Oni Gisangba Mbori ki Gbia Undo be Agu Amokido Zunga Ko Paha

“Wa [Mbori] arengba nga na zunga gu ko kii ti ko ya, ko ki zunga kina tiko”—EB. 6:13.

ONI BINGOHO SINGIA ONI RENGBE KA KARAGAPAI:

Ginipai rengbe ka sarani ani du naa kido nga ga Mbori aringbisapai duwa ka si digisitihe?

Gini mokido Mbori amangihe tifuo Adamu na Eva mangi ingapai?

Wai gu ani agbia undo be gu mozunga Mbori amangihe fu Abarayama?

1. Gini kparakparapai du dagba gupai Yekova agumbaha na gu nga ga kpakpa aboro?

YEKOVA nga gu “Mbori nga irarengo.” (Tam. 31:5) Ani arengbanga ka kido kuti kpakpa aboro i gumba rengo te, ono “Mbori arengba nga na gumba zire” te. (Eb. 6:18; oni gedi Pa Geda Aboro 23:19.) Gupai ko agumbaha tipa si undo rikaaboro, si duwa ka si mangi. Nikpiapai, agu apai dunduko Mbori agumbapa mangaha rogo aʹuru kusaahe, “si ki du wo.” Si ki tadu were, ti digido sita uru kusaahe, “Mbori ki bi agu ahe dunduko ko amangi he, oni ngére, si ki du ni wene he gbe.”—Bam. P. 1:6, 7, 30, 31.

2. Gini he nga ga Mbori uru ongoda, na tipagine ko ‘akparaha ziazia’ ti ni?

² Fuo Yekova Mbori wisigi agu ahe ko akusihe, ko atakipande pa tonatona saba uru. Anga gu uru re na bagizoho nga asaa 24 gbua te, ono si nga bagbanga regbo nga gu ko aongoda rogoho ti sunge kusaahe auru kpotosende ane. (Bam. P. 2:2) Ga Mbori uru ongoda ata digongo te. (Eb. 4:9, 10) Ziazia Kekeapai ayugongo boro gu ndikidi regbo si atona ti ni te. Si atona bara tifuo kusayo dia Adamu nangia Eva, agarã wa 6,000 kusayo. Kumbatayo furani nga ga Yesu Kristo Zogarago Tipa Agarã Kutu, nga gu nika digiso ga Mbori ringbisapai tipa ka sa kpotosende ni nyenye paradizo tipa rengberengbe rikaaboro raki rogoho. (Bam. P. 1:27, 28; Yugo. 20:6) Ya mo oni rengbe kadu na gu kido nzunzu nga oni aduadu na ngbatunga wene raka wa gure kumbatayo? Ii, oni rengbe arengba! Bambiko ‘Mbori afu maku kurii saba uru ki kparaha ziazia.’ Gipai re aduwo nikido tipa ka yugo gupai nga ka kina gini tunguotunguo kpakarapai vura manga amanga kumbatayo wai vurũ, ga Mbori ringbisapai duwa ka si digisitihe ti digido gako uru ongoda.—Bam. P. 2:3.

3. (a) Fuo tona ga Mbori uru ongoda, gini samungu namangi? (b) Wai gu Yekova asakipai tipa wai ko aandu ka diabe gu samungu re?

³ Ono tie, fuo tona ga Mbori uru ongoda, gberango amangi. Satana nangia wiri Mbori asa tiko nimbori ka manga abaangira na Yekova. Ko agumba bambata zire na ki sa Eva ri basasangba Yekova. (1 Tim. 2:14) Tipa Eva tigari, ri asa kumbaari ko kodi tiko naayo kurogo gi samungu re. (Bam. P. 3:1-6) Gi samungu re nangia gu yangara gbegberẽpai namangi rogo gu pangbanga nga ga aboro ti gu regbo re. Ono wa Satana avura ka kitangbaanga Yekova nga ko agumbanga rengo te vurũ, Yekova abingo ndupai ho tipa ko zungahe ka yugo nani nga gako ringbisapai tipa kpotosende duwa ka si digisitihe te. Kuba gure, rogo agu afugoyo ko aandu andu ka sakarogoyo fu aboro ti gako regbo, ko agumbapa wai ko aandu ka diabe gu samungu re ki yaa: “Mi amáa sogote dagbaroni [Satana] na de, dagba atitaro na atitari a; ko [gu tita dee i akido pako] ki mburu riro, mo ki mburu gidako.”—Bam. P. 3:15; Yugo. 12:9.

ZUNGAHE NASA PAI SI DU NIRENGO KUTI NDIKO

4, 5. Gini he Abarayama amangisunge nani ti kura aregbo?

⁴ Naatona ti gu regbo re, aboro atonanga kaa zungahe ka yugo gupai nga gupai i aagumbaha, rengo du nangiaha te. Yekova akusiyo aboro nirengberengbeyo i kpinyemuko na kini wirikiko, sidu, ndupai aadunga ho i zungahe te. I anaagumba kina rengo ti aregbo dunduko, na i nakido kuti akurayo na ngbaduyo yo dunduko. Ono tifuo bambata arogotise mangi ingapai na ki da nikpakpa aboro, gumba ziree amoipai dagba aboro. Gipai re gu nasa gupai kusa nga zungahe da ni gu nyanyakipa he kuti ndiko nasa pai si du bangiri aboro nirengo.

⁵ Mozunga angia gu nyanyakipa pai gu bakumba nangia Abarayama amangihe kina boro bara biata. (Bam. P. 21:22-24; 24:2-4, 9) Nikpiapai, ko amangi mozunga ho ko akaraga tiko ni fuo diako be Bakindo Erama gbiati agu aboro naangbe naako. Abakindo Sarema gbiati Sodomo aye ka bi Abarayama. Marekisedeke nangia bakindo Sarema adu a “ni boromutumo fu Mbori nga Bahe ki susi.” Sidu, ko afu maku fu Abarayama na ki tambua Mbori tipa fu diabese fu Abarayama be avurako. (Bam. P. 14:17-20) Fuo gure, ho bakindo Sodomo aaida ka fu ahe ni fu Abarayama bambiko wa ko abatasi ga bakindo aboro be avurayo, Abarayama azungahe ki yaa: “Mi azunga he nitumba bere koyo du Yekova ni nga Mbori nga Bahe ki susi, nga baira ngbangbaturũ na kpotosende, ya mi adía nga watadu toni wiri gire na rigi rakata te, mi adía nga gu he nga gamo wa sa te, mo ka ya, ‘Mi nakumukosi Abarama.’”—Bam. P. 14:21-23.

GU MOKIDO YEKOVA AZUNGA PAHA FU ABARAYAMA

6. (a) Gini kpiapai Abarayama amoihe furani? (b) Wai ani nika gbia undo ti ga Abarayama giasangba?

⁶ Tipa gu undo nga ga kpakpa rikaaboro, Yekova Mbori amangisunge amanga a na mozunga nimangako sunge na ngbatunga agu afugo duwa “‘Wa du mi ni ungare,’ wo poi Gbia MBORI.” (Yeze. 17:16) Ziazia Kekeapai nafura tipa wai Yekova Mbori azungahe susi bara 40 ti aregbo nibakiakia. Isoke, gu aboro naini paha gbe nga gu ko amangihe fu Abarayama. Tipa dungu agarã, Yekova amangi badungu amozunga watadu akidohe fu Abarayama. Vurube agi amokido re, Abarayama aima ino gupai nga gu tita dee i akido pako nika kura ngbatunga ko yo, rogo gu wiriko nga Yisaka. (Bam. P. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Fuo agi apai re, Yekova afu kere asada fu Abarayama nigumbako gupai fu Abarayama nga ko fu gu wiriko ko akpinyemuko gbe nimotumo. Zanga keesa, Abarayama amangipai na giasangba ki idi ka imo Yisaka ka fu ko nimotumo. Ono mbata fu ko imiko, ga Mbori maraika arugusi ko ti imo Yisaka. Fuo gure, Mbori amangi gi zungahe re fuko: “Mi ni tire zunga he . . . bambiko wa mangi mo gi pai re, ka mo aka nga na wiro be re nga kina bangisa wiro ya, mi afú maku foro ni rengo, ki ngeesi ngbatungaro wa kina akerekuru ngbangbaturũ yo na wa kina ngume pangba baime. Angbatungaro aróga ringara avurayo ni gayo, rogo ngbatunga ro i ka fu maku ni fu arikaaboro zegino dunduko, bambiko wa gi mo sangbare.”—Bam. P. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Tipagine Mbori azungahe ti ni fu Abarayama? (b) Wai ga Yesu “kura akandoro” nika gbia undo ti gu ga Mbori mozunga re?

⁷ Tipagine Mbori azungahe ti ni fu Abarayama nga Gako amokido duwa ka si da ti rengo? Ko amangihe wo tipa ka fu kido fu agu aboro si adu nga i adani adikumbo na Kristo, nga aguyo nga ue papara ‘tita’ dee, na tipa ka ngarasa gayo idapase. (Oni gedi AEbere 6:13-18; Gara. 3:29) Gu mokedi nangia Pauro asakipai ki ya, “si du Mbori amoi zungahe ti ni ku ri he . . . ani du na nyanyaki ũngarã mbiko ahe ue [gako kido na mozunga] adu nga na satise ti ni ya, nga gu Mbori arengba nga na gumba zire rogo ho ya.”

⁸ Anga kina mbembedi aKristano sa nagbia undo ti gu mozunga Mbori amangihe fu Abarayama te. Yekova azungahe nga rogo ‘tita’ Abarayama yo, “i ka fu maku ni fu arikaaboro zegino dunduko.” (Bam. P. 22:18) Agu aboro re nakoda ga Kristo “kura akandoro,” nga aguyo du na gu maabangirise nga ka raka nyeanye kindi auru kpotosende ane rogo paradizo. (Yo. 10:16) Singia oni na maabangirise ka ga ku ngbangbaturũ yo watadu ka raka auru kpotosende ane, oni ka ‘nyanyaki’ kuti gaoni maabangirise na kini raki gu raka nga ga giasangba fu Mbori.—Oni gedi AEbere 6:11, 12.

GU KURA GA MBORI AMOZUNGA

9. Gini mozunga Mbori amangihe ho atita Abarayama aduni ni akanga rogo ringara aEzipeto?

⁹ Fuo kama agarã kusa, Yekova azungahe berewe nibipa gu mozunga ko amangihe fu Abarayama re ho ko akedi Moize ni ko ndu ka fura fu atita Abarayama nga aguyo naadu ni akanga rogo ringara aEzipeto. (Gate 6:6-8) Mbori afura tipa gu mozunga re ki yaa: ‘Ti gu uru nga gu mi asia Yisaraere ni, mi azunga he fu yo, ya mi aye na yo ringara Ezipeta yo ku rogo gu ringara nga gu mi agbata fu yo, gu ringara du adu na mamuanya na nzeme anyege kpaima.’—Yeze. 20:5, 6.

10. Gini mokido Mbori amangihe fu aYisaraere tifuo kusa ko yó Ezipeta yo?

¹⁰ Fuo gure, fuo i kusi aYisaraere tii sunge kanga Ezipeta yo, Yekova azungahe berewe ki yaa: “Ka oni gí sangbare ni rengo, ki nika kuti gi zungahe, oni adú ni gimi wene ũkumuko dagba kura rika aboro zegino dunduko; bambiko kpotosende dunduko gimi nga ha, oni ki du ni ga bakindo aboromotumo tipa re, ni kparakpara ziazia rikaaboro.” (Gate 19:5, 6) Nairiwo gu bawene momu Yekova afuhe fu awiri aYisaraere re! Ka i adu na giasangba, ka Mbori amoi yó tipa I ngia gu ‘kindo nga ga aboromotumo’ tipa ka ye na maku fu kura rikaaboro. Kusa, Yekova afura wa ka i ya ko aasakapai tipa gupai ko amangihe fu Yisaraere ki yaa: ‘Mi apazua ro ni gi zungahe foro ki mangi mokido na mo.’—Yeze. 16:8.

11. Ginipai aYisaraere agumbaha ho Mbori asia yó ni nigako siasia rikaaboro?

¹¹ Ti gu regbo re, Yekova amaanga ha fu aYisaraere ni ndiko nga i duwa ka i zungahe nga i nikadu adu na giasangba te; ko amanganga yó a ngbaome i idi kadu na pagume dagbayo naako te. Kuba gure, i nitiyo agumba gupai nga: “Agu apai dunduko Yekova nigumba ha ani amánga kina ha.” (Gate 19:8) Tifuo aʹuru biata, Yekova Mbori agumba gupai fu awiri aYisaraere ko aaidaha beyo nangia gako siasia rikaaboro. Nibambatapai, i agi agu Arugute Naadu Bawe, fuo gure Moize ki gumba kura arugute fuyo nga gu du nikekehe rogo Gate 20:22 kuti Gate 23:33. Gine nangia ga aYisaraere karagapai? “Aboro ki mongo karaga pai wa sa, ki ya, ‘agu apai dunduko gumba Yekova ha ani amánga ha amanga.’” (Gate 24:3) Fuo gure, Moize ake andiko rogo “kitabu mokido” na ki gedihe kuari gbe tipa aYisaraere dunduko gihe. Tifuo gipai re nibiataha, aboro azungahe ki yaa: “Agu apai dunduko gumba Yekova ha ani amanga ha amanga, ani agia sangbako agia.”—Gate 24:4, 7, 8.

12. Ginipai Yekova amangihe tifuo kido ko he nga ko nika sa aYisaraere nigako siasia rikaaboro? Ginipai aYisaraere amangihe tifuo zunga yó he fu Mbori?

¹² Nibasa, Yekova atona ka manga gupai ko akido paha fu awiri aYisaraere rogo gu mozunga nga ga aNdiko nimangako mbakadapai tipa i dua bambu rokoo na ki sia aboromotumo tipa ka saha taata fu aboro ingapai i naambeda naako. Ono tipa aYisaraere tigayo, bangiriyo ago nikina boro ipo ti gupai nga i aima kparatiyo fu Mbori na i “ki nizingisi ga Yisaraere Ziazia Ko.” (Tam. 78:41) Nikpiapai, mbu Moize kina kurii Bagangara Sinai yo kindi ko nigbia kura arugute be Mbori, aYisaraere aadunga na hipai te, gayo idapase kuti Mbori azere bambiko i aberẽ gupai nga Moize ima mbuyo. I ambakadi kpia wiri bagara rogo dahabu yo ki gumba gupai fu aboro nga: “Ako aYisaraere, gere nga gaoni ambori, nga agu yo nakusi roni ringara Ezipeta yo!” (Gate 32:1, 4) Tifuo gure i ki mangi gu he i ayambu rimoho nga “pumbo fu Yekova,” kini tumuso na kini fu motumo fu gu gayo kpiahe i ambakadihe re. Ho Yekova abi gipai re ni, ko aya fu Moize wee: “I sa tiyo ku bani ni ipo ti gu gene nga gu mi arugu yo kuti ni.” (Gate 32:5, 6, 8) Si nafu kina gberarago nga tona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, i aanizungahe fu Mbori zanga bandaha.—Geda 30:2.

GU KURA AMOZUNGA BEREWE UE

13. Gini mokido Mbori azunga paha fu Bakindo Davide, na wai gu ani ainoho nga si adu tipa gu tita dee i akido pako?

¹³ Ti regbo gu zogarago nangia ga Bakindo Davide, Yekova azungahe berewe bara ue tipa si undo agu aboro dunduko nagiasangbako. Nibambatapai, ko azungahe fu Davide nga gako mbatabakindo nika nyeanye kindi. (Tam. 89:35, 36; 132:11, 12) Gu tita dee i akido pako re, si adu nga ko akura ngbatunga Davide yo, sidu, si adu nga i ayambako nga ‘Wiri Davide.’ (Mt. 1:1; 21:9) Wa Davide angia bayee boro, ko ayambu gi tita dee i akido pako re nga “Gbia” bambiko ko aima inoho nga Kristo nikadu na kikiipa ko tiko.—Mt. 22:42-44.

14. Gini mozunga Yekova amangihe nibipa gu tita dee i akido pako, na wai gu ani agbia undo ti ni?

¹⁴ Niuepai, Yekova asa Davide ko gumba gupai nisangbaanebi nga gi kparakpara Bakindo re nika mangasunge amanga a niga aboro Gbiamotumo. Ti regbo aYisaraere, ga bakindo sunge anidu kia ti gu sunge nga ga aboromotumo. Aboromotumo anaakura rogo gu ngbatunga nga ga Revi, na abakindo kini kuru rogo gu ngbatunga nga ga Yuda. Ono nibipa gi bakindo naaye ka diaba Davide re, Davide ayaa: “Yekova niya fu gi gbia: ‘Mo súngu ku kumbabere, daho mi ka sa avuraro ni ni gbada nduro.’ Yekova azunga he, ko asa nga gako pai te, ‘Mo nga boromotumo nye anye kindi, dagba gu rika nga ga Marekisedeke.’” (Tam. 110:1, 4) A wa Davide agumbaha nisangbaanebi, Yesu Kristo gu sungu ku kumbabe Mbori yo awere ngbangbaturũ yo nazogarago. Ko namangasunge a niga aboro Gbiamotumo tipa ka undo agu aboro nasaberã tipa i mbakadi gayo pagume na Mbori.—Oni gedi AEbere 7:21, 25, 26.

GU VOVO YISARAERE NGA GA MBORI

15, 16. (a) Gini ngbatunga aYisaraere ue i nafura tipa yó rogo Ziazia Kekeapai, na gini aguyo nagbia ga Mbori amaku areme? (b) Gini rugute Yesu afuhe fu apefuoko nibipa zungahe?

¹⁵ Bambiko gupai nga i aka Yesu Kristo, gu rikaaboro nga aYisaraere azanga gu bawene pagume i adu nani na Mbori na ki zanga gu momu nga ga da ni “ga bakindo aboromotumo.” A wa Yesu agumbaha fu ga aYudo abarumbatayo ki yaa: “Gu ngbi nga ga Mbori, i adía ha adia be roni, i ki fu he fu gu rika aboro nikazu kina gaha zuzuhe.” (Mt. 21:43) Gu vovo rikaaboro re akuru rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K. ho ga Mbori ziazia toro azoro ni kurii ga Yesu abawiriki bangeyo adu nga 120 Yerusarema yo. I adani “ga Mbori Yisaraere.” Tifuo bete regbo, badungu akutu aboro rogo kura angbatunga rogo zegino dunduko ada nipapara gi vovo rikaaboro re.—Gara. 6:16.

¹⁶ Gu ga Mbori Yisaraere re wa gu ndikidi aYisaraere nangia aboro basasangba te, i nga aboro giasangba. Pai sa dagba agu arugute yo agu aboro re ayugo giasangba rogoho nga pa manga amozunga. Aboro anaazungahe ngba gbegberẽ gene ho Yesu adu ni auru kpotosende ane. I anaazungahe niziree watadu tipa agu apai paha aanyakanga ya. (Mt. 23:16-22) Yesu ayugupai fu apefuoko ki yaa: “Ka mo zúnga nga he wa sa ya . . . Ono fugoroni du ni kina, ‘Ii, ii;’ na ‘Oó, oó’; gu ka susi gere kina gbegberẽ he nga ha.”—Mt. 5:34, 37.

17. Gini asanahe ani nika wisigopai tipaha rogo gu kekeapai du tipa wisigoho naye fuo gere?

¹⁷ Ya mo gipai re nayugo gupai nga rẽnga ha boro zungahe te? Gu nyanyakipa sanahe nga, gupai nga, ga boro Ii ngia kina Ii, si nakoda gine? Agi asanahe re, i nika sakapai tipaha rogo gu kekeapai du tipa wisigoho naye tifuo gere. Wa ani kaa ndu kindi kumbatayo kaa berãkurii Fugo Mbori, si fõnga ngbadurani yo afõ ani naagiasangba ko. Tipa ko tigako, ko nikadu na ngbarago tipa ka fu maku furani nyeanye kindi ringbisihe kuti agu amokido ko nazunga paha.