Bɔ nɛ Yehowa Haa Wa Sɔlemihi A Heto Ha

1-2. Mɛni nɛ wa ma nyɛ ma bi wa he kɛ kɔ wa sɔlemihi a he?

ANƐ o nu he hyɛ kaa Yehowa ha we o sɔlemihi a heto lo? Ke jã a, lɛɛ pi mo pɛ. Nyɛmimɛ babauu hu nuɔ he jã, titli ke a kɛ haomihi ngɛ kpee. Ke wa ngɛ nɔ́ nae ɔ, eko ɔ, e maa ye ha wɔ kaa wa maa na bɔ nɛ Yehowa ngɛ wa sɔlemihi a heto hae ha.

² Nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ́ he je nɛ wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa haa e sɔmɔli a sɔlemihi a heto. (1 Yoh. 5:15) Jehanɛ se hu ɔ, wa ma susu sane bimi nɛ ɔmɛ a he: Mɛni he je nɛ be komɛ ɔ, e ma nyɛ maa pee wɔ kaa nɔ́ nɛ Yehowa ha we wa sɔlemi ɔmɛ a heto ɔ? Mwɔnɛ ɔ, mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa guɔ kɛ haa wa sɔlemihi a heto?

EKO Ɔ, YEHOWA BE WƆ HETO HAE BƆ NƐ WA NGƐ BLƆ HYƐE

3. Mɛni he je nɛ Yehowa suɔ kaa waa sɔle ha lɛ ɔ?

³ Ngmami ɔ ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa suɔ wɔ wawɛɛ, nɛ wa he jua wa kɛ ha lɛ. (Hag. 2:7; 1 Yoh. 4:10) Lɔ ɔ he je nɛ e deɔ wɔ kaa waa sɔle kɛ bi lɛ yemi kɛ buami ɔ nɛ. (1 Pet. 5:6, 7) E suɔ nɛ e ye bua wɔ konɛ waa hɛ kɛ su e he nɛ wa nyɛ nɛ waa da nyagbahi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ a nya.

4. Mɛni ha nɛ wa le kaa Yehowa haa e sɔmɔli a sɔlemihi a heto? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

⁴ Ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, wa naa kaa Yehowa haa e sɔmɔli a sɔlemihi a heto. Anɛ o le a kpɛti nɔ ko lo? Nyɛ ha nɛ wa susu Matsɛ David he nɛ waa hyɛ. Ngɛ e si himi mi tsuo ɔ, e ngɛ he nyɛli fuu nɛ a he ngɛ gbeye, lɔ ɔ he ɔ, e pɔɔ sɔlemi ha Yehowa konɛ e ye bua lɛ. Ligbi ko ɔ, e sɔle ke: ‘Yehowa bu ye kue fami ɔ tue; mo ta tue ha pɛɛ nɛ i ngɛ mo kpae ɔ. Akɛnɛ o yeɔ anɔkuale, nɛ o peeɔ nɔ́ nɛ da a, bu mi tue nɛ o he nɔ ha mi koo!’ (La 143:1) Yehowa ha David sɔlemi ɔ heto nɛ e kpɔ̃ lɛ. (1 Sam. 19:10, 18-20; 2 Sam. 5:17-25) Enɛ ɔ ha nɛ David kɛ nɔ mi mami de ke: ‘Nɔ tsuaa nɔ nɛ tsɛɔ Yehowa ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa hɛɛ lɛ kɛ suu e he.’ Wɔ hu wa ma nyɛ ma ná jamɛ a nɔ mi mami ɔ nɔuu.​—La 145:18.

5. Anɛ Yehowa ha e sɔmɔli nɛ a hi si blema a sɔlemihi a heto bɔ nɛ a hyɛ blɔ ɔ lo? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́. (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

⁵ Eko ɔ, Yehowa be wa sɔlemihi a heto hae kaa bɔ nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe ɔ. Jã nɛ e ji ngɛ bɔfo Paulo blɔ fa mi. E kpa Mawu pɛɛ kaa e je ‘mio ko ngɛ e he lo ɔ mi.’ Paulo sɔle ngɛ e nyagba nɛ ɔ he si etɛ sɔuu. Anɛ Yehowa ha e sɔlemi ɔ heto lo? Ee, se pi bɔ nɛ Paulo hyɛ blɔ ɔ. Yehowa je we nyagba a kɛ je, mohu ɔ, e ha lɛ he wami nɛ e hia konɛ e ya nɔ nɛ e sɔmɔ lɛ ngɛ anɔkuale yemi mi.​—2 Kor. 12:7-10.

6. Mɛni he je nɛ be komɛ ɔ, e ma nyɛ maa pee kaa nɔ́ nɛ Yehowa ha we wa sɔlemihi a heto ɔ?

⁶ Eko ɔ, be komɛ ɔ, Yehowa ma ha wa sɔlemihi a heto ngɛ blɔ kpa nɔ. Se wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa le nɔ́ tutuutu nɛ hi kɛ ha wɔ. Yehowa ma nyɛ ‘maa pee níhi nɛ hiɛ babauu kɛ be níhi tsuo nɛ wa biɔ aloo wa susuɔ ɔ nɔ.’ (Efe. 3:20) Enɛ ɔ he ɔ, e ma nyɛ ma ha wa sɔlemihi a heto be mi nɛ wa hyɛ we blɔ loo ngɛ blɔ nɛ wa juɛmi kpi he ɔ nɔ.

7. Mɛni he je nɛ eko ɔ, e he maa hia nɛ wa tsake níhi nɛ wa sɔleɔ ngɛ he ɔ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

⁷ Ke wa ba le Yehowa suɔmi nya ní saminya a, e he maa hia nɛ wa tsake níhi nɛ wa sɔleɔ ngɛ he ɔ. Mo susu Nyɛminyumu Martin Poetzinger nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ e sɛ gba si himi mi be bɔɔ se ɔ, a wo lɛ tsu ngɛ Nazi nya tsimi he ɔ. Sisije ɔ, e sɔle nɛ e bi Yehowa konɛ e ha nɛ a je lɛ kɛ je nya tsimi he ɔ konɛ e ya hyɛ e yo ɔ nɔ, nɛ e ya tsa fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɔ hulɔ. Se otsi enyɔ se ɔ, e nɛ nɔ́ ko nɛ tsɔɔ kaa Yehowa ma ha nɛ a ngmɛɛ e he. Lɔ ɔ he ɔ, e sɔle ke: “Yehowa, i kpa mo pɛɛ, moo tsɔɔ mi nɔ́ nɛ o suɔ kaa ma pee.” Lɔ ɔ se ɔ, e bɔni haomihi nɛ nyɛmimɛ kpahi nɛ a ngɛ nya tsimi he ɔ ngɛ mi gblee ɔ he susumi. Nyɛmimɛ ɔmɛ a kpɛti nihi fuu hao wawɛɛ ngɛ a yi ɔmɛ kɛ a bimɛ ɔmɛ a he. Nyɛminyumu Poetzinger sɔle ekohu nɛ e de ke: “Yehowa, i naa mo si ngɛ ní tsumi ehe nɛ o kɛ ha mi nɛ ɔ he. Moo ye bua mi konɛ ma wo ye nyɛmimɛ ɔmɛ he wami nɛ ma wo a bua.” Enɛ ɔ he ɔ, e ngɔ jeha nɛɛ nɛ e ye ngɛ nya tsimi he ɔ kɛ wo nyɛmimɛ ɔmɛ he wami!

8. Mɛni ji nɔ́ ko nɛ he hia nɛ e sa kaa e hi wa juɛmi mi ke wa ngɛ sɔlee?

⁸ E sa nɛ e hi wa juɛmi mi kaa Yehowa hu ngɛ yi mi tomi komɛ, nɛ e ma tsu a he ní ngɛ be nɛ e to ɔ nya. Yi mi tomi nɛ ɔmɛ eko ji kaa e ma je níhi tsuo nɛ ngɛ wɔ haoe mwɔnɛ ɔ kɛ je kulaa. Nyagba nɛ ɔmɛ ekomɛ ji adebɔ mi oslaa, hiɔ, kɛ gbenɔ. Yehowa ma tsu e yi mi tomi nɛ ɔmɛ a he ní kɛ gu e Matsɛ Yemi ɔ nɔ. (Dan. 2:44; Kpoj. 21:3, 4) Se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ, Yehowa ngmɛ Satan blɔ nɛ e ngɛ je ɔ nɔ yee.b (Yoh. 12:31; Kpoj. 12:9) Ke Yehowa tsu adesahi a nyagbahi a he ní kɛ ha mɛ amlɔ nɛ ɔ, e ma ha nɛ e pee kaa Satan ngɛ je ɔ nɔ yee saminya. Akɛnɛ wa ngɛ mlɛe nɛ Yehowa nɛ ye e si womi pɔtɛɛ komɛ a nɔ he je ɔ, eko ɔ, wa maa nu he kaa e ngmɛɛ wa he kɛ fɔ si. Se pi jã kulaa ji sane ɔ. Nyɛ ha nɛ waa hyɛ ní komɛ nɛ Yehowa peeɔ kɛ yeɔ bua wɔ.

BLƆHI A NƆ NƐ YEHOWA GUƆ KƐ HAA WA SƆLEMIHI A HETO MWƆNƐ Ɔ

9. Mɛni blɔ nɔ Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ ke e he hia nɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi ɔ? Ngɔɔ nɔ́ he tomi nɔ́ ko kɛ tsɔɔ mi.

⁹ E haa wɔ nile. Yehowa wo wɔ si kaa e ma ha wɔ nile bɔ nɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ waa mwɔ yi mi kpɔ kpakpahi. Ke wa maa mwɔ yi mi kpɔ ko nɛ ma tsake wa si himi ɔ, wa hia nile nɛ je Yehowa ngɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa suɔ nɛ waa hla kaa wa maa sɛ gba si himi mi aloo wa be mi sɛe. (Yak. 1:5) Mo susu nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Maria nɛ e sɛ we gba si himi mi ɔ he nɛ o hyɛ.c E kɛ nyɛminyumu ko kpe be mi nɛ e kɛ bua jɔmi ngɛ blɔ gbami ní tsumi ɔ tsue ɔ. E de ke: “Benɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ wa kpɛti ɔ mi ngɛ wae ɔ, jã nɔuu kɛ̃ nɛ wa bua ngɛ wa sibi a he jɔe wawɛɛ. I le kaa e sa nɛ ma mwɔ ye yi mi kpɔ, enɛ ɔ he ɔ, i sɔle wawɛɛ ngɛ sane ɔ he. E ngɛ mi kaa i suɔ nɛ Yehowa nɛ tsɔɔ mi blɔ mohu lɛɛ, se i le hu kaa Yehowa be yi mi kpɔ mwɔe kɛ ha mi.” Maria nu he kaa Yehowa ha sɔlemi nɛ e sɔle kɛ bi nile ɔ heto. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Benɛ e hla níhi a mi ngɛ wa womi ɔmɛ a mi ɔ, e nyɛ nɛ e na munyu pɔtɛɛ komɛ nɛ ye bua lɛ kɛ ná sane bimi komɛ nɛ e ngɛ ɔ a heto. Jehanɛ hu ɔ, e ná ga womi kpakpa kɛ je e mami nɛ e kɛ anɔkuale yemi ngɛ Yehowa sɔmɔe ɔ ngɔ. Jamɛ a ga womi ɔ ye bua Maria nɛ e susu bɔ nɛ e ngɛ he nue ha a he. Nyagbenyagbe ɔ, e mwɔ yi mi kpɔ nɛ nile ngɛ mi.

10. Ngɛ Filipi Bi 4:13 ɔ nya a, mɛni Yehowa maa pee ha e sɔmɔli? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́. (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁰ E haa wɔ he wami konɛ wa fĩ si ngɛ kahi a mi. Kaa bɔ nɛ Yehowa pee ha bɔfo Paulo ɔ, e ma ha wɔ he wami nɛ wa hia konɛ wa nyɛ nɛ wa fĩ si ngɛ kahi a mi. (Kane Filipi Bi 4:13.) Mo susu bɔ nɛ Yehowa ye bua nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Benjamin nɛ e fĩ si ngɛ si fɔfɔɛhi nɛ a mi wa nɛ e kɛ kpe ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Kɛ je e jokuɛwi a si tɔɔ nɛ e kɛ e weku ɔ hi wesa he komɛ ngɛ Afrika. Benjamin de ke: “I sɔleɔ ha Yehowa be fɛɛ be nɛ i biɔ lɛ nɛ e ha mi he wami konɛ ma kɛ pee nɔ́ nɛ e suɔ. Yehowa ha ye sɔlemi ɔmɛ a heto, e ha nɛ i ná tue mi jɔmi, nɛ e ha mi kã nɛ ma kɛ tsa fiɛɛmi ní tsumi ɔ nɔ. Wa womi ɔmɛ hu ye bua mi nɛ i hɛ kɛ su Yehowa he wawɛɛ.” E kpale de ke: “Benɛ i kane nyɛmimɛ kpahi a níhi a si kpami ɔ, i na bɔ nɛ Yehowa ye bua mɛ nɛ a fĩ si ha, nɛ lɔ ɔ ye bua mi nɛ i fia ye pɛɛ si kaa ma ya nɔ nɛ ma ye lɛ anɔkuale.”

11-12. Mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ maa gu wa nyɛmimɛ ɔmɛ a nɔ kɛ ha wa sɔlemihi a heto? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹¹ E guɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ a nɔ kɛ yeɔ bua wɔ. Gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena Yesu ma gbo ɔ, e sɔle wawɛɛ. E kpa Yehowa pɛɛ kaa e je lɛ kɛ je haomi nɛ e kɛ maa kpe ɔ mi konɛ ni kpahi nɛ a ko na lɛ kaa e ji musu bɔlɔ nɛ́ a bu lɛ fɔ. Se Yehowa pee we jã, mohu ɔ, e tsɔ e bɔfo ɔmɛ a kpɛti nɔ kake nɛ e ya wo lɛ he wami. (Luka 22:42, 43) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa ma nyɛ maa wo wɔ he wami kɛ gu wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ e ma ha nɛ a fia wɔ ngɛ tɛlifoo nɔ loo a ba slaa wɔ ɔ nɔ. Wɔ tsuo wa ma nyɛ maa ngɔ he blɔ fɛɛ he blɔ nɛ wa ma ná a kɛ tu “munyu kpakpa” kɛ wo wa nyɛmimɛ ɔmɛ he wami.​—Abɛ  12:25.

¹² Mo susu nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Miriam ɔ níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ e huno ɔ gbo otsi bɔɔ komɛ a se ɔ, e piɛ lɛ pɛ ngɛ we ɔ mi, enɛ ɔ ha nɛ e hao wawɛɛ, ejakaa e nu he kaa e be hɛ nɔ kami ko. E nyɛ we nɛ e kpa ya fomi, nɛ e suɔ nɛ e kɛ nɔ ko nɛ sɛɛ ní. E de ke: “I ná we he wami ɔ nɛ ma kɛ tsɛ nɔ ko nɔ ko, enɛ ɔ he ɔ, i sɔle ha Yehowa. Benɛ i ngɛ ya foe nɛ i ngɛ sɔlee ɔ, ye fon ɔ pɛ. Benɛ i hyɛ ɔ, i na kaa asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ ji ye huɛ ɔ lɛ ngɛ mi tsɛe.” Asafo mi nɔkɔtɔma nɛ ɔ kɛ e yo ɔ wo Miriam bua wawɛɛ. Miriam ná nɔ mi mami kaa Yehowa lɛ wo nyɛminyumu ɔ he wami nɛ e tsɛ lɛ.

13. Mo ha nɔ hyɛmi nɔ́ ko nɛ tsɔɔ kaa Yehowa ma nyɛ maa gu nihi nɛ a sɔmɔ we lɛ ɔ a nɔ kɛ ha wa sɔlemihi a heto.

¹³ E ma nyɛ maa gu nihi nɛ a sɔmɔ we lɛ ɔ a nɔ kɛ ye bua wɔ. (Abɛ  21:1) Be komɛ ɔ, Yehowa guɔ nihi nɛ a sɔmɔ we lɛ ɔ a nɔ kɛ yeɔ bua e sɔmɔli. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e wo Matsɛ Artaherhes he wami nɛ e ngmɛ Nehemia blɔ konɛ e kpale kɛ ho Yerusalem ya konɛ a ya fia ma a kɛ ma si ekohu. (Neh. 2:3-6) Yehowa ma nyɛ maa wo nihi nɛ a sɔmɔ we lɛ ɔ he wami konɛ a ye bua wɔ ke wa he fi wɔ.

14. Kɛ Soo Hing níhi a si kpami ɔ woɔ mo he wami ha kɛɛ? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

¹⁴ Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Soo Hing ɔ nu he kaa Yehowa gu e dɔkita nɔ kɛ ye bua lɛ. E binyumu ɔ ná juɛmi mi nyagba si abɔ. Akɛnɛ a binyumu ɔ ná oslaa ko nɛ he wa he je ɔ, e he ba hia nɛ e kɛ e huno ɔ nɛ a ngmɛɛ a ní tsumi ɔ he konɛ a hyɛ e nɔ. Enɛ ɔ ha nɛ a he fi mɛ wawɛɛ ngɛ sika blɔ fa mi. Soo Hing tsɔɔ kaa e nu he kaa e be nyɛe maa da haomi ɔ nya hu. Enɛ ɔ he ɔ, e je e tsui mi nɛ e sɔle kɛ ha Yehowa nɛ e de lɛ kaa e ye bua lɛ. Sane ɔ pee e dɔkita a mɔbɔ nɛ e mwɔ e yi mi kpɔ kaa e maa pee nɔ́ ko kɛ ye bua e kɛ e weku ɔ. Enɛ ɔ ha nɛ a ná yemi kɛ buami kɛ je amlaalo ɔ ngɔ nɛ a ná he kpakpa ko nɛ a hi. Lɔ ɔ se ɔ, Soo Hing de ke: “Wa na kaa Yehowa ye bua wɔ ngɛ sane nɛ ɔ mi. Niinɛ, Yehowa pɛ lɛ ‘buɔ sɔlemi tue.’”​—La 65:2.

E BIƆ HEMI KƐ YEMI LOKO WA MAA NA BƆ NƐ YEHOWA HAA WA SƆLEMIHI A HETO NƐ WAA KPLƐƐ NƆ

15. Mɛni ye bua nyɛmiyo ko nɛ e na kaa mamoo Yehowa ngɛ e sɔlemihi a heto hae ɔ?

¹⁵ Behi fuu ɔ, Yehowa ha we wa sɔlemihi a heto ngɛ nyakpɛ blɔ nɔ. Se hetohi nɛ wa hiɔwe Tsɛ ɔ haa wɔ ɔ ji nɔ́ nɛ wa hia konɛ waa ya nɔ nɛ waa ye lɛ anɔkuale. Lɔ ɔ he ɔ, moo pee klaalo kaa o maa na bɔ nɛ Yehowa ngɛ o sɔlemihi a heto hae ha. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Yoko ɔ nu he kaa Yehowa ha we e sɔlemihi a heto. Se pee se ɔ, e bɔni níhi nɛ e biɔ Yehowa a ngmami kɛ fɔ si. Be komɛ a se ɔ, e ya hyɛ e womi ɔ mi nɛ e na kaa Yehowa ha e sɔlemi ɔmɛ babauu a heto, ekomɛ ngɛ nɛ e hɛ je a nɔ po. Ke e pee ɔ, e sa nɛ wa susu bɔ nɛ Yehowa ngɛ wa sɔlemihi a heto hae ha a he.​—La 66:19, 20.

16. Mɛni wa ma nyɛ maa pee ngɛ wa sɔlemihi a he kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ hemi kɛ yemi? (Hebri Bi 11:6)

¹⁶ Ke wa sɔle kɛ ha Yehowa a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ hemi kɛ yemi. Se pi lɔ ɔ pɛ. Blɔ fɛɛ blɔ nɛ e maa gu nɔ kɛ ha wa sɔlemihi a heto ɔ, e sa nɛ waa kplɛɛ nɔ kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ e mi. (Kane Hebri Bi 11:6.) Mo susu Mike kɛ e yo Chrissy a níhi a si kpami ɔ he nɛ o hyɛ. Oti nɛ a kɛ ma a hɛ mi ji kaa a ma sɔmɔ ngɛ Bethel. Mike de ke: “Wa sɔle ngɛ oti nɛ ɔ he si abɔ nɛ wa ngma blɔ bimi womi ɔ nɔ ní hu si abɔ se a tsɛ we wɔ gblee.” Mike kɛ Chrissy ya nɔ nɛ a ná nɔ mi mami kaa Yehowa le blɔ nɛ hi pe kulaa nɛ e maa gu nɔ nɛ e kɛ mɛ nɛ tsu ní ngɛ e sɔmɔmi mi. A ya nɔ nɛ a pee nɔ́ nɛ a ma nyɛ, a sɔmɔ kaa daa blɔ gbali ngɛ he nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ, nɛ a ye bua kɛ ma asafo ɔ tsuhi hulɔ. Amlɔ nɛ ɔ, a ngɛ kpɔmi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ tsue. Mike de ke: “Pi be fɛɛ be nɛ Yehowa ha wa sɔlemihi a heto bɔ nɛ wa ngɛ hlae, se e ha wa sɔlemi ɔmɛ a heto ngɛ blɔ nɛ hi pe kulaa nɔ, nɛ wa juɛmi kpi he po.”

17-18. Ngɛ La 86:6, 7 ɔ nya a, mɛni nɔ mi mami nɛ wa ma nyɛ ma ná?

¹⁷ Kane La 86:6, 7. La polɔ David kplɛɛ nɔ kaa Yehowa bu e sɔlemi tue nɛ e ha heto hulɔ. Mo hu o ma nyɛ ma ná nɔ mi mami jã nɔuu. Nɔ hyɛmi níhi nɛ wa susu a he ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, ha nɛ wa ná nɔ mi mami kaa Yehowa ma nyɛ ma ha wɔ nile kɛ he wami nɛ wa hia konɛ wa nyɛ nɛ wa fĩ si ke waa kɛ haomihi ngɛ kpee. Jehanɛ hu ɔ, e ma nyɛ maa gu wa nyɛmimɛ ɔmɛ a nɔ loo nihi nɛ a sɔmɔ we lɛ ɔ a nɔ kɛ ye bua wɔ ngɛ blɔ komɛ a nɔ.

¹⁸ Wa le kaa pi be fɛɛ be nɛ Yehowa ma ha wa sɔlemihi a heto kaa bɔ nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe ɔ mohu lɛɛ, se e ma ha heto kɛ̃. E ma ha wɔ nɔ́ tutuutu nɛ wa hia ngɛ be nɛ e maa hia wɔ ɔ mi. Enɛ ɔ he ɔ, moo ya nɔ nɛ o sɔle nɛ o ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa bu mo tue. Jehanɛ hu ɔ, mo ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa hyɛ o nɔ amlɔ nɛ ɔ, nɛ hwɔɔ se hu ɔ, e ma ha nɛ ‘nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ hɛ ngmengmle ɔ maa tɔ’ ngɛ je ehe ɔ mi.​—La 145:16.