Jongmense vra . . . 

Waarom word ek altyd met ander vergelyk?

“Dit maak my briesend wanneer my ouers of onderwysers my met ander vergelyk.”—Mia.a

“Vergelykings laat my voel asof ek nie goed genoeg is nie omdat ek alreeds wens dat ek meer soos die persoon kon wees met wie ek vergelyk word.”—April.

BY DIE skool kritiseer jou onderwyser jou omdat jy nie so goed in wiskunde is soos jou klasmaat nie. By die huis raas jou ma of pa met jou omdat jy nie so netjies is soos jou suster nie. Iemand sê: “Jou ma was so mooi toe sy jou ouderdom was!” Hierdie opmerking maak seer omdat dit jou laat wonder of die persoon dink dat jy lelik is. “Kan mense my nie sien nie?” wil jy skree. “Waarom word ek altyd met iemand anders vergelyk?”

Waarom maak vergelykings so seer? Kan enigiets goeds daarvan kom? Hoe kan jy dit hanteer wanneer mense jou met ander vergelyk?

Waarom maak vergelykings seer?

Een rede waarom vergelykings seermaak, is omdat dit dalk iets aanraak wat reeds ’n teer punt by jou is. Wat mense hardop vir jou sê, is moontlik wat jy dikwels vir jouself sê. Becky erken byvoorbeeld: “Ek het na die gewilde kinders by die skool gekyk en gedink: ‘As ek maar net soos hulle was, sou meer mense van my gehou het.’”

Wat veroorsaak hierdie gevoelens van onsekerheid? Wel, dink aan wat fisies, emosioneel en verstandelik met jou gebeur. Jou liggaam verander dalk vinnig. Jou verhouding met jou ouers word ingewikkelder. Jou gesindheid teenoor die teenoorgestelde geslag het waarskynlik drasties verander. Jy wonder dus moontlik: ‘Ontwikkel ek normaal?’

Dalk voel jy dat jy dit net kan uitvind deur jou te vergelyk met ander jongmense wat dieselfde veranderinge ondergaan. En dit is hier waar jy gevang kan word! As dit lyk asof hulle beter as jy vaar, voel jy onseker van jouself. Wanneer ’n volwassene dan vra: ‘Waarom kan jy nie meer soos so-en-so wees nie?’ voel jy dalk dat jou grootste vrese bevestig word—dat jy nie normaal is nie!

April wys op nog ’n rede waarom vergelykings kan seermaak. “Wanneer mense jou vergelyk met iemand anders”, sê sy, “veral iemand wat na aan jou is, kan dit jou jaloers en gekrenk laat voel.” Mia weet hoe dit voel. Haar ouers en onderwysers vergelyk haar skynbaar gedurig met haar ouer suster. “Hulle vertel my van al die dinge wat sy bereik het teen die tyd dat sy my ouderdom was”, sê Mia. Wat is die gevolg? “Dit laat my voel asof ek met my suster meeding. Soms neem ek haar selfs kwalik.”

Vergelykings kan inderdaad slegte gevolge hê. Dink aan wat met Jesus se intiemste vriende gebeur het. Op die laaste aand voor Jesus se dood het “’n driftige woordewisseling” onder die apostels ontstaan. Waarom? Hulle het hulle in werklikheid met mekaar vergelyk en het gestry oor “wie van hulle blykbaar die grootste was” (Lukas 22:24). Daar bestaan geen twyfel dat sommige soorte vergelykings skadelik kan wees nie. Maar is alle vergelykings sleg?

Die goeie kant van vergelykings

Dink aan jong Daniël en sy drie Hebreeuse vriende wat in die Bybel beskryf word. Hierdie jongmense wou nie die lekkernye van die Babiloniese koning eet wat deur God se wet verbied is nie (Levitikus 11:4-8). Om hulle bewaker te oorreed om hulle te help, het Daniël ’n toets voorgestel. Hy het voorgestel dat die bewaker die jong Hebreërs tien dae lank kos laat eet wat onder God se Wet aanvaarbaar was, en daarna moes hy hulle met die ander jongmense in die hof vergelyk. Wat was die uitkoms?

Die Bybel verduidelik: “Na verloop van tien dae het [die Hebreërs se] gelaat beter en voller van vlees gelyk as al die kinders wat die lekkernye van die koning geëet het” (Daniël 1:6-16). Let op dat die goeie uitkoms nie was omdat Daniël en sy vriende eenvoudig gesonder was as die ander jongmense nie. Dit was eerder hoofsaaklik omdat die jong Hebreërs gekies het om die wette te gehoorsaam wat God vir sy volk gegee het.

Kan jy jou vereenselwig met die ondervinding van hierdie jong Hebreërs? As jy volgens die Bybel se sedewet lewe, sal jy opvallend anders wees as ander jongmense. Sommige mense wat hierdie verskille raaksien, sal dit dalk vreemd vind en ‘aanhou om jou te smaad’ (1 Petrus 4:3, 4). Maar ander sal die positiewe gevolge van jou goeie gedrag sien, en hulle sal dalk selfs beweeg word om omtrent Jehovah te leer (1 Petrus 2:12). In hierdie geval kan dit goed wees om met ander vergelyk te word.

Vergelykings kan ook in ’n ander opsig nuttig wees. Byvoorbeeld, jy dink dalk dat jy jou deel doen wanneer dit kom by die werk wat in en om die huis gedoen moet word—ten minste wanneer jy jou met jou broer of suster vergelyk. Maar jou ouers dink dalk nie so nie. Om jou te help om jou denkwyse reg te stel, sal hulle dalk ’n Bybelse voorbeeld gebruik en jou vra om jou gesindheid en optrede met dié van ’n Bybelkarakter te vergelyk.

Hulle kan jou byvoorbeeld daaraan herinner dat Jesus, hoewel hy Here en Leermeester genoem is, gewillig die voete van sy dissipels gewas het (Johannes 13:12-15). Hulle kan jou dan aanmoedig om Jesus se nederige, hardwerkende gesindheid na te volg. Trouens, die Bybel moedig alle Christene, jonk en oud, aan om hulle voortdurend met Christus te vergelyk en te probeer om “sy voetstappe noukeurig [te] volg” (1 Petrus 2:21). Hierdie soort vergelyking hou ons nederig en help ons om ’n persoonlikheid te ontwikkel waarmee Jehovah meer tevrede is.

Hoe om negatiewe vergelykings te hanteer

Ja, dit kan irriterend en ontmoedigend wees wanneer jy ongunstig met jou broer of suster of een van jou portuurs vergelyk word. Hoe kan jy dit hanteer? “Die insig van ’n mens vertraag beslis sy toorn”, het wyse koning Salomo gesê (Spreuke 19:11). Hoe kan insig help? Jy dink dalk nie so nie, maar die persoon wat die vergelykings maak, soos ’n ouer of ’n onderwyser, dra waarskynlik jou belange op die hart. “Wanneer iemand my met ander vergelyk”, sê Cathy, “vra ek my af: ‘Hoe probeer hulle my help?’” Cathy vind dat ’n positiewe benadering haar help om nie so maklik ontmoedig of geïrriteerd te raak nie.

Maar sê nou jy voel dat jy gedurig met ander vergelyk word? Byvoorbeeld, ’n ouer vergelyk jou skynbaar altyd op ’n negatiewe manier met een van jou broers of susters. Dalk kan jy daardie ouer nader en respekvol verduidelik hoe die vergelykings jou laat voel. Jou ouer besef dalk nie watter ontmoedigende uitwerking hierdie vergelykings op jou het nie.

Onthou egter, daar is “’n tyd om te praat”, maar ook “’n tyd om stil te bly” (Prediker 3:7). Wanneer jy weer met iemand vergelyk word, moet jy nie in woede uitbars nie, maar eerder wag totdat jy gekalmeer het voordat jy praat met jou ouer of wie ook al die ongunstige vergelyking gemaak het. As jy dit doen, sal jou woorde baie meer oorredend wees.—Spreuke 16:23.

Jy kan dikwels die pyn van negatiewe vergelykings verminder deur bewus te wees van jou sterk punte. Die apostel Paulus het vir Timoteus gesê: “Laat geen mens ooit op jou jeug neersien nie” (1 Timoteus 4:12). Timoteus was redelik jonk toe hy aangestel is om as ’n Christenopsiener te dien. Sommige mense het dus moontlik ongunstige vergelykings getref tussen Timoteus en ander manne wat ouer en meer ervare was. Maar sulke negatiewe vergelykings sou ongeregverdig gewees het. Hoewel Timoteus jonk was, het hy baie ondervinding opgedoen terwyl hy saam met Paulus gereis het. Timoteus het geweet hoe om God se Woord doeltreffend te gebruik. En hy het opreg omgesien na sy geestelike broers en susters.—1 Korintiërs 4:17; Filippense 2:19, 20.

Wanneer jy weer die slagoffer is van ’n negatiewe vergelyking, moet jy jou dus afvra: ‘Is die kritiek geregverdig?’ As daar enige waarheid steek in wat gesê is, moet jy daaruit probeer leer. Maar as die vergelyking ’n breë veralgemening is—soos: “Waarom kan jy nie meer soos jou broer wees nie?”—moet jy die opmerking in perspektief probeer plaas. Doen jou bes om die vergelyking in ’n positiewe lig te beskou.

Jehovah God bepaal nie jou waarde deur jou met ’n ander onvolmaakte mens te vergelyk nie (Galasiërs 6:4). Hy sien meer as net die uiterlike voorkoms en verstaan die persoon wat jy in jou hart is (1 Samuel 16:7). Trouens, Jehovah sien nie net wie jy is nie, maar ook wat jy probeer wees (Hebreërs 4:12, 13). Hy maak toegewings vir jou foute en soek na die goeie in jou (Psalm 130:3, 4). Net die wete dat hy dit doen, kan jou help om jou nie te ontstel wanneer jy met ander vergelyk word nie.

Nog artikels uit die reeks “Jongmense vra . . . ” kan gevind word op die webwerf www.watchtower.org/ype

[Voetnoot]

IETS OM OOR TE DINK

◼ Watter soort vergelykings irriteer jou?

◼ Hoe sal jy dit hanteer as jou ouers jou gedurig met ander vergelyk?

[Lokteks op bladsy 12]

“Ek sou verkies dat die persoon wat vir my raad gee, nie die ander persoon se naam noem en sê: ‘Jy moet meer soos so-en-so wees’ nie, maar dat hy eerder eers my goeie eienskappe beklemtoon en my dan op ’n liefdevolle manier help om my swakhede raak te sien.”—Natalie

[Prent op bladsy 13]

Jy kan dalk respekvol verduidelik hoe die vergelykings jou laat voel