Jongmense vra . . .
Wat is daarmee verkeerd om af te kyk?
“Almal weet dis verkeerd om af te kyk, maar dis so maklik.”—Jimmy, 17 jaar oud.
HET jy al ooit in die versoeking gekom om by ’n klasmaat af te kyk as julle toets skryf? Indien wel, is jy nie die enigste een nie. Jenna, wat in graad 12 is, sê hoe baie van haar klasmaats afkyk sonder om te blik of te bloos: “Hulle spog oor hoe hulle dit doen. Hulle dink daar’s fout met jou as jy nie afkyk nie!”
In een Amerikaanse opname het 80 persent van tieners wat die slimste in hulle klas is, erken dat hulle afkyk, en 95 persent van hierdie “toppresteerders” is nooit gevang nie. Nadat die Josephson-Instituut vir Etiek ’n opname onder meer as 20 000 junior en senior hoërskoolleerlinge gemaak het, het hulle tot dié slotsom gekom: “Wat eerlikheid en integriteit betref, word dinge net al hoe erger.” Opvoedkundiges is verstom om te sien hoe algemeen dit deesdae is om af te kyk! ’n Skoolhoof, Gary J. Niels, het selfs gesê: “Dié wat nie afkyk nie, is in die minderheid.”
Die meeste ouers verwag van hulle kinders om eerlik te wees wanneer dit by hulle skoolwerk kom. Maar ongelukkig is daar baie jongmense wat afkyk in toetse. Watter nuwe metodes gebruik hulle? Waarom is party jongmense oneerlik in toetse? Waarom moet jy dit vermy?
Hipertegnologiese metodes om af te kyk
Oneerlike jongmense gebruik vandag ’n hele aantal vernuftige metodes om af te kyk. Om die waarheid te sê, om huiswerk af te skryf of afkykpapiertjies te gebruik, is niks in vergelyking met vandag se hipertegnologiese metodes nie. Dit sluit die gebruik in van biepers om antwoorde op toetsvrae van buite af te ontvang; sakrekenaars wat vooraf met “ekstra” inligting geprogrammeer is; miniatuurkameras wat in klere versteek is en gebruik word om vrae na ’n helper op ’n ander plek te stuur; toestelle wat infrarooi boodskappe na ander klasmaats stuur en selfs Internetwebwerwe wat die antwoorde voorsien op vraestelle oor feitlik enige vak!
Opvoedkundiges probeer hierdie verontrustende neiging stuit, maar dit is nie ’n maklike taak nie. Nie alle leerlinge—of onderwysers—stem per slot van rekening saam oor wat as oneerlik beskou kan word nie. Wanneer ’n groep leerlinge saam aan ’n projek werk, is dit moeilik om te bepaal of hulle eerlik te werk gaan en of hulle konkel. Dan is daar dié wat dalk misbruik maak van die spanpoging deur ander al die werk te laat doen. “Van die studente is baie lui—hulle wil niks doen nie!” sê Juji, ’n kollegestudent. “Dan kry hulle dieselfde punte. Ek dink dis ook oneerlik!”
Waarom is hulle oneerlik?
Volgens een opname is die hoofrede waarom baie leerlinge oneerlik is, die feit dat hulle nie vooraf geleer het nie. Ander leerlinge, wat onder druk verkeer weens die mededingende gees by die skool of hulle ouers se hoë verwagtinge, meen dat hulle geen ander keuse het nie. “Goeie punte is al waarin my ouers belangstel”, sê Sam, wat 13 is. “Hulle vra my: ‘Hoeveel punte het jy in jou wiskundetoets gekry? Wat het jy vir Engels gekry?’ Ek haat dit!”
Vir sommige lei die aanhoudende druk om goeie punte te kry, tot oneerlikheid. Die boek The Private Life of the American Teenager sê: “Daar is iets ongebalanseerds omtrent ’n stelsel waar die druk so groot is dat die bevrediging wat ’n mens daaruit put om te leer, dikwels verdring word deur die druk om te presteer, soms ten koste van eerlikheid.” Baie leerlinge stem hiermee saam. Niemand wil immers ’n toets druip nie, wat nog te sê ’n hele eksamen. “Party kinders is regtig bang om te druip”, sê Jimmy, ’n hoërskoolleerling. “Selfs al ken hulle die antwoorde, sal hulle oneerlik wees, net om seker te maak.”
Omdat soveel kinders oneerlik is, lyk dit dalk onskuldig. En soms lyk dit eenvoudig na die beste uitweg. “Ek het gister een van die kinders sien afkyk in ’n klastoets”, sê die 17-jarige Greg. “En toe ons vandag ons toets terugkry, het hy hoër punte as ek gekry.” Baie word beïnvloed deur die feit dat oneerlikheid so algemeen onder hulle portuurs is. “Party studente meen: ‘As ander dit doen, moet ek ook’”, sê Juji. Maar is dit waar?
’n Subtiele verslawing
Vergelyk afkyk met steel. Maak die feit dat baie mense steel dit aanvaarbaar? ‘Natuurlik nie’, sê jy dalk—veral as dit jou geld is wat gesteel word! As ’n mens afkyk, kry jy erkenning vir iets wat jy nie verdien nie—jy maak dalk selfs misbruik van dié wat eerlik is (Efesiërs 4:28). “Dis net nie reg nie”, sê Tommy, wat onlangs met skool klaargemaak het. “Jy sê: ‘Ek ken hierdie werk’, terwyl jy dit in werklikheid nie ken nie. Jy vertel dus ’n leuen.” Die Bybel se beskouing hieroor kan duidelik gesien word in Kolossense 3:9: “Moenie vir mekaar lieg nie.”
Oneerlikheid kan soos ’n verslawing raak wat moeilik is om op te gee. “Kinders wat afkyk, sien dat hulle nie eens hoef te leer om te slaag nie”, sê Jenna, “en daarom maak hulle staat daarop. En dan kan hulle later in hulle lewe nie op hulle eie voete staan nie.”
Galasiërs 6:7 bevat ’n belangrike beginsel: “Wat ’n mens saai, dit sal hy ook maai.” Oneerlikheid op skool kan daartoe lei dat jy ’n skuldige gewete het, dat jou vriende jou nie vertrou nie en kan jou akademiese vordering belemmer omdat jy die leerproses vermy. Soos ’n kanker wat kwaadaardig raak, kan hierdie patroon van bedrog na ander gebiede van die lewe versprei en jou kosbaarste verhoudinge aantas. Dit sal beslis jou verhouding met God skaad, want hy haat bedrog.—Spreuke 11:1.
Dié wat op oneerlikheid staatmaak, bedrieg net hulleself (Spreuke 12:19). Hulle tree soos die verdorwe heersers in die eertydse stad Jerusalem op: “Ons het ’n leuen ons toevlug gemaak, en in bedrog het ons ons verberg” (Jesaja 28:15). Maar in werklikheid kan ’n oneerlike persoon nie sy dade vir God verberg nie.—Hebreërs 4:13.
Moenie oneerlik wees nie!
Dit verg in baie gevalle heelwat inspanning en vindingrykheid van jongmense om af te kyk—wat hulle veel eerder kon gebruik om ’n eerlike opvoeding te kry. Dit is soos die 18-jarige Abby dit stel: “As hulle net so goed leer as wat hulle afkyk, sal hulle waarskynlik baie goed vaar.”
Die versoeking om af te kyk, is miskien wel groot. Maar jy moet hierdie sedelike strik vermy! (Spreuke 2:10-15). Hoe kan jy dit doen? Onthou eerstens waarom jy op skool is—om te leer. Dit lyk dalk of dit nie veel nut het om feite te leer wat jy moontlik nooit sal gebruik nie. Maar as jy hierdie proses probeer ontduik deur af te kyk, belemmer jy jou vermoë om nuwe dinge te leer en kennis prakties te gebruik. Ware begrip word nooit sonder inspanning verkry nie; dit kos iets. Die Bybel sê: “Koop waarheid en moet dit nie verkoop nie—wysheid en dissipline en begrip” (Spreuke 23:23). Ja, jy moet studie en voorbereiding in ’n ernstige lig beskou. “’n Mens moet studeer”, sê Jimmy. “Dit sal jou die vertroue gee dat jy die antwoorde ken.”
Jy sal wel partykeer nie al die antwoorde ken nie, en dan sal jy laer punte kry. Maar as jy nie jou beginsels prysgee nie, sal jy kan sien waaraan jy moet werk.—Spreuke 21:5.
Juji, wat vroeër aangehaal is, is een van Jehovah se Getuies. Hy verduidelik wat hy doen wanneer ander klasmaats by hom wil afkyk: “Eerstens laat ek hulle verstaan dat ek ’n Getuie is”, sê hy. “Dit help my baie, want hulle weet dat Jehovah se Getuies eerlike mense is. As iemand my gedurende ’n toets vra om hom te help, sê ek net nee. Dan verduidelik ek later waarom ek dit nie doen nie.”
Juji stem saam met die apostel Paulus se woorde aan die Hebreërs: “Ons [wil] ons in alles eerlik . . . gedra” (Hebreërs 13:18). As jy by die hoë standaarde van eerlikheid bly en weier om dit prys te gee deur af te kyk, sal die goeie punte wat jy behaal, werklik iets beteken. Jou rekord van Christelike onkreukbaarheid by die skool sal een van die grootste geskenke vir jou ouers wees (3 Johannes 4). Verder behou jy ’n skoon gewete en kan jy vreugde put uit die wete dat jy Jehovah God se hart bly maak.—Spreuke 27:11.
Hoe algemeen dit ook al is—moenie afkyk nie! As jy hierdie raad toepas, sal jy jou goeie verhouding met ander behou en, nog belangriker, met die God van waarheid, Jehovah.—Psalm 11:7; 31:5.
[Lokteks op bladsy 14]
Iemand wat afkyk, besef dikwels nie dat hy in werklikheid steel nie
[Lokteks op bladsy 14]
Afkykery lei dikwels tot ernstiger dade van oneerlikheid
[Lokteks op bladsy 15]
’n Oneerlike persoon kan nie sy dade vir God verberg nie
[Prent op bladsy 15]
As jy hard leer voor ’n toets, sal dit jou vertroue gee