Oni Mbu Toro Si Ngbe Furoni Kumbatayo Sa Unga Na Zereda
Oni ta angianga ku “sangba borose yo ya, kina sangba Ziazia Toro yo.”—ROM. 8:4.
1, 2. (a) Gini kerepai rengbe ka manga gu boro naora na motoro zanga maaberã ní? (b) Gini kerepai rengbe ka manga gu boro mbu apai si gbeberã ní rogo toro yo?
BAKERE pa boro sa Amerika yo agumba gupai nga agu ahe nagbeberã agu aboro naora na atarambiri, si nakio kina kumbatayo. Terefuni nga he sa dagba agu ahe rengbe ka gbeberã gu boro naora na motoro ní zanga maaberã ní fuo ora na motoro. Badungu agu aboro i asasana yó ti regbo wisigopai sa, i ape gupai nga i aima fõ yo watadu i abati nga nvẽtekerẽ be motoro watadu tarambiri mbiko ba oro nani aamangasunge na terefuni. Boro rengbe ka bihe nga, si agberãnga ka aora na motoro kini mangi gu kurapai kia te, ono sangbanaha rengbe ka du nigbegberẽ.
2 Kina gu bangisapai re rengbe ka du tipa du ani wenengai rogo toro yo. Kina wai rengbe gu boro amaanga berãni fuo ora na motoro ya ka ti kurogo kerepai, kinawo a rengbehe kadu fu gu boro mbu apai si gbe berãni rogo toro yo. Ka ani mbupa tirani apai gbe berãrani kusayo ti gu gaani gene gbiati gu mangaapai nga ga aKristano, surungbaha rengbe arengba ka rindosi gaani idapase. (1 Tim. 1:18, 19) Pauro afu zahe fu agu akurako aKristano naadu Roma yo tipa gipai re ki yaa: “Gu berã nga ga borose si nga kpio, ono gu berã nga ga Toro si nga unga na zereda.” (Rom. 8:6) Ginipai Pauro aida ka gumbaha? Wai rengbe ani ka ne “gu berã nga ga borose” na ki pekefuo “gu berã nga ga Toro”?
“Kitangbanga” Tipa Yo Te
3, 4. (a) Ginipai Pauro asota nani nga gu ko akepai tipaha? (b) Tipagine ngba rago ti ni tirani na ga Pauro pai?
3 Rogo ga Pauro waraga ko akehe fu aRomo, ko afura fuyo tipa wai boroko aatakpata na berãko. (Oni gedi ARomo 7:21-23.) Pauro aasadanga ka rugapai kubarako yo watadu ka rungo kpotoko yo wa gu boro ome ingapai naima fu rii ní arengbanga ka manga rurupai berewe ya te. Nirengo, ko aima nyaka rogo toro yo na ki ngia gu mbedimbedi Kristano i asiako ko du “ni ga aGendiria mokedi.” (Rom. 1:1; 11:13) Tipagine tie Pauro akepai ti ni tipa gupai ko asota nani re?
4 Pauro aima ida kuti gupai ane ziazia nga, ko arengbanga ka manga gupai Mbori akpinyemuhe ngba gu gene ko nitiko aidaha te. Tipagine? Ko yaa: “Aboro aingi ainga dũ, ki ti bungudu ti ga Mbori taarimo.” (Rom. 3:23) Nidu ko ni tita Adamu, ko angia kpakpa boro na ki du na nyemu gbegberẽpai tiko. Ani wakina ko mbiko ani dunduko nga kpakpa aboro nasota na kina ngbatungapai wa gure naʹauru dũ. Kurigure, badungu apai gudu ho nga gu rengbe ka gbe berãrani na ki di rani kusayo ngba gu ‘fitikiri gene nagbe koyo du unga ni.’ (Mt. 7:14) Ono tie, gupai re ayugongo ho nga maabangirise adunga ti Pauro berewe te te, kinawo a duhe tipa rani areme.
5. Wari Pauro agbia undo ni na baomese?
5 Ko akepai ki yaa: “Da ka batasi re . . . ? Mi natambua Mbori mbiko Yesu Kristo gaani Gbia.” (Rom. 7:24, 25) Fuani, ko afura fu agu aboro “du rogo Kristo Yesu yo” nga mbedimbedi aKristano. (Oni gedi ARomo 8:1, 2.) Mbiko ga Yekova ziazia toro, Yekova adi yó ni awiriko, na ki yambu yó i ye kadu “ni adikumbo na Kristo.” (Rom. 8:14-17) Ga Mbori ziazia toro gbiati gu idapase du yó nani kuti ga Yesu motumo tumorii naundo yó i du na diabese rogo gu sota Pauro nasakipai tipaha zanga i “kitangbanga” yó. I nakusa yó kusayo be “gu rugute nga ga ingapai na kpio.”
6. Tipagine si aida ga Mbori amoyambu dunduko rugutiyo ti ni na rogo afugo Pauro?
6 Wa vura duhe nga gupai Pauro agumbaha re adu tipa mbedimbedi aKristano, agu apai ko apehe tipa ga Mbori toro na ga Kristo motumo tumorii rengbe arengba ka undo ga Yekova amoyambu dunduko. Wa duhe nga ga Mbori toro naadu kugii Pauro ko fu agi arugute re fu mbedimbedi aKristano, si ninyanyakipa pai fu ga Mbori amoyambu dunduko i rugutiyo na gupai ko akehe re na ki asadi tiyo nyanyaki ka gbia undo behe.
Gu Gene Mbori ‘Akiti Ngbanga Ingapai Rogo Borose Yo’ Ngbaha
7, 8. (a) Rogo gini gene rugute anyakanga rogo borose yo ti ni ya? (b) Ginipai Mbori adigisihe vurube gako toro na motumo tumorii?
7 Rogo kapita saba nga ga aRomo, Pauro afura tipa gu ome du ingapai nani kurii borose. Rogo muambi kapita, ko afura tipa gu ome du ziazia toro nani. Gu mokedi re asakipai yo tipa wai ga Mbori toro narengbe ka undo aKristano i sovura kuti gu ome nga ga ingapai wa ka i ruho ka raka ringbisihe kuti gupai Mbori akpinyemuhe na ko ki idi na gayo pai. Pauro afura yo tipa wai ga Mbori toro gbiati ga Yesu motumo tumorii nasa gupai nga Mbori mangi gupai ga Moize Ndiko aarengbanga namangaha ya.
8 Gu Ndiko re gbiati gaha zegino arugute akiti ngbanga aboro ingapai. Ono si aarengbanga ka dia ingapai kusayo watadu ka rugusa aboro ti manga ingaapai te. Mbori akedi Wiriko na gu borose naadu “wa kina borose nga ga ingapai,” na gako motumo tumorii ki ‘kiti ngbanga ingapai rogo borose yo.’ Gu motumo tumorii nangia ga Yesu naadu na ome ka kusa aboro be ingapai. Nisangbana gipai re, i nayamba mbedimbedi aKristano ya ruru aboro nga yó mbiko gu idapase du yó nani kuti ga Yesu motumo tumorii. I nangarasa yó nga ka i naatanga ku “sangba borose yo ya, kina sangba Ziazia Toro yo.” (Oni gedi ARomo 8:3, 4.) Nirengo, si naida i mangihe wo daho i nika nyasa gayo raka ni niruru yó auru kpotose tipa i fu “kpakpari unga” fuyo.—Yugo. 2:10.
9. Gu fugo nga “rugute” mangiyo sunge nani rogo ARomo 8:2, rogoyo nga gine?
9 Kupati gu “rugute” re, Pauro afura tipa “gu rugute nga ga Toro” na “gu rugute nga ga ingapai na kpio.” (Rom. 8:2) Agi arugute re nga gine? Gu fugo nga “rugute” mangi yo sunge nani re, si afuranga tipa ngbatunga agu arugute naadu rogo ga Moize Ndiko yo te. Gu kura buku sa nayaa: Gu fugo Giriki mangi yo sunge nani ane nga rugute re, si nafura tipa gu rugute du rogo boro yo naruga gani mangapai singia si niwene watadu si nigbegberẽhe. Gu rugute re nayugo wai fu boro si aida ní niraki gani raka.
10. Wai du ani tii be gu rugute nga ga ingapai na kpio?
10 Pauro akepai ki yaa: “Ingapai arimi kurogo zegino mbiko boro sa na kpio ki rimi mbiko ingapai, si du kpio agbandaka agbandaka tini sa aboro dunduko bambiko i aingi ainga dunduko.” (Rom. 5:12) Wangia ani atita Adamu, ani dunduko du gu rugute nga ga ingapai na kpio na ome kurii rani. Wo kpotorani naangarasa rani dedede ani mangi gupai rengbe ka ba gberarago ti Mbori na ki ye na kpio furani. Rogo ga Pauro waraga fu aGaratio, ko ayambu gu mangapai gbiati gu sino re nga “agu apai borose amangaha.” Fuani, ko agbia gu kurapai kuti ni nga: “Agu yo namanga tunga agi apai re, i adia nga gu ũkumbo nga ga ga Mbori ngbi te.” (Gara. 5:19-21) Ngbatunga agi aboro re wakina agu aboro nata ku sangba borose yo. (Rom. 8:4) Gu rugute du rogo yó yo tipa mangaapai gbiati gu rugute nayugo wai fuyo si aida i raki, si naabaha nga kina ga borose. Ono ya mo amangi meteka, airisikpiahe, na amangi sangba atoro nga gu yangara aboro nata ku sangba borose yo? Oó, gu mangapai nga ga borose nakoda gu kura apai akoda aboro abihe nga rukutu wiri aingahe, ngbatunga gu du wa kpihe, zinga, papaya, na kpi boro. Da dagba rani ane rengbe ka yawee ní atanga ku sangba borose yo te?
11, 12. Gini gamunihe Yekova nafuhe si undo rani ani kuru be gu rugute nga ga ingapai na kpio, na ginipai rengbe ani ka mangaha Mbori idi na gaani pai?
11 Nairiwo gu ngbarago du ani nani ka ino gupai nga Yekova ima saha furani taata ani dibe gu rugute nga ga ingapai na kpio! Yesu ayaa: “Mbori akpi nyemu aboro akpi zegino dũ, wa ko afu bangisa Wiriko, ya gu ni ka idi pa ko ni kpi nga te, ono nyenye unga du adu be ni.” Ka ani aaraka ringbisihe kuti gu gene nayugo nani nga ani nakpinyemu Mbori na ki du na idapase kuti ga Wiriko motumo tumorii, ani kuru akura be gu kita ngbase nga ga ingapai i abatika rani nani. (Yo. 3:16-18) Ani du wakina Pauro nayaa: “Mi natambua Mbori mbiko Yesu Kristo gaani Gbia.”
12 Gupai du tipa rani, si wakina gupai du tipa gu boro i ahusa ní be kere kaza. Ka ani aida ka hu wenengai, ani du wa ka ani mangi gupai munganga agumbaha. Wa vura duhe nga padu ani na idapase kuti motumo tumorii rengbe arengba ka kusa rani kusayo be gu rugute nga ga ingapai na kpio, ani kindi nga kpakpa aboro na ingapai tirani. Dungu apai kinaho si aidaha tipa ani du na wene pagume na Yekova na tipa ko idi na gaani pai na ki fu amaku furani. Pauro nape gupai furani nga, ka ani aida ka hu be gu kaza nga ga zangarengba, ani nita kina ku sangba toro yo.
Wai Rengbe Oni Ka Ta Ku Sangba Toro Yo?
13. Pa ta ani ku sangba toro yo nayugo gine?
13 Ho ani andu nunguro ni, gaani sasa nidu nga ka da rogo gu ba ani andu kurogoho. Sidu, ta ku sangba toro yo naida na gupai nga ani nye kuti manga ome ti aregbo dũ tipa kaa mbeda na Yekova, ka ani vura ka manga irairapai vurũ. (1 Tim. 4:15) Ka ani amanga nyanyaki asadatise naʹauru dũ, ani nikaa ta watadu nikaa raka gaani raka ringbisihe kina kuti gu ngbe kumbatayo nga ga toro. ‘Peka fuo toro’ nasa gupai nga Yekova idi na gaani pai.—Gara. 5:16.
14. Agu aboro “du ku sangba borose” namanga gini apai?
14 Rogo ga Pauro waraga ko akehe fu aRomo, ko afura tipa ngbatunga aboro ue du na aberãpai nibakiakia. (Oni gedi ARomo 8:5.) Rogo gi bangiriba re, anga borose narukuba kpoto boro te. Rogo Ziazia Kekeapai, gu fugo nga “borose,” i namangasunge nani ti kura aregbo tipa gu ingapai na gu zangarengba i abatika aboro nani. Gu ingapai re du nga guhe naasovura na gu borose gbiati gu berã nga gu Pauro nifura tipaha mbata. Ono tie, a wa si adu tipa Pauro, agu aboro “du sangba borose yo,” i arengbanga ka sovura na gu nyemu gbegberẽ apai du tiyo wa ko te. Kuba gupai nga i naawisigopai tipa gupai Mbori akpinyemuhe beyo na ki di gu undo ko afuhe fuyo kugume, ‘i naberã kina agu apai nga ga borose.’ I namaaberã yó dedede ka ringbisa kina gu nyemuapai kpotoyo akpinyemuhe. Ono tipa agu aboro tigayo “du ku sangba Toro yo,” i namaaberã yó fuo ‘agu apai nga ga toro.’
15, 16. (a) Gupai boro amaaberã ní fuoho, wai rengbehe ka manga ariapai na gani bipai? (b) Ginipai rengbe ani ka gumbaha tipa agu apai aboro amaaberã yó fuoho areme?
15 Oni gedi ARomo 8:6. Tipa ka manga rurupai watadu gbegberẽpai, boro namaaberã ní amaa fuani. Agu aboro namaaberã yó dedede fuo agu apai nga ga borose, gayo pai ningia mera kina fuo agu ahe nga ga borose. Gayo aberãpai, gbiati agu apai i kpinyemuhe naabaha nidu tipa kina ngbatunga agu ahe re.
16 Gini ngbatunga ahe aboro amerafuo ho areme? Gu mokedi nangia Yoane akepai nga: “Agu ahe dunduko du zegino, gu nyemuhe nga ga borose, na gu nyemuhe nga ga bangirise, na gu ũmosangi enda nga ga unga, adu nga ni ga Mbori nga Ba ya, du ni kina ga zegino.” (1 Yo. 2:16) Ngbatunga gu nyemuahe re nakoda sunge banambara, worimo, na kumuko. Abuku, amagazini, awaraga pangbanga, avidio, terevizioni, gbiati Internet ima hi be ngbatunga agi ahe re mbiko si nga agu apai aboro amaaberã yó fuani na kini kpinyemuhe. Ono tie, “gu berã nga ga borose nga kpio” rogo toro yo awere na kusa rogo borose yo. Tipagine? “Bambiko gu berã nga ga borose si nga vura Mbori; bambiko si nangbe nga na ga Mbori rugute te, ka si du nga wo a te. Agu yo du ni borose ka gayo pai ngba nga ti Mbori te.”—Rom. 8:7, 8.
17, 18. Wai rengbe ani ka pekafuo gu berã nga ga toro, na sangbanaha nika ngia gine?
17 Ono tipa “gu berã nga ga Toro si nga unga na zereda,” na si nafu gu maabangirise nga ga nyenye unga furani kumbatayo na kini sarani ani du nazereda kpotorani gbiati wene pagume na Mbori. Wai rengbe ani ka pekafuo “gu berã nga ga toro”? Ani rengbe ka pekafuoho nimaa ani berãrani dedede fuo agu apai nga ga toro na ki mbugene fu agu apai nga ga toro na agu aberã nga ga toro si nisono rogo rani yo. Ka ani mangihe wo, si nika sa gupai nga ani du na gu berã “nangbe na ga mbori rugute” nga gu du na ngbanya dagba tihe na ga Mbori berãpai. Ho ka ani gbiatirani ni na asada, ani bakinga bangirani na gu pai si aida ani mangihe te. Si nika fõ rani ani mangi gu siapai du niwenehe nga gu nandu sa na agu apai nga ga toro.
18 Sidu tie, si ninyanyakipa pai ani moibera rani fuo agu pai nga ga toro. Ani namanga gipai re ‘nimbakada gaani aberã,’ na kini mangi agu apai nga ga toro dedede wa kparakpee, geda Ziazia Kekeapai na wisigopai nisase, nduge kuba adunguratise yo, gbiati tungusapai. (1 Pet. 1:13) Kuba gupai nga ani mbu agu ahe nga ga borose si gbe berãrani, ani moingo berãrani amaa fuo agu apai nga ga toro. Rogo gi gene re, ani nikaa ta kina ku sangba toro yo. Manga ani he wo nika ye na amaku furani, mbiko gu berã nga ga toro si nga unga na zereda.—Gara. 6:7, 8.
Oni Rengbe ka Sakarogoyo?
• Gini he ‘rugute amanga nga ha ya,’ na wai Mbori adibe gupai re?
• “Gu rugute nga ga ingapai na kpio” nga gine, na wai rengbe ani ka kura behe?
• Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka du na “gu berã nga ga toro”?
[Gu sura du ti kpewaraga 16, 17]
Ya mo oni nata ku sangba borose yo watadu ku sangba toro yo?