Fugo Yekova Niungaha
Memeapai Rogo gu Ue Kitabu Nga ga Atambuahe
WA DU ani niga Yekova amoyambu, ani ima rugatirani na gupai nga, ani nikaa gbiatirani agbia na asada gbiati arungosi dedede. Gu mokedi nangia Pauro akepai ki yaa: “I arúngosi agu . . . [aboro] dunduko ka kpi nyemu ka ka kuti sino Mbori wa du yo ni ungayo rogo Kristo Yesu yo a.” (2 Timoteo 3:12) Ginipai tie rengbe ka undo rani ani hi aʹasada gbiati arungosiro, nga gu rengbe ka yugopa gaani kakuti ruru mangaapai fu Mbori?
Gu ue badona abuku du dagba agu akitabu du bisue nga ga Atambuahe naundo rani ani hi aʹasada. Atambuahe tona ti namba 42 ki kodi 72 nayugo gupai furani nga, ka ani aida ka hi arungosiro na kidu na diabese, ani duwa ka ani kido kina kuti Yekova sa na kini pidi ko ko batasi rani. Nairiwo gu wene apai rengbe ani ka wirikaha ti wisigo gi buku re! Nirengo, wakina agu apangbangaa du rogo gu Fugo Mbori du rogo kura apapara Ziazia Kekeapai, gu pangbangaa du rogo gu Ue Kitabu nga ga Atambuahe, si ‘niungaha na kidu na ome ti ni’ zavura ti gi gaani regbo re a.—AEbere 4:12.
YEKOVA NGA “GAANI BAGBUKO NGA GAANI OME A”
(Atambuahe 42:1–50:23)
Kura kumba sa ningbatunga Revi adu niziziko rogo kura ringara. Ko aduna bakere gberarago tiko mbiko wa ko arengbanga ka ndu kurogo gu ga Yekova kparakpara ba nadu tipa irisombori ya. Fuo si duwo, ko atona ka nyakasa tiko na agu afugo nga: “Ako mbisimore, tipagine mo nidu ti ni zezere, tipagine du mo ti ni ni fudifudi ro rogo re yo? Mo moi bangiro ti Mbori; bambiko mi nikatambua ko berewe, nga gi mounda, nga gi Mbori.” (Atambuahe 42:5, 11; 43:5) Agi averesi nakura dedede re nakpamia agu apapara Atambuahe du biata tona ti namba 42 na 43 kurogo wene siakasiaka afugo. Atambuahe 44 angia kpee tipa aYuda nga gu rikaaboro nadu rogo arungosi, si nawira gupai nga, aAsuro naaserekpo vura kutiyo ka ye ka zio yo ti regbo gu Bakindo nangia Izikiya.
Atambuahe 45 nigu bia du tipa gu pumbo diadee nga ga bakindo, nisangbanebi tipa gu Bakindo nga Masiya. Agu abia Atambuahe du ti baraha biata naye fuo gure naringbisapa Yekova ‘nigaani bagbuko, nga gaani ome a,’ ‘nibakere bakindo kurii zegino dunduko’ na ‘nisosono kirikiri gbata.’ (Atambuahe 46:1; 47:2; 48:3) Nangbaa gu gene Atambuahe 49 ayugo gupai ngbaha nga, “a nga boro ho sa rengbe na tumo wirinani te”! (Atambuahe 49:7) Gu bambata Atambuahe du muambe rogo gu Ue kitabu nga ga Atambuahe, i naya tipaha wee awiri Kora du nasarihe. Asafa tigako nasari gu namba ribuaha nga Atambuahe 50.
Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:
44:19—Gine nangia “gu rago nga ga ahua”? Bake apapara Atambuahe aafura herẽ tipa gu ba i anaasovura rogoho, yo ahua anaari kangba agu aboro ni i anaaimo yo tingba vura.
45:13, 14a—Da nga “wiri bakindo nga de” i nika ‘gasa ri ku barabangiri bakindo’? Gu degude re nga wiri Yekova Mbori, nga nyenye ‘Bakindo.’ (Yugoti 15:3) Gu dee re narukuba gu taasitaasipa dungurati nga ga agu aKristano du bangeyo nga 144,000, nga aguyo Yekova adi yo ni awiriko nimbeda ko yo niziazia toro. (ARomo 8:16) Gi wiri Yekova nga ‘dee’ ‘mbakadi yo ri wa gu dee i afongo ri fu kumbaari’ re, i nika ye naari fu kumbaari nga gu Bakindo nga Masiya.—Yugoti 21:2.
45:14b, 15—Ada “ngasu ade” arukuba yo? I nga gu “bakere rimbasa aboro” nga ndikidi airisimbori, nga agu aboro koditiyo na yangara mbedimbedi aKristano na kini undoyo. Wa duhe nga, i ‘akuru rogo bakere gberangbii’ niungayo, i nikadu auru kpotosende ti gu regbo gu rogatise nga ga gu Bakindo nga Masiya nika manga ngbangbaturũ yo. (Yugoti 7:9, 13, 14) Ti gu regbo re, i nikadu na “ngbarago pusiapusia.”
45:16—Ngba gini gene i nika ye na agude kuba abayo? Ho i avungu Yesu ni auru kpotosende, atitako adu kina ti ni naraki auru kpotosende. I nika da ni awiriko ti gu regbo ko nika zingisa yo bekpio ti regbo gako Zogarago Tipa Agarã Kutu. Bete agu atitako re nikadu dagba agu aboro i ka sia yo i du ‘ni abazogo ku auru kpotosende dunduko.’
50:2—Tipagine i ayambu Yerusarema ti ni ya si nga “ziazia bakporo [watadu bawene bakporo]”? I agumbanga ha wo mbiko bibi gu bakporo re aima ngba kisusi te. Kuba gure, si aduwo bambiko Yekova anaamangasunge nani, na ki kiisipaha nisiako ho niba gako yekaru na nibakerepa gbata, nga gu rago gako siasia abakindo anaazogarago rogoho.
Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:
42:1-3. Wa gbodi naaonga vorokovoroko nigbata ime rogo ugu-ngbii-gume tipa ka mbiraha, kinawo a kura Revi sa ataonga kini gbata Yekova. Rago aima gbera tiko nikerehe bambiko gupai nga, ko arengbanga ka iriso Yekova rogo Gako kparakpara ziazia ba te. Na si ada ti gupai nga, kina agu ‘aume naakura bangiriko yo nangia gako riahe uru na yuru,’ sidu ka nyemu riahe adunga tiko ya. Ya mo si aidanga ani sonosi bakere rugatinapai tipa gu irisa aboro afuhe fu Yekova nikoda ani tirani na akurani aidipase te?
42:4, 5, 11; 43:3-5. Ka si du nga kurapai mangi nga gu ani arengbanga ka dia behe ya, na si ki kpara rani ti gu dungurati nga ga aKristano tipa bete regbo, pa tingida ani pa gu ngbarago ani anidu nani ho ani anaakoda tirani ni na akuarani aKristano rengbe ka nyakasa rani. Wa vura duhe nga, ti kura aregbo si rengbe arengba ka kiiso gaani gberarago mbiko padu ani nisarani, ono si rengbe arengba ka tingida rani na gupai a nga, Mbori nga gaani bagbuko na ko si aida ani ngere kubeko tipa undo.
46:1-3. Ka si vura du nga kina gini gberangbii tii kurii rani, ani duwa ka ani duna ndikidi kido kuti Yekova ya ko nga gu “Mbori nga gaani bagbuko [na kingia] gaani ome a.”
50:16-19. Agu aboro dunduko nagumbapai nibiriki na aguyo namanga wasiwasi mangaapai, i na rengo beyo ka mangasunge kuba Mbori te.
50:20. Kuba gupai nga ani nye kaa fura tipa kina gu ingapai nga ga akuarani, si naida ani mbupai ambu fuyo.—AKorosaio 3:13.
‘MBISIMORE NASUNGUDO MBORI ZANGA FUGO’
(Atambuahe 51:1–71:24)
Gi badona abia Tambuahe re natona na gu kpee Bakindo Davide akparihe fu Yekova fuo manga ko ingaapai na Bataseba. Atambuahe tona ti namba 52 ki kodi 57, nayugo gupai nga, Yekova nika batasa agu aboro abatasa nabafa gayo tindiro kuriiko, nga aguyo nangera koyo du ko ni tipa ko batasi yo. A wa gumba yo ho rogo Atambuahe 58-64, vuru agu aregbo dunduko agberango aye kurii Davide, ko anaabi Yekova nigako bagbuko. Ko abibia ki yaa: ‘Mbisimore nasungudo Mbori zanga fugo, bambiko gi maabangirise naye be kina ko.’—Atambuahe 62:5.
Si naida gu dawedawe pagume du dagbarani na Mbori fõngbaduraniyo ani “bi bia taarimoko ku ari.” (Atambuahe 66:2) I sambuopa Yekova rogo Atambuahe 65 nigu Mbori nagama ahe kpaima, rogo Atambuahe 67 na 68 nigu Mbori nabatasa aboro na rogo Atambuahe 70 na 71 nigaani bagbuko.
Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:
51:12—Gada “esuesu toro” Davide asanahe tipa i songodi ko nani? Gipai re afuranga tipa padu Yekova zaaza tipa ka undo Davide te na si afuranga tipa ga Yekova ziazia toro a te, ono si nafura tipa kina boro ga Davide asino berã. Ko asana Mbori ko fu gu nyemupai kurogo ko yo nga ga manga rurupai.
53:1—Ngba gini gene du boro ni “iramungo,” nga guni natikango ya Mbori ti ni te? Gu fugo nga iramungo mangi yo sunge ane nani ayugonga gupai nga gu boro re zanga birĩ te. Gani mungo niyuguyuguhe rogo gu iraira mangaapai ni amangaha kekeyo sangbanaha rogo Atambuahe 53:1-4.
58:3-5—Gini gene du gbegbere aboro ngbaha wakina awoo? Gu ziree i agumbaha ti rimo kura boro, si wakina kikpa woo. Si nagbarasapa wene rimoyo. Gbegbere aboro nakiso tuyo akiso ti gia arugute wakina gu ‘kpokporokusu naakisa turu ti giapai.’
58:7—Wai iraira aboro ‘azaraga wa gu ime nafu afu suwe’? Si nawira gupai nga, Davide aaberãpa gu wiri di naafu rogo Ringara Mokido. Wa si avura du nga, gu wiri di re arengbe arengba ka hi na ime, gu ime re anaaimanga te si ki ugudi. Sidu, gupai Davide aakpara fu Mbori tipaha nga Mbori gbarasi gbegbere aboro i ki go kusayo wa gu wiri di niugudi.
68:13—Wai du “apupo mbipo ni dadidadi he na feda, na mangeru ni nzerenzere dahabu”? Gu kura ambipo kinaho duna rangi kpotora nimbimbimbihe na asuéra kini kíkí akíka. Agu asuéra re nakí wakina rangi marã ho ami asu tira ni fu nzere-uru. Isoke Davide avura kaa ringbisa agu aYisaraere nangia abanzengere naayego bavura yo na diabese kuti ngbatunga gu mbipo duna nyanyakii apoporu na si kini kíkí wa dahabu re. Kuti wai kura wene abawirikipai afu berã tipa gupai Davide agumbaha re, i nayawee agu afugo re rengbe kadu tipa keka kpiahe, watadu guhe i azihe ba vura yo. Ka si vura du kina wai, Davide afura herẽ tipa gu diabese Yekova asa gako aboro i du nani kurii avurayo.
68:18—Gini aboro du i ‘adi yo nigamahe’? I adi agi akumba re dagba agu aboro i azi yo ti gu regbo i azi Ringara Mokido. I asia ngbatunga agu akumba re i ndu ka undo aRevi ti gu sunge i anaamangaha.—Ezara 8:20.
68:30—Gine nga rogo gu sanahe yo nga “mo zá agu anya naraka badumo yo”? Nifura Davide nimasaku tipa agu aboro nga avura Mbori ya i nga anyaa, gure nga ko asana Mbori tipa ko zayo, watadu ko dibeyo tipa ka i ayenga ka manga fu aYisaraere gbegberee ya.
69:23—Gine nga rogo gu fugoyo nga ‘ngba dimo aboro nakio dedede’? Agu andikita du ti dimo boro naundo boro ni mangi nyanyaki asunge, ngbatunga gu duwa nugadi ka tumba hee saande na ka tinda rorõi tindiro. Pa kio dimo boro nayugopa zanga ni ome. Davide aakpara fu Mbori tipa ko ká na ome be avurako.
Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:
51:1-4, 17. Anga pa manga ani ingaapai naturusa rani kusayo ti Yekova Mbori te. Ka ani saberã, ani rengbe arengba kadu na gu kido nga ko nika inapai aina furani.
51:5, 7-10. Ka si du nga ani mangi ingapai, ani arengbe arengba ka kpara fu Yekova tipa ko mbupai furani mbiko gu zanga rengba ani adihe ti atitarani. Ani rengbe a ka kpara fuko ko girisi rani, ki karaga rani kuti wai ani adu mbata fu ani mangi ingaapai, ki undo rani ani saberã, na ki undo rani ani ru nyanyaki rogo toroyo.
51:18. Gu ingapai Davide amangihe amoi gu raka ngbapai nangia ga gu rikaaboro ko aazoga yo. Si du ko akpari ti ni fu Mbori tipa ko yugu gako weneringise koyo du Siona ni. Ho mangi ani kere ingapai ni, si naye na bakere gbarasarimo kurii Yekova na kurii gako dungurati. Si naida ani kpari fu Mbori tipa ko mbakadi gu gbegberepai kubaha ani amangihe re.
52:8. Ani rengbe arengba kadu “wa fogo ngua eraya rogo ga Mbori bambu,” kidu mbembedii na Yekova, gaani asunge kidu na zuzuhe ti ni, wa ani agiasangbako na kini di gako arugute kugume zaaza.—AEbere 12:5, 6.
55:4, 5, 12-14, 16-18. Gu burõ kina boro gu wiri Davide nangia Abisaroma amangihe tipa ko naapa gu mangu gu bafu-rugute fu Davide nangia Aitofere amangihe afu gberarago fuko nibakerehe. Wa si avura duwo, gupai re azeresanga ga Davide kido kuti Yekova te. Si aidanga ani mbu bakere gberarago si zeresi gaani pagume dagbarani na gaani Mbori te.
55:22. Wai ani aba gaani tindiro kurii Yekova? Ani namangaha ngba agi agene re: (1) nigumba ani agu apai nafuda rani fuko rogo kparakpee, (2) nigbata ani arugute rogo Fugoko na be gako riigbu, na (3) nimanga ani gupai rengbe ani ka mangaha tipa ka nyasa na gu kpakarapai du ani rogoho re.—Asanza 3:5, 6; 11:14; 15:22; AFiripoio 4:6, 7.
56:8. Anga Yekova inipai tipa kina gupai nafuda rani sa te ono ko ima inopai a tipa agu apai nafuda rani rogo gaani aberã dunduko.
62:11. Mbori arakanga mbiko gu ome naye rogo kura ba te. Ko nga mburu aome dunduko. “Ome nga ga Mbori he.”
63:3. Ga Mbori “weneringise ni wene he ki susi unga,” bambiko pa zanga boro ho, raka arengbanga kadu na rogoyo ti ni te. Si nipatatamana ani mbakadi gaani pagume na Yekova.
63:6. Yuru rago naongo kii, nga wene regbo tipa berãkurii apai.
64:2-4. Gumbarimo rengbe arengba ka gbarasarimo boro-wenesa. Si aidanga ani degeturani kuti tunga agu aziree re te, watadu ka gbaragaha a te.
69:4. Tipa ani banda pazereda dagbarani, si rengbe kadu ti kura regbo nipatatamana furani ani ‘gasi pai’ fu gu boro mangi furani gbegberee nihõ ani mbupai beni, ka si vura du nga ani amanganga gbegberepai te vurũ.
70:1-5. Yekova nagia gaani akpee agia tipa undo. (1 ATesaroniko 5:17; Yakoba 1:13; 2 Petero 2:9) Mbori rengbe arengba ka mbugene tipa fudifudiapai naamanga rani kindi, ono wa vura duhe wo, ko nafu tatamana afu furani tipa ani dibe gupai du ani rogoho re, na ki nyakasi rani tipa ani hihe. Ko arengbanga ka mbu rani i asadi rani susi gu rengbe ani ka hihe te.—1 AKorindo 10:13; AEbere 10:36; Yakoba 1:5-8.
71:5, 17. Davide asonosi ngara na ome nikidoko kuti Yekova tona ti gu regbo ko adu niparanga, zavura mbata fu gu regbo ko andu ka sovura na gu ngburunga kumba ni Fereseto nangia Goriata. (1 Samuere 17:34-37) Aparanga duwa ka i aakido kuti Yekova rogo agu apai i amangaha dũ.
“Gako Taarimo Hiisi Zegino Dunduko”
Gu yangara bia du rogo gu badona abia du rogo gu Ue kitabu nga ga Atambuahe, nga Atambuahe 72, si nafura tipa gu zogarago nangia ga Soromo, kini yugukpia wai raka nikadu kumbatayo tiibe gu zogarago nga ga Masiya. Nairiwo gu wene raka ringbisiyo paha koyo re, nga zereda nikadu kpaima, i nika digiso gbegbere mangimangiapai adigiso gbiati zuũ, na zende ahe kidu kpaima auru kpotosende! Ya mo ani adu dagba agu aboro nika gbia ngbarago be agi ahe re na be gu kura amaku ga Masiya Kindo nika ye nani? Ani rengbe arengba kadu dagba agu aboro re ka ani mangi wakina gu Bake apapara Atambuahe amangi, nga guko naasungudo Yekova, kini biko nigako bagbuko na nigako ome.
‘Akpetambuahe nga ga Dawidi anyasi’ na agu afugo ngawee: “Yekova nga Mbori du ni sambuasambua ko, nga ga aYisaraere Mbori, kina gu ko namanga iiriwoapai. I sambua rimoko du ni taasitaasi he nye anye kindi; gako taarimo hiisi zegino dunduko! Amina, na amina!” (Atambuahe 72:18-20) Ani mangihe a kinawo kita taasapa Yekova na ngbaduraniyo dunduko kini sambuo rimoko si du nitaasitaasihe.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]
Ya mo oni ini gu boro narukuba “wiri bakindo nga de”?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 10]
Ya mo oni ini ndu gupai i ayambu Yerusarema ti ni nga “ziazia bakporo”?