Ortodonsie—Wat behels dit?

JOU tande is belangrik! Jy het hulle nodig om mee te eet en om te praat, en hulle is ook ’n belangrike deel van ’n vriendelike glimlag of lag.

Skewe tande kan dit moeilik maak om kos te kou, kan tot tandvleissiektes lei en kan vir spraakgebreke verantwoordelik wees. Deskundiges het ook opgemerk dat skewe tande vir party ’n sosiale struikelblok kan wees, aangesien hulle dit dalk moeilik vind om hulle vryelik uit te druk en hulle meen dat hulle glimlag deur hulle tande ontsier word.

Wat kan gedoen word as jou tande skeef is? Wie kan jou help? Op watter ouderdom? Watter soort behandeling kan gebruik word? Gaan dit seer wees? Is dit altyd nodig?

’n Afdeling van tandheelkunde

Die afdeling van tandheelkunde wat sulke probleme behandel, word ortodonsie genoem. Dit het te doen met die regstelling van tandonreëlmatighede.

Wat is die hooffunksies van ortodonsie? Dit het te doen met die diagnose en voorkoming van probleme, asook met die maak van hulpmiddels om dit reg te stel.

Gebondelde, onreëlmatige en uitstaantande het selfs in die ou dae vir mense probleme veroorsaak, en pogings om dit reg te stel dateer uit ten minste die agtste eeu v.G.J. In Griekse en Etruskiese argeologiese vondste is verbasend goed ontwikkelde vroeë ortodontiese tandbuigtoestelle gevind.

In die meeste dele van die wêreld behandel gespesialiseerde tandartse, wat ortodontiste genoem word, vandag die probleme wat met skewe tande verband hou. Hulle moet goeie kennis dra van die groei en ontwikkeling van tande en kakebene, asook die omliggende spiere en weefsel.

Wat ortodonsie behels

Ortodonsie kan gedefinieer word as “die afdeling van die tandheelkunde wat gemoeid is met die toesig, leiding en regstelling van die groeiende en volwasse tand-gesig-strukture”. Dit sluit in “die verandering van verhoudings tussen die tande en tussen die tande en die gesigsbene deur die toepassing van kragte en/of die stimulasie en rigtingswysiging van die funksionele kragte in die skedel-gesig-kompleks”. Dit is nou wel tegnies, maar dit is ’n presiese definisie.

In ortodonsie word kragte dus toegepas op die tande of op die omliggende strukture. Dit word gedoen deur middel van doelgemaakte toestelle wat die spesifieke probleme van elke pasiënt regstel deur die tande en selfs die bene in die regte posisie te stoot.

In die been om die tand is daar selle wat osteoklaste genoem word en ander selle wat osteoblaste genoem word. As gevolg van die kragte wat die draadjies uitoefen, tree die osteoklaste in werking waar daar druk is sodat die beenweefsel geabsorbeer word. In die gebiede waar daar trekkrag is, word die leë ruimte gevul deur nuwe been wat deur die osteoblaste gevorm word. Op dié manier beweeg die tande stadig.

Is dit nie ongemaklik om maande lank ’n vreemde voorwerp van draad, hars en selfs rek in die mond te dra nie? Wanneer toestelle ingesit of verstel word, kan hulle aan die begin ongerief veroorsaak; maar ná ’n rukkie raak ’n mens gewoond daaraan. In teorie kan enigiemand daaraan gewoond raak om draadjies te dra.

Wanneer moet ’n persoon behandel word?

Nie alle gevalle wat oënskynlik wansluitings, oftewel malokklusies, in kinders veroorsaak, sal nog bestaan as hulle volwassenes is nie. Tande in sekere wanposisies is geneig om self reg te kom. Trouens, gedurende die oorgang van melktande na permanente tande is die permanente tande voor in die mond dikwels geneig om te bondel, aangesien hulle groter is as die tande wat hulle vervang.

Maar wanneer die tydelike maaltande gewissel word en deur die permanente voorkiestande vervang word, is daar ’n verandering in die relatiewe posisie van die tande. Die tande sal moontlik self regkom deur gebruik en onder die invloed van die spiere. As jy ’n ouer is, moet jy dus nie bevrees wees as jy sien dat jou kind se permanente tande aan die begin oënskynlik skeef groei nie. ’n Ortodontis sal in staat wees om vas te stel of iets gedoen moet word.

Ortodontiste is dit nie eens oor wanneer om jong pasiënte te behandel nie. Party sê op ’n baie jong ouderdom (4-6 jaar). Ander sê later, teen die einde van die groeifase tydens puberteit (12-15 jaar). Ander weer sê êrens in die middel.

Nie net vir kinders nie

Ortodonsie is egter nie net vir kinders nie. Skewe tande veroorsaak baie probleme, selfs in die volwasse lewe. Die vorm van jou glimlag kan reggestel word sonder enige beperking op ouderdom, indien die tande en tanddraende strukture gesond is.

Watter probleme word deur skewe tande veroorsaak? Ten minste drie soorte: (1) probleme wat met voorkoms verband hou; (2) funksionele probleme, met inbegrip van probleme met kaakbewegings (pyn en geen spierkoördinasie nie), probleme met kou en probleme met die vorming van klanke en spraak; (3) groter risiko van trauma omdat tande uitsteek en ook groter risiko van periodontale siekte (tandvleissiekte) en tandbederf asook tandverswakking en -slytasie wat deur malokklusie veroorsaak word.

Daarbenewens assosieer party deskundiges malokklusies met probleme in die posisie van die ruggraat (veral in die gebied van die nek) en met probleme van spierfunksies in ander dele van die liggaam. Maar hoe word behandeling toegepas? En hoe lank duur dit?

Duur en metodes van behandeling

As jy dink dat jy of een van jou kinders die hulp van ’n ortodontis nodig het, moet jy een kies wat jy kan vertrou. Die duur van die behandeling sal verskil na gelang van hoe ernstig die probleem is en die metode wat gebruik word, maar dit sal waarskynlik etlike maande, moontlik jare, duur.

Om dit maklik te maak, kan ons behandelingstoestelle in twee groepe verdeel: verwyderbare toestelle en vaste bandering. Terwyl verwyderbare toestelle deur die pasiënt uitgehaal en teruggesit kan word, word vaste toestelle in werklikheid aan die tande gesementeer en veroorsaak hulle ingewikkelder tandbewegings.

Navorsing het al groot vordering gemaak op die gebied van die estetika, sodat daar vandag talle “natuurlike” toestelle is. Party kan nie gesien word nie omdat hulle dieselfde kleur as die tande is, en ander, wat aan die binnekant van die tande ingesit word, bly uit sig. Sulke metodes word onsigbare ortodonsie genoem.

In baie moeilike gevalle, wanneer die ortodontis nie die verlangde resultate met draadjies kan verkry nie, sal hy moontlik selfs die hulp van ’n chirurg inroep wat in mond- en gesigsprobleme spesialiseer. Hy kan met ’n operasie die bene beweeg wat die gesig vorm.

Vandag kan ortodonsie in baie van die behoeftes voorsien van diegene wat tand- en kaakprobleme het, onder meer diegene wat graag wil glimlag sonder om oor hulle tande verleë te wees. Hetsy iemand besluit om van ortodonsie gebruik te maak of nie, dit is natuurlik ’n persoonlike keuse.

Vir eers moet die mens rekening hou met fisiese onvolmaakthede, waarvan party dalk reggestel kan word. Ons kan nietemin uitsien na die tyd in God se nuwe wêreld wanneer hy al die gevolge van onvolmaaktheid, onder andere dié van die mond, heeltemal en permanent uit die weg sal ruim. Dan, in daardie nuwe stelsel van volmaakte gesondheid, sal ons almal met vertroue vriendelik kan glimlag vir almal wat ons teëkom.

Aangaande daardie tyd voorspel die Bybel: “Die hele aarde rus, is stil; hulle breek uit in jubel” (Jesaja 14:7). Sulke vrolikheid en vreugde sal ongetwyfeld met pragtige glimlagte gepaardgaan!

[Prent op bladsy 25]

Draadjies wat ontwerp is om (1) die kiestande terug te skuif en (2) kaakgroei te stimuleer

1

2

[Prent op bladsy 26]

Draadjies wat ontwerp is om die wansluiting van tande reg te stel