Ngasekelwa Ukholo Lwami—Ukuphila Ne-ALS

NJENGOBA ILANDISWA NGUJASON STUART

“Ngiyadabuka ukukutshela lokhu Mnu. Stuart. Unesifo sokuwohloka kwezinzwa nemisipha [i-‘amyotrophic lateral sclerosis’] noma i-ALS, eyaziwa nangokuthi isifo sikaLou Gehrig.”a Udokotela wabe esengitshela okudabukisayo okwakuzokwenzeka kimi: Ngokushesha ngangingeke ngisakwazi ukunyakaza noma ukukhuluma, futhi ekugcineni, lesi sifo sasizongibulala. Ngabuza: “Ngizophila isikhathi esingakanani?” Waphendula: “Mhlawumbe iminyaka emithathu kuya kwemihlanu.” Ngangineminyaka engu-20 nje kuphela ubudala. Kodwa, naphezu kwalezi zindaba ezibuhlungu, ngazizwa ngibusiseke ngezindlela eziningi. Ake ngichaze.

NGAZALWA ngo-March 2, 1978, eRedwood City, eCalifornia, e-U.S.A., ngingowesithathu ezinganeni ezine zikaJim noKathy Stuart. Abazali bami babenothando oluqotho ngoNkulunkulu, futhi bagxilisa kimi nasezinganeni zakithi—uMatthew, uJenifer noJohnathan—inhlonipho ejulile ngezindinganiso ezingokomoya.

Kusukela kudala, ukuhlanganyela enkonzweni yendlu ngendlu, ukufunda iBhayibheli nokuhlanganyela imihlangano yobuKristu kwakuyinqubo yasekhaya. Ukukhuliswa ngaleyo ndlela engokomoya kwangisiza ngakha ukholo oluqinile kuJehova uNkulunkulu. Ngangingazi nakancane ukuthi ukholo lwami lwaluzovivinywa ngale ndlela.

Ukufezeka Kwephupho Lasebuntwaneni

Ngo-1985 ubaba wayisa umkhaya wakithi eNew York ukuyovakashela eBethel, indlunkulu yoFakazi BakaJehova eseBrooklyn. Nakuba ngangineminyaka engu-7 nje kuphela ubudala, ngaba nomuzwa wokuthi kunokuthile okukhethekile ngayo. Wonke umuntu wayebonakala ewujabulela umsebenzi awenzayo. Ngathi enhliziyweni yami: ‘Uma sengikhulile, ngizoza eBethel ngisize ekwenzeleni uJehova amaBhayibheli.’

Ngo-October 18, 1992, ngabonisa ukuzinikezela kwami kuJehova ngobhapathizo lwamanzi. Ngemva kweminyaka embalwa, lapho sengineminyaka engu-17, ubaba wangivakashisa eBethel futhi. Njengoba ngase ngikhulile, ngakwazi ukuqonda kangcono ukubaluleka komsebenzi owawenziwa lapho. Ngabuyela ekhaya sengizimisele nakakhulu ukufinyelela umgomo wami wokuya eBethel.

Ngo-September 1996, ngaqala ukukhonza njengephayona elivamile, noma umvangeli wesikhathi esigcwele. Ukuze ngigcine ingqondo yami igxile emgomweni wami, ngagxila kakhulu ezintweni ezingokomoya. Ngathuthukisa izinga lokufunda iBhayibheli nsuku zonke nesifundo sami siqu. Ebusuku ngangilalela izinkulumo zeBhayibheli eziqoshiwe. Ezinye zalezi zinkulumo zazinokuhlangenwe nakho kwamaKristu ayebhekane nokufa enokholo olungantengantengi ngePharadesi elizayo nangovuko. (Luka 23:43; IsAmbulo 21:3, 4) Ngokushesha ngase ngizazi ngekhanda zonke izinkulumo. Ngangingazi ngaleso sikhathi ukuthi lolu lwazi lwaluzoba yigugu kangakanani esikhathini esizayo esingekude.

Ngo-July 11, 1998, kwafika incwadi ivela eBrooklyn. Yebo, ngangimenywa ukuba ngize eBethel. Ngemva kwenyanga ngase ngisendlini yami eBethel. Ngabelwa ukusebenza lapho kwenziwa khona izincwadi, ngenza izincwadi ezithunyelwa emabandleni amaningi. Iphupho lami lasebuntwaneni lase lifezekile. NgangiseBethel, ‘ngenzela uJehova amaBhayibheli’!

Ukuqala Kwesifo

Nokho, cishe esikhathini esingangenyanga noma ngaphezudlwana ngaphambi kokuba ngiye eBethel, ngaqaphela ukuthi unkomba wami wesokudla wawungasaluleki ngokugcwele. Cishe ngesikhathi esifanayo, ngathola ukuthi umsebenzi wami wokuhlanza amadamu okubhukuda wawungenza ngikhathale ngokushesha. Ngacabanga ukuthi kwakubangelwa ukuthi ngangingazikhandli ngokwanele. Phela, ngaphambili ngangike ngenza imisebenzi enzima kakhulu ngaphandle kwenkinga.

Ngemva kwamasonto ambalwa ngifikile eBethel, izimpawu zaqala ukubonakala kakhulu. Ngangingasakwazi ukwehla nokukhuphuka izitebhisi ngomdlandla njengontanga yami. Umsebenzi wami lapho kwenziwa khona izincwadi wawuhlanganisa nokuphakamisa izimbondela zamakhasi ezincwadi ahlanganisiwe. Ngangingakhathali ngokushesha nje kuphela, kodwa nesandla sami sokudla saqala ukugoba. Umsipha wesithupha sami nawo waqala ukoma, futhi ngokushesha ngangingasakwazi ukusinyakazisa.

Maphakathi no-October, ngemva nje kwezinyanga ezimbili ngiseBethel, udokotela wathola ukuthi ngine-ALS. Lapho ngiphuma egumbini likadokotela, ngokushesha ngaqala ukucabanga ngezinkulumo zeBhayibheli engangizibambe ngekhanda. Kumelwe ukuba umoya kaJehova wawunami ngoba umcabango wokufa awuzange ungethuse. Ngavele ngaphumela ngaphandle ngayolinda imoto ezongibuyisela eBethel. Ngathandazela ukuba uJehova aqinise umkhaya wakithi lapho ngiwutshela ngale ndaba.

Njengoba ngishilo ekuqaleni, ngazizwa ngibusisekile. Iphupho lami ngisengumfana lokuya eBethel lase lifezekile. Ngalobo busuku ngathi ukuhambahamba eBhulohweni laseBrooklyn, futhi ngambonga uJehova ngokungivumela ukuba ngiwufinyelele umgomo wami. Ngacela nosizo lwakhe ngobuqotho ukuze ngibhekane nalesi simo esesabekayo.

Abangane abaningi bangishayela ucingo ukuze bangisekele futhi bangikhuthaze. Ngazama ukuziqinisa nokuba nombono oqondile. Nokho, ngemva kwesonto isifo sami sitholakele, umama wangincoma lapho ngikhuluma naye ocingweni ngokuba nesibindi, kodwa wabe esethi akuyona into embi ukukhala. Engakawagwinyi nakuwagwinya lawo mazwi, ngasikhihla isililo. Ngaqala ukubona ngaleso sikhathi ukuthi wonke amaphupho ami ayesezoshabalala.

Umama nobaba babelangazelela ukuba ngibuye ekhaya, ngakho ngamangala lapho befika ngingazelele ngolunye usuku ekuseni ngasekupheleni kuka-October, ngezwa sebengqongqoza emnyango. Phakathi nezinsuku ezalandela, ngababonisa iBethel futhi ngabethula kubangane bami kanye nakwasebekhulile asebenesikhathi eside bengamalungu omkhaya waseBethel. Lezo zinsuku eziyigugu, lapho ngakwazi khona ukuhlala nabazali bami ngibaxoxela ngokuphila kwaseBethel, ziphakathi kwezinye zezinto engizikhumbula ngenjabulo ekuphileni kwami.

Ukubala Izibusiso Zami

Kusukela lapho, uJehova uye waqhubeka engisekela ngezindlela eziningi. Ngo-September 1999, nganikeza inkulumo yami yokuqala yeningi. Ngakwazi ukunikeza ezinye eziningana emabandleni ahlukahlukene, kodwa ngokushesha angibange ngisakwazi ukukhuluma kahle kangangokuba kwadingeka ukuba ngiyeke ukunikeza izinkulumo zeningi.

Abanye abantu abebelokhu beyisibusiso kimi, umkhaya wakithi obulokhu ungisekela futhi ungibonisa uthando ngokungaguquguquki kanye nabazalwane nodadewethu abangokomoya. Njengoba imilenze yami iya ngokuya iba buthakathaka, abazalwane babengibamba ngezandla ukuze bangisize ngikwazi ukuhamba ensimini. Abanye babeza ngisho nasekhaya ukuze basize ekunginakekeleni.

Phakathi kwezinye zezibusiso ezinkulu kunazo zonke kube umkami, u-Amanda. Lapho ngibuya eBethel, saba abangane, futhi ngahlatshwa umxhwele ukuvuthwa kwakhe ngokomoya. Ngamtshela konke ngesifo sami i-ALS nalokho udokotela athi kwakuzokwenzeka. Sasichitha isikhathi esiningi ndawonye enkonzweni ngaphambi kokuba sithandane. Sashada ngo-August 5, 2000.

U-Amanda uyachaza: “Okwangenza ngamthanda uJason uthando lwakhe ngoNkulunkulu kanye nentshiseko ayenayo ngezinto ezingokomoya. Wayenogazi kubo bonke abantu, abadala nabancane. Mina ngingumuntu othulayo, kanti yena ungumuntu wabantu. Sobabili siyakuthanda ukuncokola, ngakho sasihleka kakhulu lapho sindawonye. Ngangikhululeka uma nginaye, kwakuba sengathi kudala sazana. UJason waqiniseka ukuthi ngazi konke ngesifo sakhe nokuthi yini eyayisazolandela. Kodwa ngangicabanga ukuthi sasizosijabulela ngangokunokwenzeka leso sikhathi sindawonye. Nangale kwalokho, ayikho into eqinisekile kulesi simiso sezinto. ‘Isikhathi nesenzakalo esingalindelekile’ sehlela ngisho nalabo abayizingqabavu.”—UmShumayeli 9:11.

Ukuthola Izindlela Zokukhulumisana

Njengoba indlela yami yokukhuluma yayiya ngokuya ingaqondakali, u-Amanda waqala ukuba umhumushi wami. Lapho ngingasakwazi ukukhuluma nhlobo, sasungula indlela ekhethekile yokukhulumisana. U-Amanda usho izinhlamvu zamagama, kuthi lapho esho uhlamvu engilufunayo, ngicwayize. Uyalukhumbula lolo hlamvu, bese siqhubekela kolulandelayo. Ngale ndlela ngiyakwazi ukupela wonke umusho. Mina no-Amanda sesingochwepheshe bale ndlela yokukhulumisana.

Manje ngenxa yobuchwepheshe, ngine-computer ephathwayo ekhethekile engisiza ukuba ngikhulume nabanye. Ngibhala kuyo lokho engifuna ukukusho, bese izwi layo likhuluma lokho engikubhalile. Njengoba ngingasakwazi ukusebenzisa izandla, kunomshini ofunda ukunyakaza komzimba oqondaniswa nesihlathi sami. Ekhoneni le-computer kuvela ibhokisi elinezinhlamvu zamagama. Ngokunyakazisa isihlathi, ngiyakwazi ukukhetha uhlamvu oluthile engilufunayo bese ngibhala amagama.

Ngale computer, ngiyakwazi ukubhalela abantu abanesithakazelo seBhayibheli—labo umkami abathola enkonzweni. Ngezwi lale computer yami, ngiyakwazi ukunikeza izintshumayelo ezilungiselelwe endlini ngendlu ngiqhube nezifundo zeBhayibheli. Ngalezi zindlela ngiye ngakwazi ukuqhubeka ngikhonza njengephayona elivamile. Muva nje, ngiye ngakwazi ukuphinde nginikeze izinkulumo kanye nezinye izabelo zokufundisa ebandleni engikhonza kulo njengenceku ekhonzayo.

Ukuzigcina Nginamancoko

Siye sabhekana nezimo ezicindezelayo. Njengoba izinyawo zami ziya ngokuya ziba buthakathaka, ukuwa kwaba yinkinga eyinsakavukela. Ngawa kaningana ngishayeka ngesiphundu, ngophe. Imisipha yayivele iqine, bese ngiwa njengesihlahla. Abanye babethuka bese bephuthuma bezongisiza. Kodwa ngangivame ukwenza ihlaya ngalokhu ukuze wonke umuntu akhululeke. Ngiye ngazama ukuzigcina nginamancoko. Yini engiyenzayo? Ngangingase ngithukuthele ngendlela ukuphila kwami okwakuqhubeka ngayo kuba nzima, kodwa kwakuyongisiza ngani lokho?

Ngobunye ubusuku lapho siyongcebeleka no-Amanda nabangane bethu ababili, ngavele ngawa ngangqimuzeka ngesiphundu. Ngiyabukhumbula ubuso obuthathu obukhathazekile bungibuka ngilele phansi nomunye wabangane ebuza ukuthi angilimalanga yini.

Ngaphendula, “Yebo kodwa ngibona izinkanyezi.”

“Ngempela?” kubuza umngane wami.

Ngaphendula: “Ngempela, bheka,” ngisho ngikhomba isibhakabhaka. “Zinhle.” Bonke baqhumuka bahleka.

Ukubhekana Nezinselele Zosuku Nosuku

Njengoba imisipha yami iqhubeka yoma, ngaqala ukubhekana nezinselele eziningi. Imisebenzi elula, njengokudla, ukugeza, ukusebenzisa indlu yangasese nokufasa izinkinobho zezingubo, ngokushesha yaba yizinto ezivamile ezikhathazayo futhi ezicindezelayo. Manje isimo sami sesiwohloke kangangokuthi angisakwazi nokunyakaza, ukukhuluma, ukudla, noma ukuphefumula ngaphandle kokusizwa. Nginepayipi elixhunywe esiswini engidla ngalo ukudla okuwuketshezi. Nginanomshini womoya-mpilo oxhunywe epayipini elisemphinjeni elingisiza ukuba ngiphefumule.

Nakuba ngangizimisele ukuzinakekela ngangokunokwenzeka, u-Amanda ubelokhu ezimisele ukungisiza. Njengoba sengidinga usizo kakhulu kunangaphambili, akakaze angenze ngizizwe ngingeyona indoda. Ubelokhu enginika isithunzi esingifanele. Uyamangalisa umsebenzi awenzayo manje wokunginakekela, futhi ngiyazi ukuthi bekulokhu kungelula.

U-Amanda uchaza imizwa yakhe: “Impilo kaJason ibilokhu iwohloka kancane kancane, ngakho ngiye ngafunda ukumnakekela njengoba isikhathi siqhubeka. Njengoba esephila ngomshini womoya-mpilo, udinga ukunakekelwa ubusuku nemini. Amaphaphu akhe agcwala izikhwehlela namathe, okufanele kumuncwe ngomshini. Ngenxa yalokho, kunzima ngathi sobabili ukulala kahle ebusuku. Ngezinye izikhathi, ngizizwa ngingedwa futhi ngicindezelekile. Nakuba sihlala sindawonye njalo, kunzima ukukhulumisana. Wayengumuntu ozikhulumelayo, kodwa manje amehlo akhe kuphela akhulumayo. Usahlekisa yena, futhi uhlakaniphile. Kodwa ngiyalikhumbula izwi lakhe. Ngiyakukhumbula ukwangiwa nguye nokungibamba nje kwakhe ngesandla.

“Ngezinye izikhathi abantu bayangibuza ukuthi ngibhekana kanjani nalokhu. Nokho, lobu bunzima buye bangifundisa indlela okudingeka ngithembele ngayo kuJehova. Uma ngizethemba mina, umcabango wami ugxila kakhulu kulesi simo sami ngize ngizwe sengathi angisakwazi ngisho nokuphefumula. Umthandazo uyasiza, uJehova nguyena kuphela ongiqonda ngempela, owazi nanokuthi ngibhekene nani. Abazali bakaJason bawusizo olukhulu. Bahlale bekulungele ukusiza uma ngidinga ukuphumula noma ngifuna ukuya ensimini. Ngiyalwazisa usizo nokusekelwa esikuthola kubazalwane nodade basebandleni lakithi. Enye into engisizayo ukukhumbula ukuthi ukuhlupheka kwethu kulesi simiso ‘kungokomzuzwana.’ (2 Korinte 4:17) Ngiyazama ukugxila emhlabeni omusha ozayo, lapho uJehova eyolungisa khona zonke izinto. Ngiyohleka futhi ngikhale ngesikhathi esifanayo lapho konke ukucindezeleka kungasekho noJason esenguJason ngempela futhi.”

Ukulwa Nokucindezeleka

Ngiyavuma ukuthi ngezinye izikhathi kuyangidumaza kakhulu, njengendoda, ukuhlala esihlalweni sabakhubazekile, ngingakwazi nhlobo ukuzisiza. Ngikhumbula ngelinye ilanga sisemzini kadadewethu kunombuthano womkhaya. Ngangingakadli, ngakho ngangilambile. Bonke babedla ama-hamburger nommbila owosiwe. Njengoba ngangibuka abanye bedla futhi bedlala nezingane, ngacindezeleka kakhulu. Ngaqala ukucabanga: ‘Ayilungile yonke le nto! Kungani mina kufanele ngiphuthelwe yikho konke lokhu?’ Ngangingafuni ukona ubumnandi ngalobo busuku, ngakho ngancenga uJehova ukuba angisize ngibambe izinyembezi.

Ngazikhumbuza ukuthi ngokugcina ubuqotho nginganika uJehova ithuba ‘lokuphendula uSathane, omklolodelayo.’ (IzAga 27:11) Lokhu kwanginika amandla, ngoba ngabona ukuthi kunezinto ezibaluleke kakhulu kunokuthi ngingasidla yini isikhwebu sommbila noma ngidlale nezingane.

Ngazi kahle ukuthi kulula kangakanani ngomuntu ogula njengami ukuba agxile ezinkingeni zakhe. Kodwa ngiye ngakuthola kuwusizo ukuba ‘nokuningi kokukwenza emsebenzini weNkosi.’ (1 Korinte 15:58) Ngokuzigcina ngimatasa enkonzweni anginaso isikhathi sokukhathazeka ngezinkinga zami. Ukugxila ekusizeni abanye bakhe ukholo kuJehova kuye kwaba isihluthulelo senjabulo kimi.

Kunenye into eye yangisiza ukuba ngilwe nokucindezeleka. Ngiye ngizindle ngokuhlangenwe nakho kwabantu abathembekile abaye baboshwa, abanye bavalelwa bodwa, ngenxa yokwenqaba ukuyeka ukushumayela ngoMbuso kaNkulunkulu. Ngiye ngenze sengathi indlu yami iyijele futhi mina ngivalelwe ngenxa yokholo lwami. Ngiye ngicabange ngezinzuzo enginazo labo ababeboshiwe ababengenazo. Ngiyakwazi ukuthola izincwadi zeBhayibheli. Ngiyakwazi ukuhlanganyela imihlangano yobuKristu, ngokoqobo noma ngokuxhunywa ngocingo. Ngikhululekile ukushumayela. Ngihlala nomkami othandekayo. Ukuzindla ngale ndlela kungisiza ukuba ngibone ukuthi ngibusiseke kangakanani.

Ngiwathanda ngokukhethekile amazwi omphostoli uPawulu: “Asiyeki, kodwa ngisho noma umuntu esinguye ngaphandle ewohloka, ngokuqinisekile umuntu esinguye ngaphakathi wenziwa musha usuku nosuku.” Ngingumuntu owohloka ngempela ngaphandle. Kodwa ngizimisele ukungalilahli ithemba. Okungisekelayo ukugcina amehlo ami okholo “esezintweni ezingabonwayo,” kuhlanganise nezibusiso zezwe elisha elizayo, lapho ngazi khona ukuthi uJehova uyongenza ngiphile saka futhi.—2 Korinte 4:16, 18.

[Umbhalo waphansi]

[Ibhokisi/Isithombe ekhasini 27]

Amaqiniso Nge-ALS

◼ Iyini i-ALS? I-ALS (amyotrophic lateral sclerosis) iyisifo esiwohloza isiguli ngokushesha futhi sihlasela izinzwa emgogodleni nasengxenyeni engezansi yobuchopho. Izinzwa zidlulisela imiyalezo yobuchopho ezicutshini zawo wonke umzimba. I-ALS iwohloza izinzwa noma izibulale, okuholela ekukhubazekeni okuqhubekayo.b

◼ Kungani i-ALS ibizwa nangokuthi isifo sikaLou Gehrig? ULou Gehrig wayengumdlali we-baseball waseMelika odumile okwatholakala ukuthi une-ALS ngo-1939 futhi wafa ngo-1941 eneminyaka engu-38 ubudala. Kwamanye amazwe i-ALS ibizwa ngokuthi isifo sezinzwa, okuyisigaba esibanzi sezifo ezihlanganisa ne-ALS. I-ALS ngezinye izikhathi kuthiwa isifo sikaCharcot, saqanjwa ngoJean-Martin Charcot, udokotela wezinzwa ongumFulentshi okunguyena owokuqala owachaza lesi sifo ngo-1869.

◼ Yini ebangela i-ALS? Imbangela ye-ALS ayaziwa. Abacwaningi bacabanga ukuthi izimbangela zihlanganisa amagciwane, ukuntuleka kwamaprotheni, ukukhubazeka kwezakhi zofuzo (ikakhulukazi kuyi-ALS edluliselwa ngofuzo), izinto ezisansimbi ezinobuthi, amakhemikhali ezinzwa anobuthi (ikakhulukazi kuyi-ALS yaseGuam), ukukhubazeka kwesimiso somzimba sokuzivikela nokungasebenzi kahle kwama-enzyme.

◼ Kwenzekani kumuntu onalesi sifo? Njengoba isifo siqhubeka, imisipha yawo wonke umzimba iba buthakathaka futhi yome. Ngokuhamba kwesikhathi lesi sifo sikhinyabeza umgudu wokuphefumula, ekugcineni abantu abanaso kufanele bathembele emshinini womoya-mpilo. Ngenxa yokuthi lesi sifo sihlasela izinzwa, asiyilimazi ingqondo yomuntu, ubuntu bakhe, ukuhlakanipha noma inkumbulo. Iziguli ziyakwazi ukuqhubeka zibona, zihogela, zinambitha, zizwa futhi ziyezwa uma zithintwa. I-ALS ivame ukubulala kakhulu eminyakeni yayo yokuqala emithathu kuya kweyisihlanu kusukela lapho isiguli siqala ukubonakalisa khona izimpawu zayo, kodwa amaphesenti ayishumi abantu ebaphethe angaphila iminyaka eyishumi noma ngaphezulu.

◼ Selashwa kanjani lesi sifo? Alikho ikhambi elaziwayo lokwelapha i-ALS. Udokotela angase anikeze isiguli imithi esiza ekunciphiseni ukungaphatheki kahle okubangelwa yizimpawu ezithile zalesi sifo. Kuye ngezimpawu nesigaba lesi sifo esesikuso, isiguli singazuza ezinhlelweni ezithile zokusisiza ukuba silulame, ezihlanganisa ukuvivinya umzimba nokwenza imisebenzi ethile, ukusifundisa ukukhuluma nezinye izindlela ezihlukahlukene zokusiza.

[Umbhalo waphansi]

[Umthombo]

Lou Gehrig: Photo by Hulton Archive/Getty Images

[Isithombe ekhasini 25]

Lapho sivakashele eBethel ngo-1985

[Isithombe ekhasini 26, 27]

Ngino-Amanda ngosuku lwethu lomshado

[Isithombe ekhasini 28]

I-computer ephathwayo ekhethekile engisiza ukuba ngikhulumisane nabantu

[Isithombe ekhasini 28, 29]

Ngiyakujabulela ukunikeza izinkulumo ebandleni