“Oni Di Adia Be Gbegberẽpai Ni Wenepai”

“Ka gbegberẽpai di nga be roni ya, oni di adia be gbegberẽpai ni wenepai.” —AROMO 12:21.

1. Wai rengbe ani kadu naa kido ya ani rengbe arengba ka diabe gbegberẽpai?

YA MO ani rengbe arengba ka ru ngutete barabangiri agu aboro nasoga ndikidi irisombori nikerehe? Ya mo ani rengbe arengba ka diabe gu ome namanga asadatise ka karaga rani kurogo gu mangaapai zanga sinombori du rogo zegino? Karagapai sa agu asanahe du ue re nga ii! Tipagine gumba ani he ti ni wo? Mbiko gupai gu mokedi nangia Pauro agumbaha rogo waraga fu aRomo. Ko akehe ki yaa: “Ka gbegberẽpai di nga be roni ya, oni di adia be gbegberẽpai ni wenepai.” (ARomo 12:21) Ka ani aakido kuti Yekova na ki diberã ka zanga mbu zegino si di berani, gaha gbegberẽpai dinga berani te. Kurigure, gu fugo nga “oni di adia be gbegberẽpai,” si nayugo gupai nga, ani rengbe arengba ka diabe gbegberẽpai ka ani nye kindi kuti gaani vura kuti ni. Kina agu aboro mbu so gi vura re na ka i amaanga berã yó fuoho ya, gi gbegberẽ zegino re gbiati Satana Bakitingbanga nika dia beyo.—1 Yoane 5:19.

2. Tipagine ani ka wisigo kura apai ti ni rogo gu raka nangia ga Nemaya?

² Agarã wa 500 mbata fu rago Pauro, gu ga Mbori moyambu nangia Nemaya amangi gupai Yerusarema yo nayugo gupai nga, afugo Pauro nga kina rengo nibipa sovura kuti gbegberẽpai. Anga gu ga Mbori moyambu re asovura kina kuti gbegberẽ mangimangiapai sa te, ono ko adibe gbegberẽpai nimanga ko weneapai. Gini akpakarapai ko agbiatiyo ti ni? Gine naundo ko dibehe? Wai rengbe ani ka wirika gako kpiapai? Tipa ani rengbe ka karagapai sa agu asanahe re, ani wisigingo bete apai nga gu namangi rogo ga Nemaya raka.a

3. Gini apai nadu tipa Nemaya, na gini iiriwopai ko amangihe?

³ Nemaya aamangasunge ngbanga kua Arutasasata yo nangia Bakindo Parasa. Wa Nemaya avura kaa raka dagba agu aboro naadunga ti idapase naako ya, ko ‘aríngbisanga tiko’ na gu “zegino” nadu ti gu regbo re te. (ARomo 12:2) Ho zingo adani Yuda yo tipa wene barumbatayo, ko ambupa gu wene raka ko aarakaha, ki ndu gbanga nunguro ku Yerusarema yo, na ki di gu bakere sunge kubeko nangia ga dua ngapa gu bakporo re berewe kubaha. (ARomo 12:1) Wa si avura du nga Nemaya angia bazogo nga ga Yerusarema, ko anaakoda beko akoda kuti sunge na akurako aYisaraere na aʹuru dunduko tona “ho uru anikuru ni wiso . . . daho akerekuru anikuru ni [yuru].” Nisangbana gipai re, gu sunge re anyasi vuru adiwi gbua ue! (Nemaya 4:21; 6:15) Gupai re aima iriwo nirengo, mbiko ti regbo gu sunge re, aYisaraere agbiatiyo na dungu asogote. Ada nangia asogo Nemaya, na ginipai i aaida ka mangaha nzunzu?

4. Ginipai asogo Nemaya aaida ka mangaha?

⁴ Agu airaome naaraka mbembedii na Yuda, nangia aSanebarata, Tobiya, na Geseme, i nangia abangbasia avura Nemaya. Wa duhe nga i angia avura ga Mbori aboro, ‘si aimi tiyo gbe ya boro ye [nga Nemaya] ka mangapa awiri aYisaraere.’ (Nemaya 2:10, 19) Avura Nemaya adiberã tipa ka rugusa agu apai ko asogimaha, na kini taburõ ko a. Ya mo ka Nemaya aidihe fu ‘gbegberẽpai si di beko’?

‘Ko Azingi Kidu na Imisiringbaduse Gbe’

5, 6. (a) Ginipai avura Nemaya amangihe nibipa sunge dua ngapa? (b) Tipagine avura Nemaya arengbanga ti ni ka gundesiko ya?

⁵ Nemaya angarasi gako aboro niwingbaduse ki yaa: “Oni ye . . . ani bungia ngapa bakporo Yerusarema.” I akaragapai fuko ki yaa: “Ani guari tie ka dua ha.” Nemaya ayaa: “I ki nyakasi beyo tipa gi wene sunge re,” ono asogo yó ‘ata moma yó niumahe nipayasi yó niyaa, “Gininga gipai oni amanga re? Oni nasamungu kuti bakindo?”’ Gayó aserekpohe na akitangbaangase aabanga gunde ti Nemaya te. Ko aya fuyó wee: “Gu Mbori nga ga ngbangbaturũ ko ko amanga pa rani, si du ani ka guari ti ni nga gako amoyambu ka dua ha.” (Nemaya 2:17-20) Nemaya aima diaberã tipa ka susa kumbatayo na gu “wene sunge” re.

⁶ Sanebarata, nangia boro sa dagba agu akare re ‘azingi kidu na imisiringbaduse gbe,’ na kini pokadi. Ko asawia yó ki yaa: “Gini pai mangi gi rungburarungbura aYudo re? . . . [Ya mo] i asá agu aguguda nduka zirĩahe [re] ni ambia berewe nga gu naima gbi?” Tobiya akodi tiko kurogo gu wia re kini yaa: “Ka derenvugo ndu auru he u agboroka gayo mbia ngapa bakporo [agboroka]!” (Nemaya 4:1-3) Ginipai Nemaya amangihe ho i aasawia yó ni wa gure?

7. Ginipai Nemaya amangihe kuti agu akitangbaanga ko avurako aakitaha?

⁷ Nemaya abasa gu wia ko re abasa. Ko amangi gupai Mbori azinahe fuko ko mangihe ka ko aidanga ka irabape ya. (Pa Amotumo 19:18) Kuba gure, ko ambu agu apai re kina kube Yekova na ki kpari fuko ki yaa: “Ako gaani Mbori, mo gí parani, bambiko i napayasi rani; mo káraga gayo gbarasarimo kina ku ri yo.” (Nemaya 4:4) Nemaya akido kuti gupai Yekova agumbaha nirengo ki yaa: “Pa irabape nga gimi, na pa fu mosoro.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 32:35) Kurigure, Nemaya gbiati gako aboro akakuti ‘dua ngapa bakporo.’ I ambunga tiyó gu kurapai gbeberã yó kusayo te. Nemaya ayaa: “Ani adua ngapa bakporo; si ki du ni zunguzungu he a dunduko dati bebere basonaha. Bambiko aboro afu tiyo ka manga sungehe zaza.” (Nemaya 4:6) Avura ndikidi irisombori aima kpa ti rugusa sunge ngapa! Wai rengbe ani ka wirika Nemaya?

8. (a) Wai rengbe ani ka wirika mangapai wa Nemaya ho asogo rani akitangbaanga rani ni? (b) Oni gumbanga gu pangbangaa namangi furoni watadu oni agihe nga gu du tipa gu undo du ti zanga ira boro bape.

⁸ Areme, asogo rani sukuru yo, ba gaani sunge yo, zavura kpurani yo, i nabisira parani na kini kitingbaanga rani. Ono tie, si nidu niwenepai ani mangipai tipa gu ngbatunga akitangbaangase re nimanga ani sunge na gu bangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai du tipa “onga kii.” (Batungusipai 3:1, 7) Sidu, wakina Nemaya, ani airanga bape te watadu ka karaga gbegberẽ fugo kuba gbegberẽ fugo te. (ARomo 12:17) Kumba gure, ani nakpara fu Mbori na kidu naa kido kutiko, mbiko fugoko nayaa: “Mi akaraga pai [akaraga].” (ARomo 12:19; 1 Petero 2:19, 20) Rogo gi gene re, ka ani ambunga asogo rani i gbeberã rani kusayo ti gu sunge ani amangaha areme re ya, nga tungusa wene pangbangaa nga ga ga Mbori Kindo gbiati sunge sa aboro ni abawiriki. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Ti agu aregbo dunduko du ani tingba sunge tungusapai na ka ani aidanga pai gbeberã rani kusayo ya, gure nga ani nayugo kina gu bangisa sino berã nadu ti Nemaya.

‘Ani Aimo Yó Aimo’

9. Gini ngbatunga sogote avura Nemaya akusihe, na ginipai Nemaya amangihe tipaha?

⁹ Ho avura ndikidi irisombori ti rago Nemaya agi gupai ni nga “sunge dua ngapa Yerusarema nandu kina ku mbata yo kindi,” i arogodi gayó abasape kubeyo “ka so vura kuti Yerusarema.” Tipa aYuda, wiri maabangirise aadunga beyó tipa wiri wenepai kumbatayo te. Aboro Somorona adu ku nodiyo, aAmono kidu ku uroyo, aArabi kidu ku sudiyo, na aAsodita kidu tigayo ku dioyo. Agi aboro re aima kepati Yerusarema kirikiri; si kini wiri wa i aima kengeda agi abamangisunge ngapa re! Ginipai ka aYuda amangihe? Nemaya ayaa: “Ani akpari fu gaani Mbori.” Avura yó aserẽ yó ki yaa: ‘Ani aimo yó aimo ki za sunge.’ Nemaya aguari ki fu kura sunge fu agu abadua ngapa re nga i tona banda gu bakporo re na “gayo abasape, na gayo abaso, na gayo amboto ku be yo.” Kuti gu bipai nga ga aboro, gu umba bange aYuda re arengbanga ka sovura kuti gu dungu avura yó re te, ono Nemaya angarasi yó ki yaa: “Ka oni gúnde nga be yo ya. Oni tíngidi pa Gbia, du ni bakere ko ni iiriwo ko.”—Nemaya 4:7-9, 11, 13, 14.

10. (a) Gine naʹaria apai nitunguotunguoho dagba avura Nemaya? (b) Gini apai Nemaya amangihe?

¹⁰ Ti gi regbo re, apai kini mo ka ariatihe nitunguotunguoho. Agu akare re ambupa vura. Tipagine? Nemaya agumba nduhe ki yaa: “Mbori asa gayo tabura si du gbua.” Wa si avura duwo, Nemaya aima kparia gupai nga, wa duhe nga agi avurayó re kinaho kindi, i rengbe arengba ka zubo yó berewe. Si ki ta du were, Nemaya kini mo ka aria sino sunge ngapa i naamangaha nibirĩ. Natona ti gu regbo re kaa ndu kumbatayo, “[aboro ata]manga sunge ni gu beyo nizadi gayo ũvura ni gu.” Na Nemaya amoi kura kumba a ko naasinzirirago ka bihe, ka singia vura da sa yó, ko ‘ki vu nambongo’ tipa akurako aboro-sunge inihe. Kurii agi apai re dunduko, Nemaya akido aboro ki yaa: “[Kina boro] gaani Mbori nikasovura tipa rani.” (Nemaya 4:15-20) Fuo ko ngarasi aboro-sunge wa gere na i ki mbakaditiyo tipa vura, i asusi tie na sunge kumbatayo. Ginipai rengbe ani ka wirikaha be gi pangbangaa re?

11. Gine nasa ndikidi aKristano i naasovura kuti gbegberẽ apai rogo agu aringara i narugusi sunge tungusapai rogoho, na wai i adiabe gbegberẽ apai niwenepai?

¹¹ Ti kura aregbo, ndikidi aKristano naagbiatiyó agbia na kere sogote. Nirengo, asogo rani rogo kura aringara nasigira tiyó kurogo gu riigbu omehe naima fu rii omerani. Kuti gu bipai nga ga aboro, agu akuarani aidipase du rogo ngbatunga agu aringara re naarẽnga na agu aboro re te. Wa vura duhe wo, agu aDezire re nidu naa kido ya ‘Mbori asovura aso tipa yó.’ Nirengo, agu aboro i arungosi yó tipa gayó idapase bi gupai ngawee Yekova naakaragapai akaraga kuti gayó akpee na ki ‘tapa ga [avurayo] burõ.’ Zavura rogo agu aringara i naima rugusa gu sunge nga ga Kindo rogoho, aKristano nagbata gene agbata tipa kaa tungusa wene pangbangaa kindi. A wa abadua ngapa Yerusarema yo aʹaria gayó sino sunge, kinawo a aDezire Yekova aʹaria gayó sino sunge tungusapai nitatamana ho avurayo asovura ni kutiyó. Rengo ngaha nga, i asonga vura na ndikidi aũvura te. (2 AKorindo 10:4) Zavura pa sera yo na kpata asanga gupai nga i mbu tungusapai te. (1 Petero 4:16) Kuba gure, gu wiwingbadu awirina re ‘nadiabe gbegberẽpai niwenepai.’

“Mo Yé Ani Gbía Tirani na Mo”

12, 13. (a) Gini aburõ avura Nemaya ataha? (b) Tipagine Nemaya aidanga ti ni ka ndu ka gbia asogoko ya?

¹² Fuo avura Nemaya kparia gupai nga gayó burõ aima ti ku ime yo, i aʹariatiyo fuo gu kura asogote nga ga birĩ. I aʹasadi kura aburõ biata. Gini aburõ nangiaha?

¹³ Nibambatapai, avura Nemaya amangi asadatise ka nanga ko. I aya fuko wee: “Mo yé ani gbía tirani na mo rogo gu kporo sa du rogo gu kpasakpasa rago nga Ono.” Gu bakporo nangia Ono, si adu dagba Yerusarema na Somorona. Sidu, avura Nemaya afu gu berã nga ko ye i gbiatiyo dagba Yerusarema na Somorona ka mbakada agu azangagiatise nadu dagbayó. Nemaya arengbe arengba ka berã ki yaa: ‘Gupai re gu ruaru. Gu ngbaa nga ani fura ti gu nga ka sovura.’ Ono Nemaya aaidanga ha tie te. Ko agumba nduhe ki yaa: “I aberẽ pa manga re gbegberẽ.” Ko aima rugatiko naapa gayó burõ, sidu ka i arengbanga ka nanga ko ya. Ko aya fu avurako bara biama wee: “Mi arengba nga ka ye koyo te. Tipagine ka mi za pa sunge ti ni ka ye kina koyo du oni ni?” Gayó asadatise ka sako ko mbu manga rurupai aima ti ku ime yo. Ko amoi berãko kina kuti sunge dua ngapa.”—Nemaya 6:1-4.

14. Ginipai Nemaya amangihe kuti kitangbaanga ko?

¹⁴ Uepai nga, asogo Nemaya amere fuo gbaraga aziree ti rimoko, kini kitingbaangako nga ko nataburõ ka “sa mungu” kuti Bakindo Arutasasata. I aya fu Nemaya berewe wee: “Mo yé, ani wísigi pa ha wa sa na mo.” Nemaya akáha aká mbiko ko aima ino gupai avurako aaida ka mangaha. Nemaya asakirogoyo ki yaa: “Bambiko i dunduko aidi ka gundesi rani, ki ya, ‘Beyo arúngbura pati sunge, ka i amanga nga ha ya.’” Ono, ti gi regbo re, Nemaya atikango gu ziree i aagumbaha ti rimoko. Ko ayaa: “I amanga nga ngbatunga agu apai . . . gumba mo pa ha no [re] te, mo tigamo nasanga ha ni kina gu biriki du kpotoro yo.” Kurigure, Nemaya akpari fu Yekova tipa undo, kini yaa: “Ako Mbori, mo nyákasi bere.” Ko aduna kido ya mbiko gu undo nga ga Yekova, ko arengbe arengba ka gbarasapa gu burõ nangia ga avurako si ki sa gupai nga gu sunge re naandu kindi kumbatayo.—Nemaya 6:5-9.

15. Ginipai zire nebi aidi Nemaya mangihe, na tipagine Nemaya aamanganga sangbako ti ni ya?

¹⁵ Biatapai nga, i amangisunge na gu basamungu rimoko angia Semaya, ko mangi asadatise ka sa Nemaya ko kuo ga Mbori Ndiko. Semaya aya fu Nemaya wee: “Ani andú na mo ku rogo ga Mbori bambu yo, ku yekaru yo, ani ki kisi angbadimo yekaru; bambiko i naye ka imo ro, i ayé yuru ka imo ro.” Semaya ayawee aboro aaida ka imo Nemaya, ono ka ko ndu ka oka tiko yekaru yo, ko bati abata beyo. Ono tie, Nemaya angianga boromotumo te. Sidu, ka si angia ingapai fuko ko ndu ka gbu tii ga Mbori bambu yo. Ya mo ka ko akuo ga Mbori ndiko tipa ka batasa ungako? Oó, Nemaya akaragapai ki yaa: “Da du ho wa mi ka ndu ku yekaru yo ka banda ungani? Mi adá nga yo te.” Tipagine Nemaya aaziongo ti ni ti gu gbina i arẽhe tipa ko re ya? Bambiko ko aima ino gupai nga, wa Semaya avurangia kurako Yisaraere, ‘anga Mbori nakedi ko te.’ Nirengo, ndikidi nebi aarengbenga ka zinahe fuko ko kuo ga Mbori Ndiko te. Berewe a, Nemaya ambunga asogoko omeyo fu riko te. Fuo gupai re ngbutuko, ko ayaa: “Ti gu 25 uru nga ga gu diwi nga Erura i . . [anyasi] ngapa bakporo, ramehe adu 52.” —Nemaya 6:10-15; Pa Geda Aboro 1:51; 18:7.

16. (a) Wai si aida ani mangipai na agu aboro namanga tiyó ya i nga abakurearani, aguyo nakitangbaanga rani, na aguyo namanga tiyó ya i nga awirinarani rogo toroyo? (b) Ginipai oni amangaha ka yugo gupai nani kporo yo, sukuru yo, na ba gaoni sunge yo nga oni ambunga pa manga rurupai te?

¹⁶ Wakina Nemaya, si rengbe kadu nga ani na asogo rani ti ni namanga tiyó ya i nga abakurearani, watadu namanga tiyó ya i nga awirinarani rogo toroyo. Kura aboro rengbe ka yamba rani ya ani ye ka sakapai tipa ani mbu manga rurupai. I rengbe ka manga asadatise ka sa rani ani idi kuti gupai zanga kapa nga, ka ani he mangasunge fu Yekova zaaza, si nika sa gupai nga ani du na regbo ka orafuo agu apai nga ga zegino. Ono tie, wa duhe nga ga Mbori Kindo ani aperesaha mbata rogo gaani raka, ani aidanga na gupai re te. (Matayo 6:33; Ruka 9:57-62) Asogo rani nagbaraga aziree agbaraga a tipa rani. Rogo kura aringara, i nakitangbaanga rani ya ani wakina agu aboro nika gbarasa ringara, a wa i akitingbaanga Nemaya ya ko aaida ka samungu kuti bakindo. Ani aima rengba ka yugo gu kura akitangbaanga rani ni airaziree rogo abambu gumba-ngbangaa. Ono ka sangbanaha vura du wai tipa agu angbangaa re nibasasa, ani nakpara fu Yekova ya ko amangapai amanga ringbisihe kuti gupai ko akpinyemuhe. (AFiripoio 1:7) Sogote kuti rani rengbe arengba ka ye be agu aboro a nayawee i namangasunge fu Yekova. A wa gu kumba nangia Yuda wakina Nemaya amangi asadatise ka zomia Nemaya ko kuo ga Mbori Ndiko tipa ka bata, kinawo a agu aboro nadumbata ni aDezire Yekova ono ki samungu kuti ndikidi pambori amanga asadatise ka sa rani ani mbu manga rurupai. Ani aidanga agu apai nga ga abasamungu kuti ndikidi pambori te bambiko ani nagbia bata be raka ani kuti ga Mbori andiko angianga be kuoho ya! (1 Yoane 4:1) Ii, mbiko gu undo nga ga Yekova, ani rengbe arengba ka diabe gbegberẽpai rogo angbatungaha dunduko.

Tungusa Wene Pangbangaa Gbegberẽ Apai ki Vura Du Wai Vurũ

17, 18. (a) Gine Satana na gako aboro aida ka mangaha? (b) Gine oni nadiberã ka mangaha, na tipagine?

¹⁷ Fugo Mbori nafura tipa mbedimbedi awirina Kristo kini yaa: “I adi be [Satana] mbiko . . . gu pai i agumba ni dezirehe.” (Yugoti 12:11) Gipai re nayugo gupai nga, pa diabe Satana, nga baenge gbegberẽ apai, si nikodikodihe kuti tungusa gu pangbangaa nga ga Kindo. Si du nga ndu gupai Satana naka ti ni kuti zubo yangara mbedimbedi aKristano gbiati “bakere rimbasa aboro.” Ko namanga gipai re rogo gu gene nga ka sa aboro i naasoga yó!—Yugoti 7:9; 12:17.

¹⁸ A wa bi ani he, aboro rengbe ka soga rani nigumba yó gbegberẽ afugo furani watadu niserã yó rani watadu rogo gu kura agene nga ga biriki. Ka si vura du kina wai, ga Satana asásá kina sa, nga ka rugusa sunge tungusapai. Ono tie, ko adunga na diabese te, mbiko ga Mbori aboro ima diaberã ka wirika Nemaya rogo ‘diabe gbegberẽpai niwenepai.’ I nikaa mangaha wo ninye yó kuti tungusa wene pangbangaa daho Yekova nika yani wee sunge nyasi!—Marako 13:10; ARomo 8:31; AFiripoio 1:27, 28.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Natingidaha?

• Gini asogote ga Mbori aboro agbiatiyo ti ni bakuru kusayo aKristano agbiatiyo ti ni areme?

• Gine nangia gu banguapai asogo Nemaya aaida ka mangaha, na gine nga gu sásá nga ga agu aboro nasoga ga Mbori aboro areme?

• Wai ani adiabe gbegberẽpai areme nimanga ani wenepai?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 31]

Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha Rogo gu Buku Nga Nemaya

Ga Mbori amoyambu nagbiatiyo

• na asawia

• na aserekpohe

• na anangahe

Agu aboro nabirika rani,

• i nga agu abakure nga airaziree

• i nga abakitingbanga rani

• i nga agu aboro namanga tiyó ya i nga akuarani aidipase

Ga Mbori amoyambu nadiabe gbegberẽpai

• nika yó kuti gu sunge Mbori afuhe fuyo

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 32]

Ndikidi aKristano natungusa wene pangbangaa zanga gunde