‘Oni Agi Pa Gu Zadapase Nangia Ga Eyobo’
“Oni agi pa gu zadapase nga ga Eyobo, oni ki bi wai Gbia amangi fu ko ti digidaha, wa du ko na bakere nunga ti ko, na bakere inapai.”—YAKOBA 5:11.
1, 2. Gini asada kura arogotise sa Poland yo agbiatiyo nani?
HARALD ABT angia Dezire Yekova tipa garã sa na bete adiwi kuriihe baraho agu abanzengere nangia ga Hitler yo azi gu gbata nga Danzig ni (i ayambaha awere nga Gdańsk), du Poland yo ku nodiyo. Ti gu regbo re, apai adu nikpakarakpakaraha nirengo fu gu ndikidi aKristano nadu yo. Agu aboro birĩ zogarago i aayambayo nga Gestapo amangi Harald ngbaome ko moi fuöbeko ti waraga tipa ka mbupa gako idapase, ono ko aidanga ka mangaha te. Tingbafuo manga Harald bete aposo bambukiso yo, i akedi ko kurogo gu bataya zizi aboro i aayambaha nga Sachsenhausen, yo i anaaserekpo ko ni na kini taki ko. Bangerekurii bambukiso ayugu beko kuti gu ngime naakura ngba yaro gu bambu yo i anaazo aboro rogoho ki ya fu Harald wee, “Mo bi gu ngime nakura ngba yaro bambu yo re, ka mo ka kindi kuti gamo idapase, wo ngimero nikaa gundö vuru arame 14 na mo ki ga koyo du gu gamo Yekova ni mo anyakasa pako re.”
2 Ho i azi Harald ni, diako nga Elsa aaʹaga wiriyo kindi nangia degude nadu na adiwi bawe. Ono aboro gu birĩ zogarago re aazanganga fu mbusa fu Elsa te. Fuo bete regbo, i adi wiiri kusayo beri na i ki ndu na ri kurogo gu ba-imo aboro nadu rogo gu rago nga Auschwitz. Wa si avura duwo, ri araki tipa dungu agarã, a wa si adu tipa Harald. Oni rengbe ka gedapai bakere gbe tipa wai i ahipai rogo gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Zerekpe 15, 1980 (rogo Pa-Ngirisi). Harald akepai ki yaa: “Mi amangi agarã 14 kurogo agu abataya nangia ga zizi aboro na ku bambukiso yo tipa gimi idapase kuti Mbori. Aboro asana re ki yaa: ‘Ya mo diaro aundo ro rogo agi apai mo ahihe dunduko re?’ Nirengo, ri afu undo fere bakere gbe! Mi aima inoho ti kina tonatonaha ya ri arengbanga ka mbupa gari idapase mbiko gunde te, na ino mi pa gipai re nanyakasi re a. Mi aima ino gupai nga, gupai ka ngba tiri nga ka bi kina kangba re si napi rii ragaa ti gu nga ka gia gupai nga mi aima mbupa gimi idapase mbiko gunde i ki batasi re. . . . Elsa ahi dungu arungo rogo agu agarã ri adihe rogo gu bataya nangia ga ziziaboro ti regbo vura Germani yo.”
3, 4. (a) Gada akpiapai rengbe ka ngarasa aKristano i hipai? (b) Tipagine Ziazia Kekeapai angarasa rani ti ni ani wisigi gupai namangi tipa Eyobo?
3 Anga pa rungo boro be gbegberẽpai nitaatapai, a wa rengbe kura aDezire Yekova ka berãha te. Mbiko gipai re, Ziazia Kekeapai naruga aKristano dunduko kini yaa: “Oni dí agu anebi nagumba pai ni rimo Gbia, ni gaoni kpia hipai na zadapai.” (Yakoba 5:10) Tipa dungu akama agarã, dungu ga Mbori amoyambu i arungosi yo zanga nduhe. Gu kpiaapai nga ga gi bakere rimbasa “adezire du . . . wa ndurõ” re rengbe ka ngarasa rani ani naaora gu gaani ato abaangirã nga ga aKristano kindi na hipai.—AEbere 11:32-38; 12:1.
4 Agu apai i akehe rogo Ziazia Kekeapai tipa Eyobo, si nayugo ko nigu wene kpiapai furani nga ga hipai. Yakoba akepai ki yaa: “Oni bí, ya ani ti agu yo naru nyanyaki dati digida pai ya betedi aboro du. Oni agi pa gu zadapase nga ga Eyobo, oni ki bi wai Gbia amangi fu ko ti digidaha, wa du ko na bakere nunga ti ko, na bakere inapai.” (Yakoba 5:11) Gupai namangi tipa Eyobo re nayugo mboimboi gupai napido ruru aboro kumbatayo, nga aguyo Yekova nika fu maku fuyo. Gupai nyakipaha gbe nga, si nayugo agu arengo furani rengbe ka undo rani ti regbo rungosiro. Gu buku nga ga Eyobo naundo rani ani karagapai kuti agu asanahe nga: Ho ani agbia tirani ni na asada, tipagine si aida ani asadi ti ni ka ino gu banguapai du tipa gupai re? Gini asino gbiati abipai rengbe ka undo rani ani hipai? Wai rengbe ani ka ngarasa agu akuarani aKristano nambu be arungosiro?
Ani Du na Giarogopaiyo
5. Gini banguapai si aida ani moihe ku berã rani yo ho ani agbiatirani ni na asada watadu fudifudiapai?
5 Tipa ka ru rogo toroyo nyanyakii ho ani agbia arungosi ni, si naida ani girogo gu banguapai du tipa gupai re. Ka si adunga wo ya, gu kpakaraapai ani agbiatirani nani rengbe arengba ka sa rani ani ga kusayo rogo toroyo. Gu sakapai du tipa kakuti manga rurupai, si nigupai du ninyanyakipa pai furani gbe. Gu Barani du ngbangbaturũ yo nagumba gupai furani rengbe ani ka diaha ku ngbaduraniyo. Ko nayaa: “Ako wire, mo dú ni iratatamana, ka fu ngbarago fu kpotore yo, ya mi karaga pai fu gu ni nasoa pai kuti re.” (Asanza 27:11) Nairiwo gu kparakpara mamu du berani re! Zavura agu arungbura du ani nani gbiati gaani zangarengba, ani rengbe arengba ka sa Bakusirani ko du na ngbarago. Ani namangaha wo ho gaani nyemuse koyo du Yekova ni asa rani ani ru nyanyakii rogo kpakaraapai gbiati asada. Gu ndikidi nyemuse nga ga aKristano nahi apai dunduko. Si adigongo te.—1 AKorindo 13:7, 8.
6. Wai Satana akitingbaanga Yekova, na si ada ti ginipai?
6 Gu buku nga ga Eyobo nayugopa Satana ziazia ya ko nga gu boro nasoapai kuti Yekova. Si nayugopa gu mangaapai a nga ga gi kare aboro abingo ko re ya, na ko nakpinyemu ka gbarasapa gaani pagume dagbarani na Mbori. Nibi gu kpiapai nga ga Eyobo, Satana akitangbaanga agu amoyambu nga ga Yekova yo dunduko nzunzu ya i nairiso Ko mbiko Ko nafu ahe fuyo, na ko kini yuguhe ya gayo nyemuse tipa Mbori rengbe arengba ka zera. Ko aima digo nisoipai kuti Mbori tipa akutu agarã. Ho i aba Satana ni ngbangbaturũ yo ku auru kpotosende, fugo apoi ngbangbaturũ yo kini ringbisi pako ya ko nga “bakitingbanga awirinarani,” na ki ya ko nakitangbaanga yo “barangba gaani Mbori na uru na yuru.” (Yugoti 12:10) Nidu ani niruru rani rogo gaani hipai yo, ani rengbe ka yugoho ya ndu ga Satana kitangbaangase ti ni te.
7. Wai rengbe ani ka mangapai sa gu rungbura nga ga borose tipa ka hi arungosiro?
7 Ani duwa ka ani tingidi gupai nga, Bakitingbanga nika mangasunge amanga na agu akpakarapai dunduko ani agbiatirani nani tipa ka turuso rani kusayo ti Yekova. Ti gini regbo ko aʹasadi Yesu? Ko aʹasadi ko ti gu regbo ko aduna gomoro fuo ginoko riahe tipa dungu aʹuru. (Ruka 4:1-3) Sidu, gu ome Yesu adu nani nga ga toro aundo ko ko ká gu asada Satana aye nani fuko re nyanyakii gbe. Nairiwo wai duhe ninyanyakipa pai tipa ani ká agu arungbura dunduko nga ga borose, isoke nga gu naye mbiko kaza watadu gbinza, nidu ani ngangaraa rogo toroyo! Ka ‘gu kpotorani du zegi yo vura zirã’ vurũ, ani arengbanga ka ga kusayo te, mbiko “gu tororani du ku vuru he yo i nambakada ha waragoagira.”—2 AKorindo 4:16.
8. (a) Wai rengbe agu aberã du nigbegberẽhe ka zeresa kpotoraniyo? (b) Gini sino berã Yesu adu nani?
8 Kurii gure, bakere gberarago rengbe arengba ka zeresa boro rogo toroyo. Boro rengbe ka bakabangirini ki yaa: ‘Tipagine Yekova ambu agi apai re ti ni si naamanga?’ Gu kura wirina i namangi funi gbegberẽe rengbe ka sanahe ki yaa: ‘Wai rengbe wirina ka manga fere wa gure?’ Ngbatunga agu aberãpai re rengbe ka sa rani ani basapa gu banguapai du tipa gupai re, na ani kini moiberã rani gbe fuo kina agu apai du tipa tirani. Gu bakere gberarago Eyobo adu nani mbiko agu abakureako nadu biata, nga aguyo naagumba kina aziree, si agberesi pako berãko yo wakina gu kaza agberesipa kpotoko. (Eyobo 16:20; 19:2) Teketeke a, gu mokedi nangia Pauro ayuguhe ki ya ka boro zingi tipa gbanga regbo, si nika ‘mbákada gene fu bakitingbanga.’ (AEfeso 4:26, 27) Kuba gupai nga aKristano duna bakere gberarago watadu kadu na zinga kuti kura boro sa watadu ka kpakanahe tipa agu apai andunga wenengai ya, si naida i pekefuo gu kpiapai Yesu amoihe ‘nifuko tiko kube guko nasapangbangaa nzunzu,’ nga Yekova Mbori. (1 Petero 2:21-23) Ka gaani ‘berãpai’ duwa ga Yesu, si rengbe kadu nibakere bandahe furani be gu zubohe nga ga Satana.—1 Petero 4:1.
9. Ginipai Mbori akido rani nani nibipa agu akpakarapai watadu asada rengbe ka gbia rani?
9 Nibambatapai, ho kpakaraapai agbia rani ni, ka ani yanga wee Mbori du nabazinga kuri rani ya. Ngbatunga gu zanga giarogopaiyo re aba gberarago ti Eyobo ti gu regbo abakureako aabirako na gayo gbegberẽ afugo, ono nga agu aboro tie ka ngarasi ko. (Eyobo 19:21, 22) Ziazia Kekeapai nakata mange turani yo na agu afugo nga: “Ka i asadi nga Mbori na gbegberẽpai te, ko aasada nga boro tigako wa sa te.” (Yakoba 1:13) Kuba gure, Yekova nakidohe ka undo rani ani hi agu apai ani agbiatirani nani, na ko ki fu gene furani ani oro ngbaha be asada. (Atambuahe 55:22; 1 AKorindo 10:13) Ka ani mbedi koyo du Mbori ni ti regbo rungosiro, si rengbe arengba ka sa rani ani duna wene bipai, na ani ki rengbe ka ká fu Bakitingbanga.—Yakoba 4:7, 8.
Agu Apai Rengbe ka Undo Rani Ani Hipai
10, 11. (a) Gine naundo Eyobo ko hipai? (b) Wai padu Eyobo na wene sangbakpotoyo aundo ko?
10 Zavura gu kerepai namangi Eyobo re, kodihe kuti gu gberangbaayo nangia ‘ga agu aboro ka ngarasi ko,’ gbiati gu iraira giarogopaiyo ko adu nani nibipa ndu gupai gberangbii aye ti ni kuriiko, ko akakuti gako ruru mangaapai kindi. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gako hipai? Zanga kapa, gu banguapai ko adu ti ni na diabese angia ko adu niruruko fu Yekova. ‘Ko anaagunde ti Mbori kini ne gbigbitapai.’ (Eyobo 1:1) Si nangia gako sino raka. Eyobo aká ka sa giiko na Yekova, zavura ho ko ainonga ndu gupai gberangbii aye ti ni kuriko ya. Eyobo aima ida ka iriso Mbori rogo wene aregbo na rogo gbegberẽ aregbo a.—Eyobo 1:21; 2:10.
11 Padu Eyobo na wene sangbakpotoyo angarasi ko angarasa a. Ho Eyobo aberẽ gupai ni nga ko nandu ka kpi, ko aduna ngara mbiko gupai nga ko aini gupai nga ko amangisunge nyanyakii tipa ka undo kura aboro, na ko akakuti ga Yekova agene, na ki ká angbatunga zire irisombori dunduko.—Eyobo 31:4-11.
12. Wai Eyobo akaragapai kuti gu undo ko agbiaha be Eriu?
12 Rengo ngaha nga, Eyobo aida undo tipa ka aria gako bipai rogo kura abangiriba. Na ko adi gu undo re kugume na umbasitise, na si angia gu kurapai nasako ko hipai na kidu na diabese. Eyobo adegetuko na irisa kuti gu rugute nga ga tatamana Eriu afuhe fuko, na ko ki di ga Yekova rugapai kugume. Ko ayaa: “Mi agumba gu pai mi aruga nga tire na ni ya. . . . Mi payasi tire ki sa gi berã rogo nvutu na kuke yo.” (Eyobo 42:3, 6) Zavura gu kere kaza naamanga Eyobo kindi re, ko aduna ngbarago berewe mbiko gu ariapai ko amangihe berãko yo na si ki mbedisi ko na Mbori. Ko aya fu Yekova wee: “Mi ini he ni rengo ya mo rengbe ka manga apai dunduko.” (Eyobo 42:2) Mbiko gu ga Yekova sakarogopaiyo tipa pakio Pako nadu ziazia re, Eyobo arugutiko wenengai naapa gako bangiriba ringbisihe kuti Bakusiahe.
13. Wai padu Eyobo na inapai aundo ko?
13 Niyangaraha, Eyobo amoi bangua kpiapai nga ga inapai. Agu abakureako nangia airaziree naye ka ngarasa ko re afu bakere gberarago fuko, ono wa si avura duwo, ho Yekova asana Eyobo ni ko kpari kpee tipa yo, ko amangihe kinawo. Fuo gure ngbutuko, Yekova akaraga kpoto Eyobo kubaha niwenehe. (Eyobo 42:8, 10) Si tie ziazia nga, bakere zinga arengbanga ka undo rani ani hipai te, kuba gure, nyemuse gbiati inapai rengbe ka undo rani. Ka ani mbu zinga, ani gbia undo agbia rogo toroyo, na Yekova nafu maku afu fu agu aboro namanga wo.—Marako 11:25.
Agu Abafurugute Duna Tatamana, I Naundo Rani Ani Hipai
14, 15. (a) Gini asino rengbe ka undo bafurugute ni undo kura aboro? (b) Tipagine Eriu adu ti ni na diabese rogo undo ko Eyobo?
14 Gu kurapai rengbe ani ka wirikaha ti gu pangbangaa du tipa Eyobo, si nga nyakapa agu abafurugute duna tatamana. Ngbatunga agu abafurugute re wakina agu awirina du ‘tipa unda rani rago gberangbii.’ (Asanza 17:17) Ono tie, a wa gu pangbangaa nga ga Eyobo ayugoho, bete abafurugute rengbe arengba ka imisa boro kuba gupai nga i mbakadipai. Si naida wene bafurugute duna nunga, irisa, gbiati weneringise, a wa Eriu adu. Si naida abaakumba gbiati agu aKristano nyaki rogo toroyo rugusipai bangiri agu awirina duna kpakaraapai rogo gayo raka yo, na nimanga yo ho wo, si naida i wirikipai rogo gu buku nga ga Eyobo.—AGaratio 6:1; AEbere 12:12, 13.
15 Dungu wene apai kinaho rengbe ani ka wirikaha nibipa wai Eriu amangipai. Ko adegetuko wenengai mbata ko nika karagapai kuti gu iraira apai abakurea Eyobo agumbaha. (Eyobo 32:11; Asanza 18:13) Eriu azungadi Eyobo a wa boro naazungadi bakureani. (Eyobo 33:1) Nigu mangapai nadukia ti ga agu akumba nadu biata naya i aye ka ngarasa Eyobo re, Eriu abinga tiko kuari ti Eyobo te. Eriu ayaa: “I amangi re a kina rogo pere.” Ko aidanga ka gbia mbugo kuti gu ga Eyobo rungo na kungbo afugo te. (Eyobo 33:6, 7; Asanza 12:18) Kuba gupai nga Eriu naabira Eyobo tipa gu gako sino mangaapai nadumbata, ko atambua Eyobo tipa gako ruru mangaapai. (Eyobo 33:32) Gupai nyakipaha gbe nga, Eriu aduna gu bipai nga ga Yekova, na ko aundo Eyobo tipa ko moiberã ko kuti gupai nga Yekova arengbanga ka mangapai niʹirairaha te. (Eyobo 34:10-12) Ko angarasi Eyobo ko kido kina kuti Yekova, kuba gupai nga ko yugupa gako ruru mangaapai. (Eyobo 35:2; 37:14, 23) Agu aKristano nga abaakumba rogo dungurati gbiati kura aboro rengbe arengba nirengo ka gbia wenepai ti ngbatunga gu kpiapai re.
16. Wai agu abakurea Eyobo nadu biata aduni agu aũsunge nga ga Satana.
16 Gu ga Eriu arugute nangia ga tatamana adukia ti gu gbegberẽ afugo nangia ga Erifaza, Biridada na Sofara. Yekova aya fuyo wee: “Oni agumba nga gu pai tipa re naru te.” (Eyobo 42:7) Wa si avura du nga i aduwa agu aboro nadu na wene berã, i amangipai wa agu aũsunge nga ga Satana, kuba gupai nga i duwa agu abakure du niruruyo. I dunduko biata aaberã gupai nga, gu gberangbii naye kurii Eyobo re, si aye mbiko kina gako pai. (Eyobo 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Ringbisihe kuti fugo Erifaza, ko aya, Mbori amaanga berãko fuo gako amoyambu te, na ka si vura du nga boro niruruni watadu ni niruruni te, gure abinga ko te. (Eyobo 15:15; 22:2, 3) Erifaza akitangbaanga Eyobo a tipa gu irairaapai ko aamanganga ha ya. (Eyobo 22:5, 9) Ono tipa Eriu tigako, ko aundo Eyobo rogo toroyo, na dedede, si niingia gu sásá nga ga gu bafurugute duna nyemuse.
17. Ginipai si aida ani moihe ku berã rani yo ho ani agbiatirani ni na asada?
17 Gu kurapai kinaho rengbe ani ka wirikaha rogo gu buku nga ga Eyobo nibipa hipai. Gaani Mbori duna nyemuse, ko nabi agu apai abi namanga rani, na ko nika undo rani aundo ngba agene nibakiakia. Mbata kusayo, ani nigedipai tipa Elsa Abt. Oni berãnga kurii gupai ri adigisi fugori nani. Ri ayaa: “Mbata fu i zi re, mi agedi gu waraga wirina sa akehe nga gu nayawee ho du boro ni rogo kere asada, ga Yekova toro nafu zereda afu funi. Mi aberẽhe tigimi nga ri aaʹabiapai aʹabia. Ono ho mi agbia kpakaraapai ni, mi ainihe nzunzu ya gupai ri agumbaha re, si angia kina ziazia rengo. Si amangi kinawo nirengo. Si nikpakarapai ka ida kuti ni, ka boro agbianga ti ni mbataano na kpakarapai ya. Ono wo tie si amangi tipa re nzunzu. Yekova naundo rani aundo nirengo.” Elsa aafuranga tipa gupai Yekova arengbe ka mangaha watadu gu ko amangihe vuru akutu agarã kusayo ti rago Eyobo te. Ri aafura nzunzu kina tipa gaani regbo. Ii, “Yekova naundo rani aundo nirengo!”
Maku Du fu gu Boro Nahipai
18. Gini weneapai Eyobo agbiaha mbiko gako hipai?
18 Bete aboro gbua dagbarani yo rengbe ka gbiatiyo na agberangbii wagu nangia ga Eyobo re. Ono ka si vura du nga kina gini gberangbii du gi zegino re nika ye nani kuri rani, ani na nyanyaki nduapai berani ka kakuti gaani ruru mangaapai wakina Eyobo. Nirengo, hipai ambakadi ga Eyobo raka. Si asako ko duna wene asino dunduko beko zanga gu kpa koyo. (Yakoba 1:2-4) Si anyakasi gako pagume dagbako na Mbori. Eyobo ayaa: “Mi agi pa ro be kina gu giapai nga ga tue; ono awere bangire nabi ro.” (Eyobo 42:5) Pa ka Eyobo kuti ruru mangapai ayugu gupai nga Satana nga iraziree. Fuo dungu akama agarã kusa, Yekova aringbisipa gu gako moyambu nangia Eyobo niwene kpiapai nga ga ruru mangapai. (Yezekere 14:14) Ga Eyobo kakuti ruru mangaapai gbiati hipai nafõngbadu ga Mbori aboro yo afõ daaku areme.
19. Tipagine oni aberã gupai ti ni nga hipai nigupai ngbaangba?
19 Ho gu bawiriki nangia Yakoba akepai ni tipa hipai fu agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã, ko aringbisipa gu weneapai hipai aye nani. Ko amangisunge na gu kpiapai nangia ga Eyobo ka tingidayo nani ya Yekova naundo gako amoyambu aundo nga aguyo du niruru yo fuko. (Yakoba 5:11) Ani nagedaha rogo Eyobo 42:12 kini yaa: “Yekova afu maku fu Eyobo ti kusa rago susi gu naadu mbata.” Mbori afu ahe fu Eyobo bara ue kuba gu paha agberẽ, na ko araki wene raka tipa gbanga regbo. (Eyobo 42:16, 17) Wakina gure a, agu aima dunduko rengbe ani ka hihe, gbiati kpakaraapai watadu bakere gberarago rogo gi digido zegino re, Mbori nika diaha adia kusayo, ka paha ayengo berewe ku berã aboro yo rogo gu gako vovo zegino nika ye ya. (Yesaya 65:17; Yugoti 21:4) Ani ima gia pa gu hipai nangia ga Eyobo, na mbiko gu undohe nga ga Yekova, si naida ani diberã ka pekafuo gako kpiapai. Ziazia Kekeapai nakidohe kini yaa: “Maku du fu gu boro naru nyanyaki rogo asada, bambiko ho i ka bi gani pai ni si rengbe, i afu gu kpakpari unga fu ni, Gbia akido he tipa ha fu agu yo nakpi nyemu ko.”—Yakoba 1:12.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Wai rengbe ani ka sa ngbarago ti Yekova?
• Tipagine si aidanga ani digisipai ti ni ki ya gu kpakaraapai namanga rani, Mbori du naba zinga kuri rani ya?
• Gini apai naundo Eyobo ko hipai?
• Wai rengbe ani ka wirika gu kpiapai nangia ga Eriu ho ani anyakasa akuarani aidipase ni?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 20]
Wene bafurugute nayugo nunga, irisa gbiati weneringise
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
Elsa na Harald Abt