Vuurwapens—’n leefwyse
DIE lang ry rooi deelhuise met die baie inwoners het tot die normale teruggekeer. Die onmiskenbare klank van outomatiese en half-outomatiese geweervuur verbreek nie meer die stilte nie. Die vuurtonge wat met elke skoot by die wapens se lope uitgespoeg is, gooi nie meer onheilspellende skaduwees in die nag en verlig nie meer die halfdonker strate nie. Daar is gate in die ou baksteenvoorkante waar koeëls van onlangse en ou skietgevegte diep in die messelwerk ingedring het.
Die polisie en lykskouers ken die strate goed. Daar is beslag gelê op ’n wapenarsenaal met genoeg vuurkrag om ’n klein polisiemag te bewapen—die nadraai van moorde, selfmoorde, skietongelukke en rooftogte. Posbodes en vullisverwyderaars weier om die gemeenskap van diens te wees uit vrees dat hulle hul in ’n vlaag koeëls sal vasloop. Kinders word in die huis gehou, maar party word nogtans doodgeskiet wanneer koeëls uit opsetlik of swak gemikte vuurwapens deur die vensters en mure dring.
As jy in ’n groot stad woon, is jy waarskynlik vertroud met die toneel wat hier beskryf word, indien nie as ’n ooggetuie nie, dan wel as ’n kyker van die TV-aandnuus. In baie stede is skietvoorvalle so alledaags dat die plaaslike koerante dikwels nie eers daaroor verslag doen nie. Hulle word dikwels onbeduidend vergeleke met die tallose ander slagtings wat in die daaglikse nuus van ander stede of wêrelddele kom.
’n Kaliforniese slagtingstoneel het byvoorbeeld in baie wêrelddele in die nuus gekom toe ’n gewapende man honderd koeëls met ’n snelvuurgeweer na ’n groep laerskoolkinders gevuur en 5 leerlinge gedood en 29 ander gewond het voor hy sy eie lewe met ’n handgeweer geneem het. Europa en die Verenigde State het eweneens die skokkende berig gelees oor ’n kranksinnige man wat 16 mense met ’n AK-47-snelvuurgeweer in Engeland afgemaai het. In Kanada het ’n vrouehater na die Montreal-Universiteit gegaan en 14 vroue doodgeskiet. Maar tensy die dodetal besonder hoog is, word die meeste gevalle van mense wat, per ongeluk of opsetlik, deur vuurwapens gedood word selde buite die stad gemeld waarin dit plaasvind.
Die bekoring van vuurwapens
Plaaslike, staats-, nasionale en internasionale wetstoepassingsinstellings sowel as leiers is raadop met die stygende aantal mense wat gedood word met handgewere en groter outomatiese en half-outomatiese wapens wat reeds in die hande van misdadigers en geestelik versteurdes is. Die Internasionale Vereniging van Polisiehoofde skat dat daar tussen 650 000 en 2000-000 half-outomatiese en outomatiese wapens “landwyd [VSA] in die hande van misdadigers kan wees—’n leër skurke wat amper altyd tydens ’n skietery die voordeel aan hulle kant het”, het die U.S.News & World Report berig.
Volgens skatting besit bykans elke tweede huisgesin in die Verenigde State ’n vuurwapen. Hoewel dit onmoontlik is om vas te stel presies hoeveel vuurwapens Amerikaners besit, toon onlangse skattings dat 70 miljoen Amerikaners ongeveer 140 miljoen gewere en 60 miljoen handgewere besit. “Die nasie se private arsenaal is groot genoeg om byna elke man, vrou en kind in die land van ’n vuurwapen te voorsien”, het die U.S.News & World Report gesê. Vind jy dit skokkend?
Ook in Europa het die burgery soos ’n gewapende laer geword. Engeland probeer hard om sy wapenprobleem op te los namate al hoe meer van die ongure elemente hul tot die tande toe bewapen. In Wes-Duitsland maak die onwettige voorraad vuurwapens na raming meer as 80 persent van al die wapens wat in omloop is uit. Volgens berigte is baie hiervan by “opslagplekke van die Duitse polisie, grenspolisie, die Duitse leër en NAVO-arsenale” gesteel. Switserland het glo meer private vuurwapens per capita as enige ander land ter wêreld. “Enige wetsgehoorsame Switser kan vuurwapens besit, en elke dienspligtige manspersoon moet ’n aanvalsgeweer in die huis aanhou wat kragtiger is as dié wat in die Stockton-slagting [Kalifornië] gebruik is”, het The New York Times van 4 Februarie 1989 berig.
’n Paar dae tevore het The New York Times berig dat vuurwapens in San Salvador “net so algemeen as notebeurse op mans se heupe is. Selfdienwinkels, waarvan die wagte die gangetjies met haelgewere patrolleer, vereis dat winkelbesoekers hulle wapens by die ingang ingee vir bewaring in sluitkaste.” Volgens die tydskrif Asiaweek se nommer vir Februarie 1989 erken die Filippynse regering “dat daar ten minste 189000 ongelisensieerde vuurwapens in die land in omloop is. As die 439 000 wat gelisensieer is hierby getel word, beteken dit dat die wapens in privaat besit baie meer is as dié van die leër, wat uit sowat 165 000 beroepsoldate bestaan. En onwettige wapenbesendings word weekliks by die internasionale lughawe en die Manila-seefront gekonfiskeer.”
Vreedsame Kanada, waar die Strafwetboek die besit en gebruik van vuurwapens streng beperk, beleef ’n bestendige toename in vuurwapenverwante oortredings. Aan die einde van 1986 was daar ongeveer 860 000 geregistreerde toelaatbare vuurwapens in Kanada. Dit het nie die privaat versamelings outomatiese wapens ingesluit wat voor 1978 opgebou is nie. ’n Veteraan van die Kanadese polisie het gesê: “Wat ek graag wil weet, is hoekom die mense van Kanada dit nodig vind om ’n rewolwer, ’n geweer of ’n haelgeweer te besit.”
Toe die Amerikaanse regering onlangs ’n tydelike verbod op die invoer van half-outomatiese wapens geplaas het, was die gevolge uiters verrassend. Opgewerkte kopers het ure lank in toue gewag om dié te koop wat reeds in vuurwapenwinkels dwarsdeur die land beskikbaar was. “Dit is soos die Oklahoma-grondstormloop”, het een koper gesê wat tougestaan het om een van die laastes in voorraad te koop. Dié kon vir ongeveer R260 voor die verbod gekoop word. Daardie dag het hulle tot R2 600 elk gekos. “Dertig van hierdie vuurwapens word per dag ontvang en verkoop”, het een bly winkeleienaar gesê. “Hulle koop almal, alles waarop hulle ook al hulle hande kan lê”, het hy gesê. “Wat hulle gedoen het, is om een in elke huis te plaas”, het die eienaar van ’n ander vuurwapenwinkel gesê.
Kragtens ’n wet in die staat Florida, Verenigde State, mag vuurwapeneienaars in die openbaar ’n vuurwapen dra wat op hulle heup vasgegespe of aan hul persoon versteek is. Party vrees dat dit tot ’n skietery op straat sal lei, soos in die dae van die Wilde Weste. ’n Staatsverteenwoordiger van Florida het gesê: “Die boodskap wat ons uitstuur is: ‘Ons kan jou nie meer beskerm nie, skaf dus vir jou ’n vuurwapen aan en doen jou bes.’” En te oordeel na vuurwapenverkope is dit presies wat duisende doen.
Hoekom hierdie skielike gier vir vuurwapens—waarvan party so kragtig is dat hulle deur betonmure kan skiet, 900 koeëls per minuut kan afvuur en uitsluitlik ontwerp is vir die slagveld? Party owerhede sê dat vuurwapens ’n “prikkelende bekoring” het wat hulle veral vir mans aantreklik maak. “Dit veroorsaak ’n oordrewe manlikheidsgevoel om die grootste, lelikste en kragtigste wapen rond te dra wat beskikbaar is”, het ’n regeringsamptenaar gesê. “Vir mans in die besonder roep vuurwapens ’n bykans mistieke terugkeer na hul jeug op”, het een verslaggewer geskryf. Party bankinstellings slaan munt uit hierdie bekoring van vuurwapens deur handgewere aan te bied in plaas van rente op depositobewyse te betaal. Verslae toon dat die veldtog uiters gewild by beleggers geword het.
Vuurwapenverkope floreer wêreldwyd. Waar sal dit eindig? Wanneer elke man in die samelewing ten minste een of meer vuurwapens besit? Of is vuurwapens net vir mans? Beskou ’n paar interessante feite in die volgende artikel.