Kom ons probeer in Hankoel skryf!

DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN DIE REPUBLIEK VAN KOREA

ELKEEN VAN DIE WÊRELD SE SKRYFSTELSELS HET SY EIE GESKIEDENIS, WAT OOR DIE ALGEMEEN BAIE OUD IS. MAAR EEN ALFABET IS SLEGS VYF EEUE GELEDE ONTWIKKEL, EN DIT IS ONTWERP SODAT DIT IN NET EEN OGGEND GELEER KAN WORD! DIT IS DIE KOREAANSE ALFABET WAT HANKOEL, OF HANGOEL, GENOEM WORD. DIE VERHAAL VAN DIE ONTWIKKELING EN GEBRUIK DAARVAN IS FASSINEREND.

VOORDAT Hankoel ontwikkel is, het die Koreaanse taal nie sy eie skryfstelsel gehad nie. Meer as duisend jaar lank het geleerde Koreane hulle taal met Chinese karakters geskryf. Deur die jare heen is daar egter ’n paar keer probeer om ’n beter skryfstelsel te ontwikkel. Maar aangesien dit elke keer op Chinese karakters gebaseer was, kon net die geleerde mense dit gebruik.

’n Alfabet op bevel van ’n koning

In die 15de eeu G.J. het koning Sejong van die Koreaanse Ji-dinastie oor die frustrasie van sy onderdane begin dink wat nie kon lees of skryf nie. Die meeste kon hulle klagtes net mondelings aan die owerheid oordra. Hierdie probleem het koning Sejong baie gepla, wat daarvoor bekend was dat hy altyd na die gewone mense geluister het.

Gevolglik het koning Sejong die voortou geneem met die ontwikkeling van ’n alfabet wat geskik sou wees vir gesproke Koreaans en wat ook maklik geleer en gebruik kon word. In 1446 is aangekondig dat hierdie projek voltooi is. In die inleiding van sy toespraak het koning Sejong gesê: “Omdat Chinese karakters uit ’n ander taal kom, kan dit begrippe wat uniek is aan Koreaans nie akkuraat oordra nie. Daarom het talle gewone mense geen manier om hulle gedagtes en gevoelens uit te druk nie. Uit simpatie hiermee het ek ’n stelsel van 28 letters ontwikkel. Dit is baie maklik om die letters te leer, en ek hoop van harte dat dit die lewensgehalte van alle mense sal verbeter.”

Ongelukkig het sommige geleerdes Hankoel teëgestaan, juis omdat dit so maklik was om te leer! Hulle het dit spottend Amkoel genoem, wat “vroueletters” beteken. Hulle het neergesien op ’n stelsel wat selfs vroue kon leer, wat destyds nie in die skole geleer is om te lees nie. Hierdie vooroordeel teen Hankoel het ’n tyd lank onder vooraanstaande Koreane voortgeduur. Trouens, meer as 400 jaar het verloop voordat die Koreaanse regering gesê het dat Hankoel in amptelike dokumente gebruik kon word.

Hankoel en die Bybel

Die Bybel het ’n belangrike rol in die geskiedenis van Hankoel gespeel. Hoewel baie Koreaanse godsdienspublikasies wat in Chinese karakters geskryf is, na Korea gebring is, het sendelinge nie Chinese Bybels in die land ingebring nie, al was dit beskikbaar. Die Christelike Griekse Geskrifte (Nuwe Testament) is egter in 1887 in Koreaans vertaal en in Moekden, China, in Hankoel gepubliseer.a

Uiteindelik was daar ’n Bybel in Koreaans wat deur byna almal gelees kon word—selfs deur vroue en kinders wat nooit die geleentheid gehad het om Chinese karakters te leer nie. Vandag is daar ten minste agt Bybelvertalings in moderne Hankoel, insluitende die Nuwe Wêreld-vertaling van die Heilige Skrif.

Maklik om te leer

Een van die geleerdes wat met die ontwikkeling van die Koreaanse alfabet gehelp het, het van Hankoel gesê: “Die wyses kan dit in een oggend leer, en selfs die onwyses kan dit binne tien dae leer.” Trouens, party wat Hankoel vroeër teëgestaan het, het die alfabet minagtend Atsjimgoel genoem—“oggendletters”. Hulle het Hankoel as te eenvoudig vir hulle beskou omdat dit in net een oggend geleer kon word!

Hoe dit ook al sy, omdat dit so maklik is om Hankoel te leer, is daar so te sê geen ongeletterdheid meer in Korea nie. Om die waarheid te sê, teen die tyd dat kinders skool toe gaan, het die meeste dit al klaar bemeester. Hankoel verteenwoordig die klanke van Koreaanse spraak so akkuraat dat dit glad nie moeilik is om dit neer te skryf wanneer jy dit hoor nie.

Hankoel kan selfs gebruik word om woorde te skryf wat nie Koreaans is nie. Wil jy dit graag probeer? Hoewel die bygaande tabelle nie al die besonderhede toon nie, kan dit jou ten minste help om jou naam in Hankoel te skryf. Op dié manier kan jy self die veelsydigheid van die alfabet sien wat in net een oggend geleer kan word!

[Voetnoot]

[Venster op bladsy 13]

Medeklinkers En Klinkers In Hankoel

MEDEKLINKERS:

ㄱ (g,k)

ㄴ (n)

ㄷ (d,t)

ㄹ (r, l)

ㅁ (m)

ㅂ (b,p)

ㅅ (s)

ㅇ*

ㅈ (tsj,dj)

ㅊ (tsj’)

ㅋ (k’)

ㅌ (t’)

ㅍ (p’)

ㅎ (h)

KLINKERS:

ㅏ (a)

ㅑ (ja)

ㅓ (o)

ㅕ (jo)

ㅗ (ou)

ㅛ (jou)

ㅜ (oe)

ㅠ (joe)

ㅡ (u)

ㅣ (ie)

’N VOORBEELD VAN GEKOMBINEERDE KLINKERS

ㅓ (o) + ㅣ (ie) = ㅔ (e)

*Die medeklinker ㅇ word nie uitgespreek nie, behalwe as dit ’n eindmedeklinker is en as “ng” uitgespreek word.

Die klinkers o, jo, en u word uitgespreek met die lippe plat teen die tande; ou, jou, en oe word uitgespreek met die lippe getuit. Die medeklinkers tsj’, k’, t’ en p’ word met ’n h-klank uitgespreek.

[Venster op bladsy 13]

HOE OM KOREAANSE WOORDE TE SKRYF

Alle Koreaanse lettergrepe bestaan uit twee of drie dele: ’n beginklank, ’n middelklank (’n klinker of klinkers) en gewoonlik ’n eindklank. Woorde bestaan uit een of meer lettergrepe. Elke lettergreep word in ’n denkbeeldige raam geskryf, soos hieronder getoon word. Die beginklank (’n medeklinker of die stil ㅇ) word bo of links bo geskryf. As die middelklinker vertikaal is, word dit regs van die beginklank geskryf, terwyl horisontale klinkers daaronder geskryf word. Letters kan ook herhaal word vir beklemtoning, en klinkers kan gekombineer en langs mekaar geskryf word. As die lettergreep ’n eindmedeklinker het, word dit altyd in die onderste gedeelte geskryf. Duisende verskillende lettergrepe kan op hierdie manier met Hankoel voorgestel word.

VOORBEELDE:

ㅅ (s) + ㅗ (ou) = 소 (sou) koei

ㅅ (s) + ㅏ (a) + ㅇ (ng) = 상 (sang) prys

ㄱ (k) + ㅗ (ou) + ㅁ (m) = 곰 (koum) beer

ㅁ (m) + ㅗ (ou) + ㄱ (k) = 목 (mouk) nek

ㅅ (s) + ㅏ (a),

ㄹ (r) + ㅏ (a) + ㅇ (ng) = 사랑 (sa-rang) liefde

[Venster/Diagram op bladsy 14]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

Die Koreaanse Alfabet

In die dae van koning Sejong het die alfabet in Hankoel uit 28 letters bestaan, waarvan 24 vandag nog gebruik word. Veertien daarvan is medeklinkers en tien is klinkers. Die vyf basiese medeklinkers toon ’n ooreenkoms met die dele van die mond en keel wat gebruik word om dit voort te bring: ㄱ (g, k), die tong wat teen die agterste deel van die verhemelte gedruk word; ㄴ (n), die voorpunt van die tong wat opkrul om aan die voorste deel van die verhemelte te raak; ㅁ (m), die mond, van voor gesien; ㅅ (s), die tande; ㅇ (ng), die oop keel. Strepies word by hierdie basiese medeklinkers gevoeg om ander verwante medeklinkers te verteenwoordig—dié wat gevorm word met die mond in min of meer dieselfde posisie.

Die klinkers stel die ronde hemel voor met ’n kolletjie (•),* die plat aarde met ’n horisontale strepie (ㅡ) en ’n man wat staan, met ’n vertikale strepie (ㅣ). Dit het glo die klinkers verteenwoordig wat met die tong voor, in die middel en agter in die mond gevorm is.

* Hierdie letter word nie in moderne Hankoel gebruik nie.

[Diagram]

ㄱ

ㄴ

ㅁ

ㅅ

ㅇ

[Prent op bladsy 13]

Koning Sejong