Jongmense vra

Hoe kan ek my humeur in toom hou?

Hoe dikwels verloor jy jou humeur?

□ Nooit

□ Elke maand

□ Elke week

□ Elke dag

Wie laat jou gewoonlik jou humeur verloor?

□ Niemand

□ Skoolmaats

□ Ouers

□ Broers en susters

□ Ander

Beskryf hieronder die soort situasie wat jou gewoonlik kwaad maak.

□ ․․․․․

AS JY ’n ✔ langs “Nooit” en “Niemand” gemaak het en die laaste spasie oopgelaat het, het jy jou humeur onder beheer—veels geluk!

Maar almal reageer anders op moeilike situasies en het die een of ander tekortkoming. Die Bybelskrywer Jakobus het gesê: “Ons almal struikel dikwels” (Jakobus 3:2). Trouens, wat jou humeur betref, voel jy dalk soos die 17-jarige Serena.a “Ek het soveel opgekropte woede”, sê sy, “en dikwels haal ek dit uit op wie my ook al volgende ontstel. Dit kan my ouers, my suster of selfs my hond wees!”

Skei die mites van die feite

Vind jy dit moeilik om jou humeur in toom te hou? Indien wel, is daar hulp beskikbaar. Maar kom ons ruim eers ’n paar mites uit die weg.

◼ Mite: “Ek kan nie my humeur in toom hou nie—die meeste in my familie is kort van draad!”

Feit: Jy is dalk wel “geneig . . . tot woede”—moontlik weens die invloed van jou familie, milieu of ander faktore. Maar jy kan beheer wat jy omtrent hierdie woede doen (Spreuke 29:22). Die vraag is: Wil jy in beheer wees van jou emosies of wil jy eerder toelaat dat jou emosies jou beheer? Ander het geleer om hulle woede in toom te hou, en jy kan ook!—Kolossense 3:8-10.

Sleutelteks: “Laat alle kwaadwillige bitterheid en toorn en gramskap en geskreeu en smadende taal van julle af weggeneem word.”—Efesiërs 4:31.

◼ Mite: “Wanneer ek kwaad is, is dit beter om daaraan uiting te gee as om dit op te krop.”

Feit: Al twee reaksies kan sleg wees vir jou gesondheid. Dit is waar dat daar ’n tyd is om ‘uiting te gee’ aan jou besorgdheid (Job 10:1). Maar dit beteken nie dat jy soos dinamiet moet rondloop, gereed om te ontplof nie. Jy kan leer om aan sterk emosies uiting te gee sonder om te ontplof.

Sleutelteks: “’n Slaaf van die Here hoef nie te stry nie, maar moet teer wees teenoor almal, . . . iemand wat hom . . . in bedwang hou.”—2 Timoteus 2:24.

◼ Mite: “As ek ‘teer teenoor almal’ is, sal niemand my respekteer nie.”

Feit: Mense kan aanvoel dat dit ware krag verg om selfbeheersing aan die dag te lê, en hulle sal groter respek vir jou hê as jy dit doen.

Sleutelteks: “Wees, indien moontlik, sover dit van julle afhang, vreedsaam teenoor alle mense.”—Romeine 12:18.

Kry jou humeur onder beheer

As jy ’n vinnige humeur het, het jy ander dalk tot nou toe vir jou uitbarstings blameer. Het jy byvoorbeeld al ooit gesê: “Sy het my kwaad gemaak” of “Hy het my my humeur laat verloor”? Indien wel, toon jou woorde juis dat ander jou emosies beheer. Hoe kan jy weer beheer daaroor kry? Probeer die volgende.

Neem verantwoordelikheid. Die heel eerste stap is om te erken dat jy—en net jy—jou kwaad kan “maak”. Hou dus op om vinger te wys. Pleks van te sê: “Sy het my kwaad gemaak”, moet jy aan jouself erken: ‘Ek het toegelaat dat sy my kwaad maak.’ Pleks van te sê: “Hy het my my humeur laat verloor”, moet jy aan jouself erken: ‘Ek het besluit om te oorreageer.’ As jy eers verantwoordelikheid vir jou dade aanvaar, sal dit vir jou makliker wees om dit te verander.—Galasiërs 6:5.

Sien die probleem kom. Die Bybel sê: “Verstandige mense sal probleme sien kom en dit vermy, maar ’n onbesonne mens sal met oop oë daar inloop en later spyt wees” (Spreuke 22:3, Today’s English Version). Die sleutel is dus om die probleem te sien kom. Vra jou af: ‘Wanneer is ek die meeste geneig om my humeur te verloor?’ ’n Meisie met die naam Megan sê byvoorbeeld: “Ek werk deur die nag, en wanneer my skof verby is, is ek pootuit. Dis wanneer byna enigiets my kan laat ontplof.”

Vraag: Onder watter omstandighede sal jy waarskynlik jou humeur verloor?

․․․․․

Beplan ’n beter reaksie. Wanneer jy kwaad word, moet jy diep asemhaal en sagter en stadiger praat. In plaas daarvan om ’n aantyging te maak (“Jy’s ’n dief! Jy het my trui gevat sonder om te vra!”) kan jy probeer verduidelik hoe die daad jou laat voel. (“Dit frustreer my regtig wanneer ek my trui wil aantrek en uitvind dat jy dit ‘geleen het’ sonder om my te vra.”)

Oefening: Dink aan ’n onlangse situasie waarin jy jou humeur verloor het.

1. Wat het jou kwaad gemaak?

․․․․․

2. Hoe het jy gereageer? (Wat het jy gesê en/of gedoen?)

․․․․․

3. Wat sou moontlik ’n beter reaksie gewees het?

․․․․․

Dink aan die gevolge. Daar is ’n hele paar Bybelbeginsels wat jou kan help om dit te doen. Byvoorbeeld:

◼ Spreuke 12:18: “Daar is een wat onnadenkend praat soos met swaardsteke.” Woorde kan seermaak, en wanneer jy jou humeur verloor, sal jy byna vir seker iets sê waaroor jy later spyt sal voel.

◼ Spreuke 29:11: “’n Sot laat al sy gees uit, maar hy wat wys is, hou dit tot op die laaste kalm.” Op die ou end laat ’n woedeuitbarsting jou net belaglik lyk.

◼ Spreuke 14:30: “’n Kalm hart is die lewe van die vlees.” ’n Slegte humeur benadeel jou gesondheid! ’n Meisie met die naam Anita sê: “Hoë bloeddruk is ’n familiekwaal, en die feit dat ek maklik gespanne raak, laat my twee keer dink wanneer ek my humeur wil verloor.”

Die les? Dink aan die gevolge van jou woorde en dade. Die 18-jarige Heather sê: “Ek vra my af: ‘Sê nou ek verloor my humeur met hierdie persoon? Wat sal hy of sy van my dink? Hoe sal dit ons verhouding raak? Hoe sou ek voel as iemand so teenoor my optree?’” Jy kan dieselfde soort vrae vra voordat jy praat of voordat jy ’n boodskap stuur—hetsy per pos, oor die telefoon of via ’n kitsboodskap, teksboodskap of e-pos.

Vraag: Wat kan gebeur as iemand jou ontstel en jy deur middel van ’n boodskap woedend daarop reageer?

․․․․․

Kry hulp. “Mense leer by mekaar, net soos yster deur yster skerpgemaak word”, sê Spreuke 27:17 (TEV). Vra gerus een van jou ouers of ’n geestelik volwasse vriend hoe hy of sy dit regkry om kalm te bly.

Monitor jou vooruitgang. Hou ’n dagboek en monitor jou vooruitgang. Elke keer wanneer jy jou humeur verloor, skryf neer (1) wat gebeur het, (2) hoe jy gereageer het en (3) wat ’n beter reaksie sou gewees het. Mettertyd sal jy vind dat die beter reaksie jou eerste reaksie word!

Nog artikels uit die reeks “Jongmense vra” kan gevind word op die webwerf www.watchtower.org/ype

[Voetnoot]

IETS OM OOR TE DINK

Soms het selfs mense van wie ons dit nie sou verwag nie, vir ’n oomblik hulle humeur verloor. Watter lesse kan ons uit hierdie voorbeelde leer?

◼ Moses.—Numeri 20:1-12; Psalm 106:32, 33.

◼ Paulus en Barnabas.—Handelinge 15:36-40.

[Venster/Prente op bladsy 18]

WAT JOU PORTUURS SÊ

“Om in my dagboek oor my gevoelens te skryf—of met my ma daaroor te praat—help my om kalm te bly.”—Alexis, Verenigde State.

“As ek geweldig gespanne is, gaan loop ek gou ’n ent, en die vars lug laat my weer helder dink.”—Elizabeth, Ierland.

“Ek probeer die situasie objektief beskou en vra my af: ‘Wat sou gebeur as ek begin skreeu?’ Ek kom altyd tot die slotsom dat dit nie sou help nie!”—Graeme, Australië.

[Venster op bladsy 18]

HET JY GEWEET?

Soms word selfs God kwaad. Maar sy emosies is altyd geregverdig, en hy bly ten volle in beheer daarvan. Hy oorreageer nooit nie!—Sien Eksodus 34:6; Deuteronomium 32:4 en Jesaja 48:9.

[Prent op bladsy 19]

Jy is die een wat besluit of jou humeur kookpunt sal bereik