Ons beskou die wêreld
Gevare van passiewe rook
“Net 30 minute se blootstelling aan tweedehandse sigaretrook kan ’n gesonde nieroker se hart beskadig”, sê Kanada se Globe and Mail in ’n verslag oor ’n onlangse studie in Japan. Met behulp van nuwe ultraklanktegnologie kon navorsers by die Universiteit van Osaka die nadelige gevolge van tweedehandse rook op endoteelselle wat die hartholtes en bloedvate uitvoer, direk meet. Wanneer hierdie selle gesond is, bevorder hulle goeie bloedsirkulasie deur te help voorkom dat plaak in die bloedvatwande opbou en dat bloedklonte vorm. Die navorsers het gevind dat bloedvloei in die harte van nierokers “ongeveer 20 persent beter was as in die geval van rokers. Maar nadat hulle net 30 minute lank aan tweedehandse rook blootgestel is”, het hulle bloedvloei tot op die rokers se vlak gedaal. Volgens die navorser dr. Rijo Otsoeka “lewer dit direkte bewys dat passiewe rook ’n nadelige uitwerking het op die koronêre sirkulasie in nierokers”.
’n Nuwe ligbesoedelingsatlas
“Die Melkweg het verdwyn”, sê ’n verslag in die tydskrif Science, “nie weens die een of ander kosmiese gebeurtenis nie, maar omdat die helder ligte van ons groeiende stede dit vir die meeste Europeërs en Amerikaners moeilik maak om die sterre van ons sterrestelsel te sien. Hierdie oorvloed kunsmatige lig grief sterrekundiges omdat dit hulle waarnemings kan belemmer.” Om gefrustreerde sterrekykers te help, het wetenskaplikes in Italië en die Verenigde State ’n nuwe atlas saamgestel wat wêreldwye ligbesoedeling aandui. Anders as vorige kaarte wat bloot die ligging aangedui het van die “wit ligte wat snags oor vastelande gestrooi lê, bevat” die nuwe atlas, wat op die Internet beskikbaar is, “kaarte van vastelande en ’n paar met nog meer besonderhede wat byvoorbeeld aandui hoe sigbaar sterre vanaf verskillende dele van Europa is”, sê Science.
Kartering van die seebodem
Wetenskaplikes by die Bedford-instituut vir Oseanografie in Nieu-Skotland neem die voortou met die aanpassing van bestaande tegnologie om die seebodem te karteer, berig Kanada se Financial Post. Die tegnologie maak gebruik van veelvuldige klankgolwe wat wetenskaplikes in staat stel om ’n driedimensionele beeld van die seebodem saam te stel. In die laaste stadium “word afstandbeheerde videokameras na die seebodem afgestuur en fisiese monsters geneem”. Volgens die verslag “is daar moontlik groot voordele daaraan verbonde om kaarte van die seebodem op te stel”. Visbronne wat op die bodem voorkom, kan “veilig benut en beheer word sonder om ander dele van die seebodem te versteur. Telekommunikasiemaatskappye kan ook bepaal waar onderwaterkabels die veiligste en doeltreffendste gelê kan word. Oliemaatskappye sal boortorings in veilige en produktiewe gebiede kan oprig.” Sulke kaarte sal dit ook moontlik kan maak om sand en gruis uit die see te haal, waar dit in oorvloed op die seebodem voorkom. Dit “kan in sommige gevalle goedkoper en veiliger wees” as om berghange uit te grawe, sê die Post.
Insig in geestesiekte
“Een uit vier mense in die wêreld sal op een of ander stadium in hulle lewe deur geestesiektes of neurologiese steurnisse geraak word”, berig die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO). Hoewel baie geestesiektes behandel kan word, soek byna twee derdes van lyers nooit professionele hulp nie. “’n Geestesiekte is nie ’n persoonlike mislukking nie”, sê dr. Gro Harlem Brundtland, direkteur-generaal van die WGO. “Trouens, as daar ’n mislukking is, is dit in die manier waarop ons teenoor mense met geestesiektes en breinsteurnisse gereageer het.” Sy voeg by: “Ek hoop dat hierdie verslag lank gehuldigde bedenkinge en dogma uit die weg sal ruim en die begin van ’n nuwe era van openbare gesondheid op die gebied van geestesgesondheid sal inlei.” Volgens huidige gesondheidsneigings “sal depressie . . . na verwagting teen 2020, naas iskemiese hartsiekte, algemener voorkom as alle ander siektes”, sê die WGO. Maar met behoorlike behandeling “kan [lyers] ’n produktiewe lewe lei en ’n aktiewe lid van hulle gemeenskap wees”.
“Wierook kan jou gesondheid benadeel”
“Die soet geur van wierook kan jou gesondheid benadeel”, berig die tydskrif New Scientist. “Die brand van wierook, ’n gewilde hulpmiddel in meditasie en genesing wat dikwels deur Boeddhiste, Hindoes en Christene in hulle huise en plekke van aanbidding gebruik word, stel mense bloot aan gevaarlike vlakke van rook vol kankerverwekkende chemikalieë.” ’n Span navorsers onder leiding van Ta Tsjang Lin van die Nasionale Tsjeng Koeng-universiteit in Tainan, Taiwan, “het lugmonsters binne en buite ’n tempel in die stad Tainan geneem en dit vergelyk met monsters wat by ’n verkeerskruising geneem is”, sê die verslag. “Die vlakke van PAK’s [polisikliese aromatiese koolwaterstowwe] binne die tempel was 19 keer hoër as buite die tempel en effens hoër as by die verkeerskruising.” Volgens New Scientist is een van hierdie verbindings, “bensopireen, wat vermoedelik longkanker by rokers veroorsaak”, teen vlakke gemeet wat “tot 45 keer hoër was as in huise waar die inwoners tabak gerook het”.
Moderne marmerrestourasie
“Wetenskaplikes het ’n revolusionêre tegniek ontdek wat hulle in staat stel om marmer binne ’n paar dae deur middel van bakterieë te kweek”, sê The Times van Londen. Mikroskopiese kalkvormende bakterieë, wat natuurlik in grond voorkom, word in die laboratorium gekweek in ’n vloeistofmedium wat pektien bevat. Wanneer hulle mineraalryke voedselbron opraak, gaan die bakterieë dood en word suiwer kalsiumkarbonaat—marmer—in ’n oplossing gevorm. Hierdie oplossing word oor beeldhouwerke en ander marmeroppervlakke gespuit wat weens ouderdom of blootstelling aan die elemente verweer het. Dit vorm ’n dun lagie wat die oppervlak binnedring en die klip bymekaarhou. John Larson, hoof van die bewaring van beeldhouwerke by die Nasionale Museums en Galerye in Merseyside, Engeland, sê dat marmer van ’n hoë gehalte skaars is en dat hierdie nuwe tegniek die voordeel inhou dat dit vinnig is en dat die oplossing in groot maat teen ’n baie lae koste en sonder enige nadelige newe-effekte vervaardig kan word.
Diefstal in die naam van God
“Ek is al 20 jaar lank ’n effektereguleerder, en ek het gesien dat meer geld in die naam van God gesteel word as op enige ander manier”, het Deborah Bortner, president van die Noord-Amerikaanse Vereniging van Effekte-Administrateurs, gesê. “Wanneer jy belê, moet jy nie jou waaksaamheid verslap net omdat iemand ’n beroep doen op jou godsdiens of jou geloof nie.” Volgens die tydskrif Christian Century “het effektereguleerders in 27 state die afgelope drie jaar teen honderde individue en maatskappye opgetree wat geestelike of godsdienstige oortuigings gebruik het om die vertroue van beleggers te wen. . . . In ’n opspraakwekkende saak wat [meer as vyf jaar] geduur het”, het ’n Protestantse stigting “meer as $590 miljoen [R7 miljard] landwyd by meer as 13 000 beleggers ingesamel. Die stigting is in 1999 deur staatsreguleerders gesluit, en drie van sy amptenare het op aanklagte van bedrog skuld erken.” Drie ander gevalle “was verantwoordelik vir verliese van altesaam $1,5 miljard [R17,5 miljard]”, berig Christian Century.
Aardverwarming bespoedig rampe
“Nadat hulle in die laat 1990’s ’n skerp toename gerapporteer het in die aantal rampe wat deur die weer veroorsaak is”, meen die Rooi Kruis dat “internasionale hulp nie sal kan byhou by die impak van aardverwarming nie”, sê Brittanje se Guardian Weekly. “In sy jaarlikse World Disasters Report sê die Internasionale Federasie van Rooikruis- en Rooihalfmaanverenigings dat vloede, storms, grondstortings en droogtes, waarvan daar voor 1996 ongeveer 200 per jaar was, geleidelik toegeneem het tot 392 in 2000.” Roger Bracke, die federasie se hoof van noodleniging, het ’n selfs groter toename in natuurrampe gevrees en gesê: “Daar is ’n natuurlike perk op wat humanitêre hulp kan doen; ons is bang dat ons ’n punt sal bereik waar ons nie meer hulp sal kan verleen nie.” Volgens die Guardian is “vloede verantwoordelik vir meer as twee derdes van die gemiddeld [211 miljoen] mense per jaar wat oor die afgelope dekade deur natuurrampe getref is. Hongersnood weens droogtes het bykans ’n vyfde geraak en was verantwoordelik vir die meeste sterftes: ongeveer 42% van al die sterftes wat deur natuurrampe veroorsaak is.”