“Die trom met ’n duisend gedaantes”

DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN SENEGAL

“DIT dreun, skreeu en huil. Dit fluister en dit sing. . . . Dit is die trom met ’n onbeperkte omvang, die trom met ’n duisend gedaantes.” Wat het hierdie skrywer se verbeelding so aangegryp? Die Afrikahandtrom wat ’n djembe genoem word.

In die tromtradisie van party Wes-Afrikastamme is die djembe ongeëwenaard. Djembe-ritmes word tipies met kulturele gebeurtenisse in die gemeenskap geassosieer, van troues, sterftes en geboortes tot feeste, oeste en selfs die aankoop van nuwe klere.

Djembes kom in verskillende vorme en groottes voor. Trouens, Burkina Faso, Guinee, Mali en Senegal het elkeen hulle eie, unieke djembe-ontwerpe. Die instrument word gemaak uit ’n soliede boomstomp, wat uitgehol en dan in die vorm van ’n trom gesny word. Party is eenvoudig versier, terwyl ander ryklik versierde houtsnywerke is.

Wanneer hierdie basiese struktuur klaar is, omskep ’n vernuftige trommaker dit in ’n unieke musiekinstrument. Die trommaker beitel, skraap en skuur die wand eers totdat dit die presiese afmetings het wat die verlangde klank sal voortbring. Hierdie vakman sal dalk ook die binnekant van die trom met palmolie verf en dit in die son laat droog word. Dit help om die hout te bewaar.

Die tromkop van die djembe word van bokvel gemaak, wat aan ’n metaalring vasgeheg en bo-op die trom geplaas word. Dit word in posisie gehou deur ’n netwerk van koorde wat aan twee ander ringe geheg is. Hoe styf trek die trommaker die koorde? Dit hang alles af van die klank wat hy wil voortbring. Terwyl die vakman die trom stem, speel hy van tyd tot tyd sy gunstelingritme om die trom te toets.

Die djembe fassineer Afrikane sowel as besoekers. As jy eers gehoor het hoe ’n bekwame musikant dit bespeel, sal dit moeilik wees om die “trom met ’n duisend gedaantes” te vergeet.