Mɛni Wa Ma Nyɛ Maa Kase Ngɛ Nyakpɛ Níhi Nɛ Yesu Pee ɔ Mi?

1. Moo tsɔɔ nɔ́ nɛ ya nɔ loko Yesu pee e kekleekle nyakpɛ ní ɔ.

MOO po nɔ́ nɛ ya nɔ ngɛ jeha 29 ɔ nyagbe benɛ Yesu je e sɔmɔmi ní tsumi ɔ sisi ɔ he foni nɛ o hyɛ. A fɔ Yesu kɛ e nyɛ Maria kɛ kaseli ɔmɛ ekomɛ nine kɛ ya yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ko sisi ngɛ Kana. Kana ji kɔpe ko nɛ ngɛ Nazaret yiti je. Maria huɛ ji ayɛflo yo ɔ kɛ e huno ɔ, nɛ eko ɔ, e ngɛ mɛ ye buae konɛ a kɛ hyɛ nibwɔ ɔmɛ a nɔ. Benɛ yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ɔ ngɛ nɔ yae ɔ, nɔ́ ko ya nɔ nɛ jinɛ e ma nyɛ maa ngɔ hɛ mi si puemi kɛ ba weku li ɔmɛ kɛ ayɛflo ɔ kɛ e huno ɔ a nɔ. Lɔ ɔ ji kaa wai ta ngɛ yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ɔ sisi.b E ma nyɛ maa ba kaa nihi nɛ a ba okplɔɔ ngmɛmi ɔ sisi ɔ a he hiɛ pe bɔ nɛ a susu ɔ. Maria tu fo kɛ ya Yesu ngɔ nɛ e ya de lɛ ke: “A be wai.” (Yoh. 2:1-3) Mɛni nɛ Yesu pee? E pee nɔ́ ko nɛ ngɛ nyakpɛ wawɛɛ. E plɛ nyu kɛ pee “wai kpakpa.”​—Yoh. 2:9, 10.

2-3. (a) Mɛni nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee? (b) Ke wa susu nyakpɛ nihi nɛ Yesu pee ɔ a he ɔ, kɛ wa ma ná he se ha kɛɛ?

² Yesu ya nɔ nɛ e pee nyakpɛ níhi fuu ngɛ e sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi.c E ngɔ he wami nɛ e ngɛ ɔ kɛ ye bua nihi akpe nyɔngmahi abɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yesu gu nyakpɛ blɔ nɔ kɛ lɛ nyumuhi 5,000, nɛ ngɛ be kpa mi hu ɔ, e lɛ nyumuhi 4,000. Eko ɔ, ke a kane yihi kɛ jokuɛwi kɛ piɛɛ he ɔ, a yibɔ maa su 27,000 kɛ se. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Ngɛ si fɔfɔɛ enyɔ nɛ ɔmɛ tsuo a mi ɔ, Yesu tsa hiɔtsɛmɛ fuu hulɔ. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Moo po he foni nɛ o hyɛ bɔ nɛ ni ɔmɛ a bua maa jɔ ha benɛ e lɛ mɛ nɛ e tsa a kpɛti nihi nɛ a be he wami ɔ!

³ Mwɔnɛ ɔ, wa ma nyɛ maa kase níhi fuu kɛ je nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ mi. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu bɔ nɛ nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ ma nyɛ maa wo wa hemi kɛ yemi ɔ mi he wami ha, kɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ mi ɔ he. Lɔ ɔ se ɔ, wa maa hyɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ he si bami kɛ mi mi sami nɛ Yesu je kpo benɛ e ngɛ nyakpɛ níhi pee ɔ.

NÍHI NƐ WA MA NYƐ MAA KASE NGƐ YEHOWA KƐ YESU A HE

4. Mɛnɔmɛ a he ní nɛ wa maa kase ngɛ nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ mi?

⁴ Nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa kaseɔ ní komɛ ngɛ Yesu kɛ e Tsɛ ɔ a he, nɛ lɔ ɔ woɔ wa hemi kɛ yemi ɔ mi he wami wawɛɛ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, he wami nɛ Yesu kɛ pee nyakpɛ níhi ɔ je Yehowa ngɔ. Ní Tsumi 10:38 ɔ de ke: “Mawu ngɔ mumi klɔuklɔu ɔ kɛ he wami kɛ pɔ lɛ [Yesu] nu, nɛ e ya kpa zugba a tsuo nɔ, nɛ e pee kpakpa, nɛ e tsa nihi tsuo nɛ Abosiami ngɛ mɛ yi mi wae ɔ, ejakaa Mawu piɛɛ e he.” E ngɛ heii kaa níhi nɛ Yesu de kɛ níhi nɛ e pee, nɛ́ nyakpɛ níhi hu piɛɛ he ɔ, haa nɛ wa naa e Tsɛ ɔ susumi kɛ bɔ nɛ e nuɔ he ha ngɛ níhi a he. (Yoh. 14:9) Nyɛ ha nɛ waa hyɛ ní etɛ komɛ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ Yesu nyakpɛ ní ɔmɛ a mi.

5. Mɛni ha nɛ Yesu pee nyakpɛ níhi ɔ? (Mateo 20:30-34)

⁵ Kekleekle ɔ, Yesu kɛ e Tsɛ ɔ suɔ wɔ wawɛɛ. Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, e ngɔ he wami nɛ e ngɛ ɔ kɛ ye bua nihi nɛ a ngɛ nɔ́ nae ɔ kɛ tsɔɔ kaa e suɔ mɛ saminya. Ligbi ko ɔ, nyumu enyɔ komɛ nɛ a hɛngmɛ yu ɔ kpa Yesu pɛɛ kaa e ye bua mɛ. (Kane Mateo 20:30-34.) Mo kadi kaa “a he pee Yesu mɔbɔ” nɛ e tsa mɛ. Hela peemimunyu nɛ a tsɔɔ sisi ke “a he pee Yesu mɔbɔ” ɔ ma nyɛ maa tsɔɔ bɔ nɛ e mi mi sã lɛ wawɛɛ ngɛ e mi ha. Jamɛ a mi mi sami ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ suɔmi, nɛ lɔ ɔ nɛ ha nɛ e lɛ nihi nɛ hwɔ ngɛ mɛ yee, nɛ e tsa kpititsɛ ɔ nɛ. (Mat. 15:32; Maak. 1:41) Enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa nɛ ji Mawu nɛ e ‘mi mi sãa’ lɛ ɔ kɛ e Bi ɔ suɔ wɔ wawɛɛ, nɛ ke wa ngɛ nɔ́ nae ɔ, e dɔɔ mɛ. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) A suɔ wawɛɛ kaa a ma je haomihi tsuo nɛ adesahi kɛ ngɛ kpee ɔ kɛ je.

6. Mɛni he wami nɛ Mawu kɛ ha Yesu?

⁶ Enyɔne, Mawu ha Yesu he wami konɛ e kɛ po haomihi tsuo nɛ adesahi kɛ ngɛ kpee ɔ a se. Nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ ha nɛ wa na kaa e ngɛ he wami nɛ e kɛ maa po nyagbahi tsuo nɛ waa kɛ ngɛ kpee, nɛ wa be nyɛe maa pee he nɔ́ ko ɔ se. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e ngɛ he wami nɛ e kɛ ma je níhi nɛ ha nɛ adesahi ngɛ nɔ́ nae kaa hiɔ kɛ gbenɔ ɔ kɛ je. (Mat. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Nyakpɛ níhi nɛ e pee ɔ maa nɔ́ mi kaa e ma nyɛ ma tsa “hiɔ slɔɔtohi tsuo” nɛ e ma tle nihi nɛ a gbo ɔ si hulɔ. (Mat. 4:23; Yoh. 11:43, 44) Jehanɛ hu ɔ, e ngɛ he wami nɛ e kɛ ma kudɔ kɔɔhiɔ nɛ nya wa, kɛ mumi yayamihi. (Maak. 4:37-39; Luka 8:2) Lemi nɛ wa le kaa Yehowa ngɔ he wami kaa jã kɛ ha e Bi ɔ, woɔ wɔ he wami wawɛɛ!

7-8. (a) Mɛni nɔ mi mami nɛ nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ ha nɛ wa ná? (b) Mɛni ji nyakpɛ nɔ́ ko nɛ o ngɛ blɔ hyɛe kaa o maa na ngɛ je ehe ɔ mi?

⁷ Etɛne, wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa níhi nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee ha wɔ ngɛ e Matsɛ Yemi ɔ mi ɔ maa ba mi kokooko. Nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee benɛ e ngɛ zugba a nɔ ɔ ha nɛ wa na kaa e maa pee níhi fuu ha wɔ ngɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ mi. Mo susu níhi nɛ e be kɛe nɛ Kristo maa pee ha wɔ ngɛ e nɔ yemi ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Wa ma ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa, ejakaa e ma je níhi tsuo nɛ haoɔ adesahi ɔ kɛ je. (Yes. 33:24; 35:5, 6; Kpoj. 21:3, 4) E be hae nɛ hwɔ nɛ ye wɔ gblegbleegble loo adebɔ mi oslaahi nɛ ha nɛ waa na nɔ́. (Yes. 25:6; Maak. 4:41) Jehanɛ hu ɔ, waa kɛ bua jɔmi ma nya wa suɔli nɛ a ngɛ “kaimi yɔkɔ ɔmɛ” a mi nɛ a ma tle mɛ si ɔ a he. (Yoh. 5:28, 29) Mɛni ji nyakpɛ nɔ́ ko nɛ o ngɛ blɔ hyɛe kaa o maa na ngɛ je ehe ɔ mi?

⁸ Ke Yesu ngɛ nyakpɛ níhi pee ɔ, e jeɔ he si bami kɛ mi mi sami kpo wawɛɛ. Su nɛ ɔmɛ ji su kpakpahi nɛ e sa nɛ waa kase. Nyɛ ha nɛ wa susu nyakpɛ ní enyɔ komɛ nɛ Yesu pee ɔ a he. Kekleekle ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ e pee ngɛ yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ko sisi ngɛ Kana a he.

NƆ́ NƐ WA MA NYƐ MAA KASE KƐ KƆ HE SI BAMI HE

9. Mɛni Yesu pee ngɛ yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ko sisi? (Yohane 2:6-10)

⁹ Kane Yohane 2:6-10. Benɛ wai ɔ ta ngɛ yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ɔ sisi ɔ, anɛ e ji Yesu blɔ nya ní tsumi kaa e pee he nɔ́ ko lo? Dɛbi. Gbami ko be nɛ tsɔɔ kaa Mesia a maa gu nyakpɛ blɔ nɔ kɛ pee wai. Se mo susu he nɛ o hyɛ, ke mo nɛ da ta ngɛ o yo kpeemi sisi ɔ, kɛ o maa nu he ha kɛɛ? E ngɛ heii kaa Yesu mi mi sã lɛ wawɛɛ ngɛ weku ɔ he, titli ɔ, ngɛ ayɛflo ɔ kɛ e huno ɔ a he nɛ e sume nɛ a hɛ mi nɛ pue si. Enɛ ɔ he je nɛ e pee nyakpɛ ní nɛ wa tu he munyu ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ nɛ. E ha nɛ nyu galɔn 103 plɛ pee wai kpakpa. Eko ɔ, e ha nɛ wai ɔ hyɛ bɔ nɛ pee nɛ eko nɛ piɛ konɛ a kɛ pee ní kpahi hwɔɔ se, loo ayɛflo ɔ kɛ e huno ɔ nɛ a jua konɛ a ná sika kɛ hyɛ a he. Hyɛ bɔ nɛ ayɛflo ɔ kɛ e huno ɔ a bua maa jɔ wawɛɛ ha!

10. Mɛni ji ní komɛ nɛ a he hia nɛ ngɛ Yohane yi 2 ɔ mi? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁰ Mo susu ní komɛ nɛ a he hia wawɛɛ nɛ ngɛ Yohane yi 2 ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Anɛ o kadi kaa pi Yesu nitsɛ nɛ yɛ nyu ɔ kɛ wo buɛ ɔmɛ a mi lo? E de sɔmɔli ɔmɛ nɛ a ngɛ we ɔ mi kaa a yɛ nyu kɛ wo buɛ ɔmɛ a mi bɔ nɛ pee nɛ e ko gbla nihi a juɛmi kɛ ba e nɔ. (Kuku 6, 7) Nɛ benɛ e plɛ nyu ɔ kɛ pee wai ɔ se ɔ, lɛ nitsɛ e ngɔɛ wai ɔ eko kɛ ya ha nɔ nɛ ngɛ yo kpeemi okplɔɔ ngmɛmi ɔ nɔ hyɛe ɔ, mohu ɔ, e de sɔmɔli ɔmɛ nɛ a pee jã. (Kuku 8) Jehanɛ hu ɔ, e ngɛ heii kaa Yesu ngmɛ́ wai ɔ eko nɛ e hɛɛ nɛ e kɛ hi fĩae nɛ e de ke, ‘Moo nu wai nɛ i pee ɔ eko nɛ o hyɛ!’

11. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ nyakpɛ ní nɛ Yesu pee ɔ mi?

¹¹ Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ nyu nɛ Yesu plɛ kɛ pee wai ɔ mi? Lɔ ɔ ji he si bami. Yesu fĩɛ ngɛ nyakpɛ ní nɛ e pee ɔ he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yesu ngɔɛ níhi nɛ e pee ɔ kɛ fĩa kɔkɔɔkɔ. Mohu ɔ, be fɛɛ be nɛ e maa pee nɔ́ ko ɔ, e jeɔ he si bami mi nɛ e ngɔɔ yi jemi ɔ kɛ hɛ mi nyami ɔ kɛ haa e Tsɛ ɔ. (Yohane 5:19, 30; 8:28) Ke wa kase Yesu nɛ wa ba wa he si, nɛ wa ngɔɛ wa he kɛ to ni kpahi a he ɔ, wa be fĩae ngɛ níhi nɛ wa peeɔ ɔ a he. Ke wa pee nɔ́ ko ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ, e sɛ nɛ waa fĩa kaa nɔ́ nɛ wɔ nitsɛmɛ wa he wami nɛ waa kɛ pee, mohu ɔ, e sa nɛ waa ngɔ yi jemi ɔ kɛ ha Mawu nɛ wa ngɛ lɛ sɔmɔe ɔ. (Yer. 9:23, 24) Nyɛ ha nɛ waa ngɔ yi jemi nɛ sa Yehowa a kɛ ha lɛ be fɛɛ be, ejakaa ke pi e he ɔ, wa be nyɛe maa pee nɔ́ ko kɔkɔɔkɔ.​—1 Kor. 1:26-31.

12. Mɛni ji blɔ kpa ko nɔ nɛ wa ma nyɛ maa gu kɛ kase Yesu he si bami ɔ? Ngɔɔ nɔ́ he tomi nɔ́ ko kɛ tsɔɔ mi.

¹² Nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ́ kpa ko hu nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ kase Yesu he si bami ɔ. Mo susu si fɔfɔɛ nɛ ɔ he nɛ o hyɛ: Asafo mi nɔkɔtɔma ko ngɔ be babauu kɛ ye bua asafo mi sɔmɔlɔ ko konɛ e nyɛ nɛ e dla e he kɛ ha e kekleekle magbɛ nɔ munyu nɛ e maa tu ɔ. Akɛnɛ asafo mi nɔkɔtɔma a ye bua nyɛminyumu ɔ he je ɔ, e tu munyu ɔ saminya nɛ e wo nyɛmimɛ nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ he wami. Benɛ a kpa a, nyɛmi ko ba de jamɛ a asafo mi nɔkɔtɔma a ke: ‘I na kaa nyɛminyumu wayoo ɔ bɔ mɔde wawɛɛ nitsɛ.’ Anɛ e sa kaa asafo mi nɔkɔtɔma a nɛ de ke: ‘Ee, e bɔ mɔde wawɛɛ, se imi lɛ i ye bua lɛ, nɛ i ngɔ be babauu kɛ pee jã.’ Aloo e sa nɛ asafo mi nɔkɔtɔma a ko ba e he si nɛ e ko de ke: ‘Ee, e bɔ mɔde saminya.’ Ke wa baa wa he si ɔ, wa be hɛ mi nyami hlae kɛ ha wa he ke wa pee ní kpakpahi kɛ ha nihi. Akɛnɛ wa le kaa Yehowa naa ní kpakpahi nɛ wa peeɔ nɛ e bua jɔɔ he he je ɔ, e haa nɛ wa tsui nɔɔ wa mi. (Kɛ to Mateo 6:2-4 ɔ he; Heb. 13:16) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa kase Yesu he si bami ɔ, e ma ha nɛ wa maa sa Yehowa hɛ mi wawɛɛ.​—1 Pet. 5:6.

NƆ́ NƐ WA MA NYƐ MAA KASE KƐ KƆ MI MI SAMI HE

13. Mɛni Yesu na benɛ e piɛ bɔɔ nɛ e maa su Nain ma a mi ɔ, nɛ mɛni e pee ngɛ he? (Luka 7:11-15)

¹³ Kane Luka 7:11-15. Moo po nɔ́ nɛ ya nɔ ngɛ Yesu si himi mi benɛ e piɛ bɔɔ nɛ e maa gbe e sɔmɔmi ní tsumi ɔ nya a he foni nɛ o hyɛ. E hia blɔ kɛ ya Nain nɛ ji Galilea ma ko nɛ e kɛ Shunem he kɛ we ɔ. Lejɛ ɔ ji he nɛ gbalɔ Elisha tle yo ko binyumu si maa pee jeha 900 nɛ be ɔ nɛ. (2 Ma. 4:32-37) Benɛ e piɛ bɔɔ nɛ Yesu maa su ma a agbo ɔ nya a, e na kaa nɔ ko gbo nɛ a yaa pu lɛ. Si fɔfɔɛ ɔ ngɛ mɔbɔ wawɛɛ. Yalɔyo ko bi kake pɛ nɛ e ngɛ ɔ gbo. Pi binyɛ ɔ nɛ e ngɛ aywilɛho yee ɔ pɛ nɛ e ngɛ lejɛ ɔ, mohu ɔ, nihi babauu nɛ a ngɛ ma a mi ɔ hu piɛɛ e he. Yesu ha nɛ a da si, nɛ e pee nɔ́ ko nɛ sa kadimi wawɛɛ kɛ ha binyɛ ɔ nɛ e ngɛ aywilɛho yee ɔ. E tle e binyumu ɔ si. Nihi etɛ nɛ Yesu tle mɛ si nɛ a bɔ he amaniɛ ngɛ Sane Kpakpa womi ɔmɛ a mi ɔ, a kpɛti kekleekle nɔ ji nɛ ɔ nɛ.

14. Mɛni ji ní komɛ nɛ a he hia nɛ a tu he munyu ngɛ sane nɛ ngɛ Luka yi 7 ɔ mi ɔ? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁴ Mo susu ní komɛ nɛ a he hia nɛ a tu he munyu ngɛ sane nɛ ngɛ Luka yi 7 ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Mo kadi kaa Yesu “hɛ ngmɛ gba” binyɛ ɔ nɛ e ngɛ aywilɛho yee ɔ nɔ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, “e he pee lɛ mɔbɔ.” (Kuku 13) E ma nyɛ maa ba kaa Yesu na yo ɔ nɛ e ngɛ nyɛɛe nɛ e ngɛ ya foe ngɛ e bi ɔ gbogboe ɔ he, nɛ e mi mi sã lɛ ngɛ e he. Pi nɛ binyɛ ɔ he pee Yesu mɔbɔ pɛ kɛkɛ, se Yesu ngɔ e ní peepee kɛ ma nɔ mi hulɔ. E ngɛ heii kaa Yesu kɛ gbi blɛuu tu munyu nɛ e de yo ɔ ke: “Kpa ya fomi.” Lɔ ɔ se ɔ, e pee nɔ́ ko kɛ ye bua lɛ. Yesu tle e binyumu ɔ si nɛ e “ngɔ lɛ kɛ ha e nyɛ ɔ.”​—Kuku 14, 15.

15. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Yesu nyakpɛ ní ɔ mi?

¹⁵ Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ nyakpɛ ní nɛ Yesu pee kɛ tle yalɔyo ɔ binyumu ɔ si ɔ mi? Wa kase kaa e sa nɛ waa ngɔ wa ní peepee kɛ tsɔɔ kaa wa mi mi sãa wɔ ngɛ nihi nɛ a ngɛ aywilɛho yee ɔ a he. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa be nyɛe ma tle gbogboehi a si kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ mohu lɛɛ, se ke wa to níhi a he hɛ ɔ, wa maa na nihi nɛ a ngɛ kɔmɔ yee ɔ nɛ wa mi mi maa sã wɔ ngɛ a he. Ke wa ngɔ wa munyu tutui kɛ wa ní peepee kɛ wo mɛ he wami nɛ wa ye bua mɛ ɔ, lɔ ɔ maa tsɔɔ kaa wa mi mi sãa wɔ ngɛ a he.d (Abɛ 17:17; 2 Kor. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8) Ní nyafinyafi komɛ nɛ wa maa pee loo munyu kpiti komɛ nɛ wa maa tu ɔ ma nyɛ maa wo mɛ he wami wawɛɛ.

16. Kaa bɔ nɛ foni ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ binyɛ ko nɛ e biyo gbo lingmi nɛ ɔ níhi a si kpami ɔ mi?

¹⁶ Mo susu níhi a si kpami nɛ ɔ he nɛ o hyɛ. Jeha komɛ nɛ be ɔ, benɛ a ngɛ la ko lae ngɛ asafo mi kpe ko sisi ɔ, nyɛmiyo ko to he hɛ kaa binyɛ ko nɛ ngɛ e kasa nya a ngɛ ya foe. La nɛ a ngɛ lae ɔ kɔɔ gbogboehi a si tlemi he hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ he, nɛ yo ɔ biyo wayoo ko gbo lingmi nɛ ɔ pɛ. Akɛnɛ nyɛmiyo ɔ le enɛ ɔ he je ɔ, e hɛ kɛ su e he nɛ e kɛ e nine fɔ e konɔ nɛ a la la a nɛ piɛ ɔ wawɛɛ. Pee se ɔ, binyɛ ɔ de ke: “I na kaa ye nyɛmimɛ ɔmɛ suɔ mi wawɛɛ.” E bua jɔ wawɛɛ kaa e ya asafo mi kpe jamɛ a ligbi ɔ. Binyɛ ɔ de hu ke: “Wa Matsɛ Yemi Asa a nɔ ji he nɛ wa náa bua womi ngɛ.” Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa naa ní nyafinyafihi nɛ wa peeɔ kɛ tsɔɔ kaa wa mi mi sãa wɔ ngɛ nihi nɛ a ngɛ aywilɛho yee nɛ “a kɔni mi jɔ̃” ɔ he, nɛ e bua jɔɔ wawɛɛ.​—La 34:18.

NƆ́ KO NƐ MA HA NƐ O HEMI KƐ YEMI Ɔ MI MAA WA

17. Mɛni wa kase ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

¹⁷ Ke wa kase nyakpɛ níhi nɛ Yesu pee ɔ a he ní ngɛ Sane Kpakpa womi ɔmɛ a mi ɔ, e maa wo wa hemi kɛ yemi ɔ mi he wami wawɛɛ. Nyakpɛ ní nɛ ɔmɛ ha nɛ wa na kaa Yesu kɛ Yehowa suɔ wɔ wawɛɛ. Jehanɛ se hu ɔ, e ha nɛ wa na kaa Yesu ngɛ he wami nɛ e kɛ ma tsu adesahi a nyagbahi tsuo a he ní, nɛ wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami hu kaa hwɔɔ se ɔ, Yesu maa pee ní kpakpahi ha wɔ ngɛ zugba a nɔ kɛ gu Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɔ. Be mi nɛ wa ngɛ sane nɛ ɔmɛ a he susue ɔ, wa ma nyɛ ma pue wa yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ kase Yesu su ɔmɛ ha a he. Ke o ngɛ dɛ he ní kasemi loo Weku Mawu Jami pee ɔ, o ma nyɛ ma susu nyakpɛ ní kpahi nɛ Yesu pee ɔ a he. Moo hyɛ nɔ́ nɛ o ma nyɛ maa kase ngɛ mi nɛ o kɛ ni kpahi nɛ sɛɛ he ní. Ke o pee jã a, o maa na níhi fuu nɛ o ma de kɛ fia ni kpahi kɛ ma si ke o kɛ mɛ ngɛ ní sɛɛe!​—Rom. 1:11, 12.

18. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

¹⁸ Benɛ e piɛ bɔɔ nɛ Yesu maa gbe e sɔmɔmi ní tsumi ɔ nya a, e tle nɔ ko nɛ e gbo ɔ si. Nɔ nɛ ɔ ji nɔ etɛne kɛ nyagbe nɔ nɛ Yesu tle lɛ si kaa bɔ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ɔ. Se enɛ ɔ ngɛ slɔɔto kulaa a, ejakaa nɔ nɛ e tle lɛ si ɔ ji e huɛ nɛ e fiɛ we e he, nɛ e ye ligbi eywiɛ sɔuu ngɛ yɔkɔ ɔ mi hulɔ. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ jamɛ a nyakpɛ ní ɔ nɛ a tu he munyu ngɛ Sane Kpakpa a mi ɔ mi? Nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ hɛ nɔ kami nɛ wa ngɛ ngɛ gbogboehi a si tlemi ɔ mi ɔ mi nɛ wa? Ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ ma ha sane bimi nɛ ɔmɛ a heto.