Die krag van musiek
“Musiek alleen met onverwagte bekoring kan swerwende gedagtes bind, en die gekwelde verstand kalmeer.”
DIT is die woorde van William Congreve in sy Hymn to Harmony wat ongeveer 300 jaar gelede geskryf is. Eeue tevore het antieke Griekse geskrifte beweer dat “musikale opleiding kragtiger as enige ander middel is, omdat ritme en harmonie tot diep binne-in die siel deurdring”.
Party ouers wat gesien het hoe hulle tieners stuurs en opstandig word nadat hulle gereeld na heavy metal-musiek geluister het, kan van die waarheid van daardie feit getuig. Dit is ook gedurende die dertiger- en veertigerjare in Duitsland gesien toe die Nazi’s meevoerende marsmusiek gebruik het om groot skares in die regte stemming te kry om na Adolf Hitler se hipnotiserende toesprake te luister.
Musiek kan ongetwyfeld ’n uitwerking op die verstand en hart hê en kan gebruik word om dit óf ten goede óf ten kwade te beïnvloed. Wanneer jong kinders byvoorbeeld aan sekere soorte musiek blootgestel word, kan dit blykbaar hulle intellektuele en emosionele ontwikkeling bevorder. Selfs hakkelaars kan soms sinne sing wat hulle nie kan baasraak wanneer hulle praat nie.
Volgens Anthony Storr, in sy boek Music and the Mind, het musiek soms ’n verbasende uitwerking op pasiënte met neurologiese siektes wat bewegingsversteurings veroorsaak. Storr haal die voorbeeld van ’n vroulike pasiënt aan: “As gevolg van [Parkinson se] siekte kon sy glad nie beweeg nie, en sy sou hulpeloos op een plek bly totdat sy wysies kon onthou wat sy as kind geken het. Dit sou haar skielik weer in staat stel om te beweeg.”
’n Rede tot kommer
Dit lyk dus of daar voordele is wat aan die krag van musiek toegeskryf kan word. Maar daar is die gevaar dat verdorwe of hebsugtige mense die krag van musiek as ’n dodelike wapen kan gebruik. Party studies het getoon dat daar ’n regstreekse verband tussen antisosiale gedrag en sekere musieksoorte is.
Ter ondersteuning van sulke bewerings berig Psychology of Women Quarterly: “Daar is getuienis wat toon dat rockvideo’s dieselfde uitwerking op mense het as pornografie omdat mans aan wie gewelddadige rockvideo’s vertoon is hardvogtiger en vyandiger gesindhede teenoor vroue geopenbaar het as mans aan wie niegewelddadige rockvideo’s vertoon is.”
Dit is nie net mans wat geraak word nie. Vroue kan ook beïnvloed word. Dieselfde verslag voeg by: “Mans sowel as vroue kan die negatiewe boodskappe begin aanvaar wat hierdie liedjies aangaande vroue se waardeloosheid uitdra.”
Die tydskrif Sex Roles stem met hierdie gevolgtrekking saam en sê: “’n Onlangse studie . . . het bevind dat die kombinasie van ’n onbevredigende gesinsagtergrond en uitermatige blootstelling aan musiekvideo’s op ’n betekenisvolle wyse verband hou met seksueel permissiewe gesindhede en gedrag onder adolessente meisies.” Die onverbloemde geweld en seksueel eksplisiete lirieke van party rap-liedjies het een Amerikaanse distriksregter beweeg om te beslis dat ’n sekere rap-album “volgens gemeenskapstandaarde” onwelvoeglik is.
Was die regter te streng? Hoegenaamd nie! Die tydskrif Adolescence het die gevolgtrekking gemaak dat “die adolessente en hulle ouers aansienlik meer probleme rapporteer in die lewe van die adolessente wat na heavy metal en rap luister”. Sulke probleme hou verband met “aggressiewe en vernietigende gedrag” en swak akademiese prestasies.
Trouens, daar is baie getuienis wat die verband tussen sekere soorte musiek en seks, selfmoord en antisosiale gedrag bevestig. Maar beteken dit dat alle musiek hierdie negatiewe uitwerking het? Lees wat die volgende artikels hieroor te sê het.
[Lokteks op bladsy 4]
Musiek kan die hart en verstand óf ten goede óf ten kwade beïnvloed