Uitbranding—Is jy volgende?
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN JAPAN
“Kelnerinne in Swede, onderwysers in Japan, poswerkers in Amerika, busbestuurders in Europa en rolbandwerkers in alle wêrelddele toon toenemende tekens van werkstres.”—MAINICHI DAILY NEWS.
NOBOEAKI was gedaan. Hy het dag en nag gewerk en binne vier maande 130 werknemers gewerf. Hy was die verkoopbestuurder vir ’n nuwe tak van ’n groot kettingwinkel in Japan, en omdat hy onder soveel druk was, het hy mense in diens geneem wat nie aan sy verwagtinge voldoen het nie. Hulle het met mekaar baklei en oor hulle lot gekla. Boonop het een van die mans met een van die vroulike werknemers weggeloop. Noboeaki het elke dag hoofpyn gehad. Kort voor lank kon hy nie meer werk toe gaan nie, en die dae wat hy homself gedwing het om te gaan, het hy onmiddellik weer huis toe gegaan. Hy het uitgebrand, soos ’n vuurhoutjie wat uiteindelik uitgegaan het.
Voltydse huisvrouens ondervind ook uitbranding. Nadat sy twee jaar lank met haar drie kinders by die huis was, het Sarah baie ongeduldig met hulle geraak. “Dit het gevoel asof ek werk en werk en werk, maar dit was net ’n bodemlose put”, het sy gesê. Wanneer ’n moeder sekulêre werk doen en kinders grootmaak, vergroot die kanse op uitbranding. Betty, wat in die veertig is, het haar in die situasie bevind waar sy ’n moeder was en ’n loopbaan gevolg het, en sy het probeer om albei rolle volmaak te vervul. Sy het almal tevrede probeer stel—haar man, haar kinders, haar werkgewer en haar kollegas. Haar bloeddruk was hoog en klein dingetjies het haar geïrriteer. Sy het aan uitbranding gely.
Uitbranding tref ook onwaarskynlike slagoffers. Sjinzo, ’n bekwame Christenbedienaar, was vol ywer en ideale. Hy het in ’n gebied gaan help waar daar ’n groot behoefte aan Christenonderrigters was. Maar binne ’n paar maande was hy gedaan, en hy het homself heeldag in sy kamer toegesluit. Dit het vir hom gevoel asof hy in ’n tonnel sonder enige uitgang was. Dit was vir hom moeilik om besluite te neem, selfs wat om vir middagete te hê. Hy het nie lus gevoel om enigiets te doen nie. Hy was heeltemal uitgebrand.
Wat is uitbranding?
Wat is uitbranding dan? Herbert Freudenberger en ander navorsers het hierdie term in die middel-sewentigerjare begin gebruik, en mettertyd het dit begin verwys na “’n toestand van uitputting wat veroorsaak word deur ’n betrokkenheid by mense in emosioneel veeleisende situasies”. Ook “fisiese of emosionele uitputting, veral as gevolg van langdurige stres of ’n ongematigde lewenstyl” (American Heritage Dictionary). Daar is egter, na gelang van die navorser, geringe verskille in die definisie van hierdie term.
Hoewel uitbranding geen presiese mediese definisie het nie, word slagoffers geïdentifiseer deur simptome soos moegheid, ’n gebrek aan entoesiasme, hulpeloosheid, wanhoop en ongesteldheid. Die slagoffer voel baie uitgeput en word deur klein dingetjies geïrriteer. Niks sal hom tot aksie oorhaal nie. Alles lyk oorweldigend, en hy sal moontlik desperaat hulp soek by wie hy ook al teëkom. Alle pogings by die werk en by die huis lyk moontlik sinloos. ’n Gevoel van wanhoop oorheers. As jy hierdie simptome saam met ongesteldheid ervaar en geen genot uit enigiets put nie, ly jy heel moontlik aan uitbranding.
Uitbranding kan jou werk en gesinslewe beïnvloed. Jy wil dit graag vermy. Maar hoe? Om uit te vind, laat ons eers sien wie vir uitbranding vatbaar is en waarom.
[Venster op bladsy 4]
Simptome van uitbranding
“Werkverwante uitbranding verwys na ’n aftakelende sielkundige toestand wat veroorsaak word deur aanhoudende werkstres wat lei tot:
1. ’n Tekort aan energie
2. Verlaagde weerstand teen siekte
3. Toenemende ontevredenheid en pessimisme
4. Toenemende afwesigheid en ondoeltreffendheid by die werk.
“Hierdie toestand is aftakelend omdat dit die mag het om andersins gesonde, energieke en bekwame mense te verswak, selfs te verwoes. Die hoofoorsaak hiervan is aanhoudende stres, die soort wat dag na dag, maand na maand en jaar na jaar voorkom.”—The Work/Stress Connection: How to Cope With Job Burnout, deur Robert L. Veninga en James P. Spradley.