Fugo Yekova Niungaha
Memeapai Rogo gu Biata Kitabu na gu Biamaha Nga ga Atambuahe
ROGO kparakpee fu Mbori, bake apapara Atambuahe asanahe ki yaa: “[Ya mo] i nataka pande pa ga weneringise murã yo? na ga yososopai Bagbarasaahe yo?” (Atambuahe 88:11) Nirengo, karagapai tipaha nga oó. Ka ani adunga niungarani ya, ani arengbanga ka sambuo Yekova te. Pa sambuo ani Yekova nga wene ndupai tipa ani naaraka kindi, na padu ani na unga nga wene ndupai tipa ani sambuo ko.
Gu Biata Kitabu na gu Biamaha Nga ga Atambuahe, nga gu natona na Atambuahe 73 ki kodi 106, si nafu dungu nduapai furani ani sambuo rimo Bakusiahe na ka fura wenengai tipa ko. Si naida pa berã ani kurii agi Atambuahe re kiisi gaani tambuahe tipa ‘fugo Mbori’ na ki fõngbaduraniyo ani kiisi gaani atambuahe tipa ko na ki mbakadihe. (AEbere 4:12) Ani wisigingo gu Biata Kitabu Nga ga Atambuahe mbata na nyemuhe.
“SI NI WENE HE FERE KA MBEDA NA MBORI”
(Atambuahe 73:1–89:52)
Gu bambata Atambuahe du 11 rogo gi biata badonaha re, si ni agu abia Asafa asarihe watadu gako aborokporo. Bambata bia nasakarogo gupai nabatasi Asafa ka iraira aberã aingisanga ko ya. Ko ada kuti ruru digisopai. Ko abibia ki yaa: “Si ni wene he fere ka mbeda na Mbori.” (Atambuahe 73:28) Kpenunga tipa gbarasa Yerusarema ye tingbafuo gu fugo re rogo Atambuahe 74. Atambuahe 75, 76, na 77 nayugo Yekova niruru Basapungbangaa, ni Batasi bayee aboro, na nigu Boro nagia akpee. Atambuahe 78 nafugö gu kuru pangbangaa nangia ga aYisaraere tona ti rago Moize ka dakuti rago Davide. Gu namba 79 Atambuahe nafura tipa kpenunga tipa gbarasa yekaru. Fuo gure, kparakpee ki ngbe tipa karaga ga Mbori aboro kurogo gayo ringara. Atambuahe 81 nga ngarasahe tipa ka giasangba Yekova. Atambuahe 82 na 83 na akparakpee rogoho tipa sapangbangaa kuti iraira abasapungbangaa na kuti avura Mbori.
Gu bia awiri Kora abihe ayaa: “Mbisimore nakpi nyemu ga Yekova avurukporo.” (Atambuahe 84:2) Atambuahe 85 nga sanahe tipa maku kurii agu aboro nakaragatiyo ba zio yo. Gi Atambuahe re nanyakasa gupai ngawee agu amaku nga ga toro, si kiipaha kisusi agu amaku nga ga borose. Rogo Atambuahe 86, Davide asana Mbori tipa ko banda ko na ko fu arugute fuko. Rogo Atambuahe 87, si na bia rogoho tipa Siona na tipa agu aboro i abatikayo yo na kparakpee fu Yekova ki ngbe fuoho rogo Atambuahe 88. I nyakasipa ga Yekova weneringise nga ga nyemuse rogo Atambuahe 89 a wa i agumbaha rogo gu mokido Yekova amangihe na Davide. Etana nasari gu bia re, isoke navurangia kumba sa dagba agu airatatamana nadu biama ti rago Soromo.—1 Abakindo 4:31.
Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:
73:9—Wai duhe nga gbegberẽ aboro “nandukanya ngbayo kuti angbangbaturũ, fugoyo naata rogo kpotosende”? Wa duhe nga gbegberẽ aboro na irisa tipa agu aboro du ngbangbaturũ yo te watadu auru kpotosende a te, i amanganga ndundu ti gberangbayo yo fu Mbori te. Na i nakitangbaanga aboro a.
74:13, 14—Gini regbo Yekova ‘akuadi ri anya-ime na ki kuo ri bakere nya-ime’? I anaayamba “Faro, bakindo aEzipeto,” nigu “bakere daragona napi rogo gau wiriadi.” (Yezekere 29:3) Gu bakere nya-ime re rengbe ka rukuba gu nyanyaki aboro nangia ga Faro yo. (Atambuahe 74:14) Si nawiraha nga, pa kuadi rii agi anyaa re nayugopa gu vura nasiribe Faro na gako aborovura ho Yekova abatasi aYisaraere ni be sunge kanga Ezipeta yo.
75:4, 5, 10—Tipagine si aida ti ni ani ne rukö? Yekova natumbapa gako amoyambu kuari. Ono ko ‘naroga ome gbegberẽ aboro kusayo.’ I naza rani ‘ka ani kiisinga pa tirani,’ watadu kadu na rukö ya. Wa duhe nga Yekova du natumbapa boro kuari, si naida ani bi agu asunge i afuhe fu awirina rogo dungurati wa si naye beko.—Atambuahe 75:7.
76:10—Wai rengbe “ga boro ẽra” ka tambua Yekova? Ho Mbori ambu aboro ni i zaki gayo zinga kuri rani bambiko ani nga gako amoyambu, wene sangbana rengbe arengba ka kura. Gu kpakaraapai dunduko rengbe ani ka gbiatirani nani nisangbanaha rengbe ka ruga rani ngba kura gene. Yekova nambu arungosi si mangi rani kina kuti gu bakioho si nika raba rani nani wa gure. (1 Petero 5:10) ‘Yangara ga boro ẽra Mbori akaa tiko nani.’ Na wa ka singia ani nika rungo ki da ti kpio? Gere rengbe arengba a ka ye na taarimo fu Yekova bambiko agu aboro nabi rani ani kini hipai, i rengbe ka fu taarimo fuko.
78:24, 25—Tipagine i ayamba manu ti ni “[ni]gu zende ahe nga ga ngbangbaturũ” na “[ni]gu riahe nga ga airanyaka”? Agu “airanyaka” gumbayo payo herẽ re, i nga amaraika. Ono tie, anga agu afugo re nayugo gupai nga, manu angia ga amaraika riahe te. Si angia “gu zende ahe nga ga ngbangbaturũ” na gu rogoyo ngawee si aye ngbangbaturũ yo. (Atambuahe 105:40) Wa duhe nga amaraika, watadu “airanyaka” naraka ngbangbaturũ yo, gu fugo nga, “gu riahe nga ga airanyaka,” rogoyo rengbe kadu gbua nga Mbori nafuhe, nga gu boro naraka ngbangbaturũ yo. (Atambuahe 11:4) Yekova avura mangasunge na amaraika i fu manu fu aYisaraere.
82:1, 6—Ada i ayamba yo nga “ambori” na “awiri gu Ko nga Bahe ki susi”? Agu afugo dunduko ue re nayugopa agu abasapungbangaa nadu ringara aYisaraere yo. Si ruaru bambiko si adu nga i nikaa fura kuba Mbori.—Yoane 10:33-36.
83:2—Pa ‘tumba boro rini kuari’ nayugo ginipai? Pa tumba boro rini kuari nayugopa mbakada ni tini ka mangapai, dedede, ka sogote pai, ka sovura, watadu ka rungosi boro.
Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:
73:2-5, 18-20, 25, 28. Si aidanga ani kpi gbegberẽ aboro tipa gayo kumuko na ki tona ka manga gayo gbegberẽapai te. Gbegberẽ aboro ru rii zezerenge rago. Nirengo, i ‘atiwa atiwa kusande’ ki kukuadi. Kurii gure, wa duhe nga ka gu zogarago nga ga aboro dinga gbegberẽapai kusayo te, pa manga ani asadatise tipa ka diaha kusayo nga kungbo dogatise gbua. Wakina Asafa, si naida ani dibe gbegberẽapai ‘nimbeda ani na Mbori’ na ki gbia ngbarago be dawedawe pagume naako.
73:3, 6, 8, 27. Si naida ani bandatirani ti rekangose, enda, watadu abiatise, na ti nanga aboro. Si nga gupai si aida ani mangihe ka si vura du nga pa manga ani ngbatunga agu apai re rengbe arengba ka fu undo furani vurũ.
73:15-17. Ho rirani yo navundu ni, si aidanga ani mere naapa agu apai nafuda rani fu aboro te. Pa ‘gumba ani pai wa gure’ rengbe ka fu kina gberarago fu kura aboro. Si naida ani pefuo gu sino mangaapai nga ga siokrasia na kini mangi gu bangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai, na kini gbata arugute be abaakumba gbiati agu awirina ima nyaka rogo toroyo.—Asanza 18:1.
73:21-24. Ka ‘ngbadurani imi’ mbiko gu weneapai namanga fu gbegberẽ aboro, si wa ka ani amangapai wakina anyaa adunga berã tira ya. Gi mangaapai re nga gusapai zanga boro berẽ tipaha mbata. Kuba gure, si naida ani mbu ga Yekova arugute si naayugo gene furani, kidu naa kido rogo apai dunduko nga, ko ‘nika zada kumbaberani azada’ tipa ka songoda rani. Kurii gure, Yekova ‘nika ndu andu na ani sa taarimo,’ wa ka i yawee, ka rimisi rani kurogo pagume naako.
77:6. Pa yugo ani gu tambuahe naye ngbaduraniyo tipa agu apai nga ga toro na kini gbataha sirisiri naida wisigopai gbiati berãkuriipai. Nairiwo wai duhe ninyanyakipa pai ani kpara bete regbo ka sungo nisarani rogoho!
79:9. Yekova nadegatuko adega kuti gaani akpee, gbe ho ani akpara ni tipa i ziasi rimoko.
81:13, 16. Degatue kuti fugo Yekova na kini ta ngba gako agene nandu na boro sa dungu amaku.—Asanza 10:22.
82:2, 5. Iraira sarangbangaa nazigizo “amburu kpotosende.” Iraira mangaapai nazigizo gu riko nga ga aboro.
84:1-4, 10-12. Abake Atambuahe abi ga Yekova ba tipa irisombori na kikiipaha na padu yo na ngbarago rogo gayo asunge nga kpiapai furani.
86:5. Nairiwo gu tambuahe du ani nani bambiko Yekova gu du “zaza tipa vu aboro”! Ko nangereka tipa gu ndupai kadu ho tipa ko mbupai fu gu boro saa gani berã.
87:5, 6. Ya mo agu aboro nikaa raka rogo Paradizo auru kpotosende aino rimo agu aboro i ka zingisa yo ki ga naayo ku ngbangbaturũ yo? Agi averesi re nayugo gupai nga, ii, i ainoho aino.
88:13, 14. Ka singia gaani akpee nadia regbo tipa ani gbia karagapai sani, si rengbe kadu nga Yekova naida ka ino wai nzunzu fu ani tirani fuko.
“ONI FÚ TAMBUAHE FU KO, KI SAMBUA RIMOKO!”
(Atambuahe 90:1–106:48)
Oni wisiginga gu nduapai du tipa sambuo Yekova fuyo ho rogo gu biama badona Atambuahe. Rogo Atambuahe 90, Moize ayugu gu kparakparapai du dagba gu raka nga ga “nyenye Bakindo” na gu nga ga boro nago ago kusayo. (1 Timoteo 1:17) Ringbisihe kuti Atambuahe 91:2, Moize afura tipa Yekova ‘nigako bagbuko na nigako gbata,’ nigu Boro nabanda ko. Agu Atambuahe ye fuo gure nafura tipa asino Yekova du nibawenehe, tipa gako iiriwo aberã, na tipa gako iiriwo mangaapai. Abia biata natona na gu fugo nga, “Yekova nazoga rago.” (Atambuahe 93:1; 97:1; 99:1) Wa bake apapara Atambuahe aafura tipa Yekova ni Bamangirani, gure nga ko aayamba rani ani “fu tambuahe fu ko, ki sambua rimoko!”—Atambuahe 100:4.
Wai si aida gu bazogo nagunde ti Yekova mangi gani apai? Atambuahe namba 101, nga gu Bakindo Davide asarihe, nafu karagapai. Agu Atambuahe ye fuo gure naya furani wee Yekova “agia gu kpetambuahe [agia] nga ga aboro ngera vurũ, ko apayasi nga pa gayo kpetambuahe te.” (Atambuahe 102:17) Atambuahe namba 103 nagbeberã aboro kuti ga Yekova weneringise nga ga nyemuse gbiati gako inapai. Wa bake apapara Atambuahe aafura tipa gu dungu ahe Mbori akusihe ku auru kpotosende, ko apoi kuari ki yaa: “Ako Yekova, na nge gamo mangaapai! Mo amangi he dunduko na tatamana.” (Atambuahe 104:24) Gu yangara abia ue du rogo gu Biama Kitabu, si nasambuo Yekova tipa gako iiriwo mangaapai.—Atambuahe 105:2, 5; 106:7, 22.
Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:
91:1, 2—Gine nga “gu barondo nga ga gu Ko nga Bahe ki susi,” na wai rengbe ani ka ‘nye’ yo? Gu fugo nga “barondo,” si nga fugo masaku tipa gu rago ngbaa ba boro rogoho, nga gu ba du boro rogoho nibandabanda ni rogo toroyo. Si nibarondo bambiko agu aboro akidongo kuti Mbori ya ainonga baraha te. Ani nasa Yekova nigaani bagbuko na nigaani nyanyaki gbata, ho ani asambuo ko ni nigu Bakerepa Bazogo nga ga haurago ko, na ho ani atungusa gu wene pangbangaa nga ga Kindo ni. Ani nabi tirani nga ngba barani angba rogo toroyo bambiko ani ini gupai nga, Yekova ima mbakada tiko ka undo rani.—Atambuahe 90:1.
92:12—Rogo gini gene ruru boro ‘azuga wa sikisa [“wa ngua tamuru,” NW]’? Aboro ini ngua tamuru bambiko si naazuka na agarã dũ. Ruru boro wa ngua tamuru na gu rogoyo ngawee ni niruru ni bangiri Yekova na kini ‘zuku’ kindi, nga gu nakoda wene mangaapai.—Matayo 7:17-20.
Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:
90:7, 8, 13, 14. Gu irairaapai ani amangaha, si ti aregbo dunduko nagbarasapa gaani pagume dagbarani na ndikidi Mbori. Anga ingapai ho ka ani okõho ti bangiriko te. Ono tie, ka ani sa gaani berã nirengo na ki mbu manga irairaapai, Yekova ngba angba na ani berewe, ‘kini mangi rani rogo gako weneringise.’
90:10, 12. Wa duhe nga raka nikina guruhe gbua, si naida ani ‘gidi gaani arame’ agida. Wai ani agidaha? Nidia ani “tatamana ku kpotorani yo,” watadu nimanga ani apai nitatamana tipa ka ani agbarasanga pa gaani yangara arame ya, ono kini mangisunge nani ngba gu gene nafu ngbarago fu Yekova. Gipai re naida ani moi agu apai nga ga toro mbata na kini mangisunge na gaani regbo nitatamana.—AEfeso 5:15, 16; AFiripoio 1:10.
90:17. Si daada ani kpari fu Yekova ko “nyákasi gu mangapai nga ga berani” na ki fu maku kurii gaani asadatise rogo sunge tungusapai.
92:14, 15. Wa sosono aboro awisigo Fugo Mbori kakaka na wa i akodatiyo na ga Mbori aboro dedede, si nasa gupai nga i ‘hi be tome he na kini funa,’ nga gu fugo masaku du rogoyo ngawee i nikadu ngangaraa rogo toroyo na kingia agu aboro naundo dungurati.
94:19. Ka ‘sakapai ku kpotoraniyo’ vura du wai, pa geda ani Ziazia Kekeapai na kini berẽkurii gu “wasawasa apai” du rogoho nika fu wasa furani.
95:7, 8. Pa dega ani turani kuti agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai, na kini moiberã rani fuoho, na kini irisi sangbaha nika sa gupai nga ka ani nyakasinga kpotoraniyo ya.—AEbere 3:7, 8.
106:36, 37. Agi averesi re nakodapa irisokpiaahe kuti tumo fu adaimona. Gipai re nayugo gupai nga, gu boro nairisokpiahe rengbe ka ye kutii gu ome nga ga adaimona. Ziazia Kekeapai nangarasa rani niyaa: “Oni bánda tironi ti kpiaahe.”—1 Yoane 5:21.
“Oni Tambua Yekova!”
Gu yangara abia biata nga ga gu Biama Kitabu nga ga Atambuahe nadigo na agu afugo nga: “Oni tambua Yekova.” Gu yangara Atambuahe natona a na kinaha. (Atambuahe 104:35; 105:45; 106:1, 48) Nirengo, gu fugo nga “Oni tambua Yekova,” si rogo gu Biama Kitabu nga ga Atambuahe nidunguhe.
Nirengo, ani na wene ndupai berani ka sambuo Yekova na ka tambuako. Atambuahe tona ti namba 73 ki kodi namba 106 ima fu dungu apai furani tipa ani berẽ kuriihe, kini sa rani ani duna tambuahe tipa gu Barani du ngbangbaturũ yo. Ho ani aberã ni tipa agu apai dunduko ko namangihe tipa rani na gu ko ka mangaha tipa rani gizo, ya mo si afõnga ngbaduraniyo ani ‘sambuo ko’ na omerani dũ tee?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 8]
Wakina Asafa, ani rengbe arengba ka diabe gbegberẽpai ni “mbeda [ani] na Mbori”
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]
Vura asiribe Faro rogo Zamba Baime
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]
Oni ini ndupai i ayamba manu ti ni “[ni]gu riahe nga ga airanyaka”?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 11]
Gine naundo rani ani zeresi gu ‘sakapai du ku kpotoraniyo’?