Cabangela Izibonelo Zokubhekakade
“UNkulunkulu . . . wathwala ngokubekezela [ngokubhekakade, “NW”] okukhulu izitsha zolaka ezilungiselwe ukubhujiswa.”—ROMA 9:22.
1. (a) IZwi likaNkulunkulu eliphefumlelwe lisebenza kanjani ngokwenzuzo yethu? (b) Ngokuhlangene nalokhu, kungani lapha kucatshangelwa imfanelo yokubhekakade?
UJEHOVA uNkulunkulu, uMdali wethu, wasinika iZwi lakhe eliphefumlelwe, iBhayibheli Elingcwele. Kumelwe libe ‘njengesibani ezinyaweni zethu nokukhanya endleleni yethu.’ (IHubo 119:105) IZwi likaNkulunkulu futhi lisisiza ukuba ‘sipheleliselwe [sihlonyiselwe, NW] yonke imisebenzi emihle.’ (2 Thimothewu 3:16, 17) Enye indlela elisihlomisa ngayo kanjalo ingokusinikeza izibonelo ezinhle zokubhekakade. Lemfanelo ingenye yezithelo zomoya kaNkulunkulu futhi ibalulekile ekuzuzeni kwethu ukuvunyelwa nguye nasekuhlalisaneni ngokuvumelana nabantu esikanye nabo.—Galathiya 5:22, 23, qhathanisa neNW.
2. Lisho ukuthini igama lesiGreki elihunyushwe ngokuthi “ukubhekakade,” futhi ubani ophambili kunabo bonke ekuboniseni lemfanelo?
2 Igama lesiGreki elihunyushwe ngokuthi “ukubhekakade” ngokwezwi nezwi lisho “ubude bomoya.” Ukubhekakade kuye kwachazwa ngokuthi ‘kuyileyomfanelo yokuzibamba engasheshi ukuphindisela noma ukujezisa lapho ubhekene nokucasulwa.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, kaW. E. Vine, Umqulu 3, ikhasi 12) Ukubhekakade kusho ukubonisa ukuzithiba nokwephuza ukuthukuthela. Ubani ophambili kunabo bonke kulabo abaphuza ukuthukuthela, ababonisa ukubhekakade? Akekho omunye ngaphandle kukaJehova uNkulunkulu. Kanjalo, kuEksodusi 34:6, sifunda ukuthi uJehova “[U]nguNkulunkulu ogcwele isihe, onomusa, ophuza ukuthukuthela, novamé ubumnene neqiniso.” Eqinisweni, izikhathi eziyisishiyagalombili ezengeziwe emiBhalweni, uJehova kukhulunywa ngaye ‘njengowephuzayo ukuthukuthela.’—Numeri 14:18; Nehemiya 9:17; IHubo 86:15, NW; 103:8; 145:8; Joweli 2:13; Jona 4:2; Nahume 1:3.
3. Yiziphi izimfanelo ezibangela ukuba uJehova abe ngobhekakade?
3 Ukuba ngobhekakade, noma ophuza ukuthukuthela, kuyilokho kanye ebesiyokulindela kuJehova uNkulunkulu, ngoba unamandla nokuhlakanipha okungenamkhawulo, uphelele ekwahluleleni ngokulunga, futhi uyikho kanye ukwenziwa samuntu kothando. (Duteronomi 32:4; Jobe 12:13; Isaya 40:26; 1 Johane 4:8) Uyakwazi ukulawula izimfanelo zakhe, ezigcina zisesilinganisweni esiphelele ngazo zonke izikhathi. IZwi lakhe lembulani ngokuthi kungani eye wabonisa ukubhekakade kubantu abangaphelele, futhi wakubonisa kanjani?
Ukubhekakade Ngenxa Yegama Lakhe
4. Kungenxa yaziphi izizathu ezizwakalayo uNkulunkulu eye wabonisa izoni ukubhekakade?
4 Kungani uJehova ebhekakade? Kungani engazijezisi ngokushesha izoni? Akukhona ukuthi akanandaba noma akakushisekeli ukulunga. Cha, kodwa ngenxa yezizathu ezizwakalayo uJehova uyephuza ukuthukuthela futhi akabajezisi ngokushesha abantu. Esinye isizathu siwukuba igama lakhe lenziwe laziwe. Esinye isizathu siwukuthi kwakudingeka isikhathi ukuze kuxazululwe izimpikiswano eziphathelene nobukhosi bukaNkulunkulu nobuqotho besintu, ezaphakanyiswa ukuhlubuka kwase-Edene. Esinye futhi isizathu sokubhekakade kukaNkulunkulu siwukuthi kunikeza abonayo ithuba lokulungisa izindlela zabo.
5, 6. Kungani uJehova abonisa ukubhekakade ekusingatheni ukuhlubuka komuntu?
5 UJehova waba ngobhekakade ekusebenzelaneni nombhangqwana wokuqala wabantu ensimini yase-Edene. Lapho bephula umyalo wakhe onqabela ukudla isithelo somuthi wokwazi okuhle nokubi, wayengababulala ngokushesha kanye nengelosi eyonile eyayikhohlise uEva. Kwakungangabazeki ukuthi umuzwa kaJehova wokulunga nokwahlulela ngokulunga wawucasuliwe, ukuthi wayezithukuthelele lezihlubuki ezintathu. Kwakuyobe kuseyilungelo lakhe ngokuphelele uma ayezibulalé ngaso lesosikhathi. UNkulunkulu wayexwayise umuntu wokuqala, uAdamu: “Ungadli kuwo umuthi wokwazi okuhle nokubi, ngokuba mhla udla kuwo uyakufa nokufa.” (Genesise 2:17) Ngalo kanye usuku uAdamu ona ngalo, uNkulunkulu wafuna ukuba lezizoni zilandise futhi wakhipha isijeziso sokufa. Ngokwezimiso zokwahlulela, uAdamu noEva bafa ngalolosuku. Nokho, uMdali wethu obekezelayo wamvumela uAdamu ukuba aphile iminyaka engu-930.—Genesise 5:5.
6 UNkulunkulu wayenezizathu ezizwakalayo zokuba ngobhekakade, noma owephuza ukuthukuthela, kulendaba. Uma wayezibulale ngaso lesosikhathi lezozihlubuki, lokhu kwakungeke kukuphendule ukukloloda kukaDeveli okwakusikisela ukuthi uJehova uNkulunkulu akakufanelekele ukukhulekelwa nokuthi ngeke abe nazo izinceku ezingabantu eziyogcina ubuqotho bazo kuye kungakhathaliseki ukuthi izimo zinjani. Ngaphezu kwalokho, imibuzo enjengalena yayiyosala ingaphendulekile: Ngubani owayenecala ngokona kuka-Adamu noEva? Ingabe uJehova ekuqaleni wayebadale baba buthakathaka kangako ngokokuziphatha kangangokuba babengenakumelana nesilingo futhi wayesebajezisa ngenxa yokuhluleka ukwenza kanjalo? Impendulo kukho konke lokhu isobala ekulandiseni okutholakala encwadini kaJobe, izahluko 1 no-2. Ngokuvumela uhlanga lwesintu ukuba lwande, uJehova wanikeza abantu amathuba okubonisa ukuthi ukuzisholo kukaSathane kwakungamanga.
7. Kungani uJehova engazange ambulale ngaso lesosikhathi uFaro?
7 Lapho uJehova ayesezokhulula abantu bakhe, amaIsrayeli, ebugqilini baseGibithe, waphinda futhi wazibonakalisa engobhekakade. UJehova wayengambhubhisa uFaro kanye namabutho akhe empi ngaso lesosikhathi. Nokho, esikhundleni sokwenza lokhu uNkulunkulu wababekezelela isikhathi eside. Ngenxa yaziphi izizathu ezizwakalayo? Nokho, njengoba isikhathi sasidlula, uFaro waba nenkani ngokwengeziwe ekunqabeni kwakhe ukuvumela amaIsrayeli ukuba ahambe eGibithe njengabantu bakaJehova abakhululekile. Ngaleyondlela wabonisa ukuthi ‘wayeyisitsha solaka’ esifanelwe ukubhujiswa ngenxa yokudelela uJehova. (Roma 9:14-24) Nokho, kwakunesizathu esikhulu sokuthi kungani uNkulunkulu ayengobhekakade kulendaba. NgoMose, watshela uFaro: “Ngase ngiselulé isandla sami, ngakushaya wena nabantu bakho ngesifo, uze uchitheke emhlabeni, kepha ngikumisé ngalokhu ukuba ngikubonise amandla ami, igama lami lishunyayelwe emhlabeni wonke.”—Eksodusi 9:15, 16.
8. Kungenxa yasiphi isizathu uNkulunkulu engazange awabulale amaIsrayeli ahlubukayo ehlane?
8 Ukubhekakade kukaJehova kwaboniswa futhi ngenxa yezizathu ezizwakalayo lapho amaIsrayeli esehlane. Yeka indlela alinga ngayo isineke sikaNkulunkulu ngokukhulekela ithole legolide nangokwehluleka ukubonisa ukholo lapho izinhloli eziyishumi zibuya nombiko omubi! UNkulunkulu akazange awaqothule njengabantu bakhe ngoba kwakuhileleke igama nedumela lakhe. Yebo, uJehova wabonisa ukubhekakade ngenxa yegama lakhe.—Eksodusi 32:10-14; Numeri 14:11-20.
Ukubhekakade Ngenxa Yabantu
9. Kungani uJehova abonisa ukubhekakade ezinsukwini zikaNowa?
9 UJehova ubelokhu engobhekakade ngenxa yesintu kusukela uAdamu ona kubo bonke ababezoba yinzalo yakhe, enza ukungalungi okukhulu kubo ngokona. Ukubhekakade kukaNkulunkulu kwakwenza kwaba nokwenzeka ukuba lokho kona kulungiswe ngokuba anikeze abantu abaphendukayo isikhathi sokuba babuyisane naye. (Roma 5:8-10) Futhi uJehova uNkulunkulu wabonisa ukubhekakade kubantu osukwini lukaNowa. Ngalesosikhathi, “uJehova wabona ukuthi ububi bomuntu bukhulu emhlabeni nokuthi zonke izizindlo zemicabango yenhliziyo yakhe zimbi njalo.” (Genesise 6:5) Nakuba uNkulunkulu ayengaqothula uhlanga lwesintu ngokushesha lapho ebona lesimo, wamemezela ukuthi wayeyoqeda lesimo esikhathini esiyiminyaka engu-120. (Genesise 6:3) Lokhu kubonakaliswa kokubhekakade kwanikeza uNowa isikhathi sokuba abe namadodana amathathu, esokuba akhule aze ashade, nesokuba lowomkhaya wakhe umkhumbi owawuzosindisa imiphefumulo yawo nowawuzolondoloza indalo eyizilwane. Ngalendlela kwaba nokwenzeka ukuba injongo kaNkulunkulu yokuqala ngomhlaba ifezeke.
10, 11. Kungani uJehova aba ngobhekakade kangaka esizweni sakwaIsrayeli?
10 Enye incazelo yokubhekakade isebenza ikakhulukazi ekusebenzelaneni kukaNkulunkulu nabantu bakhe. ‘Iwukukhuthazelela ngesineke ukoniwa noma ukucasulwa, kuhlangene nokwenqaba ukulahla ithemba lentuthuko ebuhlotsheni obuphazamisekile.’ (Insight on the Scriptures, Umqulu 2, ikhasi 262; eyakhishwa yiWatchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.) Lokhu kubonisa esinye isizathu sokuthi kungani uNkulunkulu ayengobhekakade ekusebenzelaneni namaIsrayeli. Ngokuphindaphindiwe ayemfulathela uJehova futhi abe sebugqilini ezizweni zabeZizwe. Nokho, wabonisa ukubhekakade ngokuwakhulula amaIsrayeli nangokuwanika ithuba lokuphenduka.—AbAhluleli 2:16-20.
11 Iningi lamakhosi akwaIsrayeli laholela izikhonzi zalo ekukhulekeleni kwamanga. Ingabe uNkulunkulu wasilahla lesizwe ngaso lesosikhathi? Cha, akazange alilahle ngokushesha ithemba lentuthuko ebuhlotsheni obuphazamisekile. Kunalokho, uJehova wephuza ukuthukuthela. Ebonisa ukubhekakade, ngokuphindaphindiwe uNkulunkulu wawanikeza ithuba lokuphenduka. Kwezesi-2 IziKronike 36:15, 16 siyafunda: “UJehova uNkulunkulu wawoyise wathuma kubo ngezandla zezithunywa zakhe, ethuma njalonjalo, ngokuba wahawukela abantu bakhe nendawo yakhe yokuhlala; kepha baziklolodela izithunywa zikaNkulunkulu, bawadelela amazwi akhe, babaphatha kabi abaprofethi bakhe, yaze yavuka intukuthelo kaJehova ngabantu bakhe, kwaze kwangabakho ukwelashwa.”
12. Yibuphi ubufakazi obunikezwa imiBhalo YamaKristu YesiGreki bokuthi kungani uJehova engobhekakade?
12 ImiBhalo YamaKristu YesiGreki nayo inikeza ubufakazi bokuthi uJehova ubonisa ukubhekakade ukuze asize abantu bakhe abonayo. Ngokwesibonelo, umphostoli uPawulu ubuza amaKristu onayo: “Uyayidelela yini ingcebo yobumnene, neyokubekezela, neyenyewe [ukubhekakade] yakhe, ungazi ukuthi ubumnene bukaNkulunkulu bukuyisa ekuphendukeni na?” (Roma 2:4) Amazwi kaPetru asho okufanayo: “INkosi ayilibali ngesithembiso sayo, njengalokhu abanye bathi kungukulibala, kepha iyanibekezelela, ingathandi ukuba kubhubhe namunye, kodwa ukuba bonke beze ekuphendukeni.” (2 Petru 3:9) Ngokufaneleke kakhulu, sitshelwa ukuba ‘sithi ukubekezela kweNkosi yethu kungukusindiswa.’ (2 Petru 3:15) Ngakho, siyabona ukuthi uJehova ungobhekakade, hhayi ngenxa yokuthathwa umzwelo noma ukuyekelela, kodwa ngenxa yokuthi kuhileleke igama nezinjongo zakhe futhi unomusa nothando.
Isibonelo SikaJesu Sokubhekakade
13. Yibuphi ubufakazi obungokomBhalo bokuthi uJesu Kristu wayengobhekakade?
13 Isibonelo sokubhekakade esibekwe uNkulunkulu silandelwa eseNdodana yakhe, uMesiya, uJesu Kristu. Uyisibonelo esihle sokuzibamba okungaphindiseli ngokushesha naphezu kokucasulwa.a Ukuthi uMesiya wayeyoba ngobhekakade kwabikezelwa umprofethi uIsaya kulamazwi: “Yacindezelwa, kepha noma yathotshiswa, ayivulanga umlomo wayo; njengewundlu eliyiswa ekuhlatshweni, nanjengemvu ethule phambi kwabagundi bayo, ayiwuvulanga umlomo wayo.” (Isaya 53:7) Amazwi kaPetru afakazela lona leliqiniso: “Owathi ethukwa, akaphindisanga athuke; ehlushwa akasongelanga kepha wakunikela kuye owahlulela ngokulunga.” (1 Petru 2:23) Yeka indlela okumelwe ukuba abafundi bakaJesu bamvivinya ngayo ngokubanga kwabo ngokuphindaphindiwe ukuthi ubani owayemkhulu phakathi kwabo! Nokho, yeka ukuthi wayengobhekakade nonesineke kangakanani kubo!—Marku 9:34; Luka 9:46; 22:24.
14. Yini isibonelo sikaJesu sokuba ngobhekakade okufanele sisishukumisele ukuba siyenze?
14 Kufanele silandele isibonelo esabekwa uJesu sokuba ngobhekakade. UPawulu wabhala: “[Ma]sigijime ngokubekezela kulokhukuncintisana esikumiselweyo, sibhekile kuJesu, umqalisi nomphelelisi wokukholwa kwethu, owathi esikhundleni sentokozo ayibekelweyo wathwala isiphambano engalinaki ihlazo, wahlala ngakwesokunene sesihlalo sobukhosi sikaNkulunkulu. Yebo, mqondeni yena owakhuthazela ephikwa kangaka yizoni, ukuze ningakhathali, niphele amandla emiphefumulweni yenu.”—Heberu 12:1-3.
15. Sazi kanjani ukuthi uJesu wayengobhekakade futhi ekhuthazelela izilingo ngokuzithandela?
15 Ukuthi uJesu wayengobhekakade futhi ekhuthazelela izilingo ngokuzithandela kungabonakala esimweni sengqondo asibonisa ngesikhathi sokuboshwa kwakhe. Ngemva kokusola uPetru ngenxa yokukhipha inkemba ukuze avikele iNkosi yakhe, uJesu wathi: “Ingabe uthi ngingecele kuBaba angithumele manje amalegiyona ezingelosi adlula ishumi nambili na? Pho-ke ingagcwaliseka kanjani imibhalo yokuthi kumelwe ukuba kube-njalo na?”—Mathewu 26:51-54; Johane 18:10, 11.
Ezinye Izibonelo Zokubhekakade
16. ImiBhalo ibonisa kanjani ukuthi indodana kaJakobe uJosefa yayingebhekakade?
16 Ngisho nabantu abangaphelele, abanesono bangakubonisa ukubhekakade. ImiBhalo YesiHeberu inezibonelo zokukhuthazelela ngesineke ukoniwa okwenziwa ngabantu abangaphelele. Ngokwesibonelo, kunoJosefa, indodana yenzalamizi engumHeberu uJakobe. Yeka indlela akukhuthazelela ngayo ngesineke ukungalungi okwenziwa kuye ngabafowabo ngomzali oyedwa nokwenziwa umkaPotifari! (Genesise 37:18-28; 39:1-20) UJosefa akazange azivumele lezilingo ukuba zimenze abe lusizi. Lokhu kwabonakala lapho etshela abafowabo: “Ningabi-buhlungu, ningazithukutheleli ukuthi nathengisa ngami lapha, ngokuba uNkulunkulu wangithuma phambi kwenu ukulondoloza impilo.” (Genesise 45:4, 5) Yeka isibonelo esihle sokubhekakade esabekwa uJosefa!
17, 18. Yibuphi ubufakazi bokubhekakade esinabo endabeni kaDavide?
17 UDavide ungesinye isibonelo senceku ethembekile kaJehova eyakukhuthazelela ngesineke ukoniwa, ibonisa ukubhekakade. Ejahwa njengenja iNkosi enomona uSawule, ezehlakalweni ezimbili uDavide wayengaziphindiselela ngokumbulala. (1 Samuweli 24:1-22; 26:1-25) Kodwa uDavide walindela uNkulunkulu, njengoba kungabonakala emazwini akhe awasho kuAbishayi: “UJehova uyakumshaya [uSawule], noma kufika nje usuku lwakhe lokufa, noma ehlela empini, abhubhe. UJehova makenqabe ukuba ngelulele isandla sami kogcotshiweyo kaJehova.” (1 Samuweli 26:10, 11) Yebo, uDavide kwakusemandleni akhe ukukuphelisa ukuba elokhu exoshwa uSawule. Kunalokho, uDavide wakhetha ukuba ngobhekakade.
18 Futhi, cabanga ngalokho okwenzeka lapho iNkosi uDavide yayibalekela indodana yayo ekhohlisayo uAbisalomu. UShimeyi, umuntu wakwaBenjamini wendlu kaSawule, wajikijela uDavide ngamatshe futhi wamthuka, ememeza: “Suka, suka wena-muntu wegazi, muntu omubi!” UAbishayi wafuna ukuba uShimeyi abulawe, kodwa uDavide wenqaba ukuziphindiselela. Esikhundleni sokwenza lokho, waphinda wabonisa imfanelo yokubhekakade.—2 Samuweli 16:5-13.
Cabangela Isibonelo SikaPawulu
19, 20. Umphostoli uPawulu wazibonisa kanjani engobhekakade?
19 EmiBhalweni YamaKristu YesiGreki, sinesinye isibonelo esihle sokubhekakade okwenziwa umuntu ongaphelele—umphostoli uPawulu. Wabonisa ukukhuthazela ngesineke, ukubhekakade, ekusebenzelaneni nezitha zakhe zenkolo kanye nabantu ababezisholo ukuthi bangamaKristu. Yebo, uPawulu wabonisa ukubhekakade nakuba abanye ebandleni laseKorinte babethi: “Izincwadi-ke . . . zinzima, zibukhali, kepha nxa ekhona ngomzimba, ubuthakathaka, ukukhuluma kwakhe kudelelekile.”—2 Korinte 10:10; 11:5, 6, 22-33.
20 Ngakho-ke, ngesizathu esizwakalayo uPawulu watshela abaseKorinte: “Kukho konke sizibonakalisa njengezikhonzi zikaNkulunkulu ekubekezeleni okukhulu, nasosizini, nasekusweleni, nasekubandezekeni, nasekushayweni, nasekuboshweni, naseziyaluyalwini, nasekukhandlekeni, nasekuqwasheni, nasekuzileni ukudla, nangenhlanzeko, nangokwazi, nangokubekezela [ukubhekakade], nangobumnene, nangoMoya oNgcwele, nangothando olungazenzisi.” (2 Korinte 6:4-6) Ngomqondo ofanayo, lomphostoli wayengabhalela isisebenzi ayekanye naso uThimothewu: “Wena walandela isifundiso sami nokuziphatha, nomgomo, nenkolo, nokubhekakade, nothando, nokubekezela, nokuzingelwa, nezinhlupheko, . . . kepha iNkosi yangikhulula kukho konke.” (2 Thimothewu 3:10, 11) Yeka isibonelo esihle umphostoli uPawulu asibekela sona sokuba ngababhekakade!
21. Isihloko esilandelayo singasisiza kanjani?
21 Ngokusobala, imiBhalo igcwele izibonelo ezinhle zokubhekakade. UJehova neNdodana yakhe ethandekayo bayizibonelo eziyinhloko. Kodwa yeka indlela okukhuthaza ngayo ukuphawula ukuthi lemfanelo iye yaboniswa ngabantu abangaphelele, njengoJosefa, uDavide, nomphostoli uPawulu! Isihloko esilandelayo sihloselwe ukusisiza ukuba silingise izibonelo ezinhle ezinjalo.
[Umbhalo waphansi]
a Ukuba ngobhekakade akusho nje ukuhlupheka isikhathi eside. Uma umuntu ohlupheke isikhathi eside ebekhungatheka noma abe lusizi ngenxa yokungakwazi ukuphindisela, bekungenakuba ukuthi ungobhekakade.
Ubungaphendula Uthini?
◻ Kusho ukuthini ukuba ngobhekakade?
◻ Ngokuyinhloko uJehova ubelokhu engobhekakade ngenxa yaziphi izizathu?
◻ Yiziphi izindlela uJesu azibonisa ngazo engobhekakade?
◻ Yibuphi ubufakazi obungokomBhalo bokuthi ukubhekakade kungaboniswa ngabantu abangaphelele?
[Isithombe ekhasini 10]
UJosefa, uJesu, uDavide, uPawulu, noJobe babeyizibonelo zokubhekakade
[Isithombe ekhasini 13]
UJesu wabonisa ukubhekakade kubafundi bakhe