Ware godsdiens verdryf vrees—Hoe?

BRITSE skrywers Edwin en Mona Radford was dronkgeslaan. Nadat hulle meer as tweeduisend bygelowe versamel het, het hulle dieselfde bygelowige vrese in Skotland, Indië en Uganda, sowel as in Midde-Amerika, gevind. ‘Wat kan die rede hiervoor wees?’ het hulle gewonder. Skrywer Robertson Davies merk tereg op: “Bygeloof hou blykbaar verband met die een of ander versameling van opvattings wat die godsdienste wat ons ken, ver voorafgaan.” Watter voorchristelike “versameling van opvattings” is dan die wortel van bygeloof?

Bygeloof se wortel en takke

Die Bybel vestig die aandag op die land Sinear (die gebied tussen die Tigris- en Eufraatrivier wat later Babilonië genoem is) as die geboorteplek van valse godsdiensbegrippe, met inbegrip van bygelowe. Dáár het “’n geweldige jagter” genaamd Nimrod begin om die berugte Toring van Babel te bou. Dit sou vir valse aanbidding gebruik word. Jehovah God het egter die bouers se planne verydel deur hulle taal te verwar. Die bouwerk het geleidelik tot stilstand gekom en hulle is verstrooi (Genesis 10:8-10; 11:2-9). Maar hulle het dieselfde opvattings, idees en mites met hulle saamgeneem waar hulle ook al gaan woon het. Babel het egter ’n middelpunt van valse godsdiens gebly en mettertyd haar rol uitgebrei deur moeder en voedster van goëlery, duiwelskunste en bygelowe, soos sterrewiggelary, te word. (Vergelyk Jesaja 47:12, 13; Daniël 2:27; 4:7.) Die boek Great Cities of the Ancient World sê derhalwe: “Sterrewiggelary is op twee Babiloniese begrippe gebaseer: die diereriem en die godheid van die hemelliggame. . . . Die Babiloniërs het die planete die eer gegee vir die invloede wat ’n mens van hulle onderskeie godhede sou verwag.”

Hoe het hierdie eertydse gebeure ons geraak? Die Bybelboek Openbaring dui aan dat ’n wêreldwye, valse godsdiensstelsel uit die begrippe van eertydse Babilon ontstaan het. Dit bestaan vandag nog en word “Babilon die Grote” genoem (Openbaring 17:5, NW). Die verloop van tyd en plaaslike ontwikkelinge het natuurlik daardie oorspronklike Babiloniese begrippe beinvloed. Dit het gelei tot die groot godsdiensverskeidenheid wat ons vandag sien. Maar net soos verskillende bome dikwels in dieselfde grond groei, het die verskillende godsdienste en bygelowe oor die hele wêreld hulle wortels in gemeenskaplike bodem—Babilon. Kom ons lig dit toe deur te kyk hoe een van Babilon se bygelowe in feitlik al die godsdienste van die hedendaagse wêreld ingesypel het.

Vrees vir die dooies—Waarop berus dit?

Die Babiloniërs het geglo dat ’n geestelike deel van ’n mens die dood van die liggaam oorleef en kon terugkeer om die lewendes te help of kwaad aan te doen. Hulle het gevolglik godsdiensrites versin waardeur hulle die dooies wou paai en hulle wraak wou vermy. Hierdie opvatting bestaan vandag nog in baie lande. In Afrika is dit byvoorbeeld “van die allergrootste belang in die alledaagse lewe van feitlik elke . . . gemeenskap”.—African Religions—Symbol, Ritual, and Community.

Selfs voorgewende Christene in sulke lande word daardeur geraak. Henriette, ’n 63-jarige vrou wat Afrikane-voorouers gehad het, erken byvoorbeeld: “Hoewel ek ’n aktiewe lid van die plaaslike Protestantse kerk was, het ek ‘geeste’ van die dooies gevrees. Ons het naby ’n begraafplaas gewoon, en telkens as ’n lykstoet naby ons huis gekom het, het ek my kind wakker gemaak en dig teen my vasgehou totdat die stoet verby was. Anders sou die ‘gees’ van die dooie my huis binnekom en in my slapende kind vaar.”

Sulke bygelowigheid bestaan voort omdat die leerstelling van die onsterflike siel algemeen is in die Christendom. Die geskiedenis toon dat Griekse wysgere—veral Plato—oor die Babiloniese idee van onsterflikheid uitgewei het. Onder hulle invloed, skryf John Dunnett, ’n Britse senior lektor in die teologie, “het die begrip van die onsterflikheid van die siel die Christelike Kerk in groot mate deurtrek”. Hierdie Babiloniese leerstelling het miljoene mense in slawerny aan bygelowige vrees gehou.

Maar ware godsdiens verdryf sulke vrees. Waarom? Omdat ware godsdiens nie berus op opvattings wat in Babilon ontstaan het nie, maar op leerstellings wat in die Bybel voorkom.

Die siel volgens die Bybel

Die eerste boek van die Bybel deel ons mee dat die mens ’n siel, ’n lewende persoon, geword het (Genesis 2:7). Wanneer ’n mens dus sterf, sterf die siel. Die profeet Esegiël bevestig dit: “Die siel wat sondig, dié moet sterwe” (Esegiël 18:4; Romeine 3:23). Die siel is sterflik en leef nie voort na die dood nie. In plaas daarvan sê Psalm 146:4: “Sy gees gaan uit, hy keer terug na sy aarde toe; op daardie dag is dit met sy planne gedaan.” Lektor John Dunnett kom gevolglik tot die slotsom dat die onsterflikheid van die siel “’n nie-Bybelse opvatting bly”.

As daar nie ’n onsterflike siel is nie, kan daar nie “geeste” van die dooies wees om mense op aarde te verskrik nie. Die grondslag van bygelowige vrees vir die dooies stort gevolglik ineen.

Vrees wat op bedrog berus

Bygelowige vrees vir die dooies is diepgewortel. Waarom? Omdat grieselige dinge wel gebeur—soos daardie nag toe ’n middeljarige vrou in Suriname iemand haar naam hoor roep het. Sy het dit geïgnoreer, maar onsigbare “hande” het haar begin aanraak, en toe sy daarteen beswaar maak, het ’n onsigbare krag haar amper verwurg. Jy wonder dalk: “Wie was dan verantwoordelik as die “geeste” van die dooies nie lewend is nie? Bybelkennis verdryf weer eens bygelowige vrees.

Dit verduidelik dat goddelose geestekragte, wat demone genoem word, wel bestaan. Maar daardie demone is nie afgestorwe siele nie. Hulle is engele van God wat in opstand gekom het en party gekies het vir Satan, “wat die hele wêreld verlei” (Openbaring 12:9; Jakobus 2:19; Efesiërs 6:12; 2 Petrus 2:4). Die Bybel toon dat die demone hulle daarin verlustig om mense te bedrieg, te verskrik en te teister. Die verslag in Lukas 9:37-43 (NAV) vertel dat ’n demon ’n seun ‘stuiptrekkings en ook skuim om die mond laat kry’ en hom seergemaak het. Selfs toe die seun na Jesus toe gelei is, het ‘die demon hom op die grond neergegooi en hom hewige stuiptrekkings laat kry. Maar’, gaan die verslag voort, ‘Jesus het die bose gees skerp aangespreek, die kind gesond gemaak en hom aan sy pa teruggegee.’

Dit is interessant dat die Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature bygeloof as “die aanbidding van valse gode” definieer. Deur sulke bygelowige dade paai jy, miskien onwetend, “valse gode”, of die demone! Sodanige valse aanbidding is ’n ernstige oortreding teen Jehovah God.—Vergelyk 1 Korinthiërs 10:20 en Deuteronomium 18:10-12.a

‘Onderwerp julle aan God’—Doen jy dit?

Sal jy die moed hê om daardie demone die rug toe te keer deur bygelowigheid te verwerp? Demone is weliswaar magtig. Maar nadat die apostel Paulus getoon het dat ons moet kies of ons Jehovah God of die demone wil dien, het hy gevra: “Is ons miskien sterker as [Jehovah]?” (1 Korinthiërs 10:21, 22). Nee, ons is nie—maar onthou, Satan en sy demone is ook nie! Die demone “sidder” eerder uit vrees vir Jehovah (Jakobus 2:19). Maar die Almagtige God bied jou sy beskerming as jy hom daarom vra. Bybelskrywer Jakobus sê voorts: “Onderwerp julle dan aan God; weerstaan die duiwel, en hy sal van julle wegvlug” (Jakobus 4:7). Jou bygelowige vrees sal insgelyks verdwyn.

Duisende mense oor die hele aarde wat vroeër in vrees en slawerny aan bygelowige gebruike geleef het, kan nou daarvan getuig. Die Duiwel het van hulle weggevlug! Hoe? Onthou, kennis is die vyand van bygelowige vrees. Professor Rudolph Brasch, ’n deskundige oor die oorsprong van bygelowe, sê: “Dit is ’n saak van onderrig—hoe meer onderrig mense ontvang, hoe minder bygelowig raak hulle.”

Toe Henriette, wat vroeër gemeld is, Jehovah se Getuies se aanbod van ’n gratis Bybelstudie aanvaar het, het sy dus gou begryp wat agter die demoniese bedrog skuil. Die vangarms van bygeloof het hulle greep verloor. Sy, en duisende soos sy, het die waarheid van die woorde in Hebreërs 2:15 ondervind. Die apostel Paulus sê daar dat Jesus “almal [sal] bevry wat hulle hele lewe lank uit vrees vir die dood aan slawerny onderworpe was”. Net soos die tropiese oggendson die sterk dou van die reënwoud laat verdamp, verdryf die lig van Bybelwaarheid alle bygelowige vrees.

Vandag het talle eertydse ‘vreesbevange slawe’ die amulette om hulle nekke en die beskermingstoutjies van hulle kinders afgehaal. Hulle voel nou soos Isak, ’n 68-jarige, voormalige toordokter van Suid-Afrika. Nadat hy die Bybel saam met Jehovah se Getuies bestudeer het, het hy gesê: “Ek is baie gelukkig en vry, want ek is nie meer belas met die vrees vir geeste nie.” Hoe waar is Jesus se woorde tog: “Julle sal die waarheid ken, en die waarheid sal julle vrymaak”!—Johannes 8:32.

Ja, ware godsdiens verdryf inderdaad vrees!

[Voetnoot]

[Prente op bladsy 5]

Bygelowe het van hulle Babiloniese oorsprong wêreldwyd versprei