Hoe om afknouery die hoof te bied

‘Afknouery word aangeleer, en enigiets wat aangeleer word, kan afgeleer word.’—Dr. C. Sally Murphy.

DIE afknouer sowel as sy slagoffer het hulp nodig. Die afknouer moet leer om met ander oor die weg te kom sonder om sy mag te misbruik. En die slagoffer het praktiese hulpmiddele nodig om die probleem die hoof te bied.

Dikwels weet die afknouer nie hoe om met ander oor die weg te kom nie en verstaan hy nie die gevoelens van diegene wat hy intimideer nie. Hy moet gemonitor en geleer word om behoorlik te kommunikeer. Die boek Take Action Against Bullying sê: “Tensy nuwe gedragspatrone geleer en aangeneem word, bly hulle vir die res van hulle lewe afknouers. Hulle knou hulle huweliksmaats, hulle kinders en moontlik hulle ondergeskiktes by hulle werksplek af.”

Hulp om nie af te knou nie

As kinders vroeg reeds geleer word om empatie te betoon, kan dit hulle help om nie afknouers te word nie. Opvoeders in party lande gebruik ’n nuwe leermetode wat empatie-opleiding genoem word. Die doel is om leerlinge, waarvan sommige net vyf jaar oud is, te leer om ander se gevoelens te verstaan en mense liefdevol te behandel. Hoewel daar nog nie baie statistiek oor die langtermynuitwerking daarvan is nie, dui die aanvanklike resultate daarop dat diegene wat die opleiding ontvang het, minder aggressief is as diegene wat dit nie ontvang het nie.

As ’n ouer moet jy nie sulke opleiding geheel en al aan ’n skoolprogram oorlaat nie. As jy nie wil hê dat jou kind ’n afknouer moet word nie, moet jy hom deur jou woorde en dade leer hoe om ander met respek en waardigheid te behandel. Wat kan jou hiermee help? Jy het waarskynlik ’n uitstekende bron van opleiding wat geredelik beskikbaar is, maar dikwels onderskat word—God se Woord, die Bybel. Hoe kan dit jou help?

Om maar een ding te noem, dit toon duidelik hoe God oor afknouery voel. Hy verafsku dit! Die Bybel sê van God: “Sy siel haat beslis elkeen wat geweld liefhet” (Psalm 11:5). Daarbenewens is God nie blind vir wat gebeur nie. Volgens die Bybel het hy spyt, oftewel hartseer, gevoel toe die Israeliete gely het “weens hulle onderdrukkers en dié wat hulle rondgestoot het” (Rigters 2:18). God het dikwels mense gestraf wat hulle mag misbruik en die swakkes en weerloses afgeknou het.—Eksodus 22:22-24.

Die Bybel bevat ook moontlik die bekendste les oor die betoning van empatie. Jesus het gesê: “Alles wat julle dan wil hê dat die mense aan julle moet doen, moet julle ook net so aan hulle doen” (Matteus 7:12). Dit is nie maklik om kinders te leer om hierdie Gulde Reël hulle eie te maak—dit lief te hê en daarvolgens te lewe—nie; dit verg ’n goeie voorbeeld, volharding en harde werk, veral aangesien jong kinders van nature selfsugtig is. Maar dit is die moeite werd. As jou kinders leer om liefdevol te wees en empatie te betoon, sal hulle selfs die gedagte om iemand af te knou, afstootlik vind.

Hulp vir die slagoffers

Slagoffers van afknouery, veral die jonges, kom voor ’n groot uitdaging te staan—om gebalanseerd te bly ten spyte van die druk. Wanneer iemand jou afknou, is hy waarskynlik gretig om jou emosioneel van stryk te bring. Hy hoop dat jy jou humeur sal verloor of sal wys dat jy bang is. As jy in woede uitbars of begin huil en wys dat jy seergemaak of bang is, kry die afknouer wat hy wil hê. En daarom sal hy dalk keer op keer dieselfde reaksie probeer uitlok.

Wat kan jy doen? Oorweeg die volgende wenke. Dit is hoofsaaklik vir jongmense geskryf, maar die beginsels kan ook toegepas word op volwassenes wat met afknouers te doen het.

◼ Bly kalm. Moenie jou humeur verloor nie. Die Bybel se wyse raad is: “Laat staan die toorn en laat vaar die woede” (Psalm 37:8). Wanneer jy jou humeur verloor, laat jy toe dat die afknouer jou beheer, en jy sal heel moontlik dinge doen waaroor jy spyt sal wees.—Spreuke 25:28.

◼ Probeer om nie aan vergelding te dink nie. Vergelding boemerang dikwels. Dit is per slot van rekening nie bevredigend nie. Een meisie wat deur vyf jongmense geslaan is toe sy 16 was, sê: “Ek het in my hart besluit: ‘Ek gaan hulle terugkry.’ Toe het ek van my vriendinne gekry om my te help en het twee van my aanvallers teruggekry.” Wat was die gevolg? “Ek het leeg gevoel”, sê sy. En haar eie gedrag het daarna versleg. Onthou die Bybel se wyse woorde: “Moet niemand kwaad vir kwaad vergeld nie.”—Romeine 12:17.

◼ Maak jou uit die voete wanneer dit lyk of dinge handuit ruk. Die Bybel sê: “Gaan . . . weg voordat die rusie uitgebreek het” (Spreuke 17:14). Probeer oor die algemeen om diegene te vermy wat geneig is om ander af te knou. Spreuke 22:3 sê: “Skerpsinnig is die een wat die rampspoed gesien en hom verberg het, maar die onervarenes het verder gegaan en moet die straf ondergaan.”

◼ As die afknouery aanhou, sal jy dalk met die afknouer moet praat. Kies ’n tyd wanneer jy kalm is, kyk die afknouer reg in die oë en praat met ’n ferm, beheerste stem. Sê vir hom dat jy nie hou van wat hy doen nie—dat dit nie snaaks is nie en dat dit seermaak. Moet hom nie beledig of uittart nie.—Spreuke 15:1.

◼ Praat met ’n verantwoordelike, besorgde volwassene oor die afknouery. Wees spesifiek oor die probleem en vra hulp om dit te hanteer. Doen dieselfde in jou gebede tot God, en dit kan ’n wonderlike bron van hulp en vertroosting wees.—1 Tessalonisense 5:17.

◼ Onthou dat jy waarde het as persoon. Die afknouer wil dalk hê dat jy moet dink dat jy niks werd is nie, dat jy verdien om sleg behandel te word. Maar hý oordeel jou nie. God oordeel jou, en hy soek na die goeie in elkeen van ons. Dit is die afknouer wat waarde as persoon verloor deur hom so te gedra.

Ouers—Beskerm julle kinders

Ouers kan hulle kinders ook vroeg reeds begin voorberei om afknouers reg te hanteer. Hulle kan byvoorbeeld rolvertolkingspeletjies gebruik om hulle kinders te wys hoe hulle ’n beeld van selfvertroue kan oordra.

Selfs ’n mens se liggaamshouding—om regop te staan—kan ’n subtiele boodskap oordra wat sommige afknouers afskrik. Dit kan ook nuttig wees om oogkontak te maak, jou hande en arms te laat ontspan en met ’n ferm, beheerste stem te praat. Ouers word aangespoor om hulle kinders te leer om weg te stap, om afknouers te vermy en om ’n betroubare volwassene, soos ’n onderwyser, om hulp te vra.

As ’n mens afknouery wil stopsit, moet jy begin deur die gesin op te lei. Ouers wat daar is vir hulle kinders deur geduldig en met empatie te luister na wat hulle kwel, skerp ’n gevoel by hulle in dat hulle kosbaar en geliefd is en dat hulle ondersteun word. Baie deskundiges op die gebied van ouerskap en portuurprobleme spoor ouers aan om hulle kinders te help om ’n positiewe beskouing van hulleself te hê. As hulle so ’n gesonde beskouing het, sal die afknouers hulle nie as sulke maklike teikens beskou nie.

Maar dit behels meer as om net te praat. Elke gesinslid moet leer hoe om ander met respek en waardigheid te behandel en moet empatie aankweek. Moet dus nie enige afknouery in jou huis toelaat nie. Maak jou huis ’n veilige plek waar respek en liefde heers.

Die einde van afknouery

‘Die mens het oor die mens geheers tot sy nadeel’ (Prediker 8:9). Dit is hoe die Bybel die mensegeskiedenis opsom. Trouens, afknouery teister die mensdom al duisende jare lank. ’n Bybelskrywer het gesê: “Ek het teruggekeer sodat ek al die dade van onderdrukking kon sien wat onder die son gepleeg word, en kyk! die trane van die onderdruktes, maar hulle het geen vertrooster gehad nie; en aan die kant van hulle onderdrukkers was daar mag, sodat hulle geen vertrooster gehad het nie.”—Prediker 4:1.

Maar God sien beslis al die afknouery wat in die wêreld plaasvind, en hy het medelye met diegene wat onderdruk word. Maar gaan hy ooit enigiets daaromtrent doen? Ja, hy gaan! Let op sy belofte in Miga 4:4: “Hulle sal elkeen onder sy wingerdstok en onder sy vyeboom sit, en daar sal niemand wees wat hulle laat bewe nie; want die mond van Jehovah van die leërs het dit gespreek.”

Dink net hoe die wêreld sal wees wanneer hierdie belofte verwesenlik word. Daar sal niemand wees wat ander van vrees laat bewe nie—geen afknouers nie! Klink dit nie aanloklik nie? Maar God het meer gedoen as om so ’n toekoms te belowe. Daar bestaan vandag reeds ’n baie suksesvolle wêreldwye Bybelonderrigprogram. Dit lewer positiewe resultate op. Diegene wat daaraan deelneem, word geleer om hulle aggressiewer karaktertrekke te verander, om in vrede met ander te lewe en om ander met respek en waardigheid te behandel (Efesiërs 4:22-24). Die uitwerking van hierdie uitstekende onderrigting sal binnekort wêreldwyd gesien kan word, en afknouery sal iets van die verlede wees. God se beloftes wat in die Bybel opgeteken staan, sal ’n werklikheid wees. Almal sal dan in ’n wêreld sonder afknouers lewe!

[Prent op bladsy 8]

Dit is glad nie ’n skande om van ’n afknouer weg te stap nie

[Prent op bladsy 9]

In ’n heilsame gesinsatmosfeer word kinders geleer om allerhande vorme van afknouery te hanteer

[Prente op bladsy 10]

Leer jou kinders om ferm maar taktvol vir hulleself op te kom