Ginipai Baibiri Apehe Tipa Sa-dagba-bawe?

Gu karagapai nga ga Baibiri

Kpara kusayo ti gu gamahe si adu nga i nifuhe tipa si songodi ndikidi iriso Mbori, agu aYisaraere nadumbata, i afu zinahe fuyo a nga i nifu sa dagba bawea nga ga agu ahe i agbiaha na agarã dũ. Mbori agumba gupai fuyo nga: “Oni nifú sa dagba bawe ni rengo rogo agu ahe nazuga fu roni dagba gaoni tunga, nga gu nakura ati yo na garã na agarã.”—Pa Fu Rugute ni Ue he 14:22.

Gu zinahe du tipa fu sa dagba bawe angia papara ga Moize aNdiko nga gu buku andiko Mbori afuhe fu agu aYisaraere nadu mbata. AKristano ni zizi yo tii ga Moize aNdiko te na sidu, si aidanga i naafu sa dagba bawe te. (AKorosaio 2:13, 14) Kuba gure, aKristano dunduko si aida i naafu gamahe nga ga marã “wa i akpi nyemu he kpotoyo yo, ni ngbaduse te, ni dingisaro a te. Bambiko Mbori nakpi nyemu kina gu boro nagama he esuesu.”—2 AKorindo 9:7.

• Fu sa dagba bawe rogo Baibiri—“Kuru Ndiko”

• Fu sa dagba bawe rogo Baibiri—“Vovo Ndiko”

Fu sa dagba bawe rogo Baibiri—“Kuru Ndiko”

I fura tipa fu sa dagba bawe bara dunguhe rogo gu papara Baibiri nga gu i ayambaha nga Kuru Ndika. Dungu agu aregbo i nafura tipaha nga tingbafuo i fu buku aNdiko (ga Moize aNdiko) fu aYisaraere vurube Moize. Ono tie, gu kura bete aregbo kinaho i nafura tipaha, rogo gu bagizo regbo nadumbata fu buku aNdiko.

Mbata fu ga Moize aNdiko

Gu bambata boro i nake pani nga ni afu sa dagba bawe angia Abarama (Abarayama). (Bambata Pai 14:18-20; AEbere 7:4) Si nangera wa, gu sa dagba bawe Abarama afuhe, angia gu gamahe ko afuhe bara sa fu bakindo Sarema. Gopai ho rogo gu pangbanga nga ga Baibiri nayugo gupai nga, singia Abarayama watadu awiriko afu sa dagba bawe berewe te.

Gu kura ue boro i nafura tipa ni rogo Baibiri nga ni afu sa dagba bawe angia gu tita Abarayama nangia Yakobo. Ko akidohe nga, ka Mbori fu maku fuko, ko nika fu “sa dagba bawe” fu Mbori nga ga agu ahe ko nika gbiaha. (Bambata Pai 28:20-22) Ringbisihe kuti gupai gu kura wene abawirikipai tipa Baibiri agumbaha, i naya si nangera wa Yakobo afu gi sa dagba bawe re vurube tumo na anya. Wa vura duhe nga Yakobo aka kuti gu gako zungahe nga ga fu sa dagba bawe re, ko aamangaha ni zio kurii gu kura gako aborokporo te.

Ti regbo ga Moize aNdiko

I afu zinahe nga i nifu sa dagba bawe ni gu gene nga ga songoda gu gayo apai nga ga pa Mbori.

• Gu sa dagba bawe i anaafuhe, si adu tipa agu aboro pa Mbori naamangasunge ti aregbo dunduko nga aRevi kodihe na agbiamotumo nga aguyo dagbangua aadunga beyo ni gayo i nisopo bino rogoho ya. (Pa Geda Aboro 18:20, 21) Agu aRevi naangianga aboromotumo ya anaagbia sa dagba bawe be aboro na i kini fu gamahe “nga sa dagba bawe nga ga bawe he” rogo agu ahe re fu aboromotumo.—Pa Geda Aboro 18:26-29.

• Si nawira wa, gu kura ue sa dagba bawe kinaho i anaafuhe vuru garã yo nga gu aRevi gbiati agu aboro naangianga aRevi ya anaagbia undo ti ni. (Pa Fu Rugute ni Ue he 14:22, 23) Agu ariiakporo nangia ga aYisaraere anaamangasunge na agi agamahe re ti regbo kparakpara apumbo na rogo gu kura agarã, i anaakparakaha fu rungorungo aboro tipa si undo yo na pa gayo azingo.—Pa Fu Rugute ni Ue he 14:28, 29; 26:12.

Waigu i anaadiaberã tipa sa dagba bawe? AYisaraere anaaigo sa dagba bawe nga ga gayo zuzuahe na agarã dunduko. (Pa Amotumo 27:30) Ka si anidu nga i anidiberã ka fu gu sa dagba bawe nga ga gayo zuzuahe rogo marã, si anidu nga i kiisi bakioho wa ue bawe rii kama. (Pa Amotumo 27:31) I afu zinahe fuyo a nga i fu “sa dagba bawe dunduko nga ga rimbasa abagara na rimbasa akandoro”.—Pa Amotumo 27:32.

Tipa aYisaraere diberã tipa gini nya i nika furu ni sa dagba bawe, i anaasia ai gu nya i ani batika ru ni namba bawe rogo gayo rimbasa anya yo. Ndiko agumba gupai nga i aarengbanga ka wisigo watadu ka fu gu kura nya kuba gi siasia anya tere watadu i aarengbanga ka fu marã ni sa dagba bawe kuba agi anya re te. (Pa Amotumo 27:32, 33) Ono tie, gu ue sa dagba bawe, si anidu nga i fuhe tipa agu apumbo namanga na agarã dunduko i aima rengba ka ariaha ku rogo marã yo. Gi mbakadapai re anidu ni bawenehe fu agu aYisaraere si anaaida i ndu gbanga nunguro tipa ka du pati agi apumbo re.—Pa Fu Rugute ni Ue he 14:25, 26.

Gini aregbo aYisaraere anaafu sa dagba bawe ti ni? AYisaraere anaafu sa dagba bawe na agarã dũ. (Pa Fu Rugute ni Ue he 14:22) Ono tie, fuo agarã saba dunduko, kparakpara mbakadapai ani du kinaho. Gu garã re aningia Rago Sabiti watadu garã ongoda nga gu regbo aYisaraere anaasopanga bino ka ruhe ya. (Pa Amotumo 25:4, 5) Nibipa gi kparakpara regbo re, si adu nga ka i rogonga sa dagba bawe nga ga ruhe ya. Rogo agarã dunduko gbiati sita garã nga ga gu saba garã nga ga Rago Sabiti, aYisaraere anaagama ue sa dagba bawe fu rungorungo aboro gbiati aRevi.—Pa Fu Rugute ni Ue he 14:28, 29.

Gini mbusa nadu ho tipa zanga fu sa dagba bawe? Ga Moize aNdiko na mbusa rogoho tipa zanga fu sa dagba bawe te. Si aniidi i fu sa dagba bawe mbiko i aima inoho nga si nga gu rurupai si aida i mangihe angianga mbiko gupai nga ka i amanganga ha ya, mbusa nika gbiayo te. Si aniidi gupai nga aYisaraere gumba gupai ku bangiri Mbori nga i ima fu sa dagba bawe na i ki sana Mbori tipa maku mbiko mangayo ho wo. (Pa Fu Rugute ni Ue he 26:12-15) Mbori anaabi sa dagba bawe, wa ka i ya boro nadihe beko.—Maraki 3:8, 9.

Ya mo sa dagba bawe aningia kere tindiro kurii aboro? Oó. Mbori akido gu rikaaboro re nga, ka i fu sa dagba bawe, ko nika uka gako amaku kuriyo ka he adungo ho zingoho amanga yo ya. (Maraki 3:10) Kuba gure, gu rikaaboro re ani du rogo mbugo ho i ani ka ni ka fu sa dagba bawe. I ani zanga ga Yekova amaku, na ka i agbianga undo ti gu sunge nga ga aboromotumo gbiati aRevi nga gu i nambu fu sa dagba bawe si niundo yo ya.—Nemaya 13:10; Maraki 3:7.

Fu sa dagba bawe rogo Baibiri—“Vovo Ndiko”

Tigu regbo Yesu adu auru kpotosende ane ni boro, fu sa dagba bawe adu kindi ni gupai si aaidaha be airisimbori. Ono tie, gipai re ago kusayo nibasa tingbafuo Yesu kpi.

Ti rago Yesu

Rogo Vovo Ndika yo Baibiri nayugo gupai nga, aYisaraere anaandu kindi kumbatayo kaa fu sa dagba bawe ti gu regbo Yesu adu auru kpotosende. Ko aima ida kuti gupai nga fu sa dagba bawe nangia gupai si aaida aboro nimangihe, ono ko abisira pa agu abangbembatayo rogo pambori yo nga aguyo naafu sa dagba bawe, ono “ki he manga gu pai kii dagba arugute, nga sapangbanga, na inapai, na idapase.”—Matayo 23:23.

Tingbafuo kpio Yesu

Fu sa dagba bawe aadunga berewe ni gupai si aida ai aboro nimangihe tingbafuo kpio Yesu te. Pa fu Yesu tiko ka kpi ni motumo agbandaka ga Moize aNdiko kusayo, kodihe na gu “rugute nga dia sa dagba bawe”.—AEbere 7:5, 18; AEfeso 2:13-15; AKorosaio 2:13, 14.