Beroni Du Nyanyakii
“Ya yekova nga ga arimbasa ko wẽ: “Beroni dú nyanyaki, agu roni nagia agi apai re wa du rago re ngba anebi.”—ZEKARAYA 8:9.
1, 2. Tipagine si aida ani moiberã rani ti ni fuo agu abuku nga ga Agai na ga Zekaraya?
AGARÃ susi awere wa 2,500 wa i ake gu sangbaanebi nga ga Agai na ga Zekaraya, ono wa vura duhe wo, gu sangbaanebi re na nyanyaki rogoyo tipa gaoni raka. Anga agu apangbangaa du rogo agi akitabu nga ga Ziazia Kekeapai re, si nga kungbo apangbangaa gbua du tipa agu apai namangi bakuru kusayo te. Agi abuku re nga papara “agu apai i ake mbata rogo Ziazia Kekeapai . . . tipa gaani wirikapai.” (ARomo 15:4) Dungu agu apai ani agedaha rogo agu abuku du ue re naundo rani ani inipai tipa gu ndikidi apai natona kaa manga ti gu regbo i asigira ga Mbori Kindo ngbangbaturũ yo rogo gu garã nangia 1914 ka da ku awere.
2 Gu mokedi nangia Pauro afura tipa agu apai namangi bakuru kusayo na tipa agu apai nadu tipa gu ga Mbori aboro nadumbata ki yaa: “Were agi apai [re] amangi yo ni kpia pai; si ki du ni keke he tipa za rani, nga agu yo ye digida rago ku auru yo.” (1 AKorindo 10:11) Si rengbe ka kpakara bangironi nga, ‘Ya mo nyakipa agu abuku anyaka nga ga Agai na ga Zekaraya ti gi gaani regbo re?’
3. Ginipai Agai na Zekaraya agbeberã aboro kuti ni?
3 A wa sakiyo pai tipaha rogo gu papara kekepai ye mbata fu gere, gu sangbaanebi nga ga Agai na ga Zekaraya akodi gu regbo aYuda akaragatiyo kurogo gu ringara Mbori afuhe fuyo fuo kusayo yo Babera yo, nangia gu ringara i adu rogoho niziziyo. Agu anebi nangia Agai na Zakaraya agbeberã aboro kuti pa bungia yekaru. AYuda amoimburu yekaru rogo gu garã nangia 536 M.B.K. Wa si avura du nga bete sosono aboro dagba aYuda amaaberã yo kina tipa gupai namangi kusayo, dungu aboro ‘napaa kuari na ngbarago.’ Ka pe rengo, gu kura nyanyakipai kinaho mangi ti gi gaani regbo re. Wai du mangihe?—Ezara 3:3-13.
4. Ginipai namangi ngbutuko tingbafuo Bambata Vura Nga ga Zegino?
4 Ngbutuko fuo Bambata Vura Nga ga Zegino, i akusi ga Yekova mbedimbedi aKristano be gu zio nga ga Babera Duna Bakere Ome ti ni. Pa kusayo yo be zio ayugupa ga Yekova bakere songodahe. Mbata kusayo, si awiri gupai nga abarumbatayo rogo pambori gbiati agu abakureayo nga aboro birĩ zogarago aima rugusa gu tungusapai gbaiga aBawiriki Ziazia Kekeapai anaamangaha na sunge yugopai fu aboro a. (Ezara 4:8,13, 21-24) Ono tie, Yekova adi agu apai kusayo naakisa gene beyo tipa tungusapai na sunge sa aboro ni abawiriki. Rogo gu dungu bawe agarã susi kusayo natona ti gu garã nangia 1919 ka da ku awere, sunge Kindo nasona kina kumbatayo na he ho narugusaha ti sona kumbatayo te.
5, 6. Gini bakere diabepai Zekaraya 4:7 afura tipaha kumbatayo?
5 Ani rengbe arengba kadu naa kido nga, gu sunge tungusapai gbiati sunge yugopai ga Yekova ruru amoyambu amangaha areme re, si nikaa ndu andu kindi kumbatayo mbiko gako songodahe. Ani nagedaha rogo Zekaraya 4:7 nga: “Ko ki ye na gu mbia du ri he nita wawa niya, ‘Undahe, undahe fu he!’” Gini bakere diabepai mangi ti gi gaani regbo re gi veresi re afura tipaha?
6 Zekaraya 4:7 afura tipa gu regbo gu ndikidi irisombori aboro amangaha fu Bakerepa Bakindo nika karagatihe ni berewe kubaha auru kpotosende rogo gako yekaru nga ga toro. Gu yekaru re nga ga Yekova mbakadapai tipa aboro mbedi naako rogo irisombori du mburuhe rii gu motumo nga ga Yesu Kristo. Si nirengo nga, gu bakere yekaru nga ga toro re aima duho natona kina rogo bambata sa kama agarã F.B.K. Wa vura duhe wo, i nikaa mbakada ndikidi irisombori ambakada kindi auru kpotosende tipa si da kurogo rengberengbe baha. Dungu ndikidi airisimbori namangasunge awere auru kpotosende rogo ga Mbori yekaru nga ga toro. Gi badungu aboro re gbiati gu badunguyo i nika zingisa yo bekpio nika da ti rengba ti regbo ga Yesu Kristo Zogarago Tipa Agarã Kutu. Ti digido ga Kristo Zogarago Tipa Agarã Kutu, kina ndikidi airisimbori sa nika nye auru girisigirisi kpotosende.
7. Gini sunge dube Yesu nibipa karaga ndikidi irisombori kurogo rengberengbe baha ti gi gaani regbo re, na tipagine rengbe ani ti ni ka bi gupai re ningarasa he?
7 Gu bazogo nangia Zerubabera na gu gbiamotumo nangia Yosua adu kinaho ho sunge dua yekaru anyasi ni rogo gu garã nangia 515 M.B.K. Zekaraya 6:12,13 afura tipa gu sunge si adu nga Yesu nika mangaha wakina gure tipa ka ye na ndikidi irisombori kurogo rengberengbe baha ki yaa: “Ya Yekova nga ga arimbasa ko wẽ, ‘Mo ngere, gu kumba du rimoko nga Bengua: bambiko ko asona rogo gako ba, ko adua ga Yekova yekaru. Ko . . . [a]du na gu irisa nga ga abakindo, ki sungu ri gako mbatabakindo ka zoga rago. Boromotumo ki du pati gako mbatabakindo.’” Nibi gu rengo nga, Yesu du ngbangbaturũ yo, ko nasa gu gene angbatunga abakindo nangia ga Davide si naandu kindi kumbatayo nida ko ninyenye bakindo, na kini songodi gu sunge nga ga Kindo rogo gu yekaru nga ga toro, ya mo oni naberãha ya boro ho rengbe ka rugusa sunge tungusapai tipa ka si sononga kumbatayo ya? Wagusa te! Ya mo gipai re angarasanga rani ani naandu kumbatayo na gaani sunge tungusapai tee, zanga du ani nifudifudi rani be agu abakabangirise nga ga aʹuru nibasasa?
Gupai Si Aida Ani Bihe na Nyanyakipaha
8. Tipagine si aida ani moi gu sunge nga ga gu yekaru nga ga toro ti ni nibambatapai rogo gaani raka?
8 Tipa Yekova songodi rani na ki fu maku furani, si naida ani moi gu sunge nga ga gu yekaru nga ga toro nibambatapai rogo gaani raka. Zanga duwa agu aYuda nanaayaa, “Rago ata da nga tipa dua ga Yekova bambu berewe te,” si naida ani tingidi gupai nga, ani naraka ti “kusa rago [watadu yangara arame].” (Agai 1:2; 2 Timoteo 3:1) Yesu ayawee ruru apefuoko nikaa tungusapa gu wene pangbangaa nga ga Kindo na kini sa aboro ni abawiriki. Si naida ani duna rubangirise ani ka mbu gu mamu du berani nga ga tungusapai re. Gu sunge tungusapai na sunge yugopai fu aboro nga gu, gu zegino du tii be ga Satana ome arugusihe mbata tipa umba regbo, atona berewe rogo gu garã nangia 1919, ono gu sunge re atanyasanga te. Wa vura duhe wo, oni rengbe kadu na gu kido nga uru adu kinaho sunge tungusapai na sunge yugopai fu aboro nika digo!
9, 10. Ginipai si aida boro mangihe tipa Yekova fu maku funi, na rogo gipai yo re nga gine tipa rani?
9 Yekova nika fu maku furani wadu ani nibasasa watadu wadu ani ni abadona nibipa wai ani amanga sunge tungusapai. Oni kparianga ga Yekova kidohe nga gu rengbe ani kaa maabangirani tipaha. Ho aYuda akaraga tiyo ni berewe kaa irisombori na ngbaduyo yo dunduko na ki tona mangasunge berewe kakaka ti gu mburu yekaru i amoihe, Yekova aya fuyo wee: “Mi afú maku fu roni tona ti gi uru re ki da ku mbata yo.” (Agai 2:19) AYuda arengbe ka gbia ngbarago ho Yekova atona fu maku ni kuriyo berewe. Awere tie, oni makianga pa agu amaku Mbori akido yo tipaha, wa ko ayaa: “Bambiko i arũ zereda wa wenepia; bakakue azuka zuzu he, sende ki nizugasi gaha idiidi ahe, angbangbaturũ afu ure; mi ki idi he gi yangara aboro re i du ni adikumbo agi ahe dunduko re.”—Zekaraya 8:9-13.
10 A wa Yekova afu maku fu aYuda rogo toroyo na rogo borose yo, kinawo a ko nika fu maku furani a wa ka ani amangasunge fuko na ngbaduraniyo dunduko zanga nyomoro, nga gu sunge fu ko ho furani. Agi amaku re nakoda padu ani na zereda dagbarani, pa ngba barani, pa zugö ani kumbatayo, gbiati pa sona ani rogo toroyo. Ono, wa vura duhe wo, gupai si aida oni rugutironi nani nga pa fu Mbori maku furani narũ riipa manga ani sunge rogo gu yekaru nga ga toro kina kuti gu gene ko aidaha ngbaha.
11. Waigu rengbe ani ka wisigo agu asásá ani amangaha rogo raka?
11 Awere tie nga regbo tipa ‘ani bérẽpa gaani apai.’ (Agai 1:5, 7) Si naida ani di regbo ka wisigo agu asásá mangi ani he rogo gaani raka yo. Tipa Yekova fu maku furani ti gi gaani regbo re, si naru riipa wai ani ataasarimoko na kini ndu kumbatayo kindi na sunge rogo gako yekaru nga ga toro. Oni rengbe ka sana tironi ki yaa: ‘Ya mo gu sásá mi amoihe ka mangasunge fu Yekova, si ariatihe? Wai du gimi nyemuse tipa Yekova awere, tipa gako rengo, na tipa gako sunge ka i ringbisihe kuti gu kakaka nyemuse mi adu nani ho mi azi bapatiza ni? Ya mo mi namaaberã re tipa kaa raka kina wene raka si kini gbarasipa wai mi namaaberã re koyo du Yekova ni na gako Kindo? Ya mo gunde be aboro, watadu gunde be gupai kura aboro nikaa berãha tipa re ho i nikaa bi re ni gene tungusapai yo, si nga gupai naza re ti taasarimo Yekova na kini ndu kumbatayo kindi na sunge fuko rogo gako yekaru nga ga toro?’—Yugoti 2:2-4.
12. Gini sino raka nadu dagba aYuda nga gu nyakasiyo paha rogo Agai 1:6, 9?
12 Ani aidanga gupai nga Mbori ká na gako maku berani nga gu hi be kumuko, mbiko gupai gbua nga ani aidanga ka taasarimoko te te. Oni tingidi gupai nga, fuo aYuda karagatiyo kurogo gayo ringara kindi, i atona sunge bungia yekaru zaaza ono fuoho aturanga te ‘aboro nibasasa kini tona ka ke naapa manga kina sunge gayo abambu’ a wa Agai 1:9 atingidaha. I anye kaa peka kina fuo agu apai boroyo akpinyemuhe na aʹuru dunduko gbiati kina gayo gene nga ga raka. Nisangbana agi apai re, agu ahe dunduko i aaruhe, i ‘akehe tooni gbua,’ sidu bakere zingo wene riahe kidu, na i ambiranga buda ki kpihe te, na i aduna zingo agu arokoo ka i aukadihe tipa si foisi kpotoyo. (Agai 1:6) Yekova aima dia gako maku kusayo riyo. Ya mo ani rengbe ka wirikapai ti gipai re?
13, 14. Wai rengbe ani ka mangasunge na agu apai ani awirikaha rogo Agai 1:6, 9, na tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai tipa ani mangihe wo?
13 Ya mo oni aidanga kuti gupai nga, tipa Mbori naafu maku kindi furani, si naida gupai nga ani sovura kutipa gbata ahe tipa tirani ki mbu iriso Yekova? Si nga gupai si aida ani mangihe, singia agu apai ani aida ka mangaha watadu agu apai du ani na nyemuhe nga kaa orafuo aũkumuko, ka gbia bakere mosoro niipo vurũ guru regbo yo, ka diaberã tipa bakere wirikapai nga ga sukuru tipa wa ka ani gbia wene sunge mbikoho rogo gi sino raka du awere re, watadu manga gu wirikapai du tipa guru regbo tipa ka mangasunge si undo rani tipa ani gbia agu ahe ani akpinyemuhe.
14 Anga ingaapai ngaha tipa ani duna agi ahe re berani te. Ono tie, ya mo oni ainongo gupai nga, kuti gu bipai nga ga nyenye unga, gu mangaapai re dunduko nga kina “kpikpi mangimangi apai” te? (AEbere 9:14) Ngba gini gene du gi mangaapai re nikpikpihe? Si nikpikpihe nibipa gaani irisombori na gaani pagume dagbarani naako, si arengbanga ka undo rani te, na si akusanga wene zuzuhe a te. Ka ani kpatakara kuti gu ngbatunga mangaapai re, sangbanaha nikadu nga ani nika zanga gu pagume du dagbarani na Yekova. Gure nga kina boro gupai namangi mbedimbedi aKristano ti gu regbo nangia ga amokedi. (AFiripoio 3:17-19) Na kina gi bangisapai re mangi bete kura aKristano ti gi gaani regbo re a. Si rengbe kadu nga, oni ima ino bete kura awirina nga aguyo natona kaa mbu agu asunge nga ga aKristano tooni tooni na ki mbu ye kupati adunguratise, da ku awere i ayugonga wiri nyemupai kandara tooni nga i naida ka karagatiyo tipa ka ndu kumbatayo na sunge fu Yekova te. Zanga kapa, ani na maabangirise nga ngbatunga agi aboro re nika karagatiyo akaraga berewe fuo Yekova, ono gu rengo duho nga ka ani aorafuo “kpikpi mangimangi apai,” sangbanaha nikadu nga gaani ngbanyaa dagbarani na Yekova nika gbera na ka ko afunga gako maku berewe furani ya. Nga gu riko gbegberepai kangiaha ka gbera na Yekova. Gupai re rengbe ka sa gupai nga boro zanga gu ngbarago na gu zereda naye fu boro be ga Mbori toro. Oni makianga gu gberango kangiaha ka boro zanga koda tini na gu riigbu nga ga agu awirina nga aKristano!—AGaratio 1:6; 5:7, 13, 22-24.
15. Wai Agai 2:14 aundo rani ani bi gaani irisombori na nyanyakipaha?
15 Gipai re nga banyanyakipa pai. Oni berẽnga kuriipa wai Yekova abi aYuda, a wa duhe rogo Agai 2:14, wa i ambu sunge dua gako bambu irisombori na kini tona ka kendega kina akpuyo, si nawira i aakendegaha akendega nzunzu watadu berã yo du i amoihe fuo kina pa mbakada akpuyo. Gu veresi re nayaa: “Kina wo du he na agi aboro re, na gi rikaaboro re ku bara bangire, wo poi Yekova; wo du he a na gu mangaapai dunduko nga ga beyo; gu he i aye na ni yo si ni birikobiriko he a.” Yekova aidanga na agu amotumo aYuda anaafuhe zanga nyemuhe rii gu bamotumo i amangihe tipa kaa fu motumo riihe tipa bete regbo Yerusarema yo te, bambiko i aima mbu ndikidi irisombori.—Ezara 3:3.
Mbori Akidohe Ya Ko Nika Songoda Agisangbako Asongoda
16. Nibi gu yuguyuguapai Zekaraya abihe, ginipai si aida aYuda kido kuti ni?
16 Mbori akido agu aYuda nangia agisangbaa naamangasunge bungia ga Mbori yekaru kubaha ya ko nikaa undoyo aundo kutingbaha, a wa ko ayuguhe fu Zekaraya rogo gu yuguyuguapai ko ayuguhe fuko gu tingbafuo kuraha bara muambe. Gu bambata yuguyugupai afu kidohe tipa pa nyasa dua yekaru naapa zugö ahe Yerusarema yo fu aYuda, na si adu nga agi apai re nika manga dunduko ka aYuda du na giasangbaa na kini mangi gu sunge ko afuhe fuyo zanga i nyomoro tingbaha. (Zekaraya 1:8-17) Gu ue yuguyugupai afu kidohe tipa pa digiso agu azogarago dunduko naasogote ndikidi irisombori. (Zekaraya 1:18-21) Gu kura yuguyuguapai afu kidohe tipa wai Mbori nika banda aYuda ho i nikaa mangasunge dua yekaru ni, naapa wai aboro dagba rikaaboro yo dunduko nikaa tiria kurogo ga Yekova ba irisombori yo ti gu regbo si adu nga sungehe anyasa ti ni, pazereda na ngbabase, naapa dia agu kpakaraapai kusayo nangia gu nadu wa kina gangara tipa gu sunge Mbori afuhe fu aYuda, pa dia gbegberepai kusayo, naapa gu amaraika si adu nga i nikaa ngerakurii sunge dua yekaru na kini banda aYuda. (Zekaraya 2:5,11; 3:10; 4:7; 5:6-11; 6:1-8) A were tie, oni rengbe ka rugatironi na gupai nga, mbiko gi dungu akidohe Mbori akido yo nani re, agu aYuda nangia agisangbaa aʹaria gayo sino raka tipa ka maaberã yo kina kuti gu sunge Mbori akusiyo tipa i ye ka mangaha.
17. Nibi agu akidohe Mbori nakidopaha furani, gini asanahe duho si aida ani sana tirani nani?
17 Teketeke wakina gure a, gu bete apai duho ndikidi irisombori nadibehe, si naida si fõngbaduraniyo ani mangisunge na kini berẽ nyanyakii tipa ga Yekova bambu iriso. Si naida oni sana tironi ki yaa: ‘Ka singia mi ima ida kuti gupai nga awere nga regbo tipa mi mangisunge tungusa wene pangbangaa nga ga kindo na kini sa aboro ni abawiriki, ya mo gimi asásá na gimi gene raka na ngbanyaa kuti gupai idi mi kuti ni re? Ya mo mi naadia gu bagiza aregbo daada tipa ka wisigo gu Fugo Mbori nga ga Sangbaanebi, na si kidu nigupai mi aberãpaha nyanyakii na kini sakipai rihe na agu akuare nga aKristano kodihe na gu kura aboro mi naagbia tire naayo rogo agu aba mi naata rogoho?’
18. Ringbisihe kuti Zekaraya kapita 14, ginipai nika manga mbembedii kumbatayo?
18 Zekaraya afura tipa pa gbarasa Babera Duna Bakere Ome ti ni na gu vura nga ga Aramegido ki ngbe tingbafuoho. Ani nagedapai tipaha kini yaa: “Uru arú aru ku baha zaa, Yekova ini he, uru adú nga te na yuru a te, bambiko ku nzinzii rago imarago adú.” Nirengo, ga Yekova uru nikadu niʹuru nduundu bitimo fu agu avurako du auru kpotosende no! Ono tipa gako ruru amoyambu, gu uru re adu fuyo niregbo gu imarago nikaa haasarago kindi kina kumbatayo, na regbo yugo Yekova gako weneringise fuyo. Zekaraya aringbisipa wai a agu ahe dunduko nikadu rogo vovo zegino nikaa takapande padu Yekova ziazia. Ndikidi irisombori rogo gu ga Yekova bakere yekaru nga ga toro nikangia gu bangisa irisombori nikadu auru kpotosende dunduko. (Zekaraya 14:7, 16-19) Nairiwo ngbatunga gu kidohe re! Ani nika bi digisidigisi gu sangbaanebi nga gu i aima gumbapaha bakuru kusayo, na ani nika bi gu gene Yekova nika dia gu gbarasarimo kusayo du ti gako bakere pagbia ngbaha. Nairiwo wai gu uru nga ga Yekova re nikadu kia ti kura aʹuru!
Yekova Nika Fu Nyenye Amaku Furani
19, 20. Tipagine oni abi Zekaraya 14:8, 9 ti ni nigu buku nangarasa boro?
19 Fuo Yekova di gbarasarimo kusayo ti rimoko ngba iiriwo gene, i nika zio Satana na gako adaimona ki kisi yo kurogo gu due zanga mburuhe ti ni tipa ka i nanginga aboro berewe ya. (Yugoti 20:1-3, 7) Fuoho tie, ani kini tona ka gbia amaku ti gu regbo Yesu nika tona Zogarago Tipa Agarã Kutu. Zekaraya 14:8, 9 nayawee: “Ni gu rago re unga ime afú Yerusarema yo kpua, bebere he ki fu ku rogo baime tikpo ku uroyo na gu kura bebere he ku baime tikpo ku dioyo; si afú kindi ti rago faarago a wa ti rago zere. Yekova adú ni bakindo ku ri kpotosende dunduko; ti gu rago re Yekova andú sa na rimoko a sa.”
20 Gu fugo nga “unga ime” watadu ‘di nga ga ime unga,’ si narukuba gu mbakadapai Yekova namangihe tipa ka songoda gu unga nga ga gako aboro rogo vovo zegino, nga gu nikaa gbada kindi wa ime ti gu mbatabakindo nga ga Masiya. (Yugoti 22:1, 2) Gu bakere rimbasa aboro nga airisi Yekova nika bata be Aramegido, i nika gbia undo ti gu regbo i nika kusa yo kusayo tii gu sarangbangaa nga ga kpio nga gu i adihe ti Adamu. Zavura agu aboro naima kpiko, i nika gbia undo agbia a ti gu regbo i nika zingisa yo bekpio. Ngba gi gene re, ga Yekova Zogarago kini tona kaa mangasunge berewe ngburungburu ku auru kpotosende no. Ti gu regbo re, aboro dunduko auru kpotosende nika ino gupai nga, Yekova nga Bakindo rogo Zegino dunduko, na ko rẽ tipa aboro dunduko irisi ko.
21. Ginipai si aida ani diberã tipa ka mangaha?
21 Nibi agu apai Agai na Zekaraya aima fura tipaha kumbatayo na agu akuraha ima digo, si naundo rani ani duna nyanyaki ndupai berani ka ndu kumbatayo na gu sunge Mbori nafuhe furani tipa ani mangihe rogo gu vurukporo nga ga kpotosende rogo gako yekaru nga ga toro. Ani manginga nyanyakii asadatise ka maa agu apai nga ga kindo nibambatapai rogo gaani raka, da kinaho ndikidi irisombori nika dani ti rengberengbe baha. Zekaraya 8:9 nazungodi rani kini yaa: “Beroni dú nyanyaki, agu roni nagia agi apai re wa du rago re ngba anebi.”
Oni Natingidaha?
• Gini apangbangaa du areme nawiratihe na gu du rogo agu abuku nga ga Agai na ga Zekaraya?
• Ginipai ani awirikaha rogo agu abuku nga ga Agai na ga Zekaraya nibipa peresa agu apai duna nyanyakipaha mbatayo rogo gaani raka yo?
• Tipagine du pa wisigo ani agu abuku nga ga Agai na ga Zekaraya ti ni nigupai naundo rani ani du naa kido tipa gupai nika manga kumbatayo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Agai na Zekaraya angarasi aYuda tipa i mangisunge na ngbaduyo yo dunduko tipa Yekova rengbe ka fu maku fuyo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Ya mo ‘oni nake naapa manga kina sunge gaoni abambu nibasasa’?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 17]
Yekova akidohe nga ko nika fu maku fu gako aboro, na da ku awere, ko ima fuhe