Jongmense vra
Moet ek elektroniese speletjies speel?
ELEKTRONIESE speletjies is meer as net hipertegnologiese vermaak. Dit toets jou vaardigheid en keer dat jy verveeld raak. Maar dit doen selfs meer. Elektroniese speletjies kan jou reflekse verskerp, en studies dui aan dat dit ’n mens se visuele konsentrasie verbeter. Van hulle kan selfs jou wiskundige en leesvaardighede verbeter. Daarbenewens sal die nuutste elektroniese speletjie waarskynlik die onderwerp wees waaroor daar by die skool gepraat word. As jy die speletjie gespeel het, het jy iets waaroor jy met jou skoolmaats kan praat.
Dit hang natuurlik van jou ouers af of jy toegelaat sal word om elektroniese speletjies te speel (Kolossense 3:20). As hulle jou wel toelaat, behoort jy ’n speletjie te kan vind wat opwindend sowel as sedelik aanvaarbaar is. Maar waarom moet jy veral versigtig wees?
Die donker kant!
Die 16-jarige Brian sê: “Rekenaarspeletjies is opwindend en cool.” Maar soos jy waarskynlik reeds weet, is nie alle speletjies onskadelik nie. Brian erken: “Jy kan dinge in die speletjie doen wat jy nooit in die werklike lewe sou doen nie—ten minste nie sonder om in groot moeilikheid te beland nie.” Watter soort gedrag word deur hierdie speletjies bevorder?
Baie speletjies bevorder openlik onsedelikheid, vloektaal en geweld—wat alles in die Bybel veroordeel word (Psalm 11:5; Galasiërs 5:19-21; Kolossense 3:8). Sommige speletjies verheerlik spiritistiese gebruike. Adrian, 18, beskryf een gewilde speletjie en sê dat dit “bendeoorloë, dwelmmisbruik, eksplisiete seksuele inhoud, vuil taal, intense geweld, bloed en grusame tonele” bevat. En elke nuwe vrystelling laat die vorige speletjies mak lyk. James, 19, sê dat die gewildste van hierdie speletjies met ander mense op die Internet gespeel kan word. Die feit dat ’n mens dit kan doen, gee speletjies ’n heel nuwe dimensie. “Van jou tuisrekenaar af”, sê James, “kan jy met mense meeding wat aan die ander kant van die wêreld woon.”
Karakterspeletjies (role-playing games) het uiters gewild geword. In hierdie speletjies skep deelnemers aanlynkarakters—hetsy ’n mens of ’n dier of ’n kombinasie van albei—wat ’n virtuele wêreld bewoon waarin daar duisende ander spelers is. In hierdie aanlynwêreld is daar winkels, motors, huise, dansklubs, bordele—dit is basies ’n replika van die werklike wêreld. Die spelers in hierdie speletjies kan vir mekaar kitsboodskappe stuur wanneer daar kontak is tussen hulle virtuele karakters, wat avatars genoem word.
Wat gebeur in daardie virtuele wêrelde? “Gewone mense doen dinge wat hulle nooit in die werklike lewe sou doen, of sou kon doen, nie”, sê een joernalis. Hy voeg by: “Seks is algemeen, en so ook prostitusie.” Deur net ’n paar knoppies te druk, kan die spelers hulle avatars aan seksdade laat deelneem terwyl die werklike deelnemers deur middel van kitsboodskappe oor seks praat. Daarbenewens is daardie wêrelde “vol virtuele misdade, Mafia-lede, koppelaars (pimps), afpersers, vervalsers en sluipmoordenaars”, sê die tydskrif New Scientist. ’n Ander tydskrif berig dat “kritici kommer uitgespreek het oor bedrywighede wat in die werklike wêreld onwettig sou wees, soos die bordeel waarin fantasieë oor verkragting afspeel, of mense wat aan seksdade deelneem met avatars wat soos kinders lyk”.
Waarom jou keuse saak maak
Diegene wat sulke gewelddadige of seksueel eksplisiete speletjies speel, sal dalk sê: “Niemand kry seer nie. Dis nie werklik nie. Dis net ’n speletjie.” Maar moenie deur so ’n valse redenasie geflous word nie!
Die Bybel sê: “Deur sy handelinge laat ’n seun hom tog ken, of sy optrede suiwer en reg is” (Spreuke 20:11). Kan jy beskryf word as iemand wie se denke suiwer en reg is as jy ’n gewoonte daarvan maak om gewelddadige, onsedelike elektroniese speletjies te speel? Studies toon keer op keer dat diegene wat na gewelddadige vermaak kyk, aggressiewer word. New Scientist het onlangs gesê: “Die feit dat videospeletjies interaktief is, beteken dat dit ’n kragtiger uitwerking het as TV.”
As jy kies om gewelddadige of onsedelike speletjies te speel, is dit soos om te kies om met radioaktiewe afval te speel—die skadelike gevolge word dalk nie onmiddellik gesien nie, maar dit is onvermydelik. Hoe so? Blootstelling aan hoë dosisse straling kan die maagvlies vernietig en toelaat dat bakterieë van die ingewande die bloedstroom binnedring, wat siekte tot gevolg het. Net so kan blootstelling aan eksplisiete seks en grusame geweld jou “sedelikheidsgevoel” beskadig en toelaat dat vleeslike begeertes jou denke en dade oorheers.—Efesiërs 4:19; Galasiërs 6:7, 8.
Watter speletjie moet ek kies?
As jou ouers jou toelaat om enige elektroniese speletjies te speel, hoe sal jy weet watter speletjies om te kies en hoeveel tyd om daaraan te bestee? Vra jou gerus die volgende vrae af:
◼ Sal my keuse Jehovah aanstoot gee? Die soort speletjie wat jy kies, kan beïnvloed hoe God oor jou voel. “Jehovah ondersoek die regverdige sowel as die goddelose, en Sy siel haat beslis elkeen wat geweld liefhet”, sê Psalm 11:5. God se Woord sê aangaande diegene wat aan spiritistiese gebruike deelneem: “Elkeen wat hierdie dinge doen, is vir Jehovah verfoeilik” (Deuteronomium 18:10-12). As ons vriende van God wil wees, moet ons die raad in Psalm 97:10 volg: “Julle wat Jehovah liefhet, haat die kwaad.”
◼ Hoe sal die speletjie my denke beïnvloed? Vra jou af: ‘Sal hierdie speletjie dit vir my makliker of moeiliker maak om te “vlug vir die hoerery”?’ (1 Korintiërs 6:18). Speletjies wat jou aan seksueel prikkelende tonele of gesprekke blootstel, sal jou nie help om jou gedagtes toegespits te hou op dinge wat regverdig, kuis en deugsaam is nie (Filippense 4:8). Amy, 22, sê: “Baie speletjies maak jou ongevoelig vir dinge soos geweld, vuil taal en onsedelikheid, en dit kan maak dat jy jou waaksaamheid in ander aspekte van die lewe geleidelik laat verslap. Jy moet baie versigtig wees wanneer jy ’n speletjie kies om te speel.”
◼ Hoeveel tyd sal ek aan die speletjie bestee? Deborah, 18, sê: “Ek dink nie alle rekenaarspeletjies is sleg nie. Maar dit kan baie tydrowend, amper verslawend, wees.” Selfs die onskuldigste elektroniese speletjies kan baie tyd in beslag neem. Hou dus ’n rekord van hoeveel tyd jy aan speletjies bestee en vergelyk dit dan met die hoeveelheid tyd wat jy aan ander belangriker aktiwiteite bestee. As jy dit doen, sal dit jou help om jou prioriteite in orde te hou.—Efesiërs 5:15, 16.
Die Bybel vereis nie dat jy die hele tyd net moet studeer of werk nie. Dit herinner ons almal dat daar “’n tyd [is] om te lag . . . en ’n tyd [is] om rond te huppel” (Prediker 3:4). Dit is opmerkenswaardig dat die uitdrukking “om rond te huppel” nie net na speel verwys nie, maar ook na fisiese aktiwiteit. Gebruik dus gerus van jou vrye tyd om speletjies te speel wat fisiese aktiwiteit behels, eerder as om net voor ’n rekenaarskerm te sit.
Kies wyslik
Elektroniese speletjies kan ongetwyfeld pret wees om te speel, veral as jy dit goed kan doen. Dit is juis waarom jy jou speletjies wyslik moet kies. Vra jou af: ‘Wat is my beste vakke op skool?’ Is dit nie gewoonlik dié wat jy geniet nie? Trouens, dit is dikwels die geval dat die vakke waarvan jy die meeste hou die grootste indruk op jou maak. Vra jou nou af: ‘Watter elektroniese speletjie geniet ek die meeste? Watter sedelesse leer hierdie speletjie my?’
Om jou hiermee te help, kan jy gerus ’n kort oorsig skryf van elkeen van die speletjies wat jy wil speel, en die doelwit van die speletjie beskryf sowel as die metodes wat gebruik word om daardie doelwit te bereik. Vergelyk jou oorsig met die Bybelbeginsels wat in hierdie artikel bespreek word, en bepaal dan of die speletjie aanvaarbaar is.
Eerder as om ’n speletjie te speel net omdat jou skoolmaats dit speel, moet jy die innerlike krag hê om jou eie ingeligte keuse te maak. Pas bowenal die Bybel se raad toe: “Hou aan om seker te maak van wat vir die Here aanneemlik is.”—Efesiërs 5:10.
Nog artikels uit die reeks “Jongmense vra” kan gevind word op die webwerf www.watchtower.org/ype
IETS OM OOR TE DINK
◼ Wat sal jy sê as ’n vriend jou nooi om ’n gewelddadige of onsedelike elektroniese speletjie te speel?
◼ Hoe kan jy seker maak dat elektroniese speletjies nie op belangriker aktiwiteite inbreuk maak nie?
[Lokteks op bladsy 19]
As jy kies om gewelddadige of onsedelike speletjies te speel, is dit soos om te kies om met radioaktiewe afval te speel—die skadelike gevolge word dalk nie onmiddellik gesien nie, maar dit is onvermydelik
[Venster op bladsy 18]
Hoe dikwels speel jy elektroniese speletjies?
□ Selde
□ Een keer per week
□ Elke dag
Hoeveel tyd bestee jy daaraan wanneer jy ’n speletjie speel?
□ ’n Paar minute
□ ’n Uur of minder
□ Meer as twee uur
Van watter soort speletjies hou jy die meeste?
□ Motorwedrenne
□ Sport
□ Eerstepersoon- skietspel
□ Ander
Skryf die naam van ’n elektroniese speletjie hieronder neer wat jy weet nie vir jou goed sal wees om te speel nie.
․․․․․
[Venster/Prent op bladsy 20, 21]
’N WOORDJIE AAN OUERS
Soos jy dalk besef het nadat jy die vorige artikel gelees het, het elektroniese speletjies ’n lang pad gekom sedert jy ’n tiener was. Hoe kan jy, as ’n ouer, jou kind help om die moontlike gevare raak te sien en dit te vermy?
Dit sal nie help om die hele bedryf te veroordeel of dogmaties te sê dat elektroniese speletjies geheel en al ’n mors van tyd is nie. Onthou, nie alle speletjies is sleg nie. Maar dit kan verslawend en tydrowend wees. Ruim dus tyd in om te bepaal hoeveel tyd jou kind aan hierdie speletjies bestee. Kyk ook na die soort speletjies waarin jou kind blykbaar belangstel. Jy kan selfs vir jou kind vrae soos dié vra:
◼ Watter speletjie is die gewildste onder jou klasmaats?
◼ Wat gebeur in die speletjie?
◼ Hoekom dink jy is die speletjie so gewild?
Jy sal moontlik vind dat jou kind meer omtrent elektroniese speletjies weet as wat jy gedink het! Dalk het hy of sy selfs al speletjies gespeel wat na jou mening onaanvaarbaar is. As dit die geval is, moenie oorreageer nie. Dit is vir jou ’n geleentheid om jou kind te help om waarnemingsvermoëns te ontwikkel.—Hebreërs 5:14.
Vra vrae wat jou kind sal help om te bepaal waarom hy of sy aangetrokke is tot onaanvaarbare speletjies. Jy kan byvoorbeeld ’n vraag soos dié vra:
◼ Voel jy uitgesluit omdat jy nie daardie spesifieke speletjie mag speel nie?
Soos op die eerste bladsy van die voorafgaande artikel getoon word, speel jongmense moontlik ’n sekere speletjie sodat hulle iets sal hê waaroor hulle met hulle skoolmaats kan praat. As dit met jou kind die geval is, sal jy die situasie waarskynlik anders hanteer as wat jy sou as jy uitgevind het dat jou kind tot speletjies aangetrokke is wat gruwelike geweld of seksuele inhoud bevat.—Kolossense 4:6.
Maar sê nou jou kind is aangetrokke tot die negatiewe elemente van ’n speletjie? Sommige jongmense sê dalk gou dat hulle nie deur virtuele bloedvergieting geraak word nie. ‘Net omdat ek dit op die rekenaar doen, beteken nie dat ek dit in die werklike lewe sal doen nie’, redeneer hulle. As jou kind so voel, moet jy sy of haar aandag vestig op Psalm 11:5, wat op bladsy 20 van die bygaande artikel aangehaal word. Soos die bewoording van die teks duidelik toon, keur God dit nie net af as iemand gewelddadig is nie, maar ook as hy geweld liefhet. Dieselfde beginsel is van toepassing op onsedelikheid of enige ander euwel wat deur God se Woord veroordeel word.—Psalm 97:10.
Sommige deskundiges beveel die volgende aan:
◼ Moenie toelaat dat elektroniese speletjies in ’n afgesonderde plek, soos die slaapkamer, gespeel word nie.
◼ Lê reëls neer (byvoorbeeld, geen speletjies voor aandete of voordat huiswerk of die een of ander noodsaaklike aktiwiteit afgehandel is nie).
◼ Beklemtoon die waarde van alternatiewe aktiwiteite wat fisiese inspanning verg.
◼ Kyk toe terwyl jou kinders hulle elektroniese speletjies speel—of, nog beter, speel soms saam met hulle.
Om vir jou kinders leiding te voorsien in verband met vermaak, moet jy natuurlik vrymoedigheid van spraak hê. Vra jou dus af: ‘Na watter soort TV-programme en rolprente kyk ek?’ Wees verseker—as jy ’n dubbele standaard het, sal jou kinders daarvan weet!