Watchtower UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
Watchtower
UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
IsiZulu
  • IBHAYIBHELI
  • IZINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • g16 No. 2 kk. 3-7
  • Ingabe IBhayibheli Limanje Nje Liyincwadi Enhle?

Ayikho ividiyo kulokhu okukhethile.

Uxolo, kube nenkinga ekufakeni ividiyo oyifunayo.

  • Ingabe IBhayibheli Limanje Nje Liyincwadi Enhle?
  • I-Phaphama!—2016
  • Izihlokwana
  • Indaba Ethi Ayifane
  • IBhayibheli Lisifundisa NgoNkulunkulu Nangendlela Yokuziphatha
  • IBhayibheli Lichaza Ukuhlupheka Nezingxabano Zabantu
  • IBhayibheli Linikeza Ithemba
  • Okuhle Nokubi: IBhayibheli Liyisiqondiso Esingasethemba
    INqabayokulinda Ememezela UMbuso KaJehova (Yomphakathi)—2024
  • Liphathelene Nani IBhayibheli?
    I-Phaphama!—2007
  • Izimfundiso Eziyiqiniso Ezijabulisa UNkulunkulu
    INqabayokulinda Ememezela UMbuso KaJehova Ka-2005
  • Ingabe Isayensi NeBhayibheli Kuyavumelana?
    I-Phaphama!—2011
Bheka Okunye
I-Phaphama!—2016
g16 No. 2 kk. 3-7
Indoda ifunda iBhayibheli

ISIHLOKO ESISESEMBOZWENI

Ingabe IBhayibheli Limane Nje Liyincwadi Enhle?

Ukulotshwa kweBhayibheli kwaphela eminyakeni ecishe ibe izinkulungwane ezimbili edlule. Kusukela ngaleso sikhathi, kunezinye izincwadi eziningi kakhulu eziye zafika zadlula. Kodwa akunjalo ngeBhayibheli. Cabanga ngokulandelayo.

  • IBhayibheli liye lasinda izikhathi eziningi lapho lihlaselwa ngonya abantu abanamandla. Ngokwesibonelo, phakathi neNkathi Ephakathi emazweni athile ayethi “angawobuKristu,” incwadi ethi An Introduction to the Medieval Bible ithi, “ukuba neBhayibheli nokulifunda ngolimi lomdabu [ulimi lwabantu abavamile] kwakulokhu kuhlotshaniswa nokuhlubuka nokuphikisa.” Izazi ezahumushela iBhayibheli ezilimini zomdabu noma ezakhuthaza ukufundwa kweBhayibheli zafaka ukuphila kwazo engozini. Ezinye zabulawa.

  • Naphezu kwezitha zalo eziningi, iBhayibheli laba incwadi esakazwa kakhulu kunazo zonke, futhi lisaqhubeka nokusakazwa kakhulu. Alinganiselwa ezigidini eziyizinkulungwane ezinhlanu amakhophi alo aye anyatheliswa ngezilimi ezingaphezu kuka-2 800, liphelele noma liyingxenye. Lokhu kulenza lehluke kakhulu ezincwadini zefilosofi, zesayensi, nezemikhakha ethi ayifane, ezingase zisakazwe ngokusesilinganisweni futhi ziphelelwe isikhathi ngokushesha.

  • IBhayibheli liye lasiza lalondoloza futhi lachumisa ezinye zezilimi elihunyushelwe kuzo. Inguqulo yesiJalimane kaMartin Luther yaba nethonya elikhulu olimini lwesiJalimane. Uhlelo lokuqala lwe-King James Version luye lachazwa ngokuthi “mhlawumbe luyincwadi enethonya kunazo zonke ezake zanyatheliswa” ngesiNgisi.

  • IBhayibheli liye “lawathonya kakhulu amasiko aseNtshonalanga, alithonyanga nje kuphela imikhuba namasiko enkolo, kodwa nezobuciko, izincwadi, ezomthetho, ezombusazwe kanye neminye imikhakha eminingi kakhulu.”—I-Oxford Encyclopedia of the Books of the Bible.

Lawo ngamanye amaqiniso enza iBhayibheli lehluke. Nokho, kungani lithandwa kangaka? Kungani abantu beye bafaka ukuphila kwabo engozini ngenxa yalo? Nazi izizathu ezimbalwa: IBhayibheli linezimfundiso zokuziphatha nezingokomoya ezibonisa ukuhlakanipha okungavamile. IBhayibheli lisisiza ukuba siqonde umnyombo wokuhlupheka nezingxabano zabantu. Okuhle nakakhulu ukuthi lithembisa ukuphela kwalezo zinkinga, lize lembule nendlela eziyoqedwa ngayo.

AMAZWIBELA

IBhayibheli elivuliwe

IBhayibheli lakhiwa izincwadi ezingu-66, lo mqulu ongcwele waqedwa ukulotshwa esikhathini esingaba iminyaka engu-1 600.

IBhayibheli lalotshwa ababhali abangaba ngu-40 abangabantu, abanye babo babephinde babe abalimi, abadobi, abahluleli, amakhosi, kanye nabahubi.

Isihloko seBhayibheli esiyinhloko uMbuso kaNkulunkulu, uhulumeni wasezulwini oyobusa umhlaba. (Daniyeli 2:44; 7:13, 14) UMbuso uyoqeda ububi, ukuhlupheka, nokufa ngokuhlanganisa isintu sibe ngaphansi koMbusi wethu ofanele—uMdali, uJehova uNkulunkulu.—1 Korinte 15:24-26.

IBhayibheli Lisifundisa NgoNkulunkulu Nangendlela Yokuziphatha

Imfundo yezwe ibalulekile. Kodwa isihloko somhleli wephephandaba laseCanada i-Ottawa Citizen sathi, “imfundo . . . eyenza igama lakho lihambisane neziqu ezithile . . . ayiqinisekisi ukuthi uzokwenza izinqumo ezihlakaniphile mayelana nokuziphatha.” Ngempela, abantu abaningi abafunde kakhulu—okuhlanganisa abaholi kwezamabhizinisi nakwezombusazwe—bayakhwabanisa, bakhohlise futhi bebe, okwenza “abantu bangabe besabethemba,” ngokusho kocwaningo olwenziwa emhlabeni wonke olwanyatheliswa inkampani i-Edelman, esebenzelana nomphakathi.

IBhayibheli ligxila emfundweni yokuziphatha nengokomoya. Lisenza siqonde “ukulunga nekhono lokwahlulela nobuqotho, yonke inkambo yokuhle.” (IzAga 2:9) Ngokwesibonelo, insizwa eneminyaka engu-23, esizoyibiza ngoStephen, yayisejele lasePoland. Isaboshiwe, yaqala ukutadisha iBhayibheli nokwazisa iseluleko salo esisebenzayo. Yabhala, “Manje sengiyabona ukuthi kusho ukuthini ‘ukuhlonipha uyihlo nonyoko.’ Sengifunde nokulawula imizwelo yami, ikakhulu ukuthukuthela ngokweqile.”—Efesu 4:31; 6:2.

Isimiso esamthinta kakhulu uStephen yilesi esitholakala encwadini yezAga 19:11: “Ukuqondisisa komuntu ngokuqinisekile kubambezela intukuthelo yakhe, futhi kungubuhle kuye ukweqa isiphambeko.” Manje, lapho uStephen ebhekene nesimo esiyinselele, uzama ukusihlaziya ngomoya ophansi futhi asebenzise izimiso zeBhayibheli ezihilelekile. Wathi, “Ngiye ngathola ukuthi iBhayibheli liyincwadi eneziqondiso ezingcono kakhulu.”

UMaria, onguFakazi KaJehova, wachwenswa owesifazane onobandlululo phambi kwabantu, owasusa umsindo omkhulu. Kodwa esikhundleni sokuphindisela, uMaria waqhubeka nendlela yakhe ngomoya ozolile. Lona omunye wesifazane wazizwa kabi ngayekwenzile futhi wafuna oFakazi. Cishe ngemva kwenyanga, lapho ephinde ebona uMaria, wamanga futhi waxolisa. Ngaphezu kwalokho, waqonda ngokufanele ukuthi ukuzola nokuzithiba okwaboniswa uMaria kwakubonisa izinkolelo zakhe ezingokwenkolo. Umphumela? Owesifazane owake waba nobandlululo kanye namalungu amahlanu omndeni wakhe banquma ukutadisha iBhayibheli noFakazi BakaJehova.

UJesu Kristu wathi, ukuhlakanipha kubonakaliswa kulungile imisebenzi yako. (Luka 7:35) Ngakho kunobufakazi obuningi bokuthi izimiso zeBhayibheli ziyasebenza. Ziveza okungcono kakhulu kithi. ‘Zihlakaniphisa ongenalwazi,’ ‘zibangela inhliziyo ukuba ijabule’ futhi ‘zikhanyisa amehlo’ ngokukhanyiselwa okungokomoya nokokuziphatha.—IHubo 19:7, 8.

IBhayibheli Lichaza Ukuhlupheka Nezingxabano Zabantu

Lapho becwaninga ngobhubhane lwesifo, abacwaningi bazama ukuthola imbangela esenza siqubuke. Kusebenza isimiso esifanayo nasekuqondeni “ubhubhane” lokuhlupheka nokuxabana kwabantu. Nalapha futhi, iBhayibheli liwusizo olukhulu, ngoba lilandisa ngomlando wasendulo, isikhathi okwaqala ngaso izinkinga zethu.

Incwadi kaGenesise yembula ukuthi izinkinga zesintu zaqala lapho abantu bokuqala bevukela uNkulunkulu. Phakathi kokunye, bazibekela ezabo izindinganiso zokuziphatha—okuyilungelo loMdali wethu kuphela. (Genesise 3:1-7) Kusukela lapho, ngokudabukisayo abantu baye bawela ogibeni olufanayo lokucabanga kokuzibusa. Umphumela? Umlando wabantu uluchungechunge lwezenzakalo, hhayi lwenkululeko nenjabulo, kodwa lwezingxabano, ukucindezelwa, kanye nokungavumelani ngokwenkolo nangokokuziphatha. (UmShumayeli 8:9) IBhayibheli lisho kufanele: ‘Akukona okomuntu ukuqondisa isinyathelo sakhe.’ (Jeremiya 10:23) Izindaba ezinhle ukuthi imizamo yabantu yokufuna ukuzibusa isizophela.

IBhayibheli Linikeza Ithemba

IBhayibheli lisiqinisekisa ngokuthi uNkulunkulu, eshukunyiswa uthando ngalabo abahlonipha igunya nezindinganiso zakhe, ngeke abubekezelele phakade ububi kanye nokuhlupheka okububangelayo. Ababi “bayodla isithelo sendlela yabo.” (IzAga 1:30, 31) Ngakolunye uhlangothi, “abamnene bayodla ifa lomhlaba, futhi ngempela bayothola injabulo enkulu ngokuchichima kokuthula.”—IHubo 37:11.

IBhayibheli elivuliwe eliseceleni kwenkomishi yetiye

‘Intando kaNkulunkulu iwukuba zonke izinhlobo zabantu zisindiswe futhi zifinyelele olwazini olunembile lweqiniso.’—1 Thimothewu 2:​3, 4

UNkulunkulu uyoyifeza injongo yakhe yokuthi kube nomhlaba onokuthula esebenzisa ‘uMbuso kaNkulunkulu.’ (Luka 4:43) Lowo Mbuso unguhulumeni womhlaba wonke, futhi ngawo uNkulunkulu uyomisa ubukhosi bakhe obufanele phezu kwesintu. UJesu wahlobanisa uMbuso nomhlaba, lapho ethi emthandazweni wakhe oyisibonelo: “Umbuso wakho mawuze. Intando yakho mayenzeke nasemhlabeni.”—Mathewu 6:10.

Yebo, izikhonzi zoMbuso kaNkulunkulu zizokwenza intando kaNkulunkulu, ziqaphela uMdali—hhayi noma imuphi umuntu—njengoMbusi ofanele. Inkohlakalo, ukuhaha, ukungafani kwezomnotho, ukucwaswa ngokobuhlanga, kanye nezimpi kuyophela. Ngempela, kuyoba nomhlaba owodwa, uhulumeni owodwa, nezindinganiso ezifanayo ezingokomoya nezokuziphatha.—IsAmbulo 11:15.

Imfundo iyisihluthulelo sokubona lelo zwe elisha. Eyoku-1 Thimothewu 2:3, 4 ithi, ‘Intando kaNkulunkulu iwukuba zonke izinhlobo zabantu zisindiswe futhi zifinyelele olwazini olunembile lweqiniso.’ Lelo qiniso lihlanganisa izimfundiso zeBhayibheli ngalokho esingase sikubize ngomthetho-sisekelo woMbuso—imithetho nezimiso oyobusa ngayo, ozibonelo zawo zingatholakala entshumayelweni kaJesu Kristu yaseNtabeni. (Mathewu, izahluko 5-7) Lapho ufunda lezo zahluko ezintathu, zama ukubona ngeso lengqondo ukuthi ukuphila kuyoba njani lapho sonke sesisebenzisa ukuhlakanipha kukaJesu.

Ingabe kufanele kusimangaze ukuthi iBhayibheli liyincwadi esakazwe kakhulu kunazo zonke emhlabeni? Lutho neze! Izimfundiso zalo ziphefumulelwe ngokwaphezulu. Futhi ukusakazwa kwalo kabanzi kubonisa ukuthi uNkulunkulu unesifiso sokuthi abantu bazo zonke izilimi nezizwe bafunde ngaye futhi bazuze ezibusisweni eziyolethwa uMbuso wakhe.—IzEnzo 10:34, 35.

The starry heavens

IBhayibheli lithi amazulu aqondiswa izimiso

INCWADI EDALULA IZINKOLELO-ZE

Abantu basendulo “babecabanga ukuthi indawo yonke iqondiswa izifiso zonkulunkulu,” kusho i-Encyclopedia of Science and Religion. Nokho, iBhayibheli lithi indawo yonke iqondiswa imithetho yemvelo noma izimiso. Ngokwesibonelo, eminyakeni engaba ngu-3 500 edlule, iBhayibheli lakhuluma ‘ngezimiso eziqondisa amazulu nomhlaba.’ (Jobe 38:33) KuJeremiya 31:35, likhuluma ‘ngezimiso zenyanga nezinkanyezi.’ Abantu abamukela lokho kukhanyiselwa bavikelwa ekukhulekeleni kwamanga nezinkolelo-ze.—Jobe 31:26-28; Isaya 47:1, 13.

INCWADI ETHEMBEKILE

Imfanelo ekhanga kakhulu yabalobi beBhayibheli ukwethembeka kwabo​—ngisho nangamaphutha abo. Ngokwesibonelo, ngemva kokuba iNkosi uDavide iphinge nowesifazane ogama lakhe linguBhati-sheba, yavuma ngobuqotho: “Ngenzé okubi emehlweni akho [Nkulunkulu].” (IHubo 51:4) Umphostoli uJohane wavuma ukuthi wakhothama kabili ukuze akhulekele ingelosi. Ingelosi yaphendula: “Qaphela! Ungakwenzi lokho!. . . Khulekela uNkulunkulu!” (IsAmbulo 19:10; 22:8, 9) Ngokudabukisayo, ubuqotho obunjalo obuntulekayo kubabhali basendulo, buyaphawuleka kubalobi beBhayibheli.

INCWADI EKHUTHAZA UKUTHULA KWENGQONDO

IBhayibheli lisikhuthaza ukuba sihlakulele izimfanelo ezisenza sibe nokuthula kwengqondo, ezifana nokuba nozwela nokuthethelela. Eyabase-Efesu 4:32 ithi, “Yibani nomusa komunye nomunye, ninobubele besisa, nithethelelane ngokukhululekile.”

Ngokwencwadi yeMayo Clinic, e-United States, “uma ungakwenzi umkhuba ukuthethelela, kungase kube uwena olimala kakhulu.” Lesi sihloko siyachaza ukuthi ukuthethelela kungakwenza ube “nobudlelwane obunempilo; uphile kahle ngokomzwelo nangokwengqondo; kunciphise ukukhathazeka, ukucindezeleka, nenzondo; kunganciphisa umfutho wegazi; kunciphise izimpawu zesifo sokucindezeleka; futhi kunciphise izingozi zokusebenzisa kabi utshwala nezidakamizwa.”

INCWADI EKHULUMA NGEMIBUZO EBALULEKILE EKUPHILENI

Umbungu womuntu

Umbungu womuntu

Isayensi inezimpendulo zazo zonke izinhlobo zemibuzo. Kodwa, ukukhanya okunikezwa isayensi, kunemingcele. Incwadi ethi Biotechnology—Changing Life Through Science, ithi: “Iningi lososayensi, odokotela, nezazi zefilosofi liyavuma ukuthi isayensi ngeke ikwazi ukuphendula imibuzo ehlobene nokuziphatha noma nenkolo.”

  • ISAYENSI INGAKWAZI ukusinikeza izixazululo ezingokwezibalo zemithetho eqondisa indawo yonke, kodwa isayensi ngeke ikwazi ukusitshela ukuthi kungani indawo yonke ikhona noma ukuthi kungani iqondiswa imithetho engageji.

  • ISAYENSI INGAKWAZI ukuchaza indlela izitho zokuzala ezisebenza ngayo, kodwa ngeke ikwazi ukuchaza ukuziphatha okufanele ngokocansi.

  • ISAYENSI INGAKWAZI ukuchaza ukukhula kombungu womuntu, kodwa ngeke ikwazi ukwenza izinqumo ezifanele ngelungelo lombungu lokuphila.

IBhayibheli likhuluma ngalokhu kanye neminye imibuzo ebalulekile, kanjalo lisisiza ukuba ‘siqonde ukulunga nekhono lokwahlulela nobuqotho, yonke inkambo yokuhle.’—IzAga 2:9.

    Zulu Publications (1975-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiZulu
    • Thumela
    • Okukhethayo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela Yokusebenzisa Le Webusayithi
    • Imithetho Yokugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • Amasethingi Okugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumela