Ons beskou die wêreld
Toenemende kommer oor bloed
Mediese navorsers in Australië is bekommerd dat ’n potensieel dodelike virus moontlik die land se bloedvoorraad besmet het. Die menslike T-limfotropiese virus (HTLV-1) is verwant aan die vigs-virus en kan ’n seldsame soort leukemie asook senusiektes veroorsaak. Dit kom algemeen in Japan, Papoea-Nieu-Guinee, die Salomon-eilande en Australië (onder inboorlinge) voor. Volgens berigte het twee Australiese mans reeds aan die leukemie gesterf wat met die virus verband hou, en ’n derde se diagnose was dat hy senubeskadiging opgedoen het. HTLV-1 word net soos vigs versprei, naamlik deur geslagsomgang, binneaarse dwelmgebruik, borsvoeding, bloedoortappings en bevallings. Die direkteur van die Rooi Kruis se bloedoortappingsdiens in Nieu-Suid-Wallis sê dat alles wat nodig is om die virus deur middel van bloedoortappings oor te dra “ongetwyfeld teenwoordig is”, volgens The Courier Mail, ’n koerant in Brisbane. Die virus is in minstens ses bloedskenkers in Australië opgespoor.
Maagsere en rokery
Die Jornal da Tarde berig: “Volgens inligting van die Wêreldgesondheidsorganisasie het ongeveer 10 persent van die wêreldbevolking al ’n maagseer gehad of het hulle op die oomblik een of gaan hulle een kry”, sê gastroënteroloog dr. Thomas Szego van die Albert Einstein-hospitaal in Sao Paulo. Hoewel gastritis (ontsteking van die maag) maagsere kan veroorsaak, sê die verslag verder dat “matige gastritis ’n deel van die normale verouderingsproses van die maag is”. Dinge soos langdurige spanning, vastye en die misbruik van alkohol of geneesmiddels kan die maag nietemin irriteer. Maar dr. Szego waarsku: “As ek een faktor moes kies wat die nadeligste vir die maag is, sou ek die sigaret kies. Dit is baie sleg vir die maagslymvlies.” Hy voeg by: “Die roker sluk sigaretoorblyfsels saam met die speeksel in, wat die afskeiding van suur vermeerder en die maag se verdedigingsmeganismes verswak.”
Die wolf keer terug
Die Franse tydskrif Terre Sauvage sê dat die gryswolf ná ’n afwesigheid van 50 jaar na Frankryk teruggekeer het. Hoewel hierdie wolwe eens daar en in die hele Europa volop was, is hulle in Wes-Europa deur middel van jag, vergiftiging en die vernietiging van hulle habitat feitlik uitgewis. Aangesien hulle sedert 1977 ’n beskermde spesie in Italië is, het ’n klein wolfbevolking dit in Italië se Apennyne-bergreeks oorleef. Met die stigting van die Mercantour- Nasionale Park in suidoostelike Frankryk in 1989 en die feit dat daar nou oorvloedige troppe gemse, wildeskape en herte voorkom, vestig wolwe, wat die land oor die Italiaanse grens binnekom, hulle klaarblyklik weer in Frankryk aangesien hulle na hulle natuurlike prooi asook na groter gebied op soek is. Hoewel wolwe sedert 1989 in Frankryk amptelik beskerm word, sê die Italiaanse bioloog Luigi Boitani: ‘Die mens se diepgewortelde vrees vir wolwe hou vir hulle die grootste gevaar in.’
Goedkoop krag
Trekkerkrag het ’n omwenteling in boerdery teweeggebring. En die motor- en oliebedryf het natuurlik grootliks daarby baat gevind. Maar die gebruik van trekdiere is steeds gewild. Die tydskrif Farmer’s Weekly doen verslag oor een van die grootste sitrusplase in die wêreld naby die dorp Potgietersrus wat hulle eie esels vir vervoer teel. ’n Mens het nie gespesialiseerde kennis nodig om trekdiere te versorg nie, en jy hoef ook nie duur onderdele te laat invoer en jou oor brandstof te bekommer nie. “Jy kan hulle die oorblyfsels van oeste voer en hulle op beskikbare grond laat wei”, verduidelik die Farmer’s Weekly. Die tydskrif kom tot die slotsom dat dierekrag “op ’n veel groter skaal in groot ingenieurs-, bou- en padbou- en instandhoudingsprojekte gebruik moet word as wat tans die geval in plattelandse gebiede in Afrika is”.
Vervalste Ferrari’s
Banknote, tjeks, kassette en video’s, ontwerpershandsakke en -denims is net ’n paar van die dinge wat bedrewe vervalsers gewoonlik namaak. Maar die Italiaanse polisie het onlangs selfs ’n onderneming ontdek wat ’n motor, die klassieke Ferrari, namaak. Werktuigkundiges wat vroeër vir dié beroemde motorvervaardiger gewerk het, het oorspronklike onderdele, tekeninge en planne gebruik om “volmaakte” reproduksies van modelle te maak wat in die vyftiger- en sestigerjare vervaardig is en het dit dan as eg aan versamelaars verkoop. As ’n mens die pryse in gedagte hou wat op die internasionale antieke motor-mark betaal word, was dit “’n bedrogspul waarby miljoene [rande] betrokke was”, berig La Repubblica.
Miljoene straatkinders
“Wêreldwyd leef meer as 100 miljoen kinders op die strate, en minstens die helfte gebruik dwelms”, berig die Wêreldgesondheidsorganisasie. ’n Studie van groot stede, soos Rio de Janeiro, Manila, Lusaka, Montreal en Toronto, het getoon dat daar nie ’n groot verskil tussen hierdie stede is wat dwelmmisbruik onder straatkinders betref nie. Volgens die koördineerder van die navorsing, die ekonoom Hans Emblad, “hang die aantal dwelmgebruikers blykbaar van die beskikbaarheid van die dwelms af”. Tog sê hy verder dat “die owerhede, net soos die meeste maatskaplike instellings wat met straatkinders te doen het, geneig is om die dwelmprobleem heeltemal te ignoreer”. Hoewel ander, volgens Hans Emblad, “die minderjariges probeer verdryf”, “is die probleem dat hulle nie ’n heenkome het nie”. Die verslag in O Estado de S. Paulo voeg by dat straatkinders “aan die lewe wil bly”.
Die langste sleep
Dit het sowat honderd strooimeisies geverg om die langste bruidsleep in die wêreld te dra—305 meter wit materiaal het ’n jong paartjie van Napels, Italië, “gevolg” toe hulle voor ’n skare nuuskierige toeskouers in die huwelik bevestig is. Die ontwerper van die bruidsleep wou die sleep, wat die langste tot nog toe is, al ’n tyd lank ’n werklikheid maak, maar hy kon nie ’n bruid vind wat bereid was om dit te dra nie. Toe ontmoet hy die Napolitaanse bruid en “word die droom ’n werklikheid”, het die ontwerper tevrede gesê. En die vorige rekord? ’n Sleep van ongeveer 278 meter lank wat deur ’n Franse bruid gedra is.
Die voorkoming van vigs
“Dit is duidelik dat die Onderwysdepartement, onderwysers en ouers grootliks van mekaar verskil wat die hantering van vigs-onderrig betref”, berig die Japannese koerant Mainitsji Sjimboen. Die geskil handel oor die departement se eerste pamflet oor vigs-onderrig vir hoërskoolleerlinge, met die titel AIDS—For Accurate Understanding. Die pamflet het gesê: “As kondome reg gebruik word, kan [vigs-]besmetting voorkom word.” Die departement het baie briewe en telefoonoproepe oor die pamflet ontvang, waarvan 90 persent kritiek gelewer het. Party kritici het daarop aangedring dat mense “eerder geleer moet word om hulle seksuele gedrag te beheer as om kondome te gebruik”. ’n Koerant wat deur ’n handelsmaatskappy voorberei is om op skoolkennisgewingborde aangebring te word, het die voorkoming van vigs bespreek en is verwelkom. Dit het maagdelikheid beklemtoon.
Die getuienis van ’n papegaai
’n Papegaai het die hoofgetuie geword in ’n hof in Indië se suidelike staat Kerala. Die Indian Express het verslag gedoen oor die hofsaak tussen bure wat in ’n geskil geraak het oor wie die eienaar van die papegaai is. Om die geskil te besleg, het die regter beveel dat die papegaai as ’n getuie in die hof verskyn. Die hulpvaardige papegaai het gedienstig deurslaggewende getuienis voorsien deur vinnig die name van die kinders op te noem wat aan die gesin behoort wat die papegaai vroeër as vermis aangemeld het. Danksy die getroue papegaai het die distriksregter die saak in die guns van hierdie gesin beslis.
Speletjies met laserpistole
“Die oogmerk van die speletjie is om te tref en self nie te veel getref te word nie”, berig The Globe and Mail van Toronto, Kanada. Die tradisionele speletjie genaamd aan-aan word nou met behulp van hipertegnologie gespeel. Ná een deelnemer tien minute lank met ligstrale na ander geskiet het in ’n futuristiese, onheilspellende arena vol mis wat jou sig belemmer en waar “harde en lewendige musiek” gespeel word, het hy gesê dat dit “spanning verlig”. Honderde soortgelyke vermaaklikheidsentrums kom nou in Noord-Amerika, Engeland, Europa, Australië en Israel te voorskyn. Daar is toenemende kommer dat hierdie soort vermaak geweld bevorder. Robert Stebbins, professor in die sosiologie aan die Universiteit van Calgary, het in The Globe gesê: “Dit is moeilik om ’n onderskeid te tref tussen oorlogspeletjies wat bevraagteken word en dié wat aanvaarbaar is, soos skaak met sy kastele en leërs. Die oogmerk is gewelddadig.” Een tiener het gesê: “Dit is nogal vreemd om ’n speletjie te bevorder wat plesier moet verskaf, maar eintlik met oorlog verband hou. . . . Wanneer jy aan die boodskap dink wat hierdeur oorgedra word, lyk dit nie reg nie.”
Die oorlog wat rook
Weens die oorlog het voedsel en ander lewensbenodigdhede in Bosnië en Herzegowina skaars geraak. Maar in die stad Sarajevo kon ’n sigaretfabriek, selfs nadat die stad al verskeie maande lank beleër is, aanhou om sigarette te vervaardig. Volgens The New York Times kla baie mense in daardie oorloggeteisterde land meer oor die gebrek aan sigarette as oor die gebrek aan voedsel, water en ammunisie. Mense is bereid om tussen R17 en R170 vir ’n pakkie sigarette te betaal. Die Times het opgemerk dat enigiemand wat sou voorstel of “probeer dat ’n rookverbod in restaurante, kantore of op enige ander plek ingestel word hom beslis aan die verkeerde kant van ’n geweerloop sal bevind”.