Gupai Ani Awirikaha Be Wene Mbakadimbakadi Kparakpee

1. Gini dunguratise nga ga ga Mbori aboro ani ka wisigopai tipaha, na gini asanahe nakura?

“ONI rú ka irisa Yekova nga gaoni Mbori tona ti nyenye rago dati nyenye rago.” Na gi wene afugo re, ga Mbori aboro adunguratiyo tiyo tipa ka manga gu gbanga kparakpee nga gu du paha rogo Ziazia Kekeapai yo. (Nem. 9:4, 5) Gi dunguratise re amangi Yerusarema yo rogo gu garã nangia 455 ti gu ga aYudo saba diwi nga Etana ti rameru 24. A wa ani ka wisigo agu apai namangi mbata fu gu uru re, mo sana tiro nga: ‘Gini wene mangaapai naasa gi dunguratise re si susi wenengai? Gini kurapai rengbe mi ka wirikaha be gi wene mbakadimbakadi kparakpee re?’​—Tam. 141:2.

KPARAKPARA DIWI

2. Gini wene kpiapai aYisaraere amoihe furani ti regbo gayo dunguratise na fuo nyasa me ngapa Yerusarema?

² Gu diwi naye mbata fu gu bakere dunguratise re, aYudo anyasi me ngapa Yerusarema rogoho. (Nem. 6:15) I anyasi gu sunge re vuru arame 52, na fuo gure, i ki tona ka maa berãyo tipa padu yó wenengai rogo toro yo. Rogo bambata rame diwi nga ga Etana, i adunguratiyo tipa ka degatuyo fu Ezara na gu kura aRevi i ni gedi ga Mbori aNdiko na fugoyo kuari na kini sakirogoyo. Aborokporo dunduko kodihe na aguyo “dunduko nagia pai ni rugatinapai” aru kini degetuyo tona “ngbatutu wiso ki da ku bebere uru.” Gipai re nga wene kpiapai fu agurani areme namanga gaani adunguratise rogo wenewene Abambu Kindo. Wa vura duhe wo, ya mo ti regbo dunguratise mo nabi tiro nga berãro nata kina gene kungboapai yo? Kangia wo duhe, mo bingo gu kpiapai naadu tipa agu aYisaraere nadegetuyo na ki tona manga agu apai i agihe si ki sayo i tona ka kpara tipa pa zanga gia yó sangba ga Mbori aNdiko.​—Nem. 8:1-9.

3. Gini zinahe aYisaraere amangi pai kutini?

³ Ono tie, anga gere nangia regbo tipa kusa ingapai fu aboro te. Wa duhe nga uru pumbo naadu, si angia uru ngbarago tipa ka iriso Yekova. (Geda 29:1) Sidu, Nemaya aya fu aboro: “Oni gá, ki niri guhe nze anze nimbiri guhe nziri anzira ki nikedi ahe fu aguyo i ambakadanga he fuyo ya; bambiko gi uru re nga kparakpara uru fu gaani Gbia; ka si rúngosi nga roni ya, bambiko ga Yekova ngbarago nga gaoni ome.” Aboro agisangba na gu uru re kingia uru “ngbarago gbe.”​—Nem. 8:10-12.

4. Ginipai agu abariikporo nga ga aYisaraere yo amangihe, na ginipai aRevi amangihe ti regbo Pumbo Abasura?

⁴ Rogo gu uru nangbefuo gure, abariikporo dunduko adunguratiyo ka bi wai rengbe aboro ka manga ga Mbori aNdiko. Wa i aawisigo Fugo Mbori, i abi gupai nga si aaida i mangi Pumbo Abasura rogo saba diwi nga Etana na ki digisihe na bakere dunguratise tona ti rameru 15 kuti 22, na i ki tona ka mbakadatiyo. Natona ti regbo Yosua, Pumbo Abasura adu ni wenehe na aboro “angi angi gbe.” Gu nyanyakipai namangi ba gu pumbo re angia geda ga Mbori aNdiko, “uru na uru, tonaha ti bambata uru dati digida uru.”​—Nem. 8:13-18.

URU KUSA INGAPAI

5. Ginipai ga Mbori aboro amangihe mbata fu aRevi mangi kparakpee fu Yekova?

⁵ Fuo auru ue kusa, regbo ada tipa i kusi gayo aingapai mbikopa zanga yó gia ga Mbori aNdiko. Gere angianga uru pumbo na riahe te. Kuba gure, ga Mbori aboro agino riahe na ki vodi mbuzaroko ka yugopa gayo gberarago. I gedi ga Mbori aNdiko berewe fuyo wiso tipa asaa biata. Fuo bebere uru, “i ki kusi gayo apai ki niirisi Yekova nga gayo Mbori.” Fuo gure, aRevi amangi gayo wene mbakadimbakadi kparakpee tipa aboro. ​—Nem. 9:1-4.

6. Ginipai naasa ga aRevi kparakpee si du ni wenehe, na ginipai rengbe ani ka wirikaha behe?

⁶ Zanga kapa, geda ga Mbori aNdiko dedede naundo aRevi tipa i mbakadi gi wene kparakpee re. Gu bambata averesi bawe nafura tipa ga Yekova mangaapai na asinoko. Gu yangara paparaha fura dedede tipa gako “bakere nunga” ka yugo gupai nga i arẽnga tipa gu wenepai ko amangihe re te. (Nem. 9:19, 27, 28, 31) Gaani kparakpee rengbe kadu ni wenehe wa gu nangia ga aRevi kinagu ka ani aberãkurii Fugo Mbori na aʹuru dũ na kini mbu Yekova ko ni fura furani mbata fu ani kpari ni gbangaha.​—Tam. 1:1, 2.

7. Ginipai aRevi asana Mbori tipaha, na ginipai ani awirikaha ti gipai re?

⁷ Rogo gayo kparakpee, i azungodi he tipa pai sa. Gu zungodihe re gu du rogo yangara papara veresi 32, naya: “Wo duhe gaani Mbori, nga gu bakere iiriwo Mbori, du na tandu apai dũ nga gu Ko naka kuti pa Mokido na weneringise, gu fudifudipai dunduko naye kuri rani, na kuri gaani abakindo, na kuri gaani abazogo, na kuri gaani aboromotumo, na kuri gaani anebi na kuri abarani, na kuri gamo aboro dunduko, tona ti rago abakindo aAsurio ki da ku areme, ka si dú nga ni tonihe ku bara bangiro ya.” Rogo gi gene re, aRevi amoi wene kpiapai furani tipa tambua Yekova mbata fu ani sana ko tipa agu apai nabi rani rogo kparakpee yo.

TAASARIMO MBORI

8, 9. (a) Rogo gini gene aRevi atona gayo kparakpee na umbasitise ngbaha? (b) Gini rimbasa ue nga ga ngbangbaturũ yo aRevi afura tipa yó?

⁸ Wa si avura du nga ga agu aRevi kpee re adu ni wene mbakadimbakadihe, i adu na umbasitise na ki bi gupai nga agu afugo i apehe si arengbanga ka taasarimo Yekova wai rẽ ko na ni te. Sidu, gu kpee re atona na zungodi Mbori tipa aboro niya: “I sámbua taasitaasi rimoro nga gu kii paha susi maku na tambuahe dũ.”​—Nem. 9:5.

⁹ Gu kparakpee re andu ku mbatayo niya: “Mo nga Yekova, kina mo du sa; mo namangi ngbangbaturũ, gu ngbangbaturũ nga ga angbangbaturũ, na rimbasa agu ahe du yo, kpotosende na agu ahe du auruhe dunduko, abaime na agu ahe du rogoho dunduko; kina mo nabanda ha dunduko; gu rimbasa du ngbangbaturũ yo nairisa ro.” (Nem. 9:6) Ii, Yekova Mbori akusi zegino nabaha, nga gu nakoda badona akerekuru. Ko ambakadi ahe dunduko auru kpotosende ni bawenehe na ki saha taata fu gu rakiraki ahe naraka rogoho si ni vungu. Gako amaraika nangia adezire gipai re nga “gu rimbasa dunduko nga ga ngbangbaturũ yo.” (1 Aba. 22:19; Eyo. 38:4, 7) Kurigure, amaraika na umbasi tiyo kini mangi ga Mbori sunge nga ka tungusapai fu aboro ingapai “nikadia ũkumbo bata.” (Eb. 1:14) Nairiwo gu wene kpiapai amaraika amaaha furani wa ani airiso Yekova ni kodikodi rani!​—1 Kor. 14:33, 40.

10. Ginipai ani awirikaha ti wai Mbori amangipai na Abarayama?

¹⁰ Fuo gure, aRevi afura tipa ga Mbori mangapai na Abarama, nga gu boro garãko adu nga 99 ka ko avunganga na diako nga Sarai ya. Gu regbo re du Yekova aʹaria rimoko kuti Abarayama du rogoyo nga “ba fu rimbasa arikaaboro.” (Bam. P. 17:1-6, 15, 16) Mbori akido Abarayama nga atitako nika dia ringara Kanana. Bangiri aboro nago ago ti manga gupai i akidopaha, ono Yekova wo tigako te. A wa ga aRevi kparakpee ayugoho: “Mo nga Yekova, nga Mbori, gu ko nasia Abarama ki ye na ko Ura yo naadu ringara Kasada yo ki yambu rimoko nga Abarayama; mo ki bi kpotoko yo ni yososo ho bangiro, mo ki zungahe fuko ya mo afú gu ringara nga ga aKanano fu atitako, . . . mo digisi ga kidohe; bambiko mo du ni ruru ro.” (Nem. 9:7, 8) Ani wirikinga gaani ruru Mbori awirika ni asada ani tirani ka manga gupai ani agumbaha.​—Mt. 5:37.

GU IIRIWOAPAI YEKOVA AMANGIHE

11, 12. Oni sakingo rogo rimo Yekova yo, na wai gipai re adu ni yuguyuguhe rogo gu gene ko amangipai na atita Abarayama ngbaha?

¹¹ Gu rimo nga Yekova rogoyo nga “ko nasa tiko kadu ni gu boro ko aida kadu nga ní,” gere nayugo gupai nga ko namangapai amanga tipa ka digiso gako akidohe. Gipai re ni yuguyuguhe rogo gu gene Mbori amangipai na atita Abarayama ngbaha ho i adu ni ni akanga Ezipeta yo. Ti gu regbo re, i abihe nga i arengbanga ka kura be sunge kanga na ki ga ku Ringara Mokido yo te. Ono tie, Mbori atona ka mangapai yeye tipa gako kidohe da ti rengo nga gu nayugo padu rimoko nga Yekova ni bahe.

¹² Gu kparakpee Nemaya akehe nafura tipa Yekova niya: “Mo abi gu rungo nga ga abarani ku Ezipita yo ki nigi gayo kpe pati Zamba Baime yo, ki niyugu agu apai i aina apai ti ni na iiriwoapai fu Faro na fu avuruko dunduko na fu aboro gako ringara dunduko, bambiko mo ainihe ya i amangipai ni ruka fu abarani. Rimoro ki ye kadu ni bakerehe, wa duhe areme a kindi. Mo ki kparaka baime barangba yo, i ki si bebere baime kina ri ugusende; mo ki bafu aguyo naado fuoyo ku dudungura aime yo, wa mbia ku rogo bakere baime.” Sidu, i afura berewe tipa gupai Yekova amangihe fu gako aboro ki ya: “Si du atitayo andu ki di gu ringara re, mo ki kiti vura aKanano . . . I ki rogo abaakporo ngapa nahi ahi na wene ahe dunduko ni gayo, na getekegeteke agugaabi, na aati bakakue, na aati eraya na dungu agu angua nazuka rindihe gbe; i ki rihe, ki nimbiki ki nikindigi, ki nisambua tiyo mbiko ga weneringise.”​—Nem. 9:9-11, 24, 25.

13. Wai gu Yekova angerefuo aYisaraere rogo toro yo, na gayo karagapai angia gine?

¹³ Dungu apai adu kinaho Mbori amangihe tipa ka digiso gako kidohe. Ni kpiapai, fuo kura aYisaraere Ezipeta yo Yekova atona ka ngerafuoyo rogo toro yo. ARevi ape gupai rogo gayo kparakpee nga: ‘Ko azorõ ku ri Bagangara Sinai, ko asungu ngbangbaturũ yo ki fura na yo ki fu ruru pa sarangbanga fuyo, na ndikidi arugute, na wene rugapai, na sangbako.’ (Nem. 9:13) Yekova aʹasadi ka yugopai fu gako aboro tipa i rẽ ni agu aboro ni kadu na rimoko riyo na ki raki rogo Ringara Mokido, ono bangiriyo ago tigu wene apai i awirikihe.​—Oni gedi Nemaya 9:16-18.

I AIDA NA ARUGUTE

14, 15. (a) Waigu Yekova anaangerafuo gako aboro? (b) Ginipai ani awirikaha ti wai Mbori amangipai na gako siasia aboro?

¹⁴ Ga aRevi kparakpee afura tipa aingapai ue aYisaraere amangihe fuo kido yó he rii bagangara Sinai yo nga i nika gia ga Mbori aNdiko agia. Si du si arẽarẽ ti ni i kpiki. Ono gayo kparakpee ataasarimo Yekova bambiko i aya: “Mo ambunga yo ngbakungba yo te mbiko ga bakere nunga. . . . Mo anasongoda yo tipa garã 40 . . . he akpanga beyo te; gayo aroko akpatakanga te ka nduyo ahinga a ya.” (Nem. 9:19, 21) Areme, Yekova nafu agu ahe afu furani ani aidaha tipa ka irisoko. Si aidanga ani du wa agu akutu aYisaraere nakpiki ngbakungba yo mbiko gayo basasangba na zanga idapase te. Nirengo, agu apai “du ni kekehe tipa zarani, nga aguyo ye digida rago ku auru yo.”​—1 Kor. 10:1-11.

¹⁵ Si nafu kina gberarago nga, fuo dia yo Ringara Mokido, i atona ka iriso agu ambori nga ga Kanana yo. Si du Yekova ambu gi gako siasia aboro re ti ni kura aboro rungosiyo. Ho i sa berãyo ni, Yekova ambupai fuyo na ki batasi yo be avurayo. Gipai re amangi bara “dungu he.” (Oni gedi Nemaya 9:26-28, 31.) ARevi akusi gayo ingapai ki ya: “Mo ahipai fuyo tipa dungu agarã, ki niyugu dezirepai fuyo be ga Toro kungba gamo anebi; ono i adeganga tuyo ka giaha te. Si du mo ki fuyo ti ni ku be aboro nga ga agu aringara re.”​—Nem. 9:30.

16, 17. (a) Ginipai namangi aYisaraere berewe fuo tona yó ka basasangba Yekova? (b) Ginipai i asaberã yó ti ni, na ginipai i akidohe tipa ka mangaha?

¹⁶ Zavura fuo yego yó Babera yo i atona berewe ka basasangba Yekova. Sangbanaha angia gine? ARevi akpari ki ya: “Mo ngére, areme ani du ni akanga. Gu ringara mo afuhe fu abarani i ri gaha zuzuhe na gu wene ahe du rogoho, mo ngére ani du ni kina akanga rogoho. Si nazu gbe fu agu abakindo mo amoi yo kurirani bambiko gaani ingaapai . . . ani du rogo bakere fudifudipai a.”​—Nem. 9:36, 37.

¹⁷ Ya mo aRevi abira Mbori nga ko mbu gbegberẽ apai si nimangi yó? Wagu sa te! I aya: “Mo amangipai ni ruruhe tipa agu apai dunduko naaye kurirani, mo amangi apai nzunzu, ani tigaani amangipai gbegberẽ.” (Nem. 9:33) Fuani, i adigisi gayo kparakpee na kidohe nga aboro nika pekafuo ga Mbori aNdiko apeka. (Oni gedi Nemaya 9:38; 10:29) Ni yangaraha, gu ga aYudo abarumbatayo naadu nga 84 amoi fuöbeyo ti gi waraga re.​—Nem. 10:1-27.

18, 19. (a) Ginipai si aida ani mangihe tipa ka bata ku rogo vovo zegino? (b) Ginipai si aidanga ani mbu kpara tipaha ya, na tipagine?

¹⁸ Ka ani aida kadu dagba agu aboro yo nika rimo ku rogo vovo zegino, si naida ani mbu Yekova ko rugu rani. Gu mokedi nangia Pauro asanahe ki ya: “Gini wiri ka duho ka bani aruganga ni ya?” (Eb. 12:7) Ani nayugopa ida na ga Yekova arugapai ni manga gako sunge na kini mbu gako arugapai si ni kpuruwa rani. Na ka ani mangi kere ingapai, ani rengbe kadu naa kido nga Yekova nika mbupai ambu furani ka ani mangi ndikidi saberã na ki di arugute kugume.

¹⁹ Barambeda, Yekova nika manga iriwo apai berewe susi gu ko amangihe ti gu regbo ko abatasi aYisaraere Ezipeta yo. (Yeze. 38:23) A kina wai gako aboro adi Ringara Mokido, kinawo a agu aKristano nika hipai ki nye ni ruruyo nika raka rogo ga Mbori wene vovo zegino. (2 Pet. 3:13) Nibi gi wenepai du barabangirani ku mbatayo re, si aidanga ani mbu kpara tipa ziasi rimo Mbori te. Gu kekeapai naye fuo gere nika sakapai tipa gu kura kparakpee si aida ani mangipai kutini tipa ka gbia ga Mbori amaku awere na nyeanye kindi.