu ati Edene yo, nga gu ati, isoke navura du kinaho kindi tigu regbo re, wa si avura du nga aboro arengbanga ka rimo kurogoho berewe te vurũ. (Bambata Pai 3:23, 24) Na ko aima ino pai tipa ga Mbori ringbisapai nga atita Adamu ahiiso kpotosende ahiiso na ki sa zegino naabaha dunduko wa gu Paradiso nadumbata. (Bambata Pai 1:28) Kurii gure, Enoka abi ga Yekova kidohe ninyanyakipa pai, nga gu kidohe nadu tipa kusa gu Tunga nga gu nika mbura rii Satana na ki di gu gbegbere sangbana apai kusayo naye be ga Satana biriki. (Bambata Pai 3:15) Nirengo, gu sangbanebi nga ga Enoka ga Mbori toro adu kugiipa kehe nga gu du nibandabandaha rogo gu buku nga ga Yuda, si aima fura tipa gbarasa gu tunga nga ga Satana. Wa duhe nga Enoka aduadu na idapase, ani ima ino gupai nga, ko aairiso Yekova nigu boro “nafu mosoro fu agu . . [aboro] nagbata ko.” (AEbere 11:6) Sidu, wa vura duhe nga, Enoka adunga na gu inohe dunduko du ani nani te, ko aduadu na wene inohe nga gu narengbe ka undo ko tipa maamburu gu idapase nadu ngutete. Wa ko aduna ngbatunga gu idapase re, ko akakuti ruru mangaapai ti regbo ga aboro ruguzuruguzu mangaapai.
Oni Wiriki Manga ga Enoka Kpiapai
15, 16. Waigu rengbe ani ka pekafuo gu gene mangaapai nangia ga Enoka?
15 Wa duhe nga gaani sásá ti agi aregbo aboro amangaapai rogoho ruguzuruguzu areme re nga ka fu ngbarago fu Yekova wa kina Enoka, si naida ani naapekafuo gu kpiapai nangia ga Enoka. Si naida ani gbia ndikidi inohe tipa Yekova gbiati gako ringbisapai na ki bandaha. Ono tie si naida ani ini dunguapai kupati gure. Si naida gupai nga, ani mbugene fu gu ndikidi inohe re si yugu gene fu rani rogo agu apai ani amanga. (Atambuahe 119:101; 2 Petero 1:19) Si naida ani mbu ga Mbori berãpai si niyugu gene fu rani, na ani kini mangi nyanyaki asadatise ti aregbo dunduko ka fu ngbarago fuko rogo agu apai dunduko ani aberã na rogo agu apai ani amanga.
16 Kekeapai ho berani nga gu nayugopa gupai nga, gu kura aboro adu kinaho naairiso Yekova ti rago Enoka te, ono tie, si ziazia nga, kina ko navura du nisako watadu i adu nikina bete umba bange aboro gbua. Kinawo a du ani areme niumba bange aboro rogo gi zegino re, ono tie gure agundesinga rani te. Yekova aundo rani aundo ka si vurangia kina ada nasovura kuti rani vurũ. (ARomo 8:31) Enoka afu zahe na wingbaduse tipa gu gbarasa azangasinombori naaye. Kinawo a du ani na wingbaduse ho ani atungusapa ‘gu wene pangbangaa ni nga ga kindo’ aboro ki vura kaa sawia rani, kini sogo rani, na kini rungosi rani vurũ. (Matayo 24:14, NW ) Enoka aarakanga nigbangaha wa ga gu dungu aboro nadu ti rago ko te. Wa si avura du wo, gako maabangirise aadunga rogo gu zegino re te. Ko amoibangiriko tipa guhe paha akii gbe. (AEbere 11:10, 35) Kinawo a moi ani bangirani tipa gu digisidigisi ringbisapai nga ga Yekova. Sidu, ani amanganga pai na gi zegino re na omerani dũ te. (1 AKorindo 7:31) Kuba gure, nibambatapai, ani namangasunge na gu ome du ani nani gbiati agu ahe du berani tipa gu sunge nga ga Yekova.
17. Gini inohe du ani nani nga gu Enoka adunga nani ya, sidu ginipai si aida ani mangihe?
17 Enoka aduna ida ya, gu Tunga Mbori akidohe tipaha, si akura akura ti ga Yekova ringbisiringbisi regbo. Si ima da awere mbembedii kuti agarã nga 2,000 tona tigu regbo gu Tunga re akuru, nga Yesu Kristo, ki fu motumo tumorii, na ki zaki gene fu rani na tipa ngbatunga gu ruru adezire nadumbata a, wa Enoka i gbia nyenye unga. Gu Tunga re nga Yesu Kristo, i aima maa ko ni Bakindo nga ga ga Mbori Kindo, ko aima ba Satana ngbangbaturũ yo kusende no, na ani nabi sangbanaha nga agberangbii pati rani kirikiri. (Yugoti 12:12) Ii, ani na bakere inohe berani gbe kisusi gu nadu be Enoka. Ani runga aru tie ngutete rogo idapase a wa ko adu. Gaani kido kuti digisidigisi agu akidohe nga ga Mbori dunga adu na ome kurii agu apai dunduko ani amanga. Ani naatanga ata na Mbori a wa Enoka anaamangaha wa vura duhe nga ani naraka ti regbo ruguzuruguzu mangaapai vurũ.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Oni bi gu buku aDezire Yekova akusihe nga Insight on the Scriptures, Gu Bambata Kpakutoho, ti kpewaraga 220, gu 6 genewaraga.
b Mbata fu rago Enosa, Yekova anaafura afura na Adamu. Ebere afu gu motumo nga gu nangba ti Yekova. Mbori aima fura a na Kaina mbata fu ga Kaina zinga nga ga kpihe ndu naako ko imi boro. Sidu, gi ‘kparakpee ti rimo Yekova’ re adu kia, angianga rogo ziazia irisombori ya.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Gupai nga kaa ta na Mbori, rogoyo nga gine?
• Tipagine du pa ta na Mbori ti ni nigu gene-raka du nibeedihe kisusi?
• Gine naundo Enoka ko nita na Mbori ti regbo ruguzuruguzu mangaapai?
• Waigu rengbe ani ka wirika mangapai wa Enoka?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
Dee, tutuurũ ku kumbabee: FAO photo/B. Imevbore; bambu nati: San Hong R-C Picture Company
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]
Mbiko idapase, ‘Enoka anaata na Mbori’
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 26]
Ani na nyanyaki ida ya ga Yekova akidohe aduadu nidigisidigisihe nirengo