Verbaas oor wat hulle gesien het
JEHOVAH SE GETUIES is verlede somer in baie dele van Oos-Europa, sowel as in die verafgeleë Kazachstan en Siberië, gesien soos hulle nog nooit tevore gesien is nie. Plaaslike inwoners en besoekers aan die byeenkomste in daardie plekke was beïndruk deur, ja, selfs verbaas oor, wat hulle gesien het.
Daar is keer op keer vir die byeenkomsgangers wat na Zagreb gegaan het, gesê: “Ons het nie gedink julle sal kom nie!” Die meeste ander toeriste het hulle reisplanne gekanselleer—maar nie Jehovah se Getuies nie. The Times van Londen het soos volg oor die byeenkoms berig: “Dit is in werklikheid die eerste wat deur Jehovah se Getuies georganiseer is in ’n land wat in ’n burgeroorlog gewikkel is.”
Polisiemanne was veral verbaas. Een in Zagreb het gesê: “Dit sal goed wees om die massamedia te wys wat hier in hierdie stadion aangaan, waar ons Serwiërs, Kroate, Slowene, Montenegryne en ander in vrede langs mekaar sien sit.”
In Boedapest is ’n polisieman gevra hoe die Getuies wat in die groot stadion vergader was met die gewone sokkerskares vergelyk. Hy het geglimlag, opgekyk en gesê: “Dit is soos die verskil tussen hemel en aarde.”
“Wat bedoel jy?”
“Wel, kyk net”, het hy geantwoord. “Niemand rook nie, daar is nêrens vullis nie en die mense is beleefd. Hulle doen wat jy hulle vra om te doen.”
In Kiëf, die hoofstad van die Oekraïne, het 14 654 by die Dynamo-stadion vergader, waarvan ’n paar op die omslag van hierdie tydskrif gesien kan word. ’n Getuie het een van die polisiekapteins daar gevra of sy manne hard moes werk tydens die byeenkoms. “Nee, volgende keer sal ons vir julle net twee polisiemanne stuur.”
“Waarom twee?” is hy gevra.
“Wanneer die een aan die slaap raak”, het hy skertsend geantwoord, “kan die ander een hom oppas.”
Die publiek het hulle verwonder
Pesti Hírlap, ’n koerant van Boedapest, het berig: “Meer as 40 000 het hierdie naweek by die Nép-stadion deurgebring. Daar het nie ’n stukkie papier, ’n broodkrummel of ’n sigaretstompie agtergebly nie.” Fehérvár Hírlap, ’n ander koerant van daardie stad, het gesê: “Diegene wat tussen 26 en 28 Julie toevallig by Nép-stadion ingestap het, is ongetwyfeld aangenaam verras. . . . Hulle kon die voorbeeld van Christelike gedrag en ’n Christelike lewenswyse sien wat selde ervaar word.”
Stortreëns het Boedapest oor die naweek getref; meer as vyftig millimeter reën het geval. Maar dit het nie die Getuies gekeer nie. “Dit is fantasties! Dit is verstommend!” het iemand ’n polisieman hoor sê. “Hulle hou net aan kom . . . Niks keer hulle nie.” Maandag was een koerant se hoofopskrif “Gebed in die reën” en dit het byeenkomsgangers soos volg aangehaal: “Ons is net deur die reën afgespoel, nie weggespoel nie!”
In Lvov, waar 17 531 by die Sentraal-Oekraïne-stadion vergader het, het ’n polisiebeampte vir een van die Getuies gesê: “Ons sou vir enige ander openbare geleentheid waar soveel mense teenwoordig is honderde polisiemanne nodig hê. Ons het vir julle byeenkoms tien gehad, en hulle was nie werklik nodig nie.”
Die beampte het toe getoon hoe beïndruk hy deur die byeenkoms was deur te sê: “Julle blink uit in die feit dat julle ander leer wat goed is, dat julle oor God praat en dat julle nie aan geweld deelneem nie. Ons het die rede bespreek waarom ons julle vervolg het, en ons het tot die gevolgtrekking gekom dat ons nie na julle geluister het nie en niks omtrent julle geweet het nie.”
’n Verslaggeefster vir die Sowjetkoerant Leninskij Poet’ het ná haar besoek aan die byeenkoms in Oesolje-Sibirskoje, Siberië, geskryf: “Dit was verbasend om die hoflikheid te sien, asook die vermoë wat die knegte van Jehovah het om die behoeftes van ander raak te sien en daarin te voorsien. Ek sal nooit die woorde wat by die byeenkoms geuiter is, vergeet nie: ‘Jy mag nie steel nie! Jy mag nie lieg nie! Jy mag nie [oormatig] drink nie! Wees vlytig! Help jou naaste!’ Per slot van rekening is dít beginsels wat mense in die algemeen moet nastreef. Maar ons vergeet hulle dikwels.
“Die broederlike gesindheid wat teenoor mekaar betoon is, die gewilligheid om te help, was ook indrukwekkend. Een vrou het ons ’n koerant aangebied sodat ons nie op ’n stowwerige bankie moes sit nie. Toe dit begin reën, het ’n jong vrou wat langs my gesit het haar sambreel met ’n glimlag vir my gegee, en naby ons het ’n man ’n deurdrenkte seuntjie letterlik onder sy sambreel ingetrek. . . .
“Die hele atmosfeer by die byeenkoms het ’n mens op die een of ander manier ’n bietjie beter gemaak, ’n bietjie meer beskaafd, meer edel. Dit was onmoontlik om nie met ’n glimlag te reageer op die vriendelikheid wat deur vreemdelinge aan die dag gelê is nie. . . . Ons het gereinig gevoel toe ons by die stadion weg is, en het gevoel dat ons met iets pragtigs in aanraking was.”
Vir die byeenkoms in Kiëf het meer as as 2 000 van Moskou af en sowat 4 500 van die Kaukasus af gekom. ’n Inligtingsafdeling is by die lughawe opgerig, en Bybellektuur is uitgestal. Baie het vrae gevra wat vriendelik beantwoord is. Een aand het ’n man soontoe gekom en gesê: “Ek hou julle al lank dop. Ek is verbaas oor die vriendelike manier waarop julle met mense oor die Koninkryk praat. Laat my asseblief toe om julle hierdie blomme as ’n geskenk vir julle uitstekende werk te gee.”
’n Joernalis was beïndruk gedurende die doopplegtigheid by die byeenkoms in Oesolje-Sibirskoje toe hy gesien het hoe ’n aantal Russe ’n pas gedoopte persoon van die Boerjate-volk omhels en gelukwens. Hoewel rassevooroordeel nie algemeen in Siberië voorkom nie, is ware vriendskappe tussen Russe en sulke volke iets buitengewoons. “Hoe het julle dit reggekry om hierdie nasionale skeidsmure te oorkom?” het die joernalis gevra.
“Deur die Bybelbeginsel ‘jy moet jou naaste liefhê soos jouself’ toe te pas”, is aan hom gesê.
’n Internasionale broederskap
Wat veral by die drie internasionale byeenkomste so verblydend was, was die liefdevolle omgang tussen byeenkomsgangers van verskillende wêrelddele. Boedapest het besoekers uit 35 lande gehad, die meeste van hulle uit Pole en Duitsland, maar daar was ook aansienlike verteenwoordiging uit baie ander plekke, waaronder 500 uit die Sowjetunie. Praag het afgevaardigdes uit 39 lande gehad, waaronder meer as 26 000 uit Duitsland, bykans 13 000 uit Pole, meer as 900 uit Italië, 570 uit Nederland, 746 uit Swede en 743 uit Japan. Ondanks die feit dat ’n burgeroorlog gedreig het, het Zagreb besoekers uit 15 lande gehad.
Drie verhoë is by elke internasionale byeenkoms op die veld in die rigting van verskillende dele van die stadion opgerig. Die hele program is tegelykertyd in drie tale van hierdie verhoë af aangebied. In Boedapest was die tale Hongaars, Pools en Duits; in Praag was hulle Tsjeggies/Slowaaks, Pools en Duits en in Zagreb was hulle Kroaties/Serwies, Sloweens en Italiaans. Gedurende die leersame Bybeldrama, wat geneem is uit die ondervindings van Esra van die ou tyd en sy tydgenote, kon byeenkomsgangers uit verskillende taalgroepe na die aanbieding kyk in enige van die drie taalafdelings waarin hulle gekies het om te sit.
Die meeste van die hooftoesprake van die byeenkomste is gelyktydig deur verskillende lede van die Bestuursliggaam van Jehovah se Getuies in Engels gehou. Hulle het elkeen van een van die drie verhoë af gepraat. Hierdie toesprake is natuurlik ter wille van die drie vernaamste taalgroepe vertaal, en in Boedapest en Praag is hulle ook in baie ander tale vertaal.
Die onderskeie vertalers vir hierdie taalafdelings het direk voor hulle taalgroep op die veld gestaan. Luidsprekers wat op daardie besondere taalafdeling gerig was, het dit moontlik gemaak vir mense om hulle eie taal te hoor sonder dat die vertalings wat in ander tale in ander afdelings aangebied is hulle te veel gesteur het. In Boedapest is toesprake wat deur lede van die Bestuursliggaam gehou is, benewens die hooftale Hongaars, Pools en Duits, byvoorbeeld in Fins, Frans, Grieks, Italiaans, Japannees, Nederlands, Noors, Spaans en Sweeds vertaal.
Die besielende slottoespraak is by elk van die internasionale byeenkomste deur drie lede van die Bestuursliggaam gehou. Hulle uitdaging was om so na aan mekaar as moontlik op dieselfde tyd klaar te maak. Daarna het die stemme van baie nasionaliteite in sang saamgesmelt, en ten laaste is harte verenig in ’n innige dankgebed tot Jehovah God omdat hy hierdie wonderlike byeenkomste met welslae geseën het.
Toe die laaste “Amen!” gesê is, wou niemand loop nie. Trane het oor duisende gesigte gestroom. Sakdoeke, serpe en sambrele is oral in die groot stadions gewaai as ’n afskeidsgroet aan geliefde vriende wat hulle onkreukbaarheid teenoor God behou het ten spyte van lang jare van verbooie en tronkstraf. In Praag het baie vriende meer as ’n uur lank agtergebly en gesing en omgang geniet.
Die wonderlike sukses van hierdie byeenkomste is nie sonder inspanning behaal nie. Jehovah se Getuies het nie alleen honderdduisende ure daaraan bestee om voorbereidsels te tref om die byeenkomste by te woon nie, maar ook om vir honderde besonderhede te sorg wat nodig was om van hierdie byeenkomste ’n sukses te maak.
Die voorbereiding van geriewe
Die ontsaglike Strahof-stadion in Praag, wat jare laas vir groot samekomste gebruik is, het herstelwerk dringend nodig gehad. Daar was net ongeveer 55 000 bruikbare sitplekke, wat nie naastenby genoeg was vir die aantal mense wat vir die somer se grootste byeenkoms in Oos-Europa verwag is nie. Hulle het toe van ’n stukkende skaafmasjien gehoor, dit reggemaak en gebruik om bankies te bou wat altesaam meer as 18 kilometer lank was waarop nog sowat 30 000 mense kon sit.
Die maak en installering van die bankies was natuurlik net ’n deel van die werk. Verfwerk, skoonmaakwerk, die uittrek van onkruid en algemene herstelwerk was ook nodig. Die stadion is uiteindelik met 8 300 potte versier waarin daar 33 200 blomme en en 1 357 naaldbome was. Soms was daar duisend werkers. Vrywilligers uit 260 gemeentes van Jehovah se Getuies het altesaam meer as 66 000 uur daaraan bestee.
Soortgelyke werk is gedoen om die stadions in Boedapest, Zagreb en ander stede gereed te kry. Ongeveer 4 000 vrywilligers het meer as 40 000 uur aan werk by die byeenkomsgronde in Lvov bestee. Hulle werk is as betaling vir die huur van die fasiliteite geneem. Al die bankies in die stadion is reggemaak en geverf, en al die toilette is skoongemaak en herstel. Boonop is ’n baksteengebou van 33 meter opgerig wat addisionele ruskamerfasiliteite gehad het. By die Khimik-stadion in Oesolje-Sibirskoje is 52 ekstra toilette op dieselfde manier opgerig vir gebruik gedurende die byeenkoms.
Die hoofingenieur by die stadion in Lvov het gesê: “Ek het in my lewe nog nooit sulke eienaardige mense gesien nie. Julle werk soos een groot gesin. Ek kan dit nie verstaan nie, maar dit is baie aangenaam om saam met julle te werk.” Die stadion se administrasie het ’n verklaring opgestel waarin hulle die Getuies bedank het “vir die toewyding waarmee hulle die werk gedoen het en vir hulle goeie eienskappe en verantwoordelikheidsbesef”. Die verklaring het ten slotte gesê: “Ons wens julle ’n suksesvolle byeenkoms in Lvov toe.”
In Kiëf het die vloer van die vertrek waarin die kafeteria moes wees herstelwerk nodig gehad. Die werk is binne twee dae afgehandel. Twee van die stadion se werkers het na die “wonderwerk” kom kyk en die een het vir die ander gesê: “Hulle het in twee dae verrig wat ons mense ’n halwe jaar sou kos om klaar te maak.” Die president van die watersportklub het vir die byeenkomsopsiener gesê: “Julle het die stadion so omgeskep dat ons dit nie meer herken nie.”
Die personeel van die stadion in Kiëf het uit dankbaarheid geskryf: “Ons is diep geraak deur die organisasie van die byeenkoms van Jehovah se Getuies. . . . Soos lentestroompies saamvloei om ’n groot stroom te vorm, vloei die stroom van Jehovah se Getuies, klein en groot, saam na hulle fees. Dit is bewonderenswaardig. Ons sien dit vir die eerste keer. Dankie dat julle ons deur julle voorbeeld iets geleer het.”
Sorg vir byeenkomsgangers
Een van die grootste take was om huisvesting vir duisende besoekers te reël. Plaaslike Getuies het hulle huise vir byeenkomsgangers beskikbaar gestel. Die Tsjeggiese Getuies het vir die byeenkoms in Praag 6 280 uit Pole in hulle huise gehuisves. In Boedapest het 2 203 byeenkomsgangers in privaat huise gebly. En die 278 Getuies in Kiëf het sowat 750 tot 800 besoekers gehuisves.
Daarbenewens het baie skole en gimnasiums in Boedapest en Praag as woonkwartiere gedien. In Boedapest is meer as 40 skole gebruik om 7 930 mense te huisves. In Praag het 12 530 in skole en gimnasiums geslaap. Duisende lugmatrasse is vir gebruik in hierdie fasiliteite aangeskaf. Meer as 29 000 wat die Praag-byeenkoms bygewoon het, het in koshuisslaapsale en jeugherberge gebly, en duisende ander is in gewone hotelle gehuisves.
Reëlings is by sommige byeenkomste getref vir byeenkomsgangers om op die treine te slaap waarmee hulle gekom het. In Kiëf het ongeveer tweeduisend Getuies van Zakarpatskaja Oblast die treinwaens as hulle slaapkwartiere gebruik. Ander wat van die Kaukasus na Kiëf gekom het, het dit ook gedoen. Litause Getuies wat na die byeenkoms in Tallinn, Estland, gereis het, het ook op die treine geslaap waarmee hulle gekom het.
Selfs nadat die byeenkomsgangers daar aangekom het, het hulle bedagsame gashere op baie maniere vir hulle gesorg. Reëlings is byvoorbeeld in Praag getref om 40 busse te gebruik op ’n roete wat normaalweg net deur een bus bedien word. Daarbenewens kon byeenkomsgangers, vanweë ’n vooruitbetaling, gratis van openbare vervoer gebruik maak om in die oggend byeenkoms toe en in die aand huis toe te reis deur bloot hulle byeenkomslapelkaartjies te wys. In die Sowjetunie het twee motors van die verkeerspolisie 11 busse wat van nabygeleë Angarsk na die byeenkoms in Oesolje-Sibirskoje op pad was vriendelik begelei, een voor en een agter!
Pogings om die byeenkoms by te woon
Byeenkomsgangers wat sekere Sowjetbyeenkomste bygewoon het, moes lang afstande teen groot persoonlike onkoste aflê. Party het ’n hele jaar lank gespaar om vir hulle reis te betaal. ’n Groep byeenkomsgangers het al die pad van die hawestad Wladiwostok aan die Stille Oseaan gekom en meer as 3 200 kilometer na Oesolje-Sibirskoje gereis. Twaalf ander byeenkomsgangers het van die eiland Sakhalin in die Stille Oseaan noord van Japan af gekom. Een was ’n 20-jarige jong man wat vergesel is van drie ander jongmense met wie hy Bybelstudies hou.
’n Busbestuurder van Sajanogorsk wat van plan was om by Oesolje gedoop te word, het sy werkgewer aanhoudend gevra om ’n paar dae vry te kry om die byeenkoms by te woon, maar sy baas wou hom nie laat gaan nie. Die man het derhalwe na die stad Abakan gery en ’n afskrif van die Sowjetdokument van 27 Maart van hierdie jaar verkry wat Jehovah se Getuies amptelik as ’n godsdiensorganisasie erken. Ondanks die feit dat sy baas die dokument gesien het, wou hy hom steeds nie toestemming gee om te gaan nie. Die man het vroeg op die dag van sy vertrek, ná innige gebed, weer gaan pleit en het uiteindelik toestemming gekry om te gaan.
Die doopplegtigheid en nuwe publikasies
Die doopplegtigheid was ’n roerende hoogtepunt van al hierdie Oos-Europese byeenkomste. Deur die simboliese stap van waterdoop het 18 293 mense wat hierdie byeenkomste bygewoon het voor getuies bekend gemaak dat hulle hulle lewe onvoorwaardelik daaraan toegewy het om Jehovah God te dien. Een jong doopkandidaat in Praag, wat kort tevore ’n aantreklike werkaanbod ontvang het, het gesê: “Ek het gevoel dat ek ’n keuse gehad het tussen ’n drie-enige godheid wat bestaan uit die Amerikaanse dollar, die Duitse mark en die Oostenrykse sjieling aan die een kant en Jehovah aan die ander kant. Ek het vir Jehovah besluit en die aanbod van die hand gewys.”
Die doopplegtigheid in Tallinn is in ’n opelugswembad naby die Oossee gehou waar ’n ou vesting wat vroeër as ’n tronk gebruik is in die agtergrond gesien kon word. Baie Estniese Getuies is in die vroeë vyftigerjare hier aangehou voordat hulle na die arbeidskampe in Rusland gestuur is. Hoe opwindend was dit tog, veral vir sulke bejaardes, om te sien hoe 447 nuwe gelowiges hulle toewyding aan Jehovah tydens ’n openbare plegtigheid simboliseer!
Nog ’n opwindende hoogtepunt van die byeenkomste was die vrystelling van nuwe publikasies. Die Litause vriende in Tallinn het letterlik van hulle sitplekke af opgespring en gehuil toe daar vir hulle gesê is dat die brosjure “Kyk, Ek maak alles nuut” nou in hulle taal beskikbaar is. ’n Hoogtepunt van die byeenkomste in Roemenië was eweneens die vrystelling van die boek Openbaring—Sy groot klimaks is ophande! in Roemeens, en vir die Tsjegge en Slowake in Praag was dit toe hulle die New World Translation of the Holy Scriptures in hulle tale ontvang het.
Maar die vrystelling wat by die meeste byeenkomste oorweldigende genot verskaf het, was die nuwe boek Die grootste mens wat nog geleef het. Daar is reeds tienmiljoen eksemplare in 59 tale gedruk.
Vryheid word reg gebruik
Vandag word Bybellektuur in Oos-Europa, sowel as in die Sowjetunie, verwelkom. Vragmotors vol gelaai met Die Wagtoring en die Ontwaak! verlaat die groot drukkery van Jehovah se Getuies in Selters/Taunus, Duitsland, en stroom oor die grense in Oos-Europese lande in. Hoe anders is dit tog as die tye toe die Getuies te midde van die gevaar van inhegtenisname die lektuur in hierdie lande moes insmokkel!
Die volgende gesprek wat die wonderlike verandering toelig, het om en by die tyd van die byeenkoms in Tallinn tussen ’n doeanebeampte en een van Jehovah se Getuies plaasgevind:
“Wat het jy in daardie kartondosie?”
“Tydskrifte.”
“Watter tydskrifte? Is hulle God se tydskrifte?”
“O ja, hulle is.”
“Jehovah God se tydskrifte?”
“Ja!”
“Jaa’a, dis goed. Jy kan maar deurgaan.”
Na die byeenkoms in Boedapest het Arpad Goncz, die Hongaarse president, ’n Getuie wat gedurende die tyd van Kommunistiese oorheersing sy selmaat was, vir ’n besoek genooi. Mnr. Goncz het ’n uur saam met hom deurgebring en sy gewese selmaat toe gevra om sy beste wense aan Jehovah se Getuies oor te dra. Liefhebbers van godvrugtige vryheid van oral oor is werklik dankbaar dat huidige amptenare, soos mnr. Goncz, nou vryheid van aanbidding in Oos-Europa toelaat.
The New York Times het hierdie September ’n toneel in St. Petersburg (voorheen Leningrad) beskryf wat toon dat Jehovah se volk hulle vryheid reg gebruik en het verduidelik: “Die stadige note van Gershwin se ‘Summertime’ sweef oor die Neva-rivier . . . Die note het verby mollige sonbaaiers gesweef, verby kleintjies wat honde jaag, smouse wat kaarte van ou St. Petersburg verkoop en Jehovah se Getuies wat bekeerlinge soek.”
Ja, die Getuies gebruik ywerig hulle vryheid om die goeie nuus te verkondig! Wil jy graag meer omtrent hulle boodskap weet? Die Sowjetkoerant Vostotsjno-Sibirskaja Prawda het verduidelik: “Breedvoerige inligting oor hulle bedrywighede kan by die plekke vir Bybelonderrig van Jehovah se Getuies in enige stad verkry word.” Waar jy ook al in die wêreld woon, moenie huiwer om navraag te doen nie.
[Tabel op bladsy 13]
BYEENKOMSTE IN OOS-EUROPA EN DIE SOWJETUNIE
Land Opkoms-hoogtepunt Gedoop
Tsjeggo-Slowakye (Praag) 74 587 2 337
Hongarye (Boedapest) 40 601 1 134
Pole (12 stede) 131 554 4 250
Roemenië (8 stede) 34 808 2 260
Sowjetunie (7 stede) 74 252 7 820
Joego-Slawië (Zagreb) 14 684 492
Totaal van 30 byeenkomste: 370 486 18 293
[Prente op bladsy 8, 9]
Regs: Vertaling word vir verskillende taalgroepe in Praag gedoen
Onder: Strahof-stadion in Praag gevul met meer as 74 000 byeenkomsgangers
[Prente op bladsy 10]
Bo: Byeenkoms in Tallinn, Estland
Byeenkoms in Boedapest, waar 40 000 byeenkomsgangers, of dit nou gereën het of nie, die program geniet het
[Prente op bladsy 15]
Bo: Party van die toilette wat vir gebruik by die byeenkoms in Oesolje-Sibirskoje, Siberië, gebou is
In Praag word die stadion geverf en bankies gemaak om ekstra sitplek te voorsien
[Prente op bladsy 16]
Die Bybeldrama en die doopplegtigheid in Zagreb
[Prente op bladsy 17]
Bo: Toewyding in Junie 1991 van die eerste Koninkryksaal wat deur die Getuies in Hongarye gebou is
Middel: Meer as 20 000 het in skole en gimnasiums in Boedapest en Praag geslaap
Onder: Verspreiding van die boek Die grootste mens wat nog geleef het” in Oesolje-Sibirskoje, Siberië