Mbori Nangera Angera Fuo Sosono Aboro
ANGA gu rungosi sosono aboro namanga rogo zegino dunduko areme re, si nigupai rengbe ka iriwo tirani te. Bakuru kusayo, Ziazia Kekeapai aima fura tipaha kumbatayo ki yawee “rogo kusa rago [watadu yangara arame]” nga ga gi sino raka aboro agundenga ti Mbori rogoho re ya, “aboro akpi kina nyemu tiyo, . . . [kidu ni]airasakparakpa.” (2 Timoteo 3:1-3) Gu fugo Giriki i asaha herẽ nga “airasakparakpa,” si nakodapa gu zingo nyemuse du dagba aborokporo, nga gu nyemuse si aidanga si zanga du ya. Nirengo, ringbisihe kuti wai gu sangbaanebi nga ga Ziazia Kekeapai ayugoho, ngbatunga gu nyemuse kadu adu dagba aborokporo re niyuguyuguhe gbaiga areme te.
Gu bakere kparakparapai duho dagba Yekova Mbori na agu aboro narungosi sosono aboro nga, Yekova nabi agu aboro garãyo naima nge na kikiipayo na ko nangera angera fuo yo. Oni makianga wai yugu yo gipai re rogo Ziazia Kekeapai.
“Basapungbanga fu Adekurugbo”
Gu gene Yekova Mbori aberãpa sosono aboro ngbaha, si niyuguyuguhe rogo gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo pa-Ebere. Nikpiapai, rogo Atambuahe 68:5, Davide aya ti Mbori wee ko nga “basapungbanga fu adekurugbo,” ningia sosono aboro dedede.a Rogo kura asasa-fugo Ziazia Kekeapai, gu fugo sa yo ho herẽ nga “basapungbanga,” i moihe yo nga “basongodi aboro,” “babanda aboro,” na “baundo aboro.” Si tie ziazia nga, Yekova nangera angera fuo adekurugbo. Nirengo, Ziazia Kekeapai nayawee ho i arungosi yo ni, gako zinga narunguda arunguda kuti agu aboro narungosi yo. (Gate 22:22-24) Adekurugbo, kodihe na gu sosono aboro dunduko du niruru yo fu Mbori, i na kikiipayo bangiri ko na bangiri gako amoyambu a. Asanza 16:31 nasakarogo wai Yekova Mbori abi gako aboro ho si ayani wee: “Nvue nga kpakpari taarimo fu boro; ni nibi he be kina gupai nga ga rurupai.”
Si airiwonga tie te ka ino gupai nga, pa fu irisa fu sosono aboro nangia papara gu bangua aNdiko Yekova afuhe fu aYisaraere. I azinahe fu aYisaraere ki yaa: “Oni arú ku ari bara bangiri gbinza aboro, ki niirisi kuru aboro, oni ki nigunde ti gaoni Mbori: Mi nga Yekova.” (Pa Amotumo 19:32) Sidu, pa ngera aYisaraere fuo sosono aboro akoditihe naapa kina boro gayo pagume dagbayo na Yekova Mbori. Boro arengbanga ka ya ni nakpinyemu Mbori ka si du nga ni narungosi sosono aboro arungosi te.
AKristano tii ga Moize aNdiko te. Ono tie, i tii “ga Kristo rugute,” nga gu duna bakere ome kurii gayo mangaapai na sinoyo, kodihe kuti yugo nyemuse tipa avunguyo gbiati sosono aboro na kini berẽ payo. (AGaratio 6:2; AEfeso 6:1-3; 1 Timoteo 5:1-3) Kurii gure, aKristano nayugo nyemuse angianga mbiko gupai gbua nga ndiko du naida i mangihe wo te, ono i namangaha mbiko ngbaduyo yo nafõyo tipa i mangihe. Gu mokedi nangia Petero azinahe ki yaa: “Oni kpí nyemu akuaroni akpi kakaka kpotoroni yo.”—1 Petero 1:22.
Gu bawiriki nangia Yakoba afu kura ndupai berewe furani nga gu rengbe ka sa rani ani naangerafuo sosono aboro. Ko akepai ki yaa: “Ziazia idapambori barangba gaani Mbori, [nga] Barani, nga gu agberã nga ya nga gere, nga [boro] ka ndu ka bi awirinyaure na adekurugbo rogo gayo rungo, ki nibanda tini be zegino, ka birikoho adu nga ti ni ya.” (Yakoba 1:27) Yakoba agumba gupai naba kina nunga tirani. Fugo Yakoba nayugo wai furani nyakipa gi wene aboro re bangiri Yekova.
Sidu, anga gupai si aidaha gbua nga ka zanga rungosi sosono aboro te. Kuba gure, si naida ani yugu gupai a nga, ani naberã payo aberã nimanga ani agu asunge fuyo rengbe ka undoyo. (Oni bi gu sanduki du riihe nga “Yugo Nyemuse Rogo Mangaapai Yo,” duti kpewaraga 6-7.) Yakoba akepai ki yaa: “Ka idapase zanga mangaapai si . . . ni kpikpi he.”—Yakoba 2:26.
Fu Wasa Fu Sosono Aboro “Rogo Gayo Rungo”
Kura memepai kinaho rengbe ani ka wirikaha rogo agu afugo Yakoba agumbaha. Oni kparia gupai nga, Yakoba angarasi aKristano i naangerafuo adekurugbo “rogo gayo rungo.” Gu fugo Giriki i asaha herẽ nga “rungo,” si nayugopa gu kereapai, rungosiro, watadu agu ambugo ninaamanga rani nisangbana gu fudifudiapai namanga rani rogo raka yo nibasasa dunduko. Zanga kapa, badungu aboro dagba sosono aboro yo nagbiatiyo agbia na ngbatunga gu kereapai re. Aguyo kinaho naraka nisayo. Aguyo kidu na bakere gberarago tiyo mbiko gu kpakarapai naye be gbinza. Zavura aguyo namanga ga Mbori sunge amanga wenengai, rago rengbe arengba ka gbera tiyo. Oni makianga gupai du tipa gu wirina nga John,b nga ruru kumba nibatakipande pa ga Mbori Kindo tipa agarã awere susi biama-bawe. Ko adi agu agarã susi biata bawe kusayo re kutingba mangasunge tungusapai ti aregbo dũ. Garãko awere ima susa 80, na ko nape gupai nga, kura aregbo anidu kinaho ko anidu na bakere gberarago. Ko nayaa: “Mi naangera kusayo dedede na mi kini tingidi gimi aingahe, nga badungu aingahe nirengo. Mi naaberãpa tire ti aregbo dunduko nga, si aidi mi mangiapai wenengai ti gu mi amangihe re.”
I rengbe ka ngarasa ngbatunga agi aboro re i ini gupai nga, wa vura du Yekova nirengberengbe boro, anga gupai ko aidaha nga ani naamangapai wa rengberengbe aboro te. Wa vura duhe nga ko ima ino gaani aingahe, Ziazia Kekeapai naya tipa ko wee: “Ako Yekova, ka si nidu wa mo nakparia pa irairaapai, Ako Gbia, da rengbe . . . [ka] ru?” (Atambuahe 130:3) Ii, Yekova angeranga tipa gu irairaapai ani amangaha te, ono ko nakparia kina gupai du ngbadu boroyo. Wai ini ani he nga wo duhe?
Ga Mbori toro adu kugii Bakindo Davide, nga guko namangi badungu aingapai, tipa ko kusi agi afugo naye re, nga gu du nikekehe rogo Atambuahe 139:1-3. Si nayaa: “Ako Yekova, mo awisigi pa re, ki ini re! Mo ini pa gi sunga na gimi ru ku ari; mo rugu tiro na pa gi berã wa du mo tuturũ. Mo nawisiga pa gi gene na gi pika sande, ki ini gimi apai dunduko.” Gu fugo sa yo ho herẽ nga “nawisiga,” rogoyo ngburungburu nga “ka pe hee,” wakina gu basopobino naape umu gani ahe kusayo tipa ka mbu kina zende ahe ngiringiri. Vurube gu tingidapai naye be ga Mbori toro, fugo Davide nakido rani na gupai ngawee Yekova rengbe arengba ka basa berãpa gaani aingahe ono kini tingidipa gaani wene mangaapai atingida.
Gu Barani du ngbangbaturũ yo nga guko duna inapai tiko gbe, ko natingidapa gaani wene mangaapai atingida na kini bihe na kikiipaha, a wa ani ka nye niruru rani fuko. Nirengo, Ziazia Kekeapai nayawee si adu fuko niʹirairapai ka bangiriko go ti agu apai ani amangihe na gu nyemuse yugu ani he tipa rimoko.—AEbere 6:10.
“Bambata Apai Aima Nyasa”
Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga, agu apai nga ga gbinza, si adunga nipapara ga Mbori ringbisapai tipa ngbatunga aboro te. Sangbana gbinza aye kurii aboro nipapara ga aboro raka kina fuo gu regbo bambata avungurani asamungu kuti Bakusiyo. (Bambata Pai 3:17-19; ARomo 5:12) Anga gipai re nikaa nduandu kumbatayo nyeanye kindi te.
A wa ani nibihe mbata, badungu gu kpakaraapai nafuda rani areme re, kodihe na parungosi sosono aboro, si nayugo gupai nga, ani naraka rogo “kusa rago [watadu yangara arame]” nga ga gi zegino re. (2 Timoteo 3:1) Ga Mbori ringbisapai nga ka dia agu apai namanga nisangbana ingaapai kusayo, kodihe na gu gbigbitaapai nga ga gbinza na kpio. Ziazia Kekeapai nayaa: “[Mbori] awéga aume ti bangiriyo ku sa yo dunduko. Kpio adú nga berewe te, rungo adú nga yo na akpe na ima a te, bambiko bambata apai aima nyasa.”—Yugoti 21:4.
Rogo ga Mbori vovo zegino, agu aigirã naye mbiko gbinza, si adu nikuruapai. Kinagu bangisapai re nikadu tipa parungosi sosono aboro a. (Mika 4:4) Zavura agu aboro naima kpiko na kidu rogo ga Mbori tingidapai yo, i azingisa yo azingisa bekpio kurogo unga berewe, tipa i rengbe a kadu na gu mamu beyo nga ga raka nyeanye kindi rogo paradizo kpotosende. (Yoane 5:28, 29) Ti gu regbo re, gu gopai adu ziazia nga, Yekova Mbori angeranga fuo kina sosono aboro sa te, ono ko nangera a fuo agu aboro dunduko nagiasangba ko.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Rengo ngaha nga, kura adekurugbo kinaho atagbinzanga ya. Gu rengo nga Mbori nangera angera a fuo paranga adekurugbo, si niyuguyuguhe rogo Ziazia Kekeapai yo, wa gudu rogo Pa Amotumo 22:13.
b Ndikidi rimoko ngaha te.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 5]
Doruka angerefuo agu adekurugbo nadu rogo zingo.—Amokedi 9:36-39
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 6]
Yugo Nyemuse Rogo Mangaapai Yo
Rogo gu riigbu nga ga aDezire Yekova, agu abaakumba nga ga dungurati yo nangbembatayo rogo ngera wenengai fuo gu sosono aboro du dagbayo. I nabi gu rugute gu mokedi nangia Petero afuhe na nyanyakipaha, nga gu nayaa: “Oni mbú ti [gu] ga Mbori rimbasa akandoro du dagba roni.” (1 Petero 5:2) Pa ngera abaakumba fuo gu sosono aboro du dagbayo ngba wene gene nga pai sa dagba agu akuraha nayugo gupai nga, i nambu ti ga Mbori rimbasa akandoro. Ono ginipai tie gipai re narengbe ka kodaha?
Tipa ka rugatise wenengai naapa agu azingo nga ga sosono boro, si naida zerangbaduse na nduge kaa bi ni dedede gbiati wene fugo na ni. Si rengbe kadu nga sosono boro ho si aida i ngbehe funi na ka giriso rago kpuni yo watadu ka zunda gani arokoo, ka dia ni ku ba agu adunguratise yo nga ga aKristano, kaa geda Ziazia Kekeapai funi gbiati agu abuku nga ga aKristano, na gu kura badungu apai. A wa rengbehe kadu, si naida i mangi mbakadapai wenengai na ki zanga nangahe tipa ka undo sosono aboro, na ki rugutise nani nga gu mbakadapai i amangihe re, i nandu andu kuti ni.c
Na ka si du nga sosono wirina sa watadu wirina nidee rogo dungurati, ni rogo kpakarapai na si kini idi i undo ni na marã, ginipai si aida ani mangihe? Bambatapai nga, si naida ani ngere ka bihe singia awirini ti ni ho watadu agumeni nga aguyo rengbe ka undo ni rogo gupai re. Gipai re rengbe kadu na ngbanyaa dagbaha na gupai du nikekehe rogo 1 Timoteo 5:4, nga gu nayaa: “Ka dekurugbo du na awiriri, watadu atitari, i . . . wiriki pa yugo inapai fu agumeyo tigayo mbata, na ka unda avunguyo, bambiko gi ngba re bangiri Mbori.”
Abaakumba rengbe ka undo gu sosono boro re rogo diaberã yo ka inoho singia rẽ ni arẽ tipa kadu dagba agu aboro irangbii angerafuo yo. Isoke singia kura aboro ho rogo dungurati rengbe ka undo ni. Ka si du nga boro ho, singia awirini watadu agumeni, gbiati irangbii rengbe ka undo ni te, agu abaakumba du rogo dungurati rengbe ka diaberã tie ka bihe singia gu boro re rẽ arẽ tipa dungurati undo ni. Ti kura aregbo, si adu nigupai i anaamangaha rogo gu dungurati nadu rogo bambata sa kama agarã, mbiko gu mokedi nangia Pauro akepai fu gu gako badiasunge nangia Timoteo ki yaa: “Gu dekurugbo garãri ata du nga wa 60 ya ka i ké nga rimori ya [ka kehe tipa fu undo furi], nga gu ri nadu ni de fu kumba sa, i ataka pande pa ri mbiko gari wene mangapai. Si ngia ri ambu ti agude, ki nidi kura aboro kugume, nizundu kpendu ga Mbori aboro; niunda aguyo [n]adu ngba pai, ki peke wene mangapai sirisiri dunduko.”—1 Timoteo 5:9, 10.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
c Tipa ka inopai tipa gu kura nyanyakipa apai, oni bi gu papara kekeapai du riihe nga “Meeting the Needs of Our Older Ones—A Christian Challenge,” rogo gu kusikusi Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Bamburu 15, 1988, (rogo pa-Ngirisi).