Oni Kpinyemu Gu Mbori Nakpinyemu Roni
“Mo kpí nyemu Gbia nga ga Mbori kpotoro yo dunduko, na mbisimoro dũ, na ga berã dũ.”—MATAYO 22:37.
1, 2. Gine naavura sa aFarusi i sanahe tipa gu ndiko paha anyaki kisusi?
DAGBA agu andiko bangehe asusi 600 rogo ga Moize aNdiko, ginigu paha anyaki gbe? Si ziazia nga, gu sanahe re anaaye na gbangagbanga akango dagba aFarusi ti rago Yesu. Ya mo si angia gu ndiko nadu tipa amotumo? Nirengo, pa agamahe aima kio mbiko aboro anaafuka agamahe fu Mbori tipa anduhe ue, nga ko mbupai fuyó ti gayó ingapai na ka yugo gayó tambuahe nani fuko. Na ya mo gu ndiko nadu tipa yeratise du paha anyaki gbe? Pa gu ndiko re aima nyaka a, mbiko yeratise angia gupai i anaaino pa gu mokido ti ni Yekova amangihe na Abarayama.—Bambata Pai 17:9-13.
2 Ngba kura gene, agu aYuda nakakuti sino atitayo aya tigayo wee wa duhe nga agu andiko dunduko Mbori afuhe aduna kikiipaha, ka pa akuraha vura wira wa si tooni ti agu akuraha, si adunga nirurupai boro tumbapa kuraha kuari ti kuraha te. AFarusi adiberã tie ka sana Yesu na gu sanahe i anaatikango riipaha re. Isoke i avura berãha ya gu sanahe re nika sa Yesu ko gumba gupai nika gbarasa rimoko ka aboro akidonga berewe kutiko ya. Guni sa dagbayó aye koyo du Yesu ni ki ya fuko: “Bayugupai, dagba arugute dunduko gini gu susi?”—Matayo 22:34-36.
3. Gine Yesu ayawee si nga bakumba rugute?
3 Gu karagapai Yesu afuhe, si na nyanyakipaha tipa rani areme. Rogo gako karagapai, ko agumbapa gu memepai nadu rogo ndikidi irisombori nga gu memepai nika nyeanye a kindi rogoho. Ko adipai rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 6:5 ki gumbaha ki yaa: “Mo kpí nyemu Gbia nga ga Mbori kpotoro yo dunduko, na mbisimoro dũ, na ga berã dũ. Gu rugute nga bakumba ha susi si nga gere.” Wa gu Farusi re avura sanahe tipa rugute gbua kina sa, Yesu afuhe fuko ue. Ko adipai rogo Pa Amotumo 19:18 ki yaa: “Kura ha wa kina ha nga gere, nga, Mo nikpí nyemu kuaro wa mo akpi nyemu tiro.” Fuo gure, Yesu aya tie wee agi andiko re nga meme agu apai dunduko du tipa ziazia irisombori. Nikisoko gene tipa i ka sanako ko tangara gu yangara andiko tona ti gu kiipaha gbe ki digisihe kuti gu duna tooni paha, ko adigisi fugo kini yaa: “Agi arugute ue re nasongoda arugute dunduko na anebi.” (Matayo 22:37-40) Rogo gi papara kekepai re, ani nika wisigo gu rugute kiipaha gbe dagba agi arugute du ue re. Tipagine si aida ti ni ani kpinyemu Mbori? Wai ani ayugo nyemuse tipa Mbori? Na wai rengbe ani ka sonosa gu nyemuse re? Si ninyanyakipa pai ani ini akaragapai kuti agi asanahe re bambiko ka ani aida ka fu ngbarago fu Yekova, ani duwa ka ani kpinyemuko na ngbaduraniyo dunduko, na mbisimo rani dunduko na gaani berã dunduko.
Wai Nyakipa Nyemuse?
4, 5. (a) Tipagine gu karagapai Yesu afuhe fu Farusi aairiwongo ti ni ti gu Farusi re ya? (b) Gine kiipaha bangiri Mbori kisusi amotumo na agamahe?
4 Si nawira gupai nga, ga Yesu karagapai aairiwongo ti gu Farusi nasana Yesu re te, watadu ka gbera tiko a te. Ko aima ino ho nga nyemuse tipa Mbori angia nyanyakipa pai rogo ndikidi irisombori, wa dungu aboro avuranga du na ngbatunga gu nyemuse re ya vurũ. Si adu nisino aboro i naakusapa gayó idapase bambutiria yo, na gu kusapai re anaakoda gu papara Ziazia Kekeapai du rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 6:4-9, nga gu Yesu agumba sangbaha re. Ringbisihe kuti gu bangisapai nga gu Marako akehe tigako, gu Farusi re aya fu Yesu wee: “Ii, Bayugupai, gumba mo ho ni rengo wenengai ya ko sa; kpi nyemu ko kpoto yo dũ, na berã dũ, a ome dũ, na kpi nyemu agu aboro ini ni yo dunduko wa ni akpi nyemu tini, si kii ti zozo ũmotumo na ũbuga dunduko.”—Marako 12:32, 33.
5 Wa si avura du nga Mbori anaaida aboro naafuka amotumo nga gu ga Moize Ndiko aidaha, gupai paha anyaki bangiri Mbori gbe angia gu nyemuse nadu ti gako amoyambu. Pa fuuyó bavurukporo fuko sa ninyemuse paha akii gbe kisusi fu dungu akutu abameme fuko na gbegberẽ ngbaduseyo. (Mika 6:6-8) Oni tingidinga pa gu pangbangaa du tipa gu rungorungo dekurugbo Yesu abi ri yekaru yo Yerusarema yo. Gu rukutu azau marã ue ri abaha kurogo sanduki gamahe arengbanga ka ngbe kandara bavurukporo sa te. Ono wa si avura duwo, gu gari gamahe ri afuhe ninyemuse fu Yekova re, si aduna kikiipaha bangiriko kisusi gu kikindigi agamahe kumukokumuko aboro aabaha. (Marako 12:41-44) Nairiwo wai si angarasa rani ka ino gupai nga, Yekova nabi gaani nyemuse na kikiipaha, nga guhe rengbe ani arengba dunduko ka fuhe fuko ka kina gini apai vura du tipa rani vurũ!
6. Ginipai Pauro akehe tipa nyakapa nyemuse?
6 Wa gu mokedi nangia Pauro aanyakasapa nyakapa nyemuse rogo ndikidi irisombori, ko akepai ki yaa: “Ka mi gumba pai ni agu afugo nga ga aboro na gu nga ga amaraika, ka nyemuse adu nga ti re ya, mi du wa kina sirigi napaa apaa, wa kina gu he nawo ruguzuruguzu. Ka mi rengbe na gumba pai wa anebi, ki ini pa gbugbu apai dunduko na agu apai i aina ha dũ; ka mi du na idapase dunduko rengbe na gbisa abaagangara, [ka] nyemuse adu nga ti re ya, mi du nga ni he te. Ka mi fuku gimi aũkporo dunduko ka riga rungorungo aboro, ka mi fu kpotore i zo ho azo, [ka] nyemuse adu nga ti re ya, si du nga ni he fere te.” (1 AKorindo 13:1-3) Si tie ziazia nga, nyemuse nga nyanyakipa pai ka ani aida gaani irisombori fu ngbarago fu Mbori. Ono wai tie ani ayugo gaani nyemuse tipa Yekova?
Gu Gene Ani Ayugo Gaani Nyemuse Ngbaha Tipa Yekova
7, 8. Wai rengbe ani ka yugo gaani nyemuse tipa Yekova?
7 Dungu aboro nayawee nyemuse nga guhe nafõrani ngbaduraniyo ka ani adunga na ome berani kuriihe ya. Aboro nayawee nyemu nawana ati ku kpoto wana yo, ka ringbisapa nyemuse nigupai namanga nisaha. Ono tie, anga ndikidi nyemuse nga guhe nafõrani afõ gbua ngbaduraniyo te. Boro namangapai amanga ka yugo gani nyemuse nani, angianga gu kungbopai gbua du ngbaduniyo ya. Ziazia Kekeapai nafura tipa nyemuse ya si nga “gu gene ngba susi” na nigupai ani ‘apeka fuoho’ apeka. (1 AKorindo 12:31; 14:1) I nangarasa aKristano ‘ka i dunga na nyemuse kina rogo fugoyo ya, ni mirãse a ya; ono i yuguhe rogo mangapai yo na rogo rengo yo.’—1 Yoane 3:18.
8 Nyemu Mbori nasa rani ani mangi gupai ngbatiko na ka nyakasapai kubara gako bakere pagbia yo, rogo fugoyo na rogo mangaapai yo. Si nasa rani ani ne kpinyemu zegino na gu gaha apai zanga sinombori. (1 Yoane 2:15, 16) Agu aboro nakpinyemu Mbori, i nasoga gbegbereapai. (Atambuahe 97:10) Kpinyemu Mbori nakoda kpinyemu akurase a, nga gu ani ka sakapai tipaha rogo gu papara kekepai naye fuo gere. Kurigure, kpinyemu Mbori naida gupai nga ani gisangbako. Ziazia Kekeapai nayaa: “Gi nga du [ani] na nyemu Mbori re, nga ka ani kuti gako rugute.”—1 Yoane 5:3.
9. Wai Yesu ayugu gako nyemuse tipa Mbori?
9 Yesu ayugu wai nzunzu si aida ani kpinyemu Mbori. Nyemuse nasako ko mbu kpuko ngbangbaturũ yo ka ye ka raka auru kpotosende niboro. Si asako ko taasirimo Bako rogo agu apai ko amangihe na gu ko ayuguhe. Nyemuse asako ko ‘gisangbaa dati kpio.’ (AFiripoio 2:8) Gu gako giasangbaa re, nangia gu gene ko ayugupa gako nyemuse ngbaha, na si ki zaki gene fu ruru aboro i ru gigirii barabangiri Mbori. Pauro akepai ki yaa: “I amoi dungu aboro ni aboro ingapai mbiko ga gu boro basapai sa [nangia Adamu], kina wo i ka maa dungu aboro ni ruru aboro bangiri Mbori mbiko ga gu boro giasangba sa [nga Yesu Kristo].”—ARomo 5:19.
10. Tipagine kpinyemu Mbori akoda giasangbako ti ni?
10 Wakina Yesu, ani nayugo gaani nyemuse tipa Mbori nigia ani sangbako. Gu mokedi nangia Yoane Yesu akpinyemuko gbe akepai ki yaa: “Gi nga nyemuse re nga ani nita fuo gako rugute.” (2 Yoane 6) Agu aboro nakpinyemu Yekova nirengo, i na nyemu ka dia arugute beko. Fuo rugayó tiyó na gupai nga i arengbanga ka ruga gayó apai na diabese te, i nakido kuti ga Mbori tatamana na kini ra kutii gako arugute nga ga nyemuse. (Yeremaya 10:23) I wakina agu aboro nadu Beroya yo nga aguyo nadi fugo Mbori kugume “wenengaĩ ka berã ha,” na kidu na kakaka nyemu ka manga gupai Mbori akpinyemuhe. (Amokedi 17:11) I aawisigo Ziazia Kekeapai sirisiri tipa ka giarogo gupai wenengai Mbori akpinyemuhe, tipa si undoyo i yugu gayó nyemuse rogo gu mangaapai nga ga giasangbaa.
11. Gine pa kpi ani nyemu Mbori na ngbaduraniyo dũ, na berã rani dũ, na mbisimorani dũ na omerani dũ akodaha?
11 A wa Yesu agumbaha, kpinyemu Mbori nakoda ngbaduraniyo naabaha, berã rani naabaha, mbisimorani naabaha na omerani dũ. (Marako 12:30) Ngbatunga gu nyemuse re naenga ngbaduseyo, kini kodi gu nyemuapai du yo, agu aberã du rogo rani yo, na ani kidu na kakaka nyemu ka fu ngbarago fu Yekova. Ani nakpinyemuko akpi a na berã rani dũ. Ani aranga nigorani fu Yekova ku bitimo te; ani ima inoko, gako asino, gako arugute, na gako aringbisapai. Ani namangasunge na mbisimorani dũ, nga ani naabarani dũ gbiati agu ahe du berani, ka mangasunge fuko na ka sambuoko. Na ani namangasunge na omerani a ngba kina gu bangisa gene re.
Tipagine Si Aida ti ni Ani Kpinyemu Yekova?
12. Tipagine Mbori akpinyemu gupai ti ni nga ani kpinyemuko?
12 Ndupai sa dagba akuraha si aida ti ni ani kpinyemu Yekova nga, ko nakpinyemu ani wiriki manga asinoko. Mbori nga gu boro nyemuse aenga tiní na ko nzunzu nayugo wai furani si aida ani du na nyemuse. Gu mokedi nangia Yoane akepai ki yaa: “Mbori nga nyemuse.” (1 Yoane 4:8) Mbori akusi aboro nikpiako; ko amangi rani ani kpinyemu akuarani. Nirengo, mburu ga Yekova bakere pagbia rii nyemuse. Agu aboro ko aida yó nigako azogo, ko naida yó i du ni agu aboro namangasunge fuko mbiko nyemuse na mbiko i nakpinyemu gu ruru gene ko azogarago ngbaha. Nirengo, nyemuse nga nyanyakipa pai tipa aboro gbiati anyaa naaraka rogo pazereda na apai kini ndu kinakubani sa.
13. (a) Tipagine i aya ti ni fu aYisaraere wee: “Mo kpí nyemu Gbia nga ga Mbori”? (b) Tipagine ruhe aru ti ni Yekova sana rani ani kpinyemuko?
13 Gu kura ndupai ani akpinyemu Yekova ti ni nga, ani na tambuahe tipa agu apai ko namangihe tipa rani. Oni tingidinga gupai Yesu agumbaha fu aYuda ki yaa: “Mo kpí nyemu Gbia nga ga Mbori.” Si adunga nga i kpinyemu gu mbori nadu tuturũu tiyó i ainongo ko ya te. Si adu nga i kpinyemu gu Mbori naima yugo gako nyemuse tipa yó. Yekova nangia gayó Mbori. Ko nangia gu Boro nakusi yó kusayo Ezipeta yo ki ye naayó kurogo Ringara Mokido, kini banda yó na kini songodi yó, na kini ngerefuo yó, na kini rugu yó ninyemuse. Areme, Yekova nga gaani Mbori, nga gu boro nafu Wiriko nimotumo tipa wa ka ani gbia nyenye unga. Ruhe aru Yekova sana rani ani kpinyemuko bambiko i nisa age ku akoro akurara yo! Ani nakpinyemu Mbori mbiko ko nakpinyemu rani mbata; si ngawee ko nasana rani ani kpinyemuko bambiko ko nakpinyemu rani akpi. Ani nakpinyemu gu boro “nyemurani adu . . . [tiní] mbata.”—1 Yoane 4:19.
14. Rogo gini agene du ga Yekova nyemuse wakina gu nga ga gu vungugude duna nyemuse?
14 Ga Yekova nyemuse tipa ngbatunga aboro wakina gu nyemuse nga ga gu vunguagude duna nyemuse tipa awirini. Wa vura duhe nga avunguagude nga kpakpa aboro, i namangasunge nyanyakii tipa dungu agarã ka ngerafuo awiriyo, kini tumo bakere gbe wa i amangaha. Avunguagude nayugopai fu awiriyo, kini ngarasi yó, kini songodi yó, na kini fu arugute fuyó bambiko i naida i du na ngbarago na kini raki kumbatayo. Gine avunguagude aidaha kuba gi gayo ambugo re? I naida awiriyo kpinyemu yó na ki di agu apai kugume i agumbaha fuyó tipa si undoyo kumbatayo. Ya mo anga ruru berã ngaha wa gu Barani nga rengberengbe boro du ngbangbaturũ yo aida ani yugu gaani tambuahe tipa agu apai ko amangihe tipa rani tee?
Sonosa Nyemuse Tipa Mbori
15. Gine nga bambatapai tipa ka sonosa nyemuse tipa Mbori?
15 Anga regbo ho ani abinga Mbori ti ni watadu ka gia fugoko te. (Yoane 1:18) Wa vura duhe wo, ko nayamba rani ani zi dawedawe pagume naako. (Yakoba 4:8) Wai rengbe ani ka mangaha? Bambatapai tipa ka kpinyemu boro nga ka ino gu boro re; bambiko si nikpakarapai ani kpinyemu gu boro ani ainongo ní ya. Yekova aima fu Fugoko, nga Ziazia Kekeapai tipa ani wirikipai tipa ko rogoho. Si nga ndu gupai Yekova angarasa rani ti ni rogo gako riigbu ani naageda Ziazia Kekeapai dedede. Ziazia Kekeapai nga gu buku nayugopai furani tipa Mbori, tipa asinoko, na tipa gako mangaapai na aboro vuru agu akutu agarã susi. Wa ani kaa berãkurii agu apangbangaa re, gaani tambuahe gbiati nyemuse tipa Mbori nika sona.—ARomo 15:4.
16. Wai pa berã ani kurii ga Yesu sunge tungusapai akiiso gaani nyemuse tipa Mbori?
16 Banguapai tipa ani sonosi gaani nyemuse tipa Yekova nga ka berãkurii gu raka nangia ga Yesu na gako sunge tungusapai. Nirengo, Yesu ayugu asino Bako teketeke gbe si ki sako ko yaa: “Gu ni bi re ni bi Buba.” (Yoane 14:9) Ya mo gu nunga Yesu ayuguhe wa ko azingisi bangisa wiri dekurugbo, si afõnga ngbaduroniyo tee? (Ruka 7:11-15) Ya mo anga wenepai ngaha ka ino gupai nga, Wiri Mbori, nga gu Bakerepa kumba kisusi naraki auru kpotosende, azundu ndu gako abawiriki niumbasitise tee? (Yoane 13:3-5) Ya mo si afõnga ngbaduroniyo ka ino gupai nga, wa pako avura kio na ko ki vurangia iratatamana kisusi kura aboro dunduko, ko aumbasipa tiko aboro dunduko kini ye fuoko kodihe na rukutu agude tee? (Marako 10:13, 14) Wa ani kaa berãkurii agi apai re na kidu na tambuahe, ani nikadu wakina agu aKristano Petero akepai tipa yó ki yaa: “Ko oni abi nga ko ya, ono oni ki nikpi nyemu ko.” (1 Petero 1:8) Wa gaani nyemuse tipa Yesu nikaa asona, kinawo a gaani nyemuse tipa Yekova nikaa sona.
17, 18. Pa berã ani kurii gini mbakadapai nga ga nyemuse Yekova amangihe rengbe ka kiiso gaani nyemuse tipa ko?
17 Gu kura gene berewe rengbe ani ka sona rogo gaani nyemuse tipa Mbori ngbaha nga ka berãkurii gu bazagino ahe ko amangihe tipa ka sa rani ani gbia ngbarago be raka. Si nga gu wene ahe ko akusihe, gu dungu wene ariahe duho tipa ka rihe, dawedawe bakure na akuarani, gbiati gu bazagino kura ahe nafu ngbarago furani rogo raka. (Amokedi 14:17) Wa ani kaa wirikapai tipa Mbori bakere gbe, kinawo bakere gbe ani kadu na ndupai berani kadu na tambuahe tipa gako wene sino na weneringise adunga digidoho ti ni ya. Oni berẽnga tipa agu ahe Yekova namangihe tipa kina boro oni nitironi. Ya mo oni aidanga kuti gupai nga rẽhe arẽ oni kpinyemuko tee?
18 Dagba gu dungu agamahe fuuku ko ho furani, gu sa nga gu mamu nga ga kparakpee fuko ti gu regbo ani aida nani, niini gupai nga, “gu ko ninagia kpetambuahe,” ko nadegatuko adega. (Atambuahe 65:2) Yekova afu pagbia fu Wiriko na ki asiako nibazogo na nibasapungbangaa. Ono tie, wa ko avura mangaha wo, ko afunga gu sunge nga ga degatue kuti akparakpee fu boro te, zavura Wiriko vurũ. Kina boro ko nitiko nadegatuko kuti gaani akpee. Sidu, gu nyemuse Yekova ayugoho tipa rani, si nasa rani ani mbedi naako.
19. Gini akidohe nga ga Yekova naye na ani koyo du ko ni?
19 Ani na mbeda na Yekova a ho ani awisigopa agu apai ni ko nambakadihe tipa ngbatunga aboro kumbatayo. Ko kidohe ka digiso akaza, arungo, na kpio. (Yugoti 21:3, 4) Fuo ngbatunga aboro dunduko da nirengberengbeyo zanga ingapai, anga boro ho berewe nikaa rungo be gberarago, zerakpotoseyo, watadu be gberango te. Gomoro, rungo, na avura adunga berewe te. (Atambuahe 46:9; 72:16) Mbori asa kpotosende si du niparadizo. (Ruka 23:43) Yekova nika yeaye na agi amaku re, angianga mbiko si naida ko mangihe ya, ono bambiko ko nakpinyemu rani akpi.
20. Ginipai Moize agumbaha nibipa nyakapa kpinyemu Yekova?
20 Sidu tie, wene nduapai kinaho rengbe ka sa rani ani kpinyemu Mbori na ka sa gu nyemuse re si sono. Ya mo oni aandu kumbatayo kindi kaa kiiso gaoni nyemuse tipa Mbori, kini mbuko ko rugu gaoni agene? Gu siapai re nabi kina roni. Moize aima kpariapa agu aundo du ti sonosa nyemuse tipa Yekova na ki nye rogo gu nyemuse re. Moize aya fu agu aYisaraere nadu bakuru kusayo wee: “Oni sía unga, oni ki nye ni ungaroni, oni na awironi a, ka akpi nyemu Yekova gaoni Mbori, ka agia fugoko, ka aka kuti ko; bambiko ko nga gaoni unga, nga bagiza gaoni arame.”—Pa Fu Rugute ni Ue he 30:19, 20.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 18]
Gupai rengbe ani arengba dunduko ka yugoho, si nga nyemuse, na Yekova nabihe na kikiipaha
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
“Gu ni bi re ni bi Buba.”—Yoane 14:9.
Oni Natingidaha?
• Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai ani kpinyemu Yekova?
• Wai rengbe ani ka yugo gaani nyemuse tipa Mbori?
• Gini nduapai du berani tipa ka kpinyemu Yekova?
• Wai rengbe ani ka sonosa nyemuse tipa Mbori?