Beskerm jou teen parasiete!
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN HONDURAS
JY VOEL naar wanneer jy wakker word. Jy word gouer moeg. Jou maag is effens opgeswel. Tekens van swangerskap? Miskien. Maar as jy in ’n tropiese of subtropiese deel van die wêreld woon, is die probleem heel waarskynlik ’n soort ingewandsparasiet. Wat is ingewandsparasiete, en hoe weet ’n mens of jy ’n gasheer is vir hierdie ongewenste gaste?
Eenvoudig gestel is ’n parasiet ’n lewende organisme wat teer op sy gasheer , ’n lewende organisme waarop of waarin hy lewe. Twee soorte ingewandsparasiete is protosoa, wat amebes insluit, en helminte, of wurms. Hoeveel skade hulle aan die gasheer aanrig, hang af van die soort en aantal parasiete wat aanwesig is en van die ouderdom en gesondheid van die gasheer.
Die rondewurm kan byvoorbeeld sowat 200 000 eiers per dag lê. Maar die eiers moet in grond uitbroei om verder te kan ontwikkel. Die aantal rondewurms wat ’n mens dra, hang af van die aantal ontwikkelende eiers of larwes wat jy ingekry het. Baie mense is gasheer vir ’n paar rondewurms sonder dat hulle dit eers weet. Maar baie rondewurms kan tot ernstige ingewandsverstopping lei.
’n Paar algemene simptome van ingewandsparasiete is maagpyn, naarheid, aptytverlies, ’n opgeswelde buik, moegheid en chroniese slegte spysvertering, diarree of hardlywigheid. Gewigsverlies, onrustige slaap, jeukerigheid, gehyg en koors kan ook tekens van parasiete wees. Hierdie simptome is natuurlik kenmerkend van ’n aantal siektes. Maar parasiete kan deur middel van verskeie stoelgangondersoeke gediagnoseer word.
’n Korrekte diagnose is noodsaaklik. As rondewurms en ’n ander soort parasiet byvoorbeeld aanwesig is, moet die rondewurm eerste behandel word. Waarom? Omdat party geneesmiddels nie die wurms doodmaak nie, maar hulle dalk net irriteer, sodat hulle moontlik na ander liggaamsorgane beweeg waar hulle ernstige skade kan aanrig.
Voorsorg voorkom nasorg
Hoewel behandeling met geneesmiddels doeltreffend is om van parasiete ontslae te raak, is dit beter om in die eerste plek nie daarmee besmet te word nie. Hoe kan jy jou dus teen parasiete beskerm?
Sindelikheid is die beste beskerming. Uitwerpsel moet nie onbedek gelaat word nie. Toiletgeriewe moet ’n veilige afstand van die waterbron af wees. Menslike uitwerpsel moenie as bemesting gebruik word nie. Behoorlike higiëne is ook noodsaaklik. Moet ook nie toelaat dat kinders grond eet nie. As een kind parasiete het, sal dit raadsaam wees om al die gesinslede te laat toets.
Sorg moet ook aan die dag gelê word wanneer kos gekoop en voorberei word. Probeer om produkte te koop wat in ’n gebied verbou is wat bekend is vir sy higiëniese toestande. Vleis moet tot in die middel goed gaar wees. Moet nooit rou vleis eet nie. Rou vrugte en groente moet eers goed afgewas word. Wees egter versigtig om nie die water weer te gebruik nie, omdat dit dalk besmet kan wees.
Drinkwater moet tot op kookpunt gebring word. Nadat die water afgekoel het, kan dit belug word om dit weer suurstof te gee. Die meeste huishoudelike filters is nie voldoende om alle parasiete te verwyder nie. Die suiwerheid van gebottelde water wat verkoop word, hang af van die sanitêre voorsorgmaatreëls in die fabriek waar dit gebottel word.
Jy sal bykomende voorsorgmaatreëls moet tref wanneer jy reis of uiteet. Drankies in bottels of kartonhouers is gewoonlik veilig as dit sonder ys bedien word. Aangesien party parasiete temperature onder vriespunt kan oorleef, kan ys net so skoon wees soos die water waarvan dit gemaak is. Wees versigtig vir kos wat deur straathandelaars verkoop word. Pynappel of waatlemoen wat opgesny is, lyk dalk aantreklik, maar dit word dikwels vars gehou deur water daaroor te spat—water wat dalk besmet is. Wees versigtig, maar moenie so paranoïes raak dat jy nie jou reis verder geniet nie. Deur redelike voorsorgmaatreëls te tref, is daar baie wat jy kan doen om jou teen parasiete te beskerm.
[Prent op bladsy 14]
Sindelikheid is die beste beskerming
[Prent op bladsy 15]
Ys kan net so skoon wees soos die water waarvan dit gemaak is
[Prente op bladsy 15]
Amebes en wurms is twee soorte parasiete
[Erkenning]
DPDx, the CDC Parasitology Website