Vetsug onder kinders—Wat kan gedoen word?

VETSUG onder kinders het in baie lande epidemiese afmetings aangeneem. Die Wêreldgesondheidsorganisasie sê dat daar wêreldwyd ongeveer 22 miljoen kinders onder die ouderdom van vyf is wat oorgewig is.

In Spanje het ’n nasionale opname aan die lig gebring dat 1 uit elke 3 kinders oorgewig of vetsugtig is. In Australië het vetsug onder kinders in net tien jaar (1985-1995) verdriedubbel. In die Verenigde State het vetsug onder 6-tot 11-jarige kinders in die afgelope drie dekades meer as verdriedubbel.

Vetsug onder kinders kom nou ook in ontwikkelende lande voor. Volgens die Internasionale Taakgroep oor Vetsug is daar in sommige dele van Afrika meer kinders wat deur vetsug geraak word as deur wanvoeding. In 2007 het Mexiko, ná die Verenigde State, die meeste vetsugtige kinders in die wêreld gehad. Daar word gesê dat 70 persent van die kinders en adolessente in Mexikostad alleen oorgewig of vetsugtig is. Die pediatriese chirurg dr. Francisco González waarsku dat hierdie moontlik “die eerste geslag [is] wat voor hulle ouers sal sterf weens vetsugverwante komplikasies”.

Wat is die komplikasies? Drie daarvan is diabetes, hoë bloeddruk en hartsiekte. Dit is gesondheidsprobleme wat voorheen beskou is as siektes wat hoofsaaklik onder volwassenes voorkom. Volgens die Amerikaanse Instituut vir Geneeskunde loop 30 persent van die seuns en 40 persent van die meisies wat in die jaar 2000 in die Verenigde State gebore is, die risiko om die een of ander tyd in hulle lewe tipe 2-diabetes, ’n vetsugverwante siekte, te kry.

Opnames toon ’n kommerwekkende tendens onder kinders. ’n Toename in vetsug lei tot ’n toename in hoë bloeddruk. “Tensy hierdie opwaartse tendens in verband met hoë bloeddruk gestuit word, sal ons moontlik ’n skerp toename in nuwe gevalle van hartvatsiekte in jong volwassenes en volwassenes sien”, waarsku dr. Rebecca Din-Dzietham van die Morehouse- Mediese Fakulteit in Atlanta, Georgia.

Bydraende faktore

Wat is die oorsaak van hierdie wêreldwye epidemie van vetsug onder kinders? Hoewel gene ’n faktor is wat daartoe aanleiding kan gee, is die kommerwekkende toename in vetsug in onlangse dekades blykbaar ’n aanduiding dat gene nie die enigste oorsaak is nie. Stephen O’Rahilly, ’n professor in kliniese biochemie en geneeskunde aan die Universiteit van Cambridge in Engeland, sê: “Genetika bied geen verklaring vir die toename in vetsug nie. Ons kan nie ons gene binne 30 jaar verander nie.”

Die Mayo-kliniek, in die Verenigde State, lewer kommentaar oor die oorsake en sê: “Hoewel daar ’n paar genetiese en hormonale oorsake van vetsug onder kinders is, is oorgewig meestal die gevolg wanneer kinders te veel eet en te min oefen.” Die veranderende tendens in hedendaagse eetgewoontes kan deur twee voorbeelde toegelig word.

Eerstens, aangesien werkende ouers minder tyd en energie het om maaltye voor te berei, het kitskos al hoe meer die norm geword. Kitskosrestaurante het oral in die wêreld hulle verskyning gemaak. Volgens een studie eet byna ’n derde van al die kinders in die Verenigde State tussen die ouderdom van 4 en 19 elke dag kitskos. Sulke kosse bevat gewoonlik baie suiker en vet en word in aanloklike groot porsies bedien.

Tweedens, gaskoeldrank het melk en water as die algemeenste drankie vervang. Byvoorbeeld, Mexikane bestee jaarliks meer aan gaskoeldrank, veral koladrankies, as aan die tien mees basiese voedselitems saam. Volgens die boek Overcoming Childhood Obesity kan net 600 milliliter gaskoeldrank per dag ’n gewigstoename van 11 kilogram in ’n jaar tot gevolg hê!

Wat ’n gebrek aan fisiese aktiwiteit betref, is daar in ’n studie wat gedoen is deur die Universiteit van Glasgow in Skotland, bevind dat die gemiddelde driejarige net 20 minute per dag “matige tot strawwe oefening” kry. Dr. James Hill, professor in pediatrie en geneeskunde aan die Universiteit van Colorado, het oor hierdie studie kommentaar gelewer en gesê: “Die toenemend onaktiewe lewenswyse van kinders in die VK [Verenigde Koninkryk] is nie uniek nie en kan in die meeste lande in die wêreld gesien word.”

Wat is die oplossing?

Dieetkundiges beveel nie aan dat kinders op ’n streng dieet geplaas word nie, aangesien dit hulle groei en gesondheid kan benadeel. Die Mayo-kliniek sê eerder: “Een van die beste maniere om oorgewig by jou kinders teë te werk, is om as ’n gesin gesonder te eet en meer oefening te kry.”—Sien die bygaande venster.

Besluit as ’n gesin om gesonde gewoontes aan te kweek. As julle dit doen, sal dit vir julle kinders ’n lewenswyse word wat hulle selfs as volwassenes sal volg.

[Venster/Prent op bladsy 28]

WAT KAN OUERS DOEN?

1 Koop en bedien meer vrugte en groente as kitskos.

2 Beperk gaskoeldrank, versoete drankies en peuselhappies wat baie vet en suiker bevat. Voorsien water of laevetmelk en gesonde versnaperings.

3 Gebruik gaarmaakmetodes wat minder vet nodig het, soos om te bak, te rooster en te stoom eerder as om te braai.

4 Bedien kleiner porsies.

5 Moenie kos gebruik om kinders te beloon of hulle om te koop nie.

6 Moenie toelaat dat kinders ontbyt oorslaan nie. Dit kan daartoe lei dat hulle later te veel eet.

7 Sit by die tafel aan om te eet. Wanneer ’n mens voor ’n TV of rekenaarskerm sit en eet, eet jy meer en kom jy nie agter dat jy eintlik versadig is nie.

8 Moedig fisiese aktiwiteite aan, soos om fiets te ry, met ’n bal te speel en tou te spring.

9 Beperk die tyd wat voor die televisie, die rekenaar of aan rekenaarspeletjies bestee word.

10 Beplan aktiewe gesinsuitstappies, soos om die dieretuin te besoek, te gaan swem of in die park te speel.

11 Gee jou kinders fisiese werkies om te doen.

12 Stel die voorbeeld deur gesond te eet en te oefen.

[Erkenning]

Bronne: Die Nasionale Gesondheidsinstitute en die Mayo-kliniek