Oni Naata Ngba Ga Yekova Agene
“Aboro maku nga agu yo dunduko nagunde ti Yekova, nata ngba gako agene!”—TAM. 128:1.
1, 2. Tipagine rengbe ani ti ni ka yawee aboro rengbe arengba ka gbia ngbarago?
ABORO dunduko naida kadu na ngbarago. Rengo ngaha nga, ho ani aʹasada ni kadu na ngbarago, anga si kina sa wa gu ka ani du na ngbarago te.
2 Ono wa vura duhe wo, ani rengbe arengba kadu na ngbarago. Atambuahe 128:1 nayaa: “Aboro maku [ngbarago] nga agu yo dunduko nagunde ti Yekova, nata ngba gako agene!” Ani rengbe rengba kadu na ngbarago ka si du nga ani nairiso Mbori na kini ta ngba gako agene na kini mangi gupai ko akpinyemuhe. Ginipai rengbe sangbana gipai re kadu nani kurii gaani mangapai na kurii agu asino ani ayugoho?
Oni Du Ni agu Aboro Yekova Narengbe ka Kido Kutiyó
3. Wai duhe nga, gaani kparatise nasa gupai nga Mbori kido kuti rani?
3 Agu aboro nagunde ti Yekova, i ni agu aboro ko akido kutiyó kina wai a gako amoyambu akido kutiko. Yekova aima manga agu apai dunduko ko akidopaha fu agu aYisaraere nadumbata. (1 Aba. 8:56) Gaani kparatise fu Mbori nga gu nyanyakipa pai ani amangihe, na kparakpee dedede rengbe ka undo rani ani raki kina kuti ni. Ani rengbe ka kpara wakinagu bake papara Atambuahe nangia Davide akpari ki yaa: “Ako Mbori, bambiko mo agi pa gimi akidohe, . . . mi abi bia tambuahe ti rimoro nye anye kindi, wa mi naadigisa gimi akidohe na uru.” (Tam. 61:5, 8; Batu. 5:4-6) Tipa kadu ni abakurea Mbori, si naida ani du ni agu aboro rengbe ko ka kido kutiyó.—Tam. 15:1, 4.
4. Wai aYepeta na wiriko amangipai kuti gu zungahe ko amangihe fu Yekova?
4 Ti gu regbo nangia ga Yepeta, ko azungahe ki yawee, ka Yekova undoko ko dibe aAmono na vura, gu bambata boro nika ye ka gbiako ho ko nika yego ni gene vura yo, ko afu ní “ni zozo motumo” fu Yekova. Gu boro naye re angia gu bangisa wiri Yepeta nangia degude. Mbiko gu idapase Yepeta gbiati wiriko adu nani kuti Yekova, i dunduko aima digiso gu kidohe re. Wa vura duhe nga rogatise gbiati vungu angia agu apai aYisaraere anaabihe naapaha kuari, gi wiri Yepeta re adu na ngbarago ka nye nidevurukporo tipa ka manga ziazia sunge rogo ga Yekova kparakpara ba.—Abasa. 11:28-40.
5. Rogo gini gene Ana amangi gupai ri akidopaha?
5 Gu vurumbori nangia Ana angia gu dee aboro anaakido akido kuti ri. Ri anaaraka na gu kumbaari nangia ngbatunga Revi nga Erikana gbiati gu kura diako nangia Penina rogo gu ringara agangara nangia ga Efuraima. Penina abatika zagino agude na kini rungosi Ana na afugo sawia mbiko gupai nga Ana angia irazangada tigari. Na ri anaasawia ri gbe ho gayó aborokporo anaandu ni kupati gu bamburokoo nangia ga irisombori. Ti gu kura regbo sa, Ana akidohe nga ka ri batika kumbagude, ri nika fuko fu Yekova. Ngbutuko fuo gipai re, ri adu na mobara ki batika kumbagude ki yambu rimoko nga Samuere. Ho Samuere angarã ni i ki di ko ti ngba mai, Ana afu ko fu Yekova Siro yo tipa ko naaraka yo “ti arago ungako dunduko.” (1 Sam. 1:11) Ri aima manga gupai ri akidopaha wa si avura du vurũ nga ri ainongo singia ri abatika gu kura agude berewe fuo ko te.—1 Sam. 2:20, 21.
6. Gine nayugo gupai nga aboro anaakido akido kuti Tukiko?
6 Gu Kristano nadu rogo bambata sa kama agarã nangia Tukiko, ko angia “kangara boromangapai” aboro kini kido kutiko. (Koro. 4:7) Tukiko atona nunguro na Pauro ringara aGiriki yo ki da ku Masedonia yo, ku Asia Minor yo, na isoke i ki susi ku Yerusarema yo a. (Amo. 20:2-4) Ko avura du nga gu “wirina” naundo Tito rogo sunge dungura aũngbaa tipa agu awirina nadu nazingo Yuda yo. (2 Kor. 8:18, 19; 12:18) Ho Pauro adu ni Roma yo bambukiso yo, Tukiko aamangasunge kubako nangia gu boro aboro aakido kutiní, na ko ki ndu na awaraga fu aidipase Efesa yo na ku Korosai yo. (Ef. 6:21, 22; Koro. 4:8, 9) Ti gu regbo Pauro adu nikisikisi ko Roma yo, ko akedi Tukiko ku Efesa yo. (2 Tim. 4:12) Ka si du nga ani ni agu aboro namanga agu apai kido ani he ka mangaha, ani agbia maku agbia rogo ga Yekova sunge.
7, 8. Tipagine rengbe ani ti ni ka ya aDavide na Yonatana angia ndikidi abakure?
7 Yekova naida ani du ni agu aboro namanga agu apai kidoyo paha. (Snz. 17:17) Wiri bakindo Saura nga Yonatana azi bakurea na Davide. Ho Yonatana agihe ni nga Davide ima imo Goriata, “mbisimo Dawidi ki ngba ti mbisimo Yonatana, Yonatana ki nikpi nyemu ko wa kina boro mbisimoko.” (1 Sam. 18:1, 3) Ho Saura aaida ni ka imo Davide, Yonatana aima vota gipai re fuko. Fuo ora Davide, Yonatana agbia ko na ki mangi mokido naako. Pa fura Yonatana fu Saura tipa gipai re ambedi ka ye na kpio kutiko, ono agu abakure re agbiatiyo berewe na ki mbakadi pa gayó bakure nivovoho. (1 Sam. 20:24-41) Rogo gayó yangara gbiatise, Yonatana anyakasi Davide “rogo Mbori yo.”—1 Sam. 23:16-18.
8 Yonatana akpi rago gu vura i soho kuti aFereseto. (1 Sam. 31:6) Davide abibia nunga niyaa: “Ako Yonatana wirinami, rago nagbera ti re tipa ro; mo ngba ti re gbe ni rengo; gu nyemuse naadu ti ro fere si airiwo, ki susi gu nyemuse nga ga ade.” (2 Sam. 1:26) Gu bakure nadu dagba Davide na Yonatana, si adu nibanyanyakihe. Davide na Yonatana angia ndikidi abakure nzunzu.
Oni “Niumbasi Tironi” ti Aregbo Dunduko
9. Wai yuguyo pa nyakapa umbasitise rogo Abasapungbangaa kapita 9?
9 Tipa ani du ni abakurea Mbori, ani duwa ka ani ‘umbasi tirani.’ (1 Pet. 3:8; Tam. 138:6) Abasapungbangaa kapita 9 nayugopa wai nyakipa umbasitise. Yotama nangia wiri Gidiona agumba sanza ki yaa: “Ni gu rago angua andu ka sia bakindo si zogo ho.” Ko afura tipa agu angua nga eraya, vurumo, gbiati bakakue. Agu angua re arukuba agu aboro nanaamanga gayó amokido ono ka i aidanga ka zoga agu awirinayo nga aYisaraere ya. Ono tipa kiwe, nga guhe nangba tipa kina gindoho, si arukuba gu zogarago nga ga gu irarukö nangia Abimereke, nangia gu boro nanaaida kaa rungosi aboro. Wa ko avura du “ni bazogo aYisaraere tipa agarã biata,” ko aima gbiatiko na agbaa-kpio. (Abasa. 9:8-15, 22, 50-54) Nairiwo wai ngbaha nga ani duna ‘umbasiti’!
10. Ginipai wiriki ani he ti zanga he Erode ‘taarimo [si ndu fu kina] Mbori’?
10 Rogo bambata sa kama agarã F.B.K. tagbagapai akuru bangbanda gu irarukö nangia Bakindo Erode Aguripa nadu Yuda yo na agu aboro naaraka Tura yo na Sidona yo, nga aguyo naaida zereda du dagbayó naako. Ti gu kura regbo sa, ho Erode aafura ni fu rimbasa aboro, i atona ka ta ngbayo niyaa: ‘Fugo mbori du, anga fugo boro te.’ Erode aasoganga gu ngbatunga taarimo i afuhe fuko re te, si ki tadu were, ga Yekova maraika kini ka yawa ko gbegberẽe ko ki kpi kere kpio ‘bambiko ko ahenga taarimo [si ndu fu kina] Mbori te.’ (Amo. 12:20-23) Na ginipai du tipa rani tigaani ka si du nga ani nga wene abagumbapai Bambu Kindo yo watadu wene abayugu gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai? Si naida ani fu taarimo fu Mbori mbiko gu inohe fuuko ho furani ani mangi gako sunge nani.—1 Kor. 4:6, 7; Yak. 4:6.
Oni Du na Wingbaduse
11, 12. Wai gu pangbangaa du tipa Enoka ayugo gupai nga, Yekova nasa gako amoyambu i du na wingbaduse gbiati ome?
11 Ka ani ata ngba ga Yekova agene na umbasitise, ko asa rani asa ani du na wingbaduse. (Pa Rug. 31:6-8, 23) Enoka, nangia gu saba kumba rogo gene ngbatunga Adamu, ko anaata na Mbori rogo wingbaduse na kini mangi rurupai dagba gu gbigbita aboro nadu ti ragoko. (Bam. P. 5:21-24) Yekova anyakasi Enoka tipa ko tungusi nyanyaki pangbangaa fuyó mbiko gayó gbegberẽ afugo na gbegberẽ mangaapai. (Oni gedi Yuda 14, 15.) Ya mo oni na wingbaduse tipa ka takapande ga Mbori sapangbangaa?
12 Yekova agbarasi azangasinombori rogo gu Ime Akangbii nadu ti rago Noa. Ono tie, gu sangbanebi nga ga Enoka nangarasa rani wa ani aino gupai ngawee ga Mbori amaraika nika gbarasa azangasinombori agbarasa. (Yugo. 16:14-16; 19:11-16) Nikaragapai kuti gaani kparakpee, Yekova nasa rani ani du na wingbaduse ka takapande gako pangbangaa, singia si nafura tipa gako sapangbangaa watadu tipa agu amaku nikadu tiibe gako zogarago nga ga Kindo.
13. Tipagine rengbe ani ti ni kadu naa kido nga Mbori rengbe arengba ka sa rani ani du na wingbaduse gbiati ome tipa ani sovura kuti gberarago na fudifudiapai?
13 Ani naida Mbori sa rani ani du na wingbaduse gbiati ome tipa ani rengbe ka sovura kuti agu agberarago gbiati fudifudiapai ani gbiatirani nani. Ho Esau arogo adee ni dagba aEto, “rago ki nigberẽ ti [avunguko nga] aYisaka na Rebeka mbiko gayo pai.” Rebeka akpakanahe ki yaa: “Omere bati . . . [be] awiri aEto nga ade. Ka Yakoba [nga kura wirani] di de dagba awiri aEto, nga boro gi ringara re, rago wiri pa ngba waĩ ti re?” (Bam. P. 26:34, 35; 27:46) Yisaka amangipai niipo tipa gipai re na ki kedi Yakoba ko ndu ka gbata dee dagba airisi Yekova. Wa vura duhe nga ome aadunga be aYisaka na Rebeka tipa ka aria gupai Esau amangihe re te, Mbori aima fu tatamana, wingbaduse na ome fuyó tipa i nye niruruyo Fuko. Ka ani kpari fu Yekova tipa undo, ko amanga kina gu bangisapai re furani.—Tam. 118:5.
14. Wai tooni degude niboro Yisaraere aduna wingbaduse?
14 Akama agarã kusayo, abamoi azi degude niwiri vuru Yisaraere na ki ga na ri nikanga kurogo gu kporo nangia ga Namana nangia boro ngbataka. Namana angia baira agu abanzengere nga ga aSurio yo. Wa si adu nga gi degude re aima giapa gu iiriwoapai Mbori aamangaha rogo gu nebi yo nangia Erisa, ri afura fu dia Namana ningara ki yaa: ‘Ako, ka gi gbia ndunga koyo du ga Yekova nebi ni du Somorona yo! ko husi ko ahusa be gako ngbataka.’ Namana andu nirengo ku Yisaraere yo na i ki husi ko ngba iiriwo gene. (2 Aba. 5:1-3) Nairiwo gu wene kpiapai gu tooni degude re amoihe fu gu rukutu akurari nga aguyo nakido kuti Yekova tipa ko sa yó i du na wingbaduse ka manga dezirepai fu abayugupai, akurayo sukuru yo, gbiati gu kura aboro!
15. Gini mangapai nga ga wingbaduse ga Aba bangerekuriisunge nangia Obadaya amangihe?
15 Gu wingbaduse Mbori asa rani ani du nani, si naundo rani ani hi arungosi. Oni kparianga gupai nadu tipa ga Bakindo Aba bangerekuriisunge nangia Obadaya, naaraka ti rago gu nebi nangia Eriya. Ho Nakindo Izebere arũndiko ni nga i imi ga Mbori anebi, Obadaya aigi aguyo 100 “ni ba 50 ku rogo siambia.” (1 Aba. 18:13; 19:18) Ya mo oni rengbe ka undo agu awirinaroni ni aKristano nga aguyo i arungosi yó wa Obadaya aundo ga Yekova anebi?
16, 17. Wai Arisitaruko na Gayo amangipai kuti gu rungosi i agbiatiyo nani?
16 Ka si du nga i narungosi rani, si naida ani du naa kido nga Yekova na kina rani. (Rom. 8:35-39) Rogo bangimbaro Efesa yo, ga Pauro abadiasunge nangia Arisitaruko na Gayo agbiatiyo na bakere rimbasa aboro bangeyo adati dungu akutu nga aguyo naaidanga na gayó pai ya. Demeturio nangia pangu nanaata afeda, ko nazingisi ngbadu agu aboro yo re kutiyo. Ko gbiati gako aboro-sunge anaamanga kpia gu de-mbori nangia Diana, na gi gayó sunge nanaaye na bakere marã fuyó re adu ngbapai mbiko ga Pauro sunge tungusapai asa badungu araki rogo gu ringara re i mbu iriso kpiahe. Gu zagino rimbasa aboro re agbefe aArisitaruko na Gayo ku bangimbaro yo na kini ta ngbayo niyaa: “Bahe nga ga aEfeso Diana!” I aaida ka imo Arisitaruko na Gayó aimo, ono baringbisipa bakporo ki zeresi rimbasa.—Amo. 19:23-41.
17 Ka si adu nga oni du pai agbia roni wa gure, ya mo ka si asa roni oni gbata gu gene raka adunga na fudifudiapai ti ni ya? Pai ho nayugo nani furani nga Arisitaruko watadu Gayo azere ki gunde te. Wa si adu nga Arisitaruko aye Tesaronike yo, ko aima inoho nga takapande wene pangbangaa rengbe arengba ka ye na rungosi. Bakuru kusayo, aboro aima zinga kuti Pauro ti gu regbo ko atungusipai yo. (Amo. 17:5; 20:4) Mbikopa ta Arisitaruko na Gayo ngba ga Yekova agene, Mbori aima fu ome fuyó na ki sa yó i du na wingbaduse tipa i hi arungosi.
Oni Berẽpa ga Akuaroni Apai Aberã
18. Wai Puriseka na Akuira ‘anaaberã tipa ga akurayo apai’?
18 Singia ani nagbia tirani na arungosi awere watadu ani agbianga tirani nani te, si naida ani berẽpa akuarani aberã nga aKristano. Puriseka na Akuira ‘anaaberãpa ga akurayo apai’ aberã. (Oni gedi AFiripoio 2:4.) Agu arogotise re avura fu ba fu Pauro ko niiraki rogoho Efesa yo, yo Demeturio nangia gu pangu nanaata feda asa aboro ni i zingi kuti Pauro nga gu ani nifura tipaha mbata kusayo. Gupai re avura sa Akuira na Puriseka ‘i fu gorõyo tipa unga’ Pauro. (Rom. 16:3, 4; 2 Kor. 1:8) Areme, ho ani abaka bangirani ni naapa agu awirinarani i arungosi yó, si nasa rani ani “dú na tatamana wa kina awo.” (Mt. 10:16-18) Si naida ani mangi gaani sunge na tatamana na ki zanga kusa rimoyo watadu agu apai du tipa yó fu agu aboro narungosi yó watadu aguyo nagbata yó ka rungosiyo.
19. Gini weneapai Doruka amangihe fu aboro?
19 Dungu agene duho rengbe ani ka berãpa ga akuarani apai ngbaha. Gu kura aKristano kinaho du na zingo gu kura ahe tipa gayó raka, ani rengbe ka undoyo na guhe i azingo tipaha. (Ef. 4:28; Yak. 2:14-17) Rogo bambata sa kama agarã rogo gu dungurati nadu Yapo yo, dee adu yo nangia boro weneringise rimori angia Doruka. (Oni gedi Amokedi 9:36-42.) Doruka “agberẽ agberã be wene sabe na inapai,” nga gu nakodi mbakada arokoo fu agu adekurugbo nadu na zingo. Ho ri akpi ni rogo gu garã nangia 36 F.B.K., si afu bakere rungo fu agu adekurugbo nadu yo re. Mbori asa Petero ko zingisi ri, na si nirengo nga ri amangisunge na gari yangara raka auru kpotosende ane na ngbarago rogo tungusa wene pangbangaa na kini mangi weneapai fu aboro. Nairiwo wai du ani na ngbarago kadu na ngbatunga agu adee nga aKristano duna weneringise tiyó re dagbarani areme!
20, 21. (a) Wai du pa ngarasa ani aboro nikodikodihe kuti berãpa ga akuarani apai? (b) Giniapai rengbe oni ka mangaha ka ngarasa aboro?
20 Ani naberãpa ga akuarani apai ningarasa ani yó. (Rom. 1:11, 12) Gu ga Pauro badiasunge nangia Sira, ko angia gu boro nanaangarasa akurako. Fuo gu riigbu bipasunge nadu Yerusarema nyasi naapa gu tagbagapai nakuru nga ga yeratise rogo 49 F.B.K., i akedi aboro kubayo tipa i ndu na waraga fu agu aidipase nadu rogo kura rago. Sira, Yuda, Barunaba gbiati Pauro andu nani ku Andiokia yo. Yo aSira na Yuda ‘angarasi awirina ni na dungu apai, ki nyakasi yo.’—Amo. 15:32.
21 Kusa, i amoi Pauro na Sira ku bambukiso yo. Nairiwo wai i adu na ngbarago ka bi gu baira ziziaboro i atungusipai fuko ko nasa tiko na gako aborokporo ni aidipase! Mbata fu i guari rogo gu gbata re, aSira na Pauro angarasi awirina. (Amo. 16:12, 40) Wakina Pauro na Sira, si naida ani ngarasi gu kura aboro rogo gaani akaragapai ba dunguratise yo, rogo gumbapai, na rogo sunge tungusapai zaaza. Na ka si du nga oni na “pai ngbaroni ka ngarasi aboro, oni péke he.”—Amo. 13:15.
Oni Naata na Yekova Kindi
22, 23. Wai rengbe ani ka gbia undo be agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai?
22 Nairiwo gu ngbarago du ani nani tipa gu ndikidi apangbangaa du nikekehe furani rogo Fugo Yekova “nga Mbori wasa dunduko”! (2 Kor. 1:3) Ka si du nga ani naida ka gbia undo be agu akpiapai re, si naida ani fu tirani tipa ka manga agu apai du rogo Ziazia Kekeapai rogo gaani raka na ki mbu tirani ga Mbori ziazia toro ningbe furani kumbatayo.—Gara. 5:22-25.
23 Pa berã ani kurii agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai rengbe ka sa rani ani duna agu asino tirani nafu ngbarago fu Mbori. Si nika nyakasa gaani pagume na Yekova na ki fu ‘tatamana na inahe na ngbarago.’ (Batu. 2:26) Nisangbanaha, ani ki rengbe ka sa ngbarago ti Mbori. (Snz. 27:11) Ani dinga berã kaa ta kindi ngba ga Yekova agene.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Wai rengbe oni kadu ni agu aboro rengbe akurayo kaa kido kutiyó?
• Tipagine si aida ti ni ani du na ‘umbasitise’?
• Wai rengbe agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai ka undo rani ani duna wingbaduse?
• Rogo gini agene rengbe ani ka berãpa ga akuarani apai?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12]
Yepeta amangi gupai ko azungahe tipaha, na wiriko ki idi si mangi wo wa si avura du vurũ nga taatapai nangiaha te
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 14]
Rukutu agudee, ginipai wiriki oni he be gu degude nangia wiri Yisaraere?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Wai Doruka anaaundo akurari aKristano?
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Wai rengbe oni kadu ni agu aboro rengbe akurayo kaa kido kutiyó?
• Tipagine si aida ti ni ani du na ‘umbasitise’?
• Wai rengbe agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai ka undo rani ani duna wingbaduse?
• Rogo gini agene rengbe ani ka berãpa ga akuarani apai?