Gu Boro Ngbaa Bangiri Mbori Nika Gbia Nyenye Unga
“Ako Yekova, bambiko mo nafu maku fu ruru boro; mo nadada ni na ga ngbanya wa vurakube.”—TAM. 5:12.
1, 2. Ginihe Eriya asana gu dekurugbo nadu Sarefata yo tipaha, na gini kidohe ko afuhe furi?
GOMORO aamanga dekurugbo Sarefata yo na wiiri gbiati ga Mbori nebi nangia Eriya. Ho ri aakua nyake ni tipa ka manga riahe, Eriya asana ri tipa ime na kpakuto. Ri afu ime fuko, ono ri aduna “kina wiri fuo ngungo pere yo ka i rogo ho ni kina be sa, na bete nzeme kambu yo.” Ri ki bi tiri nga gene beri ka fu riahe fuko te, na kina gu bangisapai re ri apehe fuko.—1 Aba. 17:8-12.
2 Eriya akakuti gupai nga: “Mo mangi wiri riahe fere mbata, ki ye na ni fere, fuo ho mo ki mangi he tipa ro na wiro. Bambiko wo poi Yekova nga ga aYisaraere Mbori, ‘Gu ngungo du pere yo si anyasa nga te, gu nzeme du kambu yo si apaya nga a te.’”—1 Aba. 17:13, 14.
3. Gini nyanyaki diaberã du furani dunduko?
3 Gu diaberã si aidi gu dekurugbo re mangihe aima nyaka kisusi gu gbua nga ri bi gupai ka ri mangihe na gari yangara riahe. Gu bakerepai si aidi ri diberã tipaha nga pa kido ri kuti Yekova nga ko nika undo ri aundo na wiiri. Pa kido ri kuti Yekova ka sa gupai nga ka ri moingo pa agu ahe nga ga borose mbatayo fu pa manga ri gupai nika sa ri ri ngba bangiri Mbori na ki da nibakureako ya. Kina gu bangisa diaberã re du furani dunduko. Ya mo ani naperesapa manga gupai mbatayo nika sa rani ani ngba bangiri Mbori, watadu ani naperesa kina pa gbia aũzegino mbatayo? Ani na badungu nduapai berani kaa kido kuti Mbori na kini irisiko. Na dungu agene duho rengbe ani ngbaha ka gbata gene ka manga gupai nika sa rani ani ngba bangiriko.
‘Rẽ Mo Arẽ na Dia Irisa’
4. Tipagine Yekova narẽarẽ ti ni ani irisiko?
4 Yekova na rengo beko ka ida awiri aboro niʹirisoko ngba gu gene ko aida i irisiko ngbaha. Badona gu gako amoyambu du ngbangbaturũ yo aidi kuti gipai re na woro fugoyo sa nga: “Mo gaani Gbia nga gaani Mbori, re mo are na dia taarimo na irisa na tandu, bambiko mo nafu ahe dunduko, si adu ho mbiko sangbaro, ki du ni mangimangi he.” (Yugo. 4:11) Wa duhe nga Yekova nakusi ahe dunduko, ko rẽarẽ ani irisiko.
5. Tipagine si aida gu nyemuse du Mbori nani fõngbaduraniyo ti ni ani irisiko?
5 Gu kura ndupai rẽ Yekova arẽ ti ni ani irisiko nga, gu bakere nyemuse du ko nani koyo du ani ni adunga boro ho berewe nani wo ya. Ziazia Kekeapai nayaa: “Mbori ki fu boro ni kpiako, kpia Mbori Mbori afu ko ni; kumba na de ko afu yo.” (Bam. P. 1:27) Awiri aboro na ranirii ka siapai na ka diaberã ka mangapai wai i aida nani. Yekova nga Baa fu aboro dunduko mbiko ko nafu unga furani. (Ruka 3:38) Wakina wene baagude, Yekova mangi agu apai dunduko si aidaha tipa rani ani duna ngbarago rogo raka yo. “Ko nafu uru si kuru” na “ki kedi mai” tipa kpotosende kusi ariahe kpaima furani, na kpotosende kidu niwene bibihe.—Mt. 5:45.
6, 7. (a) Ginipai Adamu aye nani kurii awiriko dunduko? (b) Gine ga Kristo motumo nika mangaha fu agu aboro namangapai ka ngba bangiri Mbori?
6 Gupai Yekova namangihe berewe nga, ko batasirani be asangbana ingapai. Mbiko gu ingapai Adamu amangihe, ko ada wa gu boro nidĩ marã be gani aborokporo ka ndu ka ngi ake nani. Nibasa Adamu sangba Yekova, ko agberesipa ga awiriko maabangirise nga ga raka na ngbarago nyeanye kindi. Gako gbangbati asa aboro dunduko ni akanga fu zangarengba. Sidu aboro dunduko awoka ti ni, gberarago kini ziyo, na i kini kpiki. Tipa boro kuru tii sunge kanga, si naida i ngbeni angbe. Yekova mangi gupai rengbe ka ngbe rani be gu gbegberẽ asangbana ingapai re. (Oni gedi ARomo 5:21.) Yesu Kristo amangipai wa Bako akpinyemuhe ki ‘tumo dungu aboro niungako.’ (Mt. 20:28) Barambeda, agu aboro ngbaa bangiri Mbori nika gbia agu aundo duti gu tumorii re kpaima.
7 Bakusirani nga Yekova mangi gupai ka boro amanganga ha ya tipa ka fu ndikidi raka furani. Pa ngba ani bangiriko nika sa rani ani bi wai ko nika mangapai ka nyasa agu apai nambusa awiri aboro. Yekova nikaa yugo wai furani kindi ko afu “mosoro fu agu yo nagbata ko.”—Eb. 11:6.
“Gamo Aboro Afú Tiyo Foro Zaza”
8. Ginipai ga Yesaya pai ayugoho furani tipa iriso Mbori?
8 Pa ngba ani bangiri Mbori nakodapa manga ani sunge na gu ranirii du berani ngba wene gene. Si wo mbiko Yekova amanganga aboro ngbaome i irisiko te. Ho Mbori aidi boro mangisunge ni fuko ti rago Yesaya, ko asanahe nga: “Mi akéda da, da nikandu tipa rani?” Yekova ayugu irisa tipa gu ranirii nga ga siapai Yesaya adu nani. Yesaya akaragapai niwasa ki yaa: “Mi du re! Mo kédi re.”—Yes. 6:8.
9, 10. (a) Gini bipai si aida ani mangisunge fu Mbori nani? (b) Tipagine daha ada ti ni furani ani mangisunge fu Yekova na ngbaduraniyo dũ?
9 Aboro na ranirii ka sia ka iriso Mbori watadu ka zanga irisoko. Yekova naida ani irisiko na ngbaduraniyo dũ. (Oni gedi Yosua 24:15.) Agu aboro airisongo Mbori na ngbaduyó yo dũ ya, ka i funga ngbarago fuko te; na ko aidanga na gu ranigose nga ga agu aboro du gayó ndikidi nyemupai nga ka fu ngbarago fu kura aboro te. (Koro. 3:22) Ka ani duna tiko rogo manga gaani ziazia sunge nimbu ani gu nyemuahe nga ga zegino si nigberesipa gaani irisombori, ani rengbenga ka ngba bangiri Mbori te. (Gate 22:29) Yekova ini ya si niwenepai furani ani irisiko na ngbaduraniyo dunduko. Moize azungodi aYisaraere i sia unga ‘nikpi yó nyemu Yekova gayó Mbori, kaa gia fugoko, na kaa ka kutiko.’—Pa Rug. 30:19, 20.
10 Gu Bakindo aYisaraere nangia Davide abibia fu Yekova ki yaa: “Gamo aboro afú tiyo foro zaza rago ngbe mo ku mbata yo fu gamo rimbasa aborosovura, ni ukadiukadi tiyo na kparakpara ziazia roko. Pa parangaro adu wa uru ho uru nakura ni wiso.” (Tam. 110:3) Dungu aboro areme namaa kina pa marã mbatayo na agu apai nafu ngbarago fuyó rogo raka yo. Ono tipa agu aboro nakpinyemu Yekova, gayó ziazia sunge du paha mbatayo fu apai dunduko. Gu gene i atungusa wene pangbanga kakaka ngbaha nayugo agu apai peresi yó paha mbatayo. I na ndikidi kido kuti Yekova nga ko rengbe arengba ka fu agu ahe du yó na zingoho.—Mt. 6:33, 34.
Gu Motumo Ngbaa Bangiri Mbori
11. Gini undo aYisaraere anaamaabangiriyo tipaha ho i anaafu motumo ni fu Yekova?
11 Kuti aNdiko nga ga mokido, ga Mbori aboro anaafu agu amotumo nangba bangiri Mbori ko idi naayó. Pa Amotumo 19:5 nayaa: “Ho oni ka fu amotumo zereda ni fu Yekova, oni afu he mi idi pa roni aida.” Kina rogo gu kitabu re, ani nageda pai yo nga: “Ho oni ka nifu motumo tambuahe ni fu Yekova, oni anifu he wa ka mi idi pa roni aida.” (Pa Mot. 22:29) Ho aYisaraere anizo wene nyaa ni rii ga Yekova bamotumo, gu ngime nanaandu ku ariyo adu “ni guzuguzu fuõhe” fu ndikidi Mbori. (Pa Mot. 1:9, 13) Ko anaaida aida na gu nyemuse gako aboro anaayugoho re na si anaafu ngbarago afu fuko. (Bam. P. 8:21) Nyanyakipa pai kinaho gipai re ayugoho furani areme. Agu aboro nanaafu gu motumo ngbaa bangiri Yekova, i naangba angba bangiriko. Gini motumo ko aida nani? Ani makianga apai ue nga: gaani sino mangapai na gaani afugo.
12. Gini mangapai rengbe ka sa gu ‘unga ũmotumo’ nga kpotorani si du nigbegberẽhe bangiri Mbori?
12 Gu mokedi nangia Pauro ake gupai rogo gako waraga fu aRomo nga: “Oni fú tironi ni unga ũmotumo, ni ziazia ha, si ngba fu Mbori, si nga boro gaoni mangapai.” (Rom. 12:1) Tipa ka ngba bangiri Mbori, si naida boro banda kpotoni si ngba angba bangiri Mbori. Ka si du nga ní nika gberesa kpotoni na gbäkärä, kerengua, watadu na gbegberẽ mbirabuda, gani gamahe arengbanga kadu na undo ti ni fu Mbori te. (2 Kor. 7:1) Wa duhe nga “gu ni namanga pa bari ni nainga pai kuti boroni,” wasiwasi mangapai ngba arikoho dũ nasa gani motumo nigbegberẽhe bangiri Yekova. (1 Kor. 6:18) Ka boro aida ka fu ngbarago fu Mbori, ní duwa ka ní ‘du ziazia rogo gani apai dũ.’—1 Pet. 1:14-16.
13. Ginipai rẽhe arẽ ti ni ani tambua Yekova?
13 Gu kura motumo nafu ngbarago fu Mbori nga gupai nakura ngbarani yo. Agu aboro nakpinyemu Yekova, i naafura wenengai ti aregbo dunduko tipa ko dagba aboro na kpuyo yo. (Oni gedi Atambuahe 34:1-3.) Oni gedi Atambuahe 148-150, ka bingo wai agi abia du biata re anyakasa gupai nga ani tambua Yekova. Nirengo, “ngba tambuahe angba ku ngba agu yo du ni ruru yo.” (Tam. 33:1) Gaani bamoi kpiapai nga Yesu Kristo anyakasi wai nyakipa tambua Mbori nitungusa ani wene pangbanga.—Ruka 4:18, 43, 44.
14, 15. Osea angarasi aYisaraere i fu gini ngbatunga amotumo, na wai Yekova akaragapai?
14 Tungusapai kakaka nayugopa gaani nyemuse tipa Yekova na gaani nyemu ka ngba bangiriko. Nikpiapai, ani bingo wai gu nebi nangia Osea angarasi agu aYisaraere natona ka iriso kungbo ambori si ki sa gupai nga ka i ngbanga bangiri Mbori ya. (Osea 13:1-3) Osea aya fuyó i zungadihe ki yaa: “[Yekova] mo dí irairapai dunduko ku sa yo; mo idi pa kina gu pai be rani ngba angba ani ki fu gu zuzuhe nga ga ngbarani ni motumo.”—Osea 14:1, 2.
15 “Gu zuzuhe nga ga ngbarani” nga gu wene afugo naye ngbaduraniyo ani naapekaha nitambuahe fu ndikidi Mbori. Ga Yekova karagapai angia gine fu agu aboro naafu ngbatunga agu amotumo re? Ko ayaa: “Mi akpi nyemu yo gbe.” (Osea 14:4) Agu aboro nafu ngbatunga agu amotumo tambuahe re, i nangba bangiri Yekova, kidu ni abakureako, na ko nambupai fuyó ti gayó aingapai.
16, 17. Ho idapase afõngbadu boro yó ni ní tungusi wene pangbanga, wai Yekova adia gu gani tambuahe re?
16 Tambua Yekova gbaiga ti aregbo dunduko ningia nyanyakipa pai rogo ndikidi irisombori. Pa fu taarimo fu ndikidi Mbori aima nyaka bangiri bake apapara Atambuahe ko ki yaa: “Ako Yekova, mi nazungadi ro, mo ídi pa gimi agamunihe nga tambuahe.” (Tam. 119:108) Na ti gaani regbo areme? Yesaya agumbapai nisangbanebi tipa gu bakere rimbasa aboro du ti gaani regbo areme nga: ‘I ataka pande pa Yekova ni tambuahe. . . . ; ami [gayó gamunihe] ayé wa gu he idi mi paha ku ri [ga gi Mbori] bamotumo.’ (Yes. 60:6, 7) Nidigisidigisi sangba gipai re, amirioni aboro nafu “motumo tambuahe fu Mbori . . . dedede, gu zuzuhe nga ga ngbarani nakusa pa rimoko.”—Eb. 13:15.
17 Na mo ti gamo? Ya mo mo nafu gu motumo Mbori aida nani? Ka si adunga wo ya, ya mo mo amanga ariapai ki tona ka tambua Yekova gbaiga? Ka idapase afõngbaduroyo mo tona ka tungusa wene pangbanga, ga motumo nika ‘ngba ti Yekova susi babagara.’ (Oni gedi Atambuahe 69:30, 31.) Mo du na gu kido nga gu “wene fuõhe” nga ga gamo motumo tambuahe nika da ada yo du Yekova ni mo ki ngba bangiriko. (Yeze. 20:41) Gu ngbarago mo nikadu nani, si adunga na digidoho ti ni te.
‘Yekova Nikafu Maku fu Ruru Boro’
18, 19. (a) Gini bipai du dungu aboro nani areme tipa mangasunge fu Mbori? (b) Zanga ngba bangiri Mbori nandu kuti ginipai?
18 Areme, dungu aboro da kina kuti gupai kura aboro ada kutini ti regbo Maraki nga: “Si nga kungba pai ka manga pa Mbori. Gini u du ti ka ani kuti gako arugapai watadu ti ta ani nakpara kpe ku bangiri Yekova nga ga arimbasa ko?” (Mara. 3:14) Wa i namoi pa aũzegino mbatayo, i nabi ga Mbori ringbisapai wa gupai kaa manganga ya, na i nabi gako andiko nga regboho aima susa. Tipa yó, gu sunge nga ga tungusa wene pangbanga nga gbarasa regbo, na guhe naimisa kina ngbadu boro.
19 Gu ome du kugii agi aberãpai re atona ati Edene yo. Satana du nazomia Eva ka ri bingo gu unga Yekova afuhe furi na nyanyakipaha ya, na si ki sa gupai nga ka ri ngbanga bangiriko ya. Areme, Satana nananga aboro i du na gu ida nga he ho rengbe boro ka gbiaha ti manga gupai Mbori akpinyemuhe te. Ono tie, Eva na kumbaari abi gupai nga pa zanga ngbayo bangiri Mbori asayo i zanga gayó raka. Agu aboro napeka gayó gbegberẽ kpiapai nika zanga gayó raka azanga barambeda a.—Bam. P. 3:1-7, 17-19.
20, 21. (a) Ginipai gu dekurugbo nadu Sarefata yo amangihe, na ginipai namangi furi? (b) Wai rengbe ani ka wirika gu dekurugbo re, na tipagine?
20 Bakparakparapai duho dagba gu gbegberẽ sangbanapai naaye kurii aAdamu na Eva na gu naaye fu gu dekurugbo nadu Sarefata yo. Tingbafuo giari agu afugo wasa nangia ga Eriya, ri atona manga riahe ki fuhe mbata fu nebi wa si avura du nga kina bete riahe nadu beri vurũ. Fuoho, Yekova adigisi gu kidohe ko afu vurube Eriya. Gu pangbanga re nayaa: “I ki niri riahe na ko tipa dungu arame, na gari aborokporo a. Were gu ngungo naadu pere yo si anyasa nga te, na gu nzeme naadu kambu yo apaya nga a te, a wa Yekova agumba ha ku ngba Eriya.”—1 Aba. 17:15, 16.
21 Gu dekurugbo nadu Sarefata yo re amangi gupai kina wiri bete aboro gbua dagba agu abirioni aboro du areme narengbe ka mangaha. Ri aduna kido rogo apai dunduko kuti gu Mbori nga ga bata ko, na ko ahenga undo ri te. Gi pangbanga re na agu akuraha du rogo Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga Yekova rẽarẽ ani kido kutiko. (Oni gedi Yosua 21:43-45; 23:14.) Gu raka nga ga agu aDezire Yekova du areme nafu kura gopai nga ko ambunga agu aboro ngba bangiriko te.—Tam. 34:6, 7, 17-19.a
22. Tipagine si aida ani gbata gene ka ngba bangiri Mbori ti ni niipiipihe zanga keesa?
22 Ga Mbori uru sapangbanga kurii “agu aboro dunduko naraka auru kpotosende” ima mbeda. (Ruka 21:34, 35) Boro arengbanga ka nehe te. Aũkumuko watadu agu ahe nga ga borose nafu wasa arengbanga ka mbedisa boro ku dagba agu aboro ga Mbori siasia basapungbanga nika ya fuyó wee, “Ga Buba aboro maku oni yé, oni dí kumbo gu ngbi du ni mbakadimbakadi he tipa roni” te. (Mt. 25:34) ‘Yekova nika fu maku afu fu ruru aboro; ki dadi yó nigako ngbanya wa vurakube.’ (Tam. 5:12) Ya mo si arẽnga ani gbata gene ka ngba bangiri Mbori te?
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Oni bi gu Ngbaõbambu Sinziri nga ga Zerekpe 1, 2005, kpewaraga 11, genewaraga 15.
Oni Natingidaha?
• Tipagine rẽ Yekova arẽ ti ni ani irisiko na ngbaduraniyo dũ?
• Gini amotumo ngbaa bangiri Yekova areme?
• Gine nga “gu zuzuhe nga ga ngbarani,” na tipagine si aida ani fuhe ti ni fu Yekova?
• Tipagine si aida ani gbata gene ka ngba bangiri Mbori ti ni?
[Gu sura du ti kpewaraga 19]
Gini bakerepai ga Mbori nebi aya fu rungorungo dekurugbo ri mangihe?
[Gu sura du ti kpewaraga 21]
Gini undo ani agbiaha ti fu ani motumo tambuahe fu Yekova?
[Gu sura du ti kpewaraga 23]
Gaoni ndikidi kido kuti Yekova andunga na oni sa gberarago te