Oni Du “Ngangarã Tipa Manga Agu Apai Ngba Angba”
“[Yesu] nafu tiko tipa rani, ya ko tumo rani be irairaapai dunduko, ki nigirisi gu rika aboro tipa ko i du ni gako yo, nidu ngangarã tipa manga agu apai ngba angba.”—Tito 2:14.
1. Ginipai namangi yekaru yo ho Yesu andu ni koyo rogo Nisana ti rameru 10, rogo gu garã nangia 33 F.B.K.?
GU BADUNGU aboro nadunguratiyo ku Yerusarema yo aye kupati yekaru kini pidi Pumbo Susiri. Gipai re amangi rogo Nisana ti rameru 10 rogo gu garã nangia 33 F.B.K. Ginipai namangi ho Yesu ayeni? Abakeke akitabu Wene Pangbanga biata, nga Matayo, Marako, na Ruka, i dunduko nagumba gupai niuehe nga, Yesu agbataka ga ababagiahe ahe gbiati ga aguyo naangbe ahe. Na ko avavagadi agu ambisa nangia ga abaundomarã na agu ambisa nangia ga ababagi ambipo. (Mt. 21:12; Mk. 11:15; Ruka 19:45) Yesu anye kindi na kakaka nyemu ga bako bambu a wa ko adu nani agarã biata mbata fu gu regbo re.—Yo. 2:13-17.
2, 3. Wai ini ani gupai nga, ga Yesu ngara aasanga ko ko girisi kina yekaru sa te?
2 Gu pangbanga Matayo akehe nayawee anga gupai Yesu amangihe ti gu regbo re angia kina giriso yekaru te, ono ko ahaasi bangiri airavurari a na ki husi gu gbarigbari aboro naye koyo du ko ni. (Mt. 21:14) Gu pangbanga Ruka akehe nagumbapa gu kura apai Yesu amangi ti gu regbo re. Si nayawee ko ‘aayugopai na aʹuru dunduko yekaru yo.’ (Ruka 19:47; 20:1) Gure nga Yesu ayugu gako kakaka nyemuse tipa sunge tungusapai.
3 Kusa, gu mokedi nangia Pauro ake waraga fu Tito ki gumba gupai rogoho ngawee, Yesu ‘afu tiko tipa rani, ya ko tumo rani be irairaapai dunduko, ki nigirisi gu rikaaboro tipa ko i du nigako yo, nidu ngangarã tipa manga agu apai ngba angba.’ (Tito 2:14) Rogo gini agene rengbe ani areme kadu “ngangarã tipa manga agu apai ngba angba”? Na wai agu akpiapai nga ga gu wene abakindo nazogo ringara Yuda narengbe ka undo rani?
Du Ngangaraa Tipa Tungusapai na Yugopai
4, 5. Rogo gini agene agu abakindo aYuda nadu biama adu ngangaraa tipa manga agu apai ngba angba?
4 Asa, Yosefata, Izikiya, na Yosiya amangi tua tipa ka nyasariipa irisokpiahe ringara Yuda yo. Asa “arogo kungba abamotumo dunduko ku sa yo na tumbatumba arago, ki kuadi duadua ambia ki dewe aAsera nga ngbama.” (2 Peka 14:3) Yosefata “arogo tumbatumba arago ku sa yo na aAsera nga ngbama Yuda yo.”—2 Peka 17:6; 19:3.a
5 Izikiya ambakadipai tipa ka manga Pumbo Susiri Yerusarema yo nga gu nadi arame saba. “Agu aYisaraere nadu ho i ki ndu ku rogo agu abaakporo nga ga aYudo ki kuadi agu aduadua ambia nadu yo rukutu, ki dedewe aAsera nga ngbama ku sande ki kuadi tumbatumba arago na abamotumo Yuda yo dunduko na Benyamina yo, na Efuraima yo na Manase yo a, daho i agbarasi he ni dunduko.” (2 Peka 31:1) I amoi Yosiya nibakindo ho garãko aduni nga muambe. Ziazia Kekeapai nayaa: ‘Ti muambi garã gako zogarago, ho ko adu ni niparanga kindi, ko atona ka gbata ga Dawidi Mbori nangia titako. Ti 12 garã, ko atona ka roga tumbatumba arago Yuda yo na Yerusarema yo, na aAsera nga ngbama, na sese kpiaahe, na zaragasizaragasi kpiaahe.’ (2 Peka 34:3) Sidu, agu abakindo du biama re dunduko adu ngangarã tipa manga agu apai ngba angba.
6. Tipagine rengbe ani ti ni ka ringbisa gaani sunge tungusapai kuti agu atua ruru abakindo Yuda aguari sani?
6 Kina gu bangisapai re ani amangaha areme a wa ani amanga tua tipa ka undo aboro i kuru kusayo rogo zire pambori na ki mbu irisokpiaahe. Gu gaani sunge tungusapai ani amangaha kini tanga nani ti akporo, si nasa gupai nga ani naagbia dungu ngbatunga aboro nibakiakia. (1 Tim. 2:4) Degude sa niboro Asia atingidipa wai nari anaairiso kpiahe. Gu degude re aberẽ gupai nga, akpiahe arengbanga kadu nga ndikidi Mbori te, sidu, ri akpari fu Mbori tipa ko yugu wai furi rengbe ri ka inoko. Nikaragapai sa ga gu degude kparakpee re, aDezire Yekova ue aye ki ngoka gari ngbadimo na ki undori ri wirikipai tipa ndikidi Mbori, na ki yugu rimoko furi nga Yekova. Nairiwo wai gu degude re aduna ngbarago ka wirika rengo tipa kpiaahe! Awere tie, ri nayugo gari kakaka nyemu mangasunge fu Mbori nitungusa ri pai fu aboro zanga nyomoro kini undo kura aboro i inipai tipa Yekova na tipa gupai ko akpinyemuhe.—Tam. 83:18; 115:4-8; 1 Yo. 5:21.
7. Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka wirika gu kpiapai nangia ga agu abayugupai nadu ti rago Yosefata?
7 Ho ani atungusapai ni kini tanga nani ti akporo, ya mo ani nitanga ti akporo dunduko zanga guka rii agu? Ti regbo ga Yosefata biata garã zogarago, ko akedi abazogo bisue, aRevi ribua, na aboromotumo ue. Ko akedi yó i ndu kurogo abaakporo ka yugo ga Yekova andiko fu aboro. Agu aboro re aima mangasunge wenengai si ki sa gupai nga agu arikaaboro nadu patiyo tona ka gunde be Yekova. (Oni gedi 2 Pekapai 17:9, 10.) Ka singia ani nandu kurogo kporo ti aregbo nibakiakia na rogo aʹuru nibakiakia, si nika undo rani tipa ani fura na aboro rogo gu kporo re nidunguyo.
8. Wai rengbe ani ka kiiso gaani sunge tungusapai?
8 Badungu ga Yekova amoyambu areme, nambu akpuyo tipa ka ndu kurogo gu kura aringara si aida i tungusipai rogoho. Ya mo oni rengbe ka mangaha wo? Ono kura aboro arengbanga ka ndu kurogo kura aringara tipa ka manga dezire pai te, ono agu aboro i araka dagbayó, i nape agu afugo du nibakiakia. Ron du garãko 81 anaagbia badungu aboro gene sunge tungusapai yo, nga aguyo du angbatungayo nibakiakia na i nape agu afugo du a nibakiakia, si asako ko wiriki fu sene fu aboro rogo afugo 32. Ko agbia arogotise bambeda kusayo naye Afirika yo na ko ki fu sene fuyó rogo Yoruba nga fugoyo. I asanako singia ko ada Afirika yo. Ho ko akaragapai ni fuyó nga “Oó,” i asanako tipa wai ko arengbe ka ino fugoyo tie. Gupai re asako ko mangi wene dezirepai fuyó. I adi amagazini beko na ki fu gayó adresi fuko, ko ki fuhe fu gu dungurati ko adu rogoho tipa awirina ndu fuoyo ka tona wisigo Ziazia Kekeapai naayó.
9. Tipagine du pa geda Ziazia Kekeapai tingba gaani sunge tungusapai ti ni ninyanyakipa pai? Oni funga kpiapai tipa gipai re.
9 Agu abayugupai Yosefata akedi yó rogo ringara adi “ga Yekova kitabu rugute” naayó. Ani a namanga nyanyaki asadatise rogo zegino dunduko kaa yugopai fu aboro rogo Ziazia Kekeapai mbiko si nga Fugo Mbori. Ani namanga asadatise ka yugo kina boro agu apai nzunzu du rogo Ziazia Kekeapai wa ani azaraha kini gedihe tingba sunge tungusapai. Nairakporo sa afura fu Dezire Yekova du rimori nga Linda ngbadimo kpuri. Ri aya fu Linda wee ri arengbanga ka dia gbanga regbo naari ngbadimo te mbiko ri nangerafuo kumbaari kaza aziko ko ki yosora. Ri ayaa: “Mi ainongo gu kerepai mi amangihe ti Mbori ko asa gipai re ti ni si ye sa re te.” Linda akaragapai furi ki yaa: “Pai gu duho mi aida ka rugusaha bangironi.” Fuo gure, ri agedi Yakoba 1:13 furi na ki yaa: “Anga agu apai ani arungo behe gbiati abadiangbarani, si nga mbusa be Mbori te.” Fuo gumba Linda gipai re, gu nairakporo re adungo ri. Linda ayaa: “Mi afu wasa fu gu dee re rogo Ziazia Kekeapai. Ti kura aregbo, pai namanga nga ani nageda gu veresi fu boro ní agianga ha mbata ya.” Gu fugo re asa gupai nga Linda tona wisigo Ziazia Kekeapai na gu dee re.
Agu Aparanga Namangasunge Ngangaraa
10. Wai Yosiya angia wene kpiapai fu agu aKristano du areme?
10 Ani furanga berewe tipa gu kpiapai nangia ga Yosiya. Ani abi gupai nga ko atona agu asunge nga ga irisombori mbuko niparanga na ho garãko aduni 20, ko aguari na tua ka dia irisokpiaahe kusayo rogo ringara. (Oni gedi 2 Pekapai 34:1-3.) Badungu aparanga areme na kakaka nyemuse wakina gure tipa agu asunge nga ga Kindo.
11-13. Ginipai rengbe ani ka wirikaha be agu aparanga namangasunge areme ngangaraa fu Yekova?
11 Hannah nga degude du garãri 18 naraka ringara aNgirisi yo. Ho garãri aduni 13, ri atona ka wirika Faransée sukuru yo fuo gia ri gupai nga i ima mbakada badona nga ga awirina namanga gayó adunguratise rogo gu fugo re rogo gu gbata du pati yó. Bari aidi gupai nga kaa tinda ri na tarambiri kupati agu adunguratise re. Hannah natungusapai awere ninazakigene rogo Faransée. Ya mo oni rengbe ka wirika fugo aboro tipa ka undo agu aboro re i ini Yekova?
12 Dee nga Rachel adu na ngbarago ho ri abi gu kasete vidio ni du rimoho nga Pursue Goals That Honor God. Ri afura tipa gu berã ri adu nani ho ri atona iriso Yekova ni rogo 1995. Ri ayaa: “Mi aberẽ gupai tigimi nga mi aima sa rengo nigimi.” Ri aya berewe wee: “Fuo bi mi gu drama re, mi akparia gupai nga kina wiri taata apai gbua mi anaamangaha. Si aidi mi mangi bakere asadatise amanga tipa kaa wisigopai nzunzu wa si aidaha na kini mangi sunge tungusapai wenengai.” Rachel awere namangasunge fu Yekova na ngara susi gu nadumbata. Gine ri nagbiaha nisangbana gupai re? Fugori nga: “Gimi pagume na Yekova ima ngba ki susi gu nadumbata. Agu akpee mi afuhe awere fu Mbori, si na rogoyo ti ni, gimi sino wisigopai ima ngba, na agu apangbanga du rogo Ziazia Kekeapai, si berewe wa apaturẽ te. Nisangbana gipai re, mi nagbia ngbarago awere bakere gbe tingba sunge tungusapai wa mi abi gupai nga fugo Yekova nafu wasa fu aboro.”
13 Luke nga boro sa gu kura vidio du rimoho nga Young People Ask—What Will I Do With My Life? angarasi ní. Fuo Luke bi gi vidio re, ko akepai ki yaa: “Mi bi gupai nga si naida mi wisigi agu apai du tipa gimi raka.” Ko aya berewe wee: “I anaasosoda re mi mangi agu apai ka mi gbia bakere marã ngbaha wa ndu tipa gu wirikapai nga ga yunivasiti mbata mi kini mo ka berã agu apai tie nga ga toro. Ngbatunga gu sosoda boro re aundongo ní ní sono rogo toro yo te; ono gupai si amangaha nga ka gbarasa pani rogo toro yo.” Agu aparanga nga oni, ya mo oni rengbe ka mangasunge na agu apai oni awirikihe sukuru yo tipa ka kiiso gaoni sunge tungusapai wagu Hannah amangihe? Tipagine ka oni awirikanga ga Rachel kpiapai ti ni ya nimanga oni agu apai nafu taarimo fu Mbori? Oni wiriki ga Luke kpiapai ki ne gu kereapai dungu aparanga azio ti ni.
Oni Irisi Arugute
14. Gini ngbatunga irisombori Yekova aida nani, na tipagine duhe ti ni nikpakarapai areme kaa irisoko kindi ngba gu gene re?
14 Si naida ga Yekova aboro du gigirii ka i aida ko idipa gayó irisombori. Yesaya afu rugute ki yaa: “Oni gúari, oni gúari, oni kúru erẽ ku sa yo, ka oni zádi nga birikobiriko he wa sa ya; oni kúru yo, oni gírisi tironi, agu roni natinda ga Yekova aũsunge.” (Yes. 52:11) Bakuru kusayo mbata fu Yesaya ke gupai re, gu wene sino Bakindo nangia Asa aguari na tua ka nyasariipa irisokpiaahe ringara Yuda yo. (Oni gedi 1 Abakindo 15:11-13.) Kusa, fuo susa dungu agarã, gu mokedi nangia Pauro aya fu Tito wee Yesu afu tiko tipa ka giriso apefuoko na ki sa yó i du “ni gako yo, nidu ngangarã tipa manga agu apai ngba angba.” (Tito 2:14) Si ni kpakarapai fu paranga aboro areme tipa i kakuti gigiri mangapai, mbiko gu zegino ani araka rogoho, si hi be zuũ. Nikpiapai, ga Mbori amoyambu dunduko nga paranga aboro na kuru aboro si aida i asadi tiyó nyanyakii tipa ka ne agu ahe gbiati kekeapai nazingisa nyemu kodaba ti boro nga gu i ayugoho rogo terevizioni, rogo avidio, na gbe, rogo internet.
15. Ginipai rengbe ka undo rani ani sogo manga gupai duni gbegberẽhe?
15 Padu ani ngangaraa ka irisa agu arugute nga ga Mbori rengbe ka undo rani ani sogo gbigbitapai. (Tam. 97:10; Rom. 12:9) Si naida ani ne agu apai nazingisa nyemu kodaba tipa ani ki rengbe “ka kura be gu ome duhe nani nga gu duwa kina manyeti,” a wa Kristano sa agumbaha. Tipa boro rengbe ka mo guhe diko tihe kuti manyeti, si naida gupai nga omeni susi ga gu manyeti re asusa. Teketeke a, si naida nyanyaki asadatise tipa ka ne agu apai nazingisa nyemu kodaba ti boro. Pa ruga ani tirani naapa agu apai rengbehe ka ye nani furani rengbe ka undo rani tipa ani sogoho. Wirina sa amangi bakere asadatise ka mbu biko wasiwasi asura gbiati kekeapai rogo internet yo. Ko aʹaria gako kompiuta kurogo gu ba gako aborokporo dunduko arengbe kaa bihe abi rogoho wenengai. Kurigure, ko nitiko adiberã tipa ka giriso tiko ti gbegberẽ mangaapai, kidu ngangaraa tipa manga agu apai ngba angba. Kupati gure a, ko amangi kura apai berewe. Wa si adu nga ko aamangasunge na internet tipa gako sunge-bagaahe, ko adiberã tipa kaa zakaha kinaho du diako ni ho.
Wene Mangaapai Naye na Wenepai
16, 17. Gaani wene mangaapai nga ga aKristano rengbe kadu na gini sangbanaha kurii agu aboro du ani dagbayó? Oni funga kpiapai tipa gipai re.
16 Nairiwo wai awirina nga paranga akumba na adee amangasunge fu Yekova, na gayó wene mangaapai kidu niyuguyuguhe! (Oni gedi 1 Petero 2:12.) Kumba sa andu kurogo gu Betere du London yo ka mbakada masini nga ga kusa awaraga nagberẽ. Vuru gu regbo dũ ko adihe koyo, gako bipai tipa aDezire Yekova aʹariatihe. Diako naawirikapai na aDezire Yekova aini gupai nga asinoko ima ariatihe, bambiko mbata kusayo, ko anaaidanga gupai nga aDezire Yekova nindu ku kpuko yo te. Ono fuo ko yego Betere yo pati gu sunge ko aamangaha, ko afura wenengai tipa wai i amangiko rogo weneringise yo. Ko aya berewe wee boro ho sa nagumbanga gbegberẽ fugo fu kurani te. Aboro dunduko aduna zerangbaduse na i kidu na pazereda dagbayó. Ko abi gupai nga awirina nafutiyo zaaza tipa ka mangasunge zanga i tumoyo, ono i kini mangihe na omeyo dũ tipa ka sa wene pangbanga si gbandaka rogo arago.
17 Wakina gure a, agu awirina namangasunge tipa ka undo gayó aborokporo, i namangasunge fu abairasunge nibeedihe gbe. (Koro. 3:23, 24) Gi gayó wene mangasunge re naasa gupai nga gayó abairasunge niberẽpa agu apai sangbakpotoyo yo aidanga ha fuyó i mangihe ya, na si nasa gayó abairasunge ka i mbunga yó ti sunge ya.
18. Wai rengbe ani kadu “ngangarã tipa manga agu apai ngba angba”?
18 Gaani kido kuti Yekova, na wai ani agiasangbako, gbiati wai ani angerafuo agu aba ani airisombori rogoho, si nga bete agu apai ani ayugo gupai rogoho nga ani na kakaka nyemu ga Mbori bambu. Kupati gure, si naida ani fu tirani kakaka a wa rengbe omerani nani ka manga sunge tungusapa Kindo na sunge sa aboro ni abawiriki. Singia ani nga aparanga watadu sosono aboro, ka ani aʹasada tirani nyanyakii kaa manga agu apai du nigigirihe nibi gaani irisombori, ani gbia badungu amaku agbia. Na aboro ini rani aino ni agu aboro du “ngangarã tipa manga agu apai ngba angba.”—Tito 2:14.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Si nawira gupai nga Asa arogodi gu tumbatumba aba kusayo nadu tipa iriso kungbo ambori, angianga agu aba nadu tipa iriso Yekova ya. Watadu si amangi nga, i adudua tumbatumba aba rogo gu yangara agarã zogarago nangia ga Asa, na wiriko nangia Yosefata ki kuadihe kusayo.—1 Aba. 15:14; 2 Peka 15:17.
Nibi agu apai du rogo Ziazia Kekeapai na agu apai namanga ti gi gaani regbo re, gini apai wiriki oni he tipa
• wai rengbe ani ka yugo gaani ngara tingba sunge tungusapai na yugopai?
• wai rengbe paranga aKristano kadu “ngangarã tipa manga agu apai ngba angba”?
• wai rengbe ani ka mbu gbegberẽ mangaapai?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 18]
Ya mo oni naamangasunge dedede na Ziazia Kekeapai gene tungusapai yo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 20]
Wirika gu kura afugo ho du oni ni sukuru yo rengbe ka undo roni oni kiisi gaoni sunge tungusapai