Waarom moet jy ’n tandarts besoek?

VOOR die koms van die moderne tandheelkunde het mense van hulle kinderdae af dikwels tandpyn gekry en hulle tande verloor. Baie mense se voorkoms is bederf deur donker, skewe of ontbrekende tande. Tandlose bejaardes het aan wanvoeding gely en ’n vroeë dood gesterf omdat hulle nie kon kou nie. Vandag kan die meeste mense wat ’n tandarts gereeld besoek, tandpyn vermy, hulle tande lewenslank hou en ’n mooi glimlag hê. Hoe het die moderne tandheelkunde hierdie drie merkwaardige prestasies behaal?

Voorkomende tandheelkunde, wat opvoeding en gereelde ondersoeke beklemtoon, is ’n sleutelfaktor in die voorkoming van tandpyn en tandverlies. Jesus het gesê: “Dié wat gesond is, het nie ’n geneesheer nodig nie” (Lukas 5:31). Omdat sommige al soveel baat gevind het by opvoeding in mondhigiëne, het hulle selde tandheelkundige behandeling nodig.a Nietemin vermy baie mense die tandarts. Party mense gaan nie gereeld vir behandeling nie omdat dit vir hulle onbelangrik is. Ander word afgeskrik deur die onkoste. Nog ander is bang. Wat jou omstandighede ook al is, jy kan jou gerus afvra: Wat kan die tandarts vir my doen? Is dit die moeite werd om een te besoek? Om die belangrikheid van voorkomende tandheelkunde te verstaan, moet ons weet wat tandartse probeer voorkom.

Hoe die skade aangerig word

Tandartse kan help om die lyding van tandpyn en tandverlies te voorkom. Tandartse probeer om, met jou samewerking, die gevolge van plaak, ’n sagte lagie bakterieë wat aan jou tande vassit, te bestry. Die bakterieë floreer op voedseldeeltjies. Hulle sit suiker in sure om wat die tandemalje aanval en dit poreus maak. Wanneer die poreuse deel uiteindelik inval en ’n gat vorm, ontstaan kariës, of tandbederf. ’n Mens voel op hierdie stadium geen ongerief nie, maar wanneer die verrotting die binneste tandmurg bereik, sal jy moontlik skerp pyn ervaar.

Die bakterieë wat plaak vorm, kan op nog ’n manier pyn veroorsaak. As plaak nie versigtig weggeborsel word nie, verhard dit en vorm dit ’n verkalkte lagie wat tandsteen, of tartar, genoem word, wat inflammasie in die tandvleis kan veroorsaak en dit van die tand kan laat terugtrek. Dit veroorsaak ’n opening tussen die tand en tandvleis waar voedsel vassit en ’n feesmaal voorsien vir bakterieë wat jou tandvleis kan laat ontsteek. Jou tandarts kan help om hierdie toestand te beheer, maar as niks daaromtrent gedoen word nie, kan die weefsel om jou tande so beskadig word dat jou tande uitval. Meer tande word so verloor as deur tandbederf.

Jou speeksel voorsien ’n mate van beskerming teen hierdie dubbele aanval van bakterieë. Hetsy jy ’n hele maaltyd of net ’n koekie geëet het, jou speeksel benodig tussen 15 en 45 minute om kosdeeltjies te verwyder en die suur in die plaak op jou tande te neutraliseer. Die tyd wat benodig word, hang af van hoeveel taai suiker of kosoorblyfsels aan jou tande vaskleef. Dit is blykbaar gedurende hierdie paar minute dat jou tande beskadig word. Die omvang van die skade wat dus aan jou tande aangerig word, hang moontlik nie van die hoeveelheid suiker af wat jy eet nie, maar van hoe dikwels jy eet en aan soetgoed peusel. Aangesien min speeksel afgeskei word wanneer jy slaap, is een van die skadelikste dinge wat jy aan jou tande kan doen, om iets soets te eet of te drink en dan te gaan slaap sonder om jou tande te borsel. Daarenteen word daar gesê dat dit die afskeiding van speeksel vermeerder en help om jou tande te beskerm as jy suikervrye kougom ná etes kou.

Voorkomende tandheelkunde

Tandartse beveel aan dat gereelde ondersoeke een of twee keer per jaar gedoen word, afhangende van die toestand van jou tande. Gedurende die ondersoek sal jou tandarts waarskynlik X-straalfoto’s neem en jou tande deeglik vir kariës ondersoek. Met behulp van plaaslike verdowing en ’n hoëspoedboor kan hy gewoonlik enige gate wat hy vind, stop sonder dat jy pyn voel. Vir diegene wat baie bang is, gebruik ’n paar tandartse nou lasers of jel wat verrotting oplos, sodat hulle selde indien ooit hoef te boor of plaaslike verdowing hoef te gebruik nie. By kinders kyk tandartse veral na die nuwe maaltande om te sien of daar enige krakies of groefies op die bytoppervlak is, wat moeilik sal wees om met ’n tandeborsel skoon te maak. Die tandarts sal moontlik aanbeveel dat sulke groefies met ’n verseëlmiddel bedek word om die tandoppervlak glad te maak sodat dit makliker skoongemaak kan word, en sodoende word dit teen verrotting beskerm.

By volwasse pasiënte konsentreer tandartse veral daarop om tandvleissiektes te voorkom. As die tandarts dus enige aanpaksel van verharde tandsteen vind, sal hy dit wegskraap. Die meeste mense slaan gewoonlik sekere dele van hulle tande oor wanneer hulle dit borsel, en daarom sal jou tandarts dalk vir jou wys hoe jy jou tande deegliker kan borsel. Sommige tandartse verwys hulle pasiënte na ’n spesiaal opgeleide mondhigiënis vir hierdie belangrike diens.

Die herstel van beskadigde tande

As jy beskadigde, ontbrekende of skewe tande het, sal jy bly wees om te weet dat tandartse talle nuwe tegnieke het om dit te herstel. Maar sulke behandeling is duur, en jy moet dus versigtig wees om nie meer te spandeer as wat jy kan bekostig nie. Nietemin voel baie mense dat herstellende behandeling die onkoste werd is. Dalk kan die tandarts jou vermoë om te kou, herstel. Of hy kan jou ’n mooier glimlag gee—wat nogal belangrik is, aangesien misvormde tande jou lewensgehalte kan beïnvloed.

Vir gebreekte of gevlekte voortande sal ’n tandarts dalk ’n fineer aanbeveel, moontlik van deurskynende porselein wat baie soos natuurlike tandemalje lyk. ’n Fineer word op die oppervlak van die beskadigde tand aangebring, wat dit ’n nuwe vorm en voorkoms gee. Vir tande wat erger beskadig is, sal ’n tandarts moontlik ’n kroon aanbeveel. Dit bedek die hele tand en gee dit ’n heeltemal nuwe oppervlak uit goud of ’n materiaal met ’n natuurlike voorkoms.

Wat kan jou tandarts omtrent ontbrekende tande doen? Hy kan ’n verwyderbare, gedeeltelike kunsgebit maak of hy kan ’n permanente brug voorsien, wat ’n kroon vorm op die twee tande aan weerskante van die opening en een of meer kunstande in posisie hou. Nog ’n opsie wat gewild word, is ’n inplanting. Die tandarts plant ’n titaananker in die kakebeen in waar die tand was, en wanneer die been en tandvleis teruggegroei het, heg hy ’n kunstand aan die anker vas. Dit is amper net so goed soos om ’n regte tand te hê.

Skewe tande kan ’n mens skaam laat voel en is moeilik om skoon te maak, wat dit vatbaar maak vir siektes. As tande nie reg op mekaar sluit nie, kan dit pynlik wees en dit moeilik maak om te kou. Gelukkig kan tandartse sulke probleme gewoonlik met tandedraadjies regstel. Weens die onlangse vooruitgang in ontwerp, is moderne tandedraadjies minder opvallend en hoef hulle nie so dikwels verstel te word nie.

Sommige tandartse konsentreer al hoe meer op die behandeling van slegte asem. Die meeste mense het van tyd tot tyd slegte asem, en sommige het dit gereeld. Daar is etlike moontlike oorsake. Sommige tandartse kan die spesifieke oorsaak diagnoseer. In baie gevalle is die oorsaak bakterieë, dikwels heel agter op die tong. Dit kan help as jy jou tong skraap of borsel en ook as jy speekselafskeiding stimuleer deur suikervrye kougom te kou. Dit is veral belangrik om jou mond skoon te maak nadat jy melkprodukte, vleis of vis geëet het.

Bied vrees die hoof

As dit jou baie benoud maak om ’n tandarts te besoek, sal jou tandarts jou wil help om jou vrees die hoof te bied. Sê dus vir hom hoe jy voel. Praat met hom oor ’n handsein wat jy kan gebruik om aan te dui dat jy pyn ervaar of bang is. Baie pasiënte het gevind dat dit hulle meer vertroue gee.

Dalk is jy bang hy raas met jou. Jy is miskien bekommerd dat die tandarts jou sal aanspreek omdat jy jou tande nie beter versorg nie. Maar aangesien sulke opmerkings sleg is vir hulle besigheid, is die vrees dat jy berispe gaan word waarskynlik ongegrond. Die meeste tandartse sal eerder op vriendelike wyse met hulle kliënte praat.

Baie mense vermy die tandarts omdat die onkoste hulle afskrik. Maar as dit vir jou moontlik is om nou vir ’n ondersoek te gaan, sal jy dalk probleme en duur behandeling in die toekoms vermy. In baie plekke is daar verskillende vlakke van tandheelkundige dienste om elke sak te pas. Selfs ’n tandarts wat net die basiese toerusting het, sal waarskynlik ’n X-straalmasjien en ’n hoëspoedboor hê. Tandartse kan die meeste prosedures met baie min ongerief vir die pasiënt uitvoer. Die koste van plaaslike verdowing is laag genoeg dat die meeste mense dit kan bekostig, selfs dié met beperkte middele.

Tandartse lê hulle daarop toe om pyn te verminder, nie om dit te veroorsaak nie. Tandheelkundige behandeling is nie meer die traumatiese ondervinding wat jou ouma en oupa waarskynlik onthou nie. Aangesien gesonde tande bydra tot beter algemene gesondheid en dit jou kan help om die lewe meer te geniet, kan jy gerus jou tandarts besoek. Jy sal dalk aangenaam verras word.

[Voetnoot]

[Diagram op bladsy 29]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

’n Gesonde tand

Kroon

Emalje

Dentien

Tandmurgholte met senuwees en bloedvate

Wortel

Tandvleis (gingiva)

Been

[Diagram op bladsy 29]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

Tandbederf

Gat

’n Stopsel keer dat gate vergroot

[Diagram op bladsy 29]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

Tandvleissiekte

Plaak moet met ’n tandeborsel of vlos verwyder word

Tandsteen, of tartar, is moeilik om te verwyder en laat die tandvleis terugtrek

Terugtrekkende tandvleis

[Diagram op bladsy 30]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

Hoe tande herstel word

’n Fineer word op die tand aangebring

’n Kroon

’n Inplanting

’n Permanente brug vorm ’n kroon op die twee tande aan weerskante van die opening en hou ’n kunstand in posisie