Sint Petrusvis
TYDENS ’n besoek aan ’n restaurant langs die See van Galilea in Israel sal jou nuuskierigheid dalk geprikkel word wanneer jy “Sint Petrusvis” op die spyskaart sien. Die kelner sal moontlik vir jou sê dat dit een van die gewildste geregte is, veral onder toeriste. Dit is heerlik wanneer dit net klaar gebak is. Maar wat het die apostel Petrus hiermee te doen?
’n Voorval wat in die Bybel in Matteus 17:24-27 beskryf word, gee die antwoord. Daar lees ons dat Petrus, terwyl hy die stad Kapernaum by die See van Galilea besoek het, gevra is of Jesus die tempelbelasting betaal. Later het Jesus verduidelik dat hy, as God se Seun, nie verplig was om daardie belasting te betaal nie. Maar om ander nie te laat struikel nie, het hy vir Petrus gesê om na die see te gaan, ’n vishoek in te gooi, die eerste vis wat opkom te neem en die belasting te betaal met die muntstuk wat hy in die vis se bek sou vind.
Die naam “Sint Petrusvis” is afkomstig van hierdie voorval wat in die Bybel opgeteken is. Maar watter soort vis het Petrus gevang?
’n See vol vis
Van die byna 20 vissoorte in die See van Galilea, word daar gemeen dat net sowat 10 van die soort kan wees wat Petrus gevang het. Hierdie tien soorte word in drie kommersieel belangrike groepe verdeel.
Die grootste groep word musht genoem, wat “kam” in Arabies beteken omdat die vyf soorte ’n kamagtige rugvin het. Een soort musht word tot 45 sentimeter lank en weeg ongeveer twee kilogram.
Die tweede groep is die Kinneret-sardyn (See van Galilea), wat soos ’n klein haring lyk. Wanneer die sardynseisoen sy hoogtepunt bereik, word etlike tonne van hierdie vis elke nag gevang, wat op ongeveer eenduisend ton per jaar te staan kom. Hierdie sardyn word al sedert die ou tyd gepreserveer deur dit in te lê.
Die derde groep is die biny, wat ook as die barbeel bekend staan. Die drie barbeelsoorte het baarde aan weerskante van hulle bek, wat verklaar waarom hulle Semitiese naam biny is, wat “haar” beteken. Hulle eet weekdiere, slakke en klein vissies. Die barbeel met sy lang kop, word tot 75 sentimeter lank en weeg meer as 7 kilogram. Die barbeel is ’n vlesige vis, en dit is ’n gewilde gereg tydens Joodse sabbatte en feeste.
Die katvis, wat nie by die drie kommersieel belangrike groepe ingesluit is nie, is die grootste vis in die See van Galilea. Dit word tot 1,2 meter lank en weeg sowat 11 kilogram. Maar die katvis het geen skubbe nie en was dus onrein volgens die Mosaïese Wet (Levitikus 11:9-12). Dit word dus nie deur die Jode geëet nie, en dit is moontlik nie die vis wat Petrus gevang het nie.
Watter vis het Petrus gevang?
Wel, musht is die vis wat oor die algemeen as die “Sint Petrusvis” aanvaar word, en dit word as sodanig in restaurante naby die See van Galilea bedien. Omdat dit betreklik min grate het, is dit nogal maklik om dit voor te berei en te eet. Maar is dit werklik die vis wat Petrus gevang het?
Mendel Nun, ’n visserman wat al meer as 50 jaar lank aan die kus van die See van Galilea woon, is ’n hoogaangeskrewe kenner van plaaslike vis. Hy sê: “Musht leef van plankton en word nie deur ander kos aangetrek nie. Dit word derhalwe met nette gevang en nie met ’n hoek en lyn nie.” Dit is dus onwaarskynlik dat dit hierdie vis was. Die kanse is selfs kleiner dat dit die sardyn was, aangesien dit te klein is om die Sint Petrusvis te wees.
Dit laat die barbeel oorbly, wat party as ’n beter keuse vir die “Sint Petrusvis” beskou. Nun het gesê: “Vissermanne op die [See van Galilea] gebruik al sedert die vroegste tye ’n hoek met sardientjies as aas om barbele te vang, wat roof- en bodemvisse is.” Hy dink dat “Petrus heel waarskynlik ’n barbeel gevang het”.
Waarom word musht dan as “Sint Petrusvis” bedien? Nun sê: “Daar kan net een verduideliking vir die verwarring van die name wees. Dit was goed vir toerisme! . . . Toe pelgrims van verafgeleë gebiede begin kom het, was dit ongetwyfeld goed vir besigheid om die musht, wat destyds by die eetplekke op die meeroewer bedien is, ‘Sint Petrusvis’ te noem. Die gewildste vis wat ook met die minste moeite voorberei kon word, het die mees bemarkbare naam gekry!”
Hoewel ons nie met absolute sekerheid kan sê watter soort vis Petrus gevang het nie, sal jy, ongeag watter vis as “Sint Petrusvis” bedien word, heel waarskynlik die gereg terdeë geniet.
[Prent op bladsy 19]
“Musht”
[Prent op bladsy 19]
Barbeel
[Foto-erkenning op bladsy 19]
Garo Nalbandian