Isahluko 12
Isivumelwano Esisha SikaNkulunkulu Sisondela Ekufezekeni Kwaso
1. (a) Yini ebingenzeka emhlabeni wethu ukuba uNkulunkulu akazange abambelele esivumelwaneni sakhe ngokuqondene nemini nangokuqondene nobusuku? (b) Njengoba uNkulunkulu enamathela ngokwethembeka ezivumelwaneni zakhe, yini esingaqiniseka ngayo?
YINI ebesingayenza ukuba uNkulunkulu akazange abambelele esivumelwaneni sakhe ngokuqondene nemini nangokuqondene nobusuku? Esikhundleni sokuba nemini nobusuku, umhlaba wethu ubuyokhanyiswa ukukhanya okungapheli noma umbozwe ubumnyama obungapheli. (Genesise 1:1, 2, 14-19) Kodwa uNkulunkulu unamathela ngokwethembeka ezivumelwaneni zakhe. Ngakho singaqiniseka ngokuphelele ukuthi inyanga, ilanga, nemithala yamazulu ayisoze yabhujiswa; ngisho neplanethi yethu enguMhlaba.
2. Yini uJehova ayitshela amaJuda ngokuqondene nesivumelwano sakhe semini nesobusuku?
2 Ekhuluma ngesivumelwano sakhe semini nesobusuku, uNkulunkulu wathi kumaJuda ayengaphansi kombuso wendlu yobukhosi kaDavide: “Uma naphula isivumelwano sami semini nesivumelwano sami sobusuku, kuze kungabikho imini nobusuku ngesikhathi sakho, khona isivumelwano sami noDavide inceku yami siyakwaphulwa ukuze angabi-nandodana yokubusa esihlalweni sakhe sobukhosi.”—Jeremiya 33:20, 21.
3. Lamazwi abonisani ngokuqondene nesivumelwano sakhe soMbuso waphakade noDavide?
3 Kulawomazwi sinobufakazi bokuthi umhlaba wethu, kanye nelanga nenyanga, kuyohlala phakade. (UmShumayeli 1:4) Umhlaba wethu uyohlala njalo unezakhamuzi ezingabantu, ukuba zijabulele ubuhle bemini nobobusuku ngaphansi kukaNkulunkulu ogcina izivumelwano, uMdali womuntu. Futhi njengoba nje uJehova eye wabambelela esivumelwaneni sakhe semini nesobusuku, kanjalo uye wathembeka esivumelwaneni sakhe neNkosi yasendulo uDavide soMbuso waphakade ngohlu lomndeni kaDavide. Lokhu kunjalo ngisho nakuba ikomkhulu loMbuso kuye kwadingeka lisuswe emhlabeni liyiswe emazulwini angabonakali.—IHubo 110:1-3.
4. (a) Yisiphi esinye isivumelwano esihlangene nesivumelwano sikaNkulunkulu soMbuso waphakade noDavide? (b) UJesu Kristu wathini ngokuqondene naso, futhi ngaphansi kwaziphi izimo?
4 Isivumelwano sikaNkulunkulu soMbuso waphakade ohlwini lozalo olusukela kuDavide sihlangene nesinye isivumelwano, “isivumelwano esisha.” UJesu wakhuluma ngalesivumelwano esasizothatha isikhundla sesivumelwano esidala. Lokhu kwakungemva kokuba egubhe iPhasika lamaJuda nabafundi bakhe abathembekile ngobusuku bukaNisan 14 ngo-33 C.E. Wamisa lokho okwabizwa ngokuthi ‘isidlo seNkosi sakusihlwa.’ Wayazi ukuthi ngalo lolosuku lwePhasika, wayezochitha igazi lakhe ngomhlatshelo. Ngenxa yalokho, wathatha indebe yewayini elibomvu, kodwa ngaphambi kokuyidlulisela kubaphostoli bakhe abathembekile, wathi: “Lesisitsha siyisivumelwano esisha egazini lami.”—Luka 22:20; 1 Korinte 11:20, 23-26.
5. Senziwa kubani isithembiso sikaNkulunkulu sesivumelwano esisha, futhi ingabe iRepublic of Israel ithi ikulesosivumelwano?
5 Njengesivumelwano esidala, isivumelwano esisha senziwa nesizwe kodwa hhayi nanoma isiphi sezizwe zeLobukholwa. Nakuba isithembiso sesivumelwano esisha senziwa ngomprofethi uJeremiya esizweni sakwaIsrayeli eminyakeni engaphezu kweyizi-2 500 edlule, iRepublic of Israel yanamuhla ayisho ukuthi isesivumelwaneni esisha. Kunalokho, iRepublic of Israel yaba ilungu leUN.
6. NgokukaJeremiya isahluko 31, kungani uNkulunkulu abona isidingo sokwenza isivumelwano esisha, futhi sasiyophumelaphi?
6 Kungani uNkulunkulu afuna isivumelwano esisha? UJeremiya 31:31-34 uyachaza: “Bheka, izinsuku ziyeza, usho uJehova, lapho ngiyakwenza isivumelwano esisha nendlu kaIsrayeli nendlu kaJuda, kungenjengesivumelwano engasenzayo nawoyise mhla ngibabamba ngesandla ukubakhipha ezweni laseGibithe, isivumelwano sami abasaphula noma ngangiyinkosi yabo, usho uJehova. Kepha yilesi esiyisivumelwano engizakusenza nendlu kaIsrayeli emva kwalezozinsuku, usho uJehova: ngiyakufaka umthetho wami ezibilinini zabo, ngiwulobe ezinhliziyweni zabo, ngibe-nguNkulunkulu wabo, bona babe-ngabantu bami; abasayikufundisana, kube-yilowo nalowo umakhelwane wakhe, kube-yilowo nalowo umfowabo, ngokuthi: Yazi uJehova, ngokuba bonke bayakungazi, kusukela kwabancane kuya kwabakhulu babo, usho uJehova, ngokuba ngiyakuthethelela ububi babo, nesono sabo angisayikusikhumbula.”
Isivumelwano Esingcono EsinoMlamuleli Ongcono
7. Ingabe isivumelwano esisha siwukuvuselelwa kwesivumelwano esaphulwa amaIsrayeli, futhi kungani singcono kunesivumelwano soMthetho?
7 Isivumelwano esisha asikhona nje ukuvuselelwa kwesivumelwano sokuqala esaphulwa amaIsrayeli. Phinde! Ngoba umphostoli uPawulu ulobela amaKristu aseRoma, uthi: “Aniphansi komthetho, kepha niphansi komusa.” (Roma 6:14) Empeleni isivumelwano esisha futhi kwakumelwe kulindeleke ukuba sibe esingcono, ngoba uNkulunkulu uMninimandla onke uJehova uyakwazi ukuphucula izinto ngokuqondene nalabo abangenisa esivumelwaneni esisha. Ngokwesibonelo, wavusa umlamuleli ongcono, noma umxhumanisi, ekumiseni isivumelwano esisha. LoMlamuleli wayengeyena umuntu ongaphelele, onesono njengomprofethi uMose.
8. (a) Yini isivumelwano esisha esinayo esenza sibe ngcono kunesivumelwano soMthetho? (b) Ubani onguMlamuleli wesivumelwano esisha esingcono? (c) AmaHeberu 8:6, 13 athini ngesivumelwano esisha nobukhulu boMlamuleli waso, futhi kunamuphi umphumela esivumelwaneni esidala?
8 Isivumelwano soMthetho umprofethi uMose ayengumlamuleli waso sasisihle ngokwaso. Nokho, lesosivumelwano salungiselela umhlatshelo wezilwane ezigazi lazo lalingeke lizisuse izono zabantu. Ngakho ukuze uJehova uNkulunkulu amise isivumelwano esingcono, kwakumelwe kube nomlamuleli ongcono onomhlatshelo ongcono. LoMlamuleli odingeka kangaka wabonakala enguJesu Kristu. Liphawula ubukhulu baloMlamuleli uma eqhathaniswa nomprofethi uMose, iBhayibheli linikeza incazelo elandelayo: “Kepha kalokhu unikiwe inkonzo enhle kakhulu, njengalokhu engumlamuleli wesivumelwano esihle kakhulu, esimisiwe ngokwezithembiso ezinhle kakhulu. . . . Ngokusho lokho ukuthi: Esisha, uthé esokuqala sigugile.”—Heberu 8:6, 13.
Isivumelwano Esidala ‘Esigugile’ Sithathelwa Indawo
9. (a) Sasulwa ngaluphi usuku isivumelwano esidala? (b) Kwenzekani ekuseni ngalolosuku, futhi yini eyaqinisekiswa?
9 Lesosivumelwano ‘esigugile,’ noma esiphelelwe isikhathi, saphela ezinsukwini ezingama-50 ngemva kokuvuka koMlamuleli wesivumelwano esisha. Lokhu kwenzeka ngosuku lwePentekoste. Ekuseni ngalolosuku, lokho okwakufanekiselwa uMkhosi Wokuvuna wamaJuda kwaqala ukwenzeka. Kanjani? Nokho, abafundi abathembekile abayi-120 boMlamuleli wesivumelwano esisha bahlangana ekamelweni eliphezulu eJerusalema futhi bamukela umoya ongcwele owawuthenjisiwe, ekugcwalisekeni kwesiprofetho sikaJoweli 2:28-32. Kwaqinisekisa ukuqala kwesivumelwano esisha ngokuveza ubufakazi obuzwakalayo futhi bubonakala kubo bonke ababekhona.
10. Ngalolosuku lwePentekoste, kwaboniswa kanjani ukuthi abafundi bakaJesu babegcotshwe ngomoya ongcwele?
10 Lapho uJesu ephuma emanzini obhapathizo futhi umoya ongcwele uthululelwa phezu kwakhe, umoya wafanekiswa ngokuyisimangaliso yisimo sejuba lindizela ekhanda lakhe. Kodwa endabeni yabafundi abangamaHeberu abayi-120 ngosuku lwePentekoste, ukugcotshwa kwabo ngomoya ongcwele kwabonakala kanjani? Ngokuvela kwezilimi kungathi ezomlilo phezu kwamakhanda abo nangokuphiwa kwabo ikhono lokumemezela iZwi likaNkulunkulu ngezinye izilimi ababengakaze bazifunde.—Mathewu 3:16; IzEnzo 2:1-36.
11. (a) Yini okumelwe ibe sobala kumaJuda, futhi ngani? (b) Sazi kanjani ukuthi amaJuda awasho komunye nomunye ukuthi, “Yazi uJehova,” futhi iyiphi injabulo angenayo?
11 Kumelwe kube sobala kumaJuda nakubefundisi bawo ukuthi isivumelwano soMthetho kaMose asisasebenzi. Kusukela ekubhujisweni kweJerusalema ngamabutho amaRoma ngo-70 C.E., awazange abe nethempeli. Ngalesosikhathi, imibhalo yohlu lozalo lwawo yalahleka noma yabhujiswa. Ngakho namuhla awasazi ukuthi ubani ongowesizwe sakwaLevi nokuthi ubani ongumzukulu ka-Aroni ukuze akhonze isizwe samaJuda esikhundleni sompristi ophakeme. Kunokuba athi komunye nomunye, “Yazi uJehova,” acabangela ukubiza igama laphezulu njengokungcolisa into engcwele. Ngakho awahlanganyeli enjabulweni yoFakazi BakaJehova ngeqiniso lokuthi isivumelwano esisha sesithathe isikhundla sesivumelwano esidala ‘esigugile.’
‘Isivumelwano Esimiyo’
12. (a) OFakazi BakaJehova bangahlanganyela kumuphi umthandazo ngokusuka enhliziyweni? (b) Yini uJesu avuswa nayo kwabafileyo?
12 Ngokuhluke kakhulu esimweni samaJuda sanamuhla, oFakazi BakaJehova banomPristi oMkhulu osebenzayo ngakwesokunene sikaNkulunkulu emazulwini. UnguMlamuleli wesivumelwano esisha, uMlamuleli omkhulu kakhulu kunoMose. Ngokusuka enhliziyweni, laboFakazi BakaJehova bangahlanganyela umthandazo womlobi kumaHeberu 13:20, 21: “Kepha uNkulunkulu wokuthula owakhuphula kwabafileyo umalusi omkhulu wezimvu ngegazi lesivumelwano esimiyo njalo, iNkosi yethu uJesu, makaniphelelise kukho konke okuhle, ukuze nenze intando yakhe.” Njengoba “umalusi omkhulu” abeka phansi ukuphila kwakhe ngenxa ‘yezimvu,’ wayengavuswa kwabafileyo enomzimba womoya ongafi, ongenagazi kodwa enenani legazi lesivumelwano esisha esigcinwa ngokwethembeka nesaphakade ngemiphumela yaso emihle.
13. (a) OFakazi BakaJehova bakukhumbula kanjani unyaka ngamunye ukufa koMlamuleli wesivumelwano esisha? (b) Izifanekiselo zifanekiselani?
13 Ukufa komhlatshelo koMlamuleli wesivumelwano esisha, uJesu Kristu, kukhunjulwa minyaka yonke ngoFakazi BakaJehova emkhosini waminyaka yonke ‘wesidlo seNkosi sakusihlwa.’ Isinkwa esingenamvubelo esidliwa yilabo abasesivumelwaneni esisha ‘ngalesosidlo sakusihlwa’ sifanekisela umzimba ophelele woMlamuleli, futhi iwayini lifanekisela igazi elimsulwa, elingangcolisiwe, lelo ngokwemiBhalo, elaliphethe lona kanye inani lokuphila koMlamuleli.—1 Korinte 11:20-26; Levitikusi 17:11.
14. Ngomqondo ongokomfanekiso, uma labo abasesivumelwaneni esisha bedla izifanekiselo zeSikhumbuzo, benzani?
14 Lapho labo abasesivumelwaneni esisha bephuza endebeni yewayini leSikhumbuzo ‘esidlweni seNkosi sakusihlwa,’ kumane kungendlela engokomfanekiso ukuthi baphuza igazi loMlamuleli wesivumelwano esisha. Kungendlela engokomfanekiso futhi ukuthi badla inyama yakhe uma bedla isinkwa esingenamvubelo seSikhumbuzo. Ngokwenza lokhu, ngomqondo ongokomfanekiso, babonisa ukholo lwabo emhlatshelweni wesihlengo weNdodana kaNkulunkulu, uMhlengi waso sonke isintu.
15. (a) Kakade sesinesikhathi esingakanani isivumelwano esisha, futhi siye sabonakala kanjani ngempela siyisivumelwano esingcono? (b) Kungani kungabhekiselwa esivumelwaneni esisha ‘njengesivumelwano esimiyo’?
15 Isivumelwano esisha, manje esesineminyaka engaphezu kwe-1950, sisondela ekufezekeni kwenjongo yaso. Kakade sesihlale amakhulu amaningi eminyaka kunesivumelwano soMthetho kaMose. Njengoba sisekelwe ezithembisweni ezingcono nasemhlatshelweni ongcono noMlamuleli ongcono, ngempela siye sabonakala siyisivumelwano esingcono. Ngenxa yokuthi asidingi ukuthathelwa isikhundla ngesinye isivumelwano esisha nesingcono, lesivumelwano esisha esiphumelelayo kubhekiselwa kuso ‘njengesivumelwano esimiyo.’—Heberu 13:20.
16. Yini okumelwe simbonge ngayo uJehova uNkulunkulu?
16 Siyambonga uNkulunkulu uMninimandla onke, uJehova, ngokuvusa uMlamuleli ongcono kunoMose, ayengasusa ngaye ngokomthetho isivumelwano soMthetho kaMose ngokusibethela esigxotsheni sokuhlushwa futhi alungiselele igazi lesivumelwano esisha saphakade!
[Isithombe ekhasini 105]
Isivumelwano esisha uJesu ayenguMlamuleli waso siphakeme kakhulu kunesivumelwano esidala uMose ayengumlamuleli waso