“Oni Óro Wa Ka Oni Da Ada”

“Oni óro wa ka oni da ada.”​—1 KOR. 9:24.

1, 2. (a) Ginihe Pauro amangisunge nani tipa ka ngarasa agu aKristano nangia aEbere? (b) Gini i aruga ga Mbori amoyambu i mangihe?

ROGO ga Pauro waraga ko akehe fu agu awirinako aKristano nangia aEbere, ko amangisunge na kpiapai tipa ka ngarasa yó nani. Ko atingidi yó na gupai nga anga kina yó sa naora rogo agu abaangira nga ga unga te. Patiyo kirikiri angia agu adezire naadu wa nduro nga aguyo naima du na diabese rogo agu abaangira re. Pa rugayo tiyo naapa gu ruru mangapai na gu nyanyaki asadatise nangia ga agu adezire re arengbe ka undo agu aKristano nangia aEbere re i niindu kina kumbatayo zanga karagatiyo kusayo.

² Rogo gu papara kekeapai ye mbata fu gere, ani awisigipai yo tipa gu raka nangia ga agu aboro naadu dagba agu adezire naadu wa nduro re. Gu nyanyaki idapase naadu tiyo asayo i nye niruru yó fu Mbori, si kidu wa i aora ato abaangira tipa ka digiso ho. Ani rengbe arengba ka wirikapai ti gi gayo diabese re. A wa si adu rogo gu papara kekeapai re, Pauro afu gu rugute fu akurako amoyambu kodihe na ani nga: ‘Ani mói rõrõi he ku sa yo dunduko, na gu ingapai ninaye dedede ka manga rani [“nawata rani taata,” NW] ani ki oro gu oto du fu rani ku mbata yo kindi [“ani ki oro gu ato abaangirã na hipai nga gu moi yo ho barabangirani.”]’​—Eb. 12:1, NW.

3. Ginipai Pauro aida ka gumbaha nibi gu mbaro abaangira nangia ga aGiriki?

³ Tipagine Pauro agumba gupai ti ni nga ani “moi rõrõi he ku sa yo dunduko”? Buku sa nafura tipa agu aKristano naadu ti rago Pauro nasakapai tipa gu gene aboro anaaora ngbaha ti ragoko. Si nayaa: “AGiriki anaawirika mbaro ato nikundiri yó na kini oro ato nikundiri yo.”a (Backgrounds of Early Christianity) Ngba gi gene re, agu aboro nanaaora ato, i anaaura agu ahe tiyo kusayo narengbe ka rõasa yó watadu ka sayo ka i oronga ato wenengai ya. Wa vura duhe nga rago angbanga tirani na gu gene i aora ngbaha te, i aora wo na gu sásá nga ka gbia mosoro. Gupai Pauro aida ka gumbaha angia, tipa boro gbia gu mosoro du tipa gu abaangira nga ga unga re, agu aboro naora duwa ka i rogodi ngbatunga agu ahe dunduko kusayo rengbe ka ká naayo. Agu arugute re adu nibawenehe fu aKristano ti agu aregbo naadu re, na kinawo duhe areme a furani. Gini ngbatunga rorõi ahe tigaha nga gu rengbe naká na ani ti dia gu mosoro abaangira nga ga unga re?

Oni “Mói Rõrõi He Ku Sa Yo Dunduko”

4. Gini apai aboro amere fuoho ti rago Noa?

⁴ Ga Pauro arugute angia ka ‘maa rorõi ahe kusayo dunduko.’ Agu ahe re nakoda agu apai dunduko rengbe naká na ani ti maa ani berãrani gbiati nyanyaki asadatise fuo gu abaangira ani aoraha. Gini ahe rengbe kadu nigi rorõi ahe re? Ningera ani kuti Noa nga boro sa dagba agu aboro Pauro afura tipa yó, si natingida rani na gupai Yesu agumbaha ki yaa: “Wa si adu rago Noa, kina wo si ka du rago Wiri boro.” (Rk. 17:26) Yesu aafuranga ane tipa gu bakere gbarasa rago nga gu nika ye te, ko aafura tipa gu sino mangapai nangia ga aboro ti gu regbo re. (Oni gedi Matayo 24:37-39.) Gu badungu aboro naadu ti rago Noa aadunga na nyemu Mbori tiyo te, ka ani agumbanga gu tigaha nga ka manga gupai ko akpinyemuhe ya. Gini ahe naagbe berãyo? Anga kura iiriwoapai nangiaha te. Agu ahe naagbe berãyo re angia rihe, mbirahe, na rogatise, nga agu apai daada aboro naamangaha rogo raka yo. Gu ndikidipai naadu tipa yó, si nga gu Yesu agumbaha ki yaa, “ka i aina nga ha ya.”

5. Ginipai rengbe ka undo rani ani digisi gaani abaangira na diabese?

⁵ A wa si adu tipa Noa na gako aborokporo, ani na bakere sunge berani tipa kaa mangaha naʹauru dũ. Si naida ani mangisunge amanga tipa ka ngerafuo tirani na gaani aborokporo. Gipai re nisaha rengbe ka dia bakere regbo, ome, na agu ahe du berani. Gbe, ti agu aregbo du zingo mosoro ti ni, si taata ani tona ka bakabangirani tipa agu ahe ani aidaha rogo gaani raka yo. Nidu ani ni agu aKristano naima kpara gayo raka fu Mbori, ani a na gu nyanyakipa asunge tirani nga ga toro. Ani natungusapai, kini mbakadi adunguratise, na kini nyakasi tirani rogo toro yo nimanga ani wisigopai nisase gbiati gu irisombori nga ga aborokporo. Wa apai avura nge ti Noa nidunguhe tipa ko mangisunge fu Mbori, “kina wo ko amangi he dũ.” (Bam. P. 6:22) Nirengo, ka ani zogosi bete atindiro tirani ki mbuhe tooni, na ki bandatirani ti roga gu dungu atindiro adunga sunge ti ni ya, si rengbe ka undo rani ani oro gu ato abaangira re ki da kina ti digidoho.

6, 7. Gini ga Yesu rugute si aida ani moihe ku berãrani yo?

⁶ Ginipai Pauro aaberãha ho ko ayani wee ani moi ‘rorõi ahe’ dunduko kusayo? Kina rengo du ngaha nga, ani arengbanga namaa agu atindiro dunduko kusayo du berani te. Rogo gi bangiriba re, ani moi agu afugo Yesu ku berãrani yo ko apehe ki yaa: “Ka oni wísigi nga pai ki ya, ‘Gine ani ka ri he?’ na, ‘Gine ani ka mbira ha?’ na, ‘Gini roko ani ka ukadi tirani na ni?’ ya. Bambiko aGendiria nagbata agi ahe re dunduko; bambiko Baroni du ngbangbaturũ yo ini he ya oni nara mbiko agi ahe re dũ.” (Mt. 6:31, 32) Agi afugo Yesu re nayugo gupai nga zavura kina agu ahe nga riahe na arokoo rengbe arengba kadu ni ũkota furani ka ani amaanga ha rogo gaha bangiriba ya.

⁷ Ani berẽnga kuti agu afugo Yesu nayaa: “Baroni du ngbangbaturũ yo ini he ya oni nara mbiko agi ahe re dũ.” Gipai re nayugo gupai nga, gu Barani du ngbangbaturũ yo nga Yekova, ko ini gupai ko nika mangaha tipa ka ngerafuo gaani azingo. Zanga kapa, anga “agi ahe re dũ” nga agu ahe ani akpinyemuhe watadu gu ani aidaha te. Ono wa vura duhe wo, ko nape gupai furani nga ka ani bakingo bangirani ya mbiko “aGendiria nagbata agi ahe re dunduko.” Tipagine? Yesu afu arugute fu agu aboro naadegatuyo fuko nga: “Oni bánda tironi, oni ka hisa kpotoroni yo na bakere riahe, na kpibuda, na berã pa gi unga re, gu rago ki da re ni ba sa wa kina gbina naza”.​—Rk. 21:34, 35.

8. Tipagine du gi regbo re ti ni nigu regbo si aida ani ‘moi rorõi ahe’ kusayo?

⁸ Turunga gu ba berewe ani aora kurogoho te. Nairiwo gu rungo ka ngiaha ka ani mbupa tirani fu gu rorõi ahe adunga sunge ti ni ya si ká na ani wa ani ambeda kuti digido gu ba ani aora kurogoho re! Sidu tie, ru gu ga Pauro rugute aru ko afuhe nga: “Ono sinombori gbia kuti zereda nga bakere mosoro.” (1 Tim. 6:6) Pa dia ani afugo Pauro kugume nika zambuasi gu maabangirise du ani nani tipa ka gbia gu mosoro re.

“Gu Ingapai Nawata Rani Taata”

9, 10. (a) Gu fugo Giriki sayo ho kurogo pa-Zande nga “gu ingapai nawata rani taata” si nafura tipa gine? (b) Wai rengbe ani kadu niwatawata rani?

⁹ Kupati maa rorõi ahe kusayo, Pauro agumba gupai nga si naida ani ne “gu ingapai nawata rani taata.” Gine nga gu ingapai re? Gu fugo Giriki sayo ho kurogo pa-Zande nga “gu ingapai nawata rani taata,” si rogo Ziazia Kekeapai kina sa gbua. Wene bawirikipai tipa Ziazia Kekeapai nga Albert Barnes ayaa: “Gu boro naora, ní nabanda tiní ti vo gu rokoo rengbe nawata nduni baraho ní aora ni ka ní arengbanga ka ora wenengai ya, sidu, kina gu bangisapai re si aida si du tipa aKristano nga aguyo idi ka mbupa agu ahe dunduko duwa gu rokoo rengbe ka wata ndu boro re.” Wai rengbe Kristano kadu niwatawata ní, na ki sa gaani idapase si du nirurungburaha?

¹⁰ Kristano arengbanga ka mbupa gani idapase rogo uru sa te. Ní natona mbupa gani idapase tooni tooni, singia zanga inoho. Ti tonatona ga Pauro waraga, ko azayo nga i bandatiyo ti “bitikpa” kusayo na ti sonosa “gbegberẽ kpoto yo.” (Eb. 2:1; 3:12) Ka rokoo awata ndu gu boro naora ní duwa ka ní ti. Kerepai ima rengba ka manga ní ka si dunga rokoo wata nduni ti gu regbo ní aora ní ki basaha abasa. Ginihe rengbe ka sa ní nibasaha? Si rengbe kadu nga ní abakanga bangirini te, watadu bakere kido kuti tise, watadu kura he du gbe berãni. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gi ga Pauro arugute re?

11. Ginipai rengbe ka sa rani ani zanga idapase?

¹¹ Si naida ani rugutirani na gupai nga, ka ani mbupa gaani idapase, si ye mbiko gupai sia ani ka mangaha. Gu kura wene bawirikipai asakipai tipa “gu ingapai nawata rani taata” ki ya, agu apai du ani rogoho, gu ngbatunga aboro ani akodatirani naayo, na gu nyemu irairapai du tirani nga agu apai rengbe kadu na bakere sangbanaha kurirani. Agi apai re rengbe ka rungburasi gaani idapase watadu ka sa rani ani zanga idapase.​—Mt. 13:3-9.

12. Gini atingidapai si aida ani dihe kugume tipa ka bandatirani ti zanga idapase?

¹² Tipa dungu agarã, ruru kangara moyambu aima digo nitingidi rani nga ani bandatirani ti agu ahe ani abihe na agu ani agiaha, nga gu nabipa agu ahe ani amaa ngbadurani na berãrani fuoho. Wo i adigi niza rani ti gu kerepai rengbe merafuo marã gbiati aũkumuko ka wata rani nani. Ka ani kpinyemu agu aũmbaro nga ga gi zegino re watadu nyemu gupai nga ani duna gu vovo ahe dunduko nakura awere berani, si nika sarani ani di bakere regbo kina ku gene agi apai re ka regbo adunga berani tipa agu apai nyanyakipaha gbe ya. Si nigbegberepai ka ani aberã gupai nga ngbatunga agi arugute re naká na ani ti gupai ani aida ka mangaha watadu si tipa gu kura aboro kia angia ani ya, baraho du ani ni kina rogo gu kerepai re. Satana namangasunge na gu berã gbiati gu nyemuapai nga ga gi zegino re tipa ka sa rani ani basapa gu zahe re. Gu kura aboro ambu idapase mbiko i abakanga bangiriyo te, i adu na bakere kido kuti tise, watadu aũzegino naagbe berãyo. Ka apai aamanga rani wa gere, gure nga ani nika zanga gu mosoro du tipa nyenye unga.​—1 Yo. 2:15-17.

13. Wai rengbe ani ka bandatirani be gu kere amaapai kurii nga ga aboro?

¹³ Aʹuru dunduko ani naagbiatirani na agu aboro nataasapa asásá, agu ahe duna nyanyakipaha, gbiati agu aberã nga ga zegino. (Oni gedi AEfeso 2:1, 2.) Ono wa vura duhe wo, sangbanaha rengbe kadu kurirani nibipa wai du gaani mangapai kuti gi gayo maapai kurii re. Gu “yuge” Pauro afura tipaha re, si nga gu he nafu kpio. Si naida ani ngere angera kindi si andu ka gbida gorani yo watadu ka imo rani, ka ani arengbanga nanyasa gi ato abaangira re ya. Gine duho rengbe ka undo rani ani nye kuti ato kindi? Ka pepai nimasaku, Yesu nga wene bangbembatayo rogo ato yo. (Eb. 12:2) Ani a na gu kpiapai nga ga Pauro, mbiko ko agedi tiko ku dagba agu aboro naora gu abaangira nga ga aKristano na ki zungodi akurako aidipase i pekefuoko.​—1 Kor. 11:1; Frp. 3:14.

Wai Rengbe Oni Ka ‘Ora Wa Ka Oni Da Ada’?

14. Wai gu Pauro abi gu ato ko aoraha?

¹⁴ Wai Pauro abi gu ato ko aoraha? Rogo gu yangara arugute Pauro afuhe fu agu abaakumba naadu Efesa yo, ko ayaa: “Mi akiisa nga ungare te, mi ki rengbe na digisa gu pai mi ninamaa bangire kuti ni, na gu sunge mi adi be Gbia Yesu.” (Amo. 20:24) Ko akpinyemu ka mbupa kura apai dunduko kodihe na unga ko tipa ka nyasa gi gako ato abaangira re. Tipa Pauro tigako, ka ko anyasanga gi gako ato abaangira re ya, gu bakere asadatise ko amangihe na gu nyanyaki sunge ko amangihe tipa ka tungusa wene pangbanga, ka sunge adunga ti ni te. Ono wa si vura duwo, ko abingo tiko nga, he ho nika ká naako ti dia mosoro gu abaangira re te. (Oni gedi AFiripoio 3:12, 13.) Kinaho ko ambeda ni na kpio ko agumba gupai ni naa kido nga: “Mi so gu vura nga wene he, mi digisi gi sunge, mi ka kuti idapase.”​—2 Tim. 4:7.

15. Gini ngarasaro Pauro afuhe fu akurako aKristano tipa abaangira?

¹⁵ Kurigure, Pauro aduna bakere nyemu ka bi awirinako aKristano i ninyasi gayo ato abaangira angianga ka ru bangiri gene ya. Nikpipai, ko azungodi agu aKristano naadu Firipoi yo i mangi sunge nyanyaki tipa gayo bata. Si aida i “zadi gu fugo nga ga unga totoroto.” Ko ape gu kurapai berewe nga: “Mi bi gu mi ka ngi angi mbiko ho rago Kristo, ya mi aora nga vurũ te, mi amanga nga sunge a vurũ te.” (Frp. 2:16 NW) Wakina gure a, ko azungodi agu aKristano naadu Korinda yo ki yaa: “Oni óro wa ka oni da ada.”​—1 Kor. 9:24.

16. Tipagine si aida ani moi gu mosoro re ku berãrani yo ti ni?

¹⁶ Rogo gu ato abaangira du nigbangaha, boro naabingo digidoho ho ní atona ato ni te. Ono wa vura duhe wo, wa gu boro re nikaa ora, berãni nikadu kina tipa digidoho. Gu digidoho re nitona ka da nirengo bangirini baraho ní aino ní nga ní nambeda koyo. Kina gu bangisapai re si aida si du tipa gaani ato abaangira. Si naida ani bi gu mosoro du tipaha nga kina boro rengo. Si nika undo rani ani daada ti ni.

17. Wai idapase aundo rani ani moi pa mosoro ku berãrani yo?

¹⁷ Pauro akepai ki yaa: “Idapase nga ndikidi he, du aboro na maabangirise mbiko ho, nga wisiga pa agu ahe i abi nga ni bangirise ya.” (Eb. 11:1) Abarayama na Sara akpinyemu ka mbu gu wene raka i aaraka tipa ka ndu ka raka wa “aboro kura ringara nangia yo, ni tata aboro ri gi zegino re.” Ginihe naundo yó? “I abi [digisidigisi ga Mbori akidohe] tuturũ.” Moize aká ka “ngi tipa rago ngbutuko rogo gu ngbarago nga ga ingaapai” na “agu aũkumuko nangia ga Ezipeta.” Wai ko agbia idapase gbiati ome tipa ka manga gipai re? Ko “angere tipa gu mosoro i ka fu he.” (Eb. 11:8-13, 24-26) Ruhe aru tie ka bi wai Pauro asakipai tipa agi aboro na agu afugo nga “mbiko idapase.” Idapase aundo yó i ngere tuturũ ti agu aʹasada na fudifudiapai naamanga yó na i bi gupai Mbori amangihe fuyo ti gu regbo re na gu ko ka mangaha kumbatayo.

18. Tipa ka maa “gu ingapai nawata rani taata” kusayo, ginipai si aida ani mangihe?

¹⁸ Ka ani aberãkurii gu idapase nangia ga agu akumba na adee du payo rogo AEbere kapita 11 na kini wiriki gayo kpiapai, ani rengbe ka sonosa idapase na ki moi “gu ingapai nawata rani taata” tuturũ kusayo. (Eb. 12:1NW) Berewe a, si rengbe ka sa rani ani “bérẽ pa akuarani ka nyakasa yo kuti nyemuse na wene mangaapai.”​—Eb. 10:24.

19. Gini bipai du oni nani tipa ka maaberã roni fuo gbia mosoro?

¹⁹ Ani ima mbeda kuti digido gaani ato abaangira. Digido ngba gu gene re nibabeedihe bangirise. Mbiko idapase gbiati ga Yekova undo, ani rengbe arengba ka maa “rõrõi he ku sa yo dunduko, na gu ingapai nawata rani taata.” Ii, ani rengbe arengba ka ora ngba gu gene rengbe ani ka gbia gu mosoro re gbiati agu amaku na akidohe gu Barani nga Yekova Mbori nakido rani nani.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Natingidaha?

• ‘Maa rorõi ahe’ kusayo nakoda gine?

• Gini ahe rengbe ka sa Kristano ní mbu idapase?

• Tipagine si aida ani moiberã rani ti ni fuo mosoro?

[Gu sura du ti kpewaraga 26]

Gine nga “gu ingapai nawata rani taata,” na wai rengbehe ka wata rani?